Goed kinderboek helpt ouders bij opvoeding In de winter behoeven kinderen zich thuis niet te vervelen Van en voor de boekenplank ADEMBENEMENDE AVONTUREN VOOR DE JONGENS HET JONGETJE KOEKOE MET DE GROENE DUIMEN POCKETS DONDERDAG 26 OKTOBER 1961 PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT 13 Men moet zijn kinderen ook leren lezen Heb je niks beters te doen dan te zitten lezen? Jazeker, er zijn wel ouders die op deze wyze reageren wanneer zij hun kind aantreffen, ver slonden door zijn boek. Er zyn ook ouders die een kinder boek meestal „te duur" vinden, ver getende dat wat hun kind aan ijs, snoep, bioscoop en plastic speelgoed besteedt een wel heel ander somme tje bedraagt. En nog weer andere ouders zouden hun kinderen wel willen laten lezen en eigenlijk ook wel eens iets anders dan de Donald Ducks en de Kuifjes. Maar zij hebben geen tijd, geen ma teriaal en ook niet voldoende kennis van deze zaken om hun kinderen bij het lezen te leiden. Eigenlijk zou men aan alle ouders van kinderen wel hebben willen mo gelijk maken te horen wat bijvoor beeld de schrijver van Bartje in mei van dit jaar hierover had te zeggen. En hoe daar een paar honderd men sen: onderwijzers, uitgevers, schrij vers van kinderboeken en biblio theekmensen, intens luisterden en zich bezonnen over wat dat eigenlijk is': een goed kinderboek. En waaróm het van zo. groot belang is dat men zijn kinderen leert lézen! Wat Anne de Vries daarover zei zou door zijn warme eenvoud toch wel al die ouders hebben aangesproken: „Ouders zouden eigenlijk gewoon de boeken voor hun kinderen zelf moe ten lézen! Ze zien dan heus wel zelf wat boeit en wat enige waarde heeft". Er is geen verschil tussen een goed kinderboek en een goede roman: men moet erin geloven, erin her-kennen, zich identificeren. Al wordt een jong mens ook wel geboeid als hij zich niet met de hoofdpersoon kan identifice ren. Want die is immers mens, als hij, en óók geconfronteerd met de raadselachtige mogelijkheden van het leven? Het lezen is een uitweg en een om weg, een ongevaarlijke manier om het leven te leren kennen. Kinderen zy'n nog zo wankel: sommigen gaan fiks op het leven af, anderen zijn nog onzeker. Bij jongeren én ouderen zijn juist de leeshongerigen vaak de stillen en teruggetrokkenen, die in de fantasie beleven willen wat zii in werkelijkheid nog niet aankunnen. En wanneer dan het lezen de „om weg" is kan men hevige identifica ties verwachten met de hoofdpersoon in het boek! (Dat doen wij volwasse nen ook, en. niet zo'n gering beetje. Want waarom wensen wij anders zo van harte dat onze held op de laatste bladzijde nog zal leven?). Maar jeugdigen kunnen met de grootste moeite een identificatiepro ces stopzetten. En dat maakt sommi ge boeken tot gevaarlijke lectuur. Omdat die de benieuwdheid van de jonge lezer als wapen gebruiken. Suggestie Het is niet zo gemakkelijk als velen denken om een goed kinderboek te schrijven. De schrijver voor volwas senen kan zijn taalinstrument van hemel tot hergebruiken. Maar hij die voor kinderen schrijft moet zich be perken: in taal, in begrippen, in levensgebieden. Hij moet bovendien nog een stuk leven geven waar het kind zich in kan verliezen. Als daar in dan ook nog een stuk levenswaar heid zit, kan men spreken van een goed kinderboek. En goed móet het zijn, want het kind is bijzonder scherp in zijn oordeel: als een boek niet „mieters" is dan is het ook met een „waardeloos". Met zijn intuïtie en zijn fantasie kan het kind heel wel vatten wat de schrijver hem heeft te geven, al is dan zijn verstand nog niet ontwik keld. De suggestieve invloed van een goed boek is sterk en werkt lang na. Zy strekt veel verder dan de uren waar in het kind leest. Nog veel, veel la ter zal het kind zijn beslissingen en zyn gedrag willen conformeren aan degene die in dat of dAt boek zjjn bewondering had. Hij trekt zich op aan de held van zijn verhaal. En dc waarden van een geregelde omgang met een goed boek blijven even werk zaam als die met een goed en even wichtig mens. Ziet U het kind, dat verloren is in zyn boek? Het is niet meer van deze wereld, maar tijdelijk van een andere. Door zyn verbeel ding en zyn intuïtie zyn het zijn ogen, zijn argumenten die kritisch worden verruild: hij zegt, voelt, denkt, beleefd, wat daar in het boek aan 't gebeuren is. En hij ondergaat de karaktervormende invloeden van zyn idealen in zijn hele leven! Da&r- om is het goede kinderboek zo'n enorm middel tot opvoeding, iets wat van waarde is in een tyd van ouder lijke onmacht. Wie herinnert zich met- Jaap Holm? Of Niels Holgersson? Door een goed boek krijgt een kind inzicht in moeilijker levens dan het zijne: het kan dan ook in zijn eigen leven anders gaan handelen en den ken. Een goed boek kan de beste ka meraad zijn in een bepaalde periode, en zijn invloed behouden, omdat het onpersoonlijk is! En als het kind zich van zyn ouders al heeft afgesloten staat het nog wel open voor een boek. Zullen we ons kind leren lézen De opstellen van vele rekruten tonen op ontstellende wijze aan dat men na de lagere school niet veel meer leest dan voetbaluitslagen en filmonder schriften. Het verstandelijke en mo rele peil is niet veel hoger dan dat van een lagere-schoolkind, en een gesprek op enig niveau kan men niet voeren. Wie leest er nog eens een heel boek? Waar gebeurt het op de scholen? Er wordt nog veel te veel technisch, „met-het-vingertje-erbij" gelezen. Maar voor het stil-lezen van goede, ontspannende boeken zou meer gelegenheid gegeven moeten worden ook op school! In elk huis zou een kleine bibliotheek voor de kinderen moeten zijn. Dan stappen de kinderen ook wel naar de leesza len, en mogelijk wel eens haar de boekhandel „als zij de drempelvrees hebben overwonnen.'' Liefhebben Wie zichzelf wil kennen, moet weten hoe anderen leven. Daarom moeten ook in het kinderboek de grenzen opengaan naar andere landen. Het is opvoedend als een kind merkt dat bij de zgn. „onderontwikkelde" volken levenswaarden zijn die bij óns allang verloren gingen, hoe meer de cultuur van het woord door die van het beeld Over een meisje, een hond en een papegaai Cok Grashof heeft aan de Geertje serie weer een nieuw deeltje toege voegd. In „Geertje en Koko" stuurt Geertjes vriendje uit Afrika een pa pegaai. Iedereen vindt Koko erg leuk maar Flippie de hond niet. Begrijpe lijk komen hierdoor de moeilijkhe den. De schrijfster zal met deze nieu we Geertje weer veel meisjes van S tot 10 jaar weten te boeien. Elly van Beek tekende de plaatjes en de omslag. Het is een uitgave van Van Goor, Zonen, De Haag. Twee nieuwe „Margootjes" Meisjes van 68 jaar kunnen weer genieten van twee nieuwe deeltjes in de Margootjesserie. Zij, die de avon turen van Margootje reeds kennen uit de voorgaande boeken, zullen dan ook erg ingenomen zijn met „Mar gootje heeft vakantie" van D. J. Kreijenveld-Spies, waarin het hoofd persoontje de kleuterschool is ont groeid en thans op vakantie gaat. In het pension ontmoet ze haar vroege re vriendinnetje Josientje. Vanzelf sprekend beleven ze weer vetl en hebben ze heel wat af te praten. Je kunt het allemaal lezen in „Mar gootje en Josientje". De kinderen, die het eerste schooljaar achter de rug hebben, kunnen deze aardige en vlot geschreven boekjes reeds le zen. Zij werden uitgegeven bij Van Goor Zonen Den Haag. Quirine Collard voorzag het boek van vlotte illustraties. Verraderlijke Indianen, gemene boeven, niets ontziende zeero vers en stoere heldhaftige kerels, die de strijd aanbinden met dit „schuim van de maat schappij" vormen de hoofdfigu ren van een aantal nieuw ver schenen boeken. Spanning en avontuur gaan hand in hand in „Biggies in de jungle", „Biggies in de west", „Schatteneiland", „Bob Morane en de raketten" en „Diamanten in de Mato Grosso". Vijf jongensboeken, die van de eerste tot de laatste pagina boeien en door de jon- go^^twijfeld in één adem L :.diynon cr in Neder land esn groot, aantal jongens- hoe" i. de één al snannender dan Soms zyn er ook be kende hoeken bij, zoals bijvoor beeld „Schatteneiland" (Treasure Island) van R. Stevenson, dat thans als „Helm-pocket" by de uitgevery Helmond te Helmond is verschenen. Welke jongen heeft nooit gehoord van de adembenemende avonturen van de kasteleinszoon Jim Hawkins, die op jacht gaat naar de schat van de zeeroverkapitein Flint, van Lord Trelawney, van dr. Livesy van Lange John Silver, de zeerover met het hou ten been en van al die andere schil derachtige en schurkachtige zeero vers. die Jim de voet dwars probe ren te zetten. „Schatteneiland" is een klassiek jongensboek en misstaat op geen enkele boekenplank in een jon genskamer In dezelfde sfeer als „Schatteneiland" beleeft squadron Ier der Bigglesworth, bijgenaamd Biggies, een soort mo derne. Robin Hood, zijn avonturen. Biggies, die altijd in gezelschap is van zyn vrienden „Algy" Lacey en Ginger, is een man, die het gevaar onzc^'.t. In de ondoordringbare j.: .de on :erdcn nijvere rubber tappers tot zijn slaven heeft ge maakt. Biggies trekt met zijn water vliegtuig de jungle in. beleeft daar de meest adembenemende avonturen, verslaat de Tijger en stelt zich en passant in hel bezit van een grote schat. Gesprekken over het kinderboek in de hal van het Koninklijk Instituut voor de Tropen te Amsterdam. wordt verdrongen. Jongens én meis jes sluiten langs de omweg van het boek vriendschap, komen in het leef milieu van de ander. Zij gaan de an der begrijpen, ja liefhebben, onafhan kelijk van milieu en ras. Zij worden rijp voor wat ver is en toch net als zij. Daarom is Miep Diekmanns „Padu is gek" een meesterwerkje, omdat het verwijst naar de verte (Curasao) en toch dicht bij huis blijft. En wie een boek als „Gideons rei zen" (An Rutgers van der Loeff) kent zal weten waaróm de beeld strips zo'n verarming betekenen, waar elk gebeuren her kind wordt voorgezet in beeld (en hoe!). Waarin niets te vinden is van de eigen wereld van het kind. Waar alle waarde is verloren in de vol ledig dwaze beelden van de hel den-zonder-angst, vervuld van oerinstincten, die geen mensen van vlees en bloed oproepen maar mensdieren. (Een held zonder angst is een idioot, en dat mag. een kind weten). Wanneer in een goed boek (én er zijn wel goede avonturenboeken) de mens met zijn angst, die angst heeft overwonnen, daór zal het kind zijn eigen angst en eenzaam heid kunnen overwinnen. En lang nadat het boek is weggelegd gaat hij in de schoenen van zijn boe kenheld door het leven. Laat kinderen toch lezen! Serieu ze hoeken, al zijn ze „ruig", doen Kinderboekenweek 1961 De kinderboekenweek 1961 staat weer voor de deur: op 28 oktober wordt de kinder- f§ boekenweek geopend en op 4 H november gesloten. Het doel i§ van deze week is de jeugd m liefde bij te brengen voor het (goede) boek. Voor de jeugd is het boek inleiding tot de es wereld van de volwassenen. §f- Daarom wordt allerwege grote waarde toegekend aan de kin- derboekenweek. Ter stimule- i§ ring wordt bij besteding van 'n jy bepaald bedrag aan kinderboe- §j ken een geschenk gegeven. De staatssecretaris van o.k. en w. zal op 25 oktober de prijs voor het bekroonde kinderboek m §f uitreiken. Op deze pagina is ?y een aantal pas verschenen kin- j§j derboeken besproken, zowel voor jongens als voor meisjes M van verschillende leeftijden. iiiiiiiiniiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiuiiiiiiiiiiiiiiiiiiiH geen kwaad. Het kind wil tóch de realiteit beleven zonder er nog aan mee te doen. Men moet hun draagvermogen niet onderschat ten: ze kunnen wel wat aan! Maar voorwaarde is vertrouwde leiding, om volwassen te worden. En daarom moeten ouders óók tot het lezend publiek gaan behoren; dan zal het kind zich geen andere mentor zoeken. „Het lezen is een uitweg, en een omweg, en een niet gevaarlijke kennismaking met het leven!" Gertie Evenhuis. CHARMANT VERHAAL Fraaie illustraties vallen bijzonder op Er wordt wel eens gezegd, dat een kinderboek zonder illustra ties geen kinderboek is. De plaatjes zijn dan ook erg be langrijk. Ze moeten de kinderen nieuwsgierig maken naar de be tekenis van al die prentjes en dus ook naar de inhoud van het boek. Wie een boek geeft aan een kind, krijgt veelal als eerste reactie te horen: „Wat leuk, staan er ook plaatjes in?" Mogelijk zijn er vooral tegeu een te rijk geïllustreerd boek bezwa ren in te brengen. Het leesboek kan al gauw veranderen in een prentenboek. Ze hebben de plaat jes bekeken enhet boek is uit. Bovendien wordt beweerd, dat de fantasie niet genoeg geprikkeld wordt door al deze dnidelijke voorstellingen De kinderen krij gen het gehele verhaal in beeld voorgeschoteld en kannen zich „MAAK ER EEN FEEST VAN" EN „ALS HET WEER REGENT" Nieuwe boeken over knutselwerken en tientallen leuke spelen Ondanks de verlate zomer van de afgelopen weken naderen de herfst en de winter met rasse schreden. Met de regenachtige dagen en lange avonden komt het aloude probleem van de ver veling weer om de hoek kijken. Voor ouders en opvoeders eu niet in het minst voor de jeugd zelf rijst de vraag: wat zullen we nu eens doen. Buiten spelen is er vrijwel niet meer bij, de oude puzzels worden zo vervelend, de trein is uit de belangstel ling en „alle boeken hebben we uit." Sommige kinderen bezitten de gave steeds zelf iets nieuws te verzinnen. Helaas is dat ieder kind niet gegeven, zodat bet gevoel van verveling een obsessie kan worden. Om hieraan tegemoet te komen zijn twee aardige boeken verschenen, (lie tot doel hebben mee te helpen de lange winteravonden en bijzondere dagen op eenvoudige wijze tot een feest te maken. Niet alleen de kinderen zullen er iets aan heb ben, maar ook onderwijzers, kleuterleidsters en jeugdleiders zullen met de spelletjes en knutselwerkjes de kinderen weten te boeien. „Als het weer regent" ls de treffende titel van een bloemlezing verhalen, spelletjes, knutselwerkjes en vele tips op hot gebied van de „vrije tijd besteding" van Thea Wamelink. Al lereerst komen de bekende en min der bekende' spelletjes aan de orde, zoals blindemannetje, staartpriklcen enz. Spelen, die geen nader betoog behoeven, want elk kind kent ze ongetwijfeld, Als dc kinderen hierop uitgekeken zijn, verhuizen ze naar de rommel zolder, want voor een regenachtige dag kan alles waarde hebben: je maakt een doos van oude prentbrief kaarten, poppetjes van restjes wol, een knikkerspel van een oude schoe nendoos door aan de smalle kant vierkanten van verschillende grootte uit te knippen, waardoor de knikkers naar binnen kunnen rollen. De schoe nendoos kan nog voor vele andere doeleinden worden gebruik: als kijk doos en mogelijk ook als televis'ie- schimmenspel... Kortom, met weinig materiaal en veel goede wil kan héél wat worden bereikt. Vlieger Om tegen de tijd, dat het weel beter wordt, buiten iets om han- den to heblien, wordt natuurlijk liet maken van een vlieger niet vergeten. En voor de haudige knutselaars is er de inrichting van een poppenhuis, compleet inet dialogen. Als de kinderen tenmin ste over een rijke fantasie he- schikken. Dit voor jong en oud aan te bevelen boek, dat rijk la geïllustreerd cn dat van een keu rig verzorgde omslag is voorzien, verscheen bij de X.Y. Drukkerij de Spaarnestad te Haarlem. Een boek, dat speciaal is bestemd voor knutselaars en gezelschapsspe len, is „Maak cr een feest van" on der redactie van Lou Hoefnagels. De feestdagen zijn hier als uitgangs punt genomen, zoals verjaardagen, het St.-Nicolaasfeest, Kerstmis, Pa sen enz. Jè leert slingers maken; op de juiste wijze menu's versleren, aardige uitnodigingen tekenen en ta felversieringen aanbrengen. Tijdens een groot feest kan een toneelstuk worden opgevoerd, zelfs met groot se verkleedpartijen. Vele kostuums zijn op duidelijke wijze getekend, zodat ze met enige hulp van ouderen door de kinderen gemakkelijk te vervaardigen zijn. Voor de tussen tijdse versnaperingen is ook gezorgd: eenvoudige recepten maken van de jongens en meisjes ware grootmees ters in de keüken. Na afloop kan een dansje worden gemaakt op enkele aardige liedjes, die mét de melodie in het boek te vinden zijn. Vanzelf sprekend is men aan dit schema niet gebonden, maar de kinderen hebben er in elk geval een goede leidraad aan. Spelletjes Een grote verzameling gezellige soelletjes. alle verlucht met duide lijke illustraties, biedt de gelegenheid tot variaties. Ook de poppenkast en het schimmenspel ontbreken hier niet.. Voor de paasdagen kunnen de kinderen volgens aardige voorbeelden de paastafel versieren met kunstig beschilderde en zelfs geheel „aange klede" eieren. De kerstboom krijgt een geheel an der aanzicht (loor eigengemaakte slingers en sterreu. zo kan men uit dit aantrekkelijke boek leren. Verder zijn er alleraardigste zelfgemaakte „surprises", die met weinig moeite en weinig geld velen zullen verras sen. Babs ran Wely voorzag dit boek van duidelijke en fraaie tekeningen. Niet alleen de jongeren, maar ook de ouderen kan het vele aangename uren bezorgeh. Het is uitgegeven bij de N.V. Arbeiderspers te Amster dam. daardoor geen eigen gedachte vor men. Dit is een gedachte, die door ouderen is ontwikkeld. Maar als we het de kinderen vragen, dan hoor je onveranderd: „Geef mij maar een boek met plaatjes!" En uiteindelijk zijn de boeken voor de kinderen bestemd, dus Voor de kijkgrage lezertjes is er een bijzonder interessant boek, dat met zijn vele mooie en bizarre tekeningen menig kinderhart in verrukking zal brengen. In „Koekoe met de groene duimen" is weliswaar het verhaai het belangrijkste, maar de illustra ties springen er zo uit, dat het erg moeilijk is de aandacht alleen tot de tekst te bepalen. De Franse schrijver Maurice Druon laat zijn jeugdige lezers kennis maken met de kleine Koekoe. Dit sympathieke jon getje heeft groene duimen, die hem in staat stellen alles wat hij aan raakt met bloemen te laten groeien. Hij weet daardoor veel leed te ver zachten en zelfs een oorlog te voor komen. „Koekoe en de groene duimen", dat tot een van de beste Franse kinderboeken wordt gerekend en dat reeds in vele talen is versche nen, is een ware aanwinst voor de kinderboekenplank. Adriaan Mor- riën heeft voor een goede verta ling gezorgd, die evenwel op som mige plaatsen door woordkeus en zinsbouw enige moeilijkheden voor de jeugd kan opleveren. Jacqueline Duhème heeft het boek van prachtige illustraties voor zien. Dit met veel zorg behan delde boek is uitgegeven bij C. P. J. van der Peet te Amster dam. Het is van harte aan te be velen voor kinderen van 1112 jaar en ouder. De schatten blijken nogal wat aantrekkingskracht te hebben, want ook in „Biggies in de west" wordt jacht gemaakt op het goud. In dit geval gaat het om de schat van de beruchte zeerover Dakeyne Eén gouden dukaat van de schat Is in omloop gebracht en juist op deze dukaat rust een vloek, zodat de eigenaar ervan de meest onaangename gebeurtenis sen meemaakt. Revolvers en ge weren knallen in dit boek en ka nonschoten dreunen door het oer woud. Biggies en zijn makkers ontsnappen enkele malen ternau wernood aan de dood, maar uit eindelijk trekt hij aan het lang ste eind. Deze spannende Biggies boeken, waarin de jeugdige lezers nog heel wat over de geschiede nis van de betrokken landen kun nen Ieren, zijn voor jongens van 13 tot 16 jaar. Het zijn prisma- juuiores, uitgegeven bij het Spec trum te Utrecht. Volop spanning is er ook te bleven in „Diamanten in de Mato Grosso" van Armstrong Sperry, dat als „Kernpocket voor de jeugd" versche nen is bij H. ten Brink's uitgevers maatschappij N.V. Amsterdam-Mep- pel. Dit boek geeft een levendige be schrijving van het verstikkende oer woud rond de Amazonerivier in Bra zilië. Twee jonge Amerikanen, ver gezeld van een verraderlijke gids, trekken het oerwoud in: de een op zoek naar geneeskrachtige kruiden, de ander naar diamanten. Ze hebben ontmoetingen met India nen, komen oog in oog te staan met conda, die met een slag van zyn de reuzenslang van Brazilië, de ana- staart een volwassen man kan do den en telkens weer worden ze ge confronteerd met de geheimen van het oerwoud. Dan is er nog de vete met de gids en de achtervolging door een duistere figuur uit de Braziliaan se onderwereld. Een boek boordevol spanning en avontuur, dat in één adem wordt uitgelezen.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1961 | | pagina 17