PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
VLAAMS CONTRA WAALS IN BRUSSEL
Communisten willen
topconferentie houden
Honderd jaar lang christelijk
onderwijs in Vlissingen
Burgemeester met
bloedneus een der
weinige gewonden
Moskou wijst protest
tegen mega tonbom af
Amerika legt
„kopergordel"
rond aarde
Vand
aag...
204e jaargang - no. 250
Dagblad, uitgave van de £irma
Provinciale Zeeuwse Courant
Directie: F. van de Velde en F. B.
den Boer. Adjunct: W. de Pagter.
Hoofdredacteuren
W. Leertouwer en G. A. de Kok.
ABONNEMENTSPRIJS 56 cent per
week, 7,00 p. kw.; fr. p. p. 7.25
per kw. Losse nummers 15 cent.
WAARIN OPGENOMEN DE MIDDELBURGSE, VLISSINGSE, GOESE, BRESKENSE COURANT EN VRIJE STEMMEN
Maandag 23 okt. 1961
ADVERTENTIEPRIJS 27 cent per
ni.m. Minim, p. advertentie 4,—.
Jug. mededelingen driemaal tarief.
Kleine advertenties (max. 8 regels»
25 cent per regel met een minimum
van 1,25. „Brieven bureau
van dit blad" 25 cent meer.
-Giro «10. 359300 P.Z.C.. Middelburg.
Bureaus: Vlissingen Walstr. 58-60. tel. 2355 (b.g.g. red. 3508/3546, adv. 3647/3643; Middelburg, Markt 51, tel. 3841 (b.g.g. red. 2078/3169, adv. 2375); Goes Gr. Markt 2, tel. 6140 (b-g.g. red. 7853, adv. 5213). Oostburg. tel. 2395; Terneuzen, tel. 2116; Zierikzee. red. tel. 2425, adm. tel. 2094.
Ondanks kritiek van geleerden
De Amerikanen hebben zaterdag
een Midas raket gelanceerd, die een
wolk van 350 miljoen kleine koperen
naaldjes in een baan om de aarde
moet brengen. De wolk moet dienen
voor het terugkaatsen van radiogol
ven.
Geleerden van diverse landen hebben
zich tegen dit plan verzet omdat zij
vrezen dat de naaldjes het radio-
astronomisch onderzoek zullen be
lemmeren als zij zich in de ruimte
verspreiden.
De wetenschappelijke raadgever van
president Kennedy, dr. Jerome Wies-
lier, heeft ondanks de kritiek toe
stemming gegeven het plan uit te
voeren.
Bernard Lovell, directeur van de ra
diotelescoop te Jodrell Bank in En
geland is weinig ingenomen met de
lancering.
„Het is naar mijn mening een
vlek op het Amerikaanse program
voor ruimte-onderzoek", zei hij. Hij
vreest dat de Sowjet-Unie deze Ame
rikaanse operatie zal gebruiken om
haar eigen besmetting van de at
mosfeer tc rechtvaardigen.
Volgens de Britse geleerden gaat het
niet om een wetenschappelijk expe
riment maar om een verbetering van
de militaire verbindingen.
De „Prawda", het orgaan van de
communistische partij van de
Sowjet-Unic, heeft reeds kritiek
geleverd op het Amerikaanse pro
ject.
Onder de kop „De Verenigde Sta
ten bevuilen de wereldruimte",
herinnert het blad aan het protest
dat de president van de Sowjet-
academie van wetenschappen,
Keldish, de Amerikaanse rege
ring heeft gezonden. Volgens Kel
dish is het een „anti-wetenschap
pelijk experiment, dat gevaarlijke
consequenties kan hebben voor de
ruimtevaart.
is het 150 jaar geleden, dat
keizer Napoleon I met zijn ge- S
malin Marie-Louise en met oen
groot gevolg een bezoek bracht
aan Den 1-Iaag.
Betoging tegen „verfransing" verliep zonder grote incidenten
Honderdduizend strijdlustige Vlamingen beheersten gistermid
dag liet centrum van Brussel, waar de kreten „Brussel Vlaams",
„zelfbestuur" en de tonen van de „Vlaamse leeuw" echoden tot
tegen de gotliische gevels van de historische Grote Markt.
TJit alle hoeken van Vlaanderen waren ze gekomen om in Brus
sel hun vastberadenheid te manifesteren voor het behoud van de
Vlaamse grond en tegen alle verdere verfransing van de rand
gemeenten rond Brussel.
Geleid door J00 parlementsleden, burgemeesters en. leden van
het organiserend „Vlaams Actiecomité Brussel en Taalgrens"
trok de indrukwekkende stoet ordelijk door de hoofdstraten
van het Zuidstation tot aan de Koninklijke Vlaamse Schouw
burg, niet ver van het Noordstation.
TEGENSTANDERS ZONGEN
DE „MARSEILLAISE"
Naar schatting 100.000 Vlaamse Bel
gen hebben zondag een „uiars vaar
Brussel" gehouden om in dc Belgi
sche hoofdstad te betogen dut de
Vlamingen geen dag langer vreemde
lingen willen blijven in de eigen
hoofdstad, noch tweederangs burgers
in België". De betoging verliep niet
overal met de bekende Belgische ge
moedelijkheid: getuige deze foto van
een demonstrant die een bloedende
wonde aan het hoofd heeft.
De stoet werd geopend met een reus
achtig spandoek „tegen verfransing
en broodroof', ogenblikkelijk ge
volgd door de indrukwekkende groep
van burgemeesters, duidelijk her
kenbaar aan hun rood-gecl-zwartc
ambtssjerp.
Andere spandoeken waren: „geen
broodroof te Brussel", „geen Franse
bazen in Vlaamse fabrieken", „geen
Franse scholen in Vlaanderen",
Vlaamse officieren voor Vlaamse
soldaten", „tegen werkloosheid en
lage lonen in Vlaanderen", „vastleg
ging van taalgrens en van Brussel",
„gelijke kansen voor de Vlamingen",
„meesterschap in eigen huis" en tal
rijke andere.
Bloedneus
Een aantal kleine incidenten de
den zich voor in de' öihgevihg van
het beursgebouw en het de Erou-
„Westen is verantwoordelijk"
Ook P.v.d.A.
protesteert
Terwijl in de hele wereld steeds
luider de protesten klinken te
gen het voornemen van Rusland
een atoomhom van vijftig me
gaton tot ontploffing te bren
gen, heeft Moskou afwijzend ge
reageerd op een Japans verzoek
van de proef af te zien. Van
Russische zijde werd verklaard,
dat men bij het westen moest
protesteren, omdat daar de ver
antwoordelijkheid wordt gedra
gen voor de hervatting van de
proeven met kernwapens.
Onder degenen, die tegen de voorge
nomen proef protesteren, heeft zich
ook de Partij van de Arbeid ge
schaard.
Naar aanleiding van acht verga
deringen, bijgewoond door duizen
den kaderleden, die zaterdag zijn
gehouden in Amsterdam, Arnhem,
Assen, Eindhoven, Goes, Leeu
warden, Rotterdam en Zwolle,
heeft de P.v.d.A. een verklaring
opgesteld, waarin de partij haai'
verontwaardiging over de Russi
sche beslissing uitspreekt en een
beroep doet op „alle vredelievende
groeperingen in Nederland en
daarbuiten om zich tot het uiter
ste in te spannen om de Sow jet-
Russische regering van haar heil
loze voornemens af te brengen".
In diverse landen is tijdens het week
einde tegen Moskou gedemonstreerd.
Zaterdagavond werden in Londen 513
demonstranten tegen de atoombom
gearresteerd toen zij bij de Sowjet-
Russische ambassade wilden protes
teren.
De demonstranten gingen op straat
zitten en weigerden op de sommatie
van de politie daartoe, zich te ver
wijderen.
Een Noorse huismoeder is van plan
voor het gebouw van de Russische
ambassade in Oslo een éénpersoons
betoging te houden. Zy is voornemens
voor het gebouw op en neer te blijven
lopen totdat de Russen het plan laten
varen. De huisvrouw wil tydens haar
demonstratie slechts vruehtesappen
tot zich nemen.
,\n dc. galopnuiii rv ran „Ecu vrije
dag", ren toneelstuk, dat. door „En
semble" in Tilburg wordt, gebracht.
is de hoofdrolspeelster, Magdu. Jans-
sens in verband met haar 60-jarig to-
neeljubileum op grootse wijze gehul
digd. Nadat het doek voor de laatste
maal gezakt was, droegen leden van
het studentencorps St.-Olofuit Til
burg de actrice in een draagstoel om
de 'schouwburg heen naar de foyer:
de. stoet werd 'begeleid door studenten
met: fakkels.
Nederlandse kuster redt
opvarenden Oostende 342
De Nederlandse kustvaarder „Brit-
tenburg" heeft ter hoogte van de
Oostengelse haven Middlesborough
vier van de vyf opvarenden van het
gezonken Belgische vissersvaartuig
„Oostende 342" gered.
Een Britse reddingsboot zoekt nog
naar de vermiste vijfde Belgische
schipbreukeling.
ckere-plein toen een aantal opge
wonden Franstalige tegenbeto-
gers, meestal studenten, de beto
gers uitjouwden en soms lastig
vielen.
Een der burgemeesters die aan de
betoging deelnam, werd bij de
beurs door een tegenbetoger een
bloedneus geslagen en met een
ambulancewagen weggevoerd.
Handgemeen
De ziekenauto's kwamen er nog twee
maal aan te pas op het De Brouckere
plein, waar betogers en tegenbeto-
gers handgemeen waren geraakt. De
gekwetsten schenen er echter' niet
erg aan toe te zijn, want ze konden
zelf in de ziekenauto's plaatsnemen.
Een hunner bloedde uit een wond op
het voorhoofd.
De tegenbetogers liepen „Brussel
Frans", zongen het Franse volkslied
„De Marseillaise" of staken de arm
op en riepen „Sieg Heil".
Voetzoekers
Voetzoekers ontploften tussen de
betogers en enkele stoelen van een
caféterras werden in de stoet ge
gooid. De betogers die in liet
handgemeen betrokken geraak
ten, sloegen terug met de stokken
waaraan hun bordjes met leuzen
bevestigd waren.
De humor bleef ook niet achterwege.
Een groep betogers uit Mechelen
droeg een lijkkist met zich, waar
over een zwarte doek hing met de
woorden „We begraven Lamme Goed
zak" (de legendarische gezel van Tijl
Uilenspiegel).
Memorandum
Terwijl de tienduizenden demonstran
ten door de boulevards van de hoofd
stad trokken togen twee Vlaamse
parlementsleden naar het kabinet
van de eerste minister Theo Lefèvre
(zelf een Vlaming), ten einde hem
een memorandum met de eisen van
het actiecomité te overhandigen.
PAPOEA-LEIDER SPRAK
MET INDONESIËRS
(Van onze Haagse redactie.)
Eén van de leden van de Nieuw
Guiuea-raad, die eind september na
een langdurig bezoek aan Nederland
naar Niemv-Quïnea is teruggekeerd,
blijkt in begin september niet twee
Papoea-studenten, die in Nederland
studeren, in Antwerpen met enkele
Indonesische diplomaten te hebben
tjcconferccnl.
'Het was het lid van de raad Eliazer
Bonay, die geldt als de leider van
het verzet in de Nieuw Guinea-raad
tegen de dominerende rol welke de
groep Rijke-Jouwe in de Nieuw Gui
nea-raad speelt. Wellicht op grond
van deze activiteiten wordt Bonay
aan Indonesische kant gezien als een
nogal onafhankelijke figuur in de
Nieuw Guinea-raad en heeft men op
grond daarvan contact met hem ge
zocht.
Hoewel van Indonesische zijde is ge
poogd op het gesprek in Antwerpen
een ontmoeting in Duitsland te laten
volgen tussen Bonay en enkele ande
re Papoealeden van de Nieuw Guinea-
raad enerzijds en een paar Papoea's
die de Indonesische kant hebben ge
kozen anderzijds, hebben Bonay en
de twee Papoea-studenten later doen
weten dat zij voor deze. ontmoeting
in Duitsland niet meer beschikbaar
waren.
Poging eenheid te herstellen
Over geschil
met Albanië
Er wordt op het Kremlin druk ge
confereerd over de mogelijkheid om
een internationale communistische
„topconferentie" te houden teneinde
de breuk tussen de Sowjet-Unie en
Albanië te bespreken. Daarbij zou
dan ook de herleving van de anti-
Stalinistische campagne ter sprake
komen.
De gedelegeerden op het 22ste con
gres van de Russische communisti
sche partij maakten gisteren van
hun vrije dag gebruik om een derge
lijke conferentie voor te bereiden,
die, naar ijien verwacht, in de eerste
helft van november zou worden ge
houden. Zij zou worden bijgewoond
door de topcommunisten uit onge
veer tachtig landen.
Radio Tirana, het radiostation in
OP 7 NOVEMBER A.S.:
Herdenking op
zaterdag 11 november
„Het onderwijs aan een christe
lijke opvoeding dienstbaar ma
ken", met dat doel werd hon
derd jaar geleden, op 7 novem
ber 1861, in Vlissingen de Ver
eniging tot bevordering van
christelijk onderwijs opgericht.
Vuil één lagere school met 38
leerlingen is de vereniging uit
gegroeid tot thans vier scholen
met in totaal 770 leerlingen. De
vereniging telt nn 700 leden.
Tiet honderdjarig bestaan zal zater
dagmiddag 11 november om vier uur
worden herdacht niet een bijeen
komst in de Johaniieskerk, waarna
een receptie volgt. De zondag daar
op wordt in de Siot-Jacobskerk een
dankdienst gehouden. De jeugd van
de scholen kan dinsdag 7 no
vember In de aula van de Kon. Wil-
lielmina-school genieten van een
feestprogramma. Voorts zal nog een
reünie van onderwijzend personeel
worden gehouden.
Dat kan allemaal in 1961. Honderd
jaar geleden, bij de oprichting waren
de omstandigheden, waaronder het
christelijk onderwijs in ons land
moest worden gegeven totaal ver
schillend,. Eerst-in 1848 was het „ge
ven van onder wijs"'"bïj;- dewet vrij
gegeven en in 1857 werd het moge
lijk om zonder toestemming van
overheidswege bijzondere scholen op
te richten. Van die toestemming
werd in I860, in Middelburg gebruik
gemaakt, toen daar in de Graven
straat de eerste christelijke school
van Walcheren werd opgericht. De 2e
kwam 4 mei 1863 tot stand in
Vlissingen, nadat twee jaar daarvoor
de vereniging voor christelijk onder
wijs was opgericht. Alles moest uit
eigen middelen worden gefinancierd.
Hoofd was de heer H. F. van Rosma
len.
Vlissingen kende reeds sinds 1852
een christelijke bewaarschool. die
was gevestigd aan de IJzeren brug
op de Bcllamykaai. De nieuwe chris
telijke lagere school ging de geschie
denis in als de „school bij de ijzeren
brug". De latere scholen zouden na
men van het vorstenhuis dragen:
Prins Willem-, Oranje-, Juliana van
Stolberg- en Kon. Wilhelrqjnasehool.
Aan de totstandkoming van «Ie
schoolvereniging" ging een hevige
schools! rijd tussen voor- en legen-
standers vooraf. Uiteindelijk kwam
(le school er. In hel begin stond de
ze onder bestuur van ds. J. J. van
Toorcnbergeii, ds. F. W. Mercns en
(Ir. «I. van der Beke Callenfels.
Bij de opening telde de school 38 leer
lingen, de volgende dag waren liet er
reeds vijftig. Na drie jaar moest de
school aan de IJzeren brug worden
verlaten voor een groter pand aan de
Palingstraat, dat door twee bestuurs
leden aan de schoolvereniging cadeau
werd gedaan.
Met de watersnood van 1911 werden
de-kinderen vandaar met vlotten, van
de - school naar huis gebracht. Vijf
jaar na de oprichting van de school
heeft het voortbestaan van een wat
dunne draad gehangen, toen een
schuld van 1100 binnen drie maan
den moest worden afgelost, daar de
school anders gesloten moest wor
den. Na 1888 gingen de zaken enigs
zins beter; de regering stelde in 1889
enige subsidie voor de scholen be
schikbaar. Tot die tijd moesten de
salarissen van het onderwijzend per
soneel uit eig'èn geldmiddelen wor
den bekostigd. En die geldmiddelen
waren wel eens niet toereikend. Een
onderwijzer zal in die jaren niet meer
dan 100 per maand hebben ver
diend.
Ttoeede school
In 1920 werd met de bekende wet-De
Visser de financiële gelijkstelling van
openbaar en bijzonder onderwijs een
feit. Vooral na die tijd ging het met
het christelijk onderwijs in. Vlissin
gen bergopwaarts.
Op 28 oktober 1928 opende de school
vereniging- in liet nieuwe gedeelte
van de stad de Oranjeschool. waar
van de heer P. A. Belger het hoofd
werd. De oude christelijke school
verhuisde toen van de Palingstraat
naar de Wagenaarstraat.
De school lag vlak onder „De
Schelde". Kranen reden heen en
weer met ijzeren platen en leer
lingen en onderwijzer verstonden
elkaar af en toe nauwelijks. 's-Zo-
mers gingen de ramen niet open;
het gelnïd van de werkplaatsen
sloeg terug tegen de achterzijde
A an de gevel aan de Stènenbeer,
(Zie slot pag. 2 kol3)
zaterdag melding gemaakt van
de hoordstad van Albanië, heeft:
spontane betogingen die overal
in het land worden gehouden om
uitdrukking te geven aan de woe
de over de pogingen van Kroesj-
tsjew een splitsing ïn het socia
listische kamp teweeg te bren
gen.
Nederlands echtpaar in
Frankrijk verongelukt
Een Nederlands echtpaar, de heer en
mevrouw J. DoornbosVisscher uit
Wassenaar, zijn bij Brïgnoles ïn
Zuid-Frankrijk verongelukt toen hun
auto met een andere wagen in bot
sing kwam.
Mevrouw Doornbos werd bij dit ver
keersongeluk gedood en haar echtge
noot zwaar gewond.
Echtpaar overleden door
kolendamp in woonwagen
Een Rotterdams echtpaar, de 26-ja-
rige timmerman G. de Boer en diens
23-jarige echtgenote is dit week
einde om het leven gekomen door ko
lendampvergiftiging. Het trieste feit
werd gistermorgen ontdekt door de
vader van de timmerman toen deze
op bezoek kwam en op zijn bellen
geen gehoor kreeg in de woonwagen
aan de Koninginneweg.
Herdenking van 75- en
50-jarig bestaan
Vier mei 1913, aldus de VUssingse
Courant van. de volgende dag,,
werd in de Nieuwe Kerk het vijf
tigjarig bestaan van de christelij
ke school (Palingstraat) herdacht.
Voorganger waren ds. A. A. Ver
meer" en C. L. Voorhoeve. Eerst
genoemde sprak over het doel en
de strekking en de roeping der
gemeente met betrekking tol het
christelijk onderwijs, terwijl ds.
Voorhoeve met de woorden van
Psalm 115 1 (onberijmd) zich
meer bepaalde tot een historisch
overzicht.
Vijfentwintig jaar later werd het
vijftigjarig bestaan herdacht met
een wijdingadienst in de Grote
Kerk. Het koor en de kansel der
werk waren stemmig met palmen
versierd. Wij konden niet anders,
aldus ds. Hartjes, dan ons feest
beginnen in deze. kathedraal, om
dat wij ons zo nauw aan de her
vormde gemeente verhouden voe
len. Ds. P. G. de Vey Mestdagh,
predikant te Rotterdam, sprak een
feestrede uit. Spreker'haalde ver
schillende herinneringen op uil
zijn jeugd, toen hijzelf leerling
was van de school in de Paling-
straat, onder „meester Merckens",
de kleine man met de scherpe
ogen, die echter de kracht-motor
der school was; een man, die ook
op zeer jeugdige leeftijd de op
richter was van de eerste zon
dagsschool in ons land, aldus de
Vlissingsche Courant van 5 mei
19S8.