KEES VAN LANGERAAD
„Ik ben een tegenstander van
grote
dinge
n
Soldaten-armen weer
tot schouderhoogte
Altijd liever IVOROL
JOHAN KAART IN VELE GEDAANTEN
VANDAAG
MORGEN
„HET BEGON IN NAPELS" MET
EEN LACH EN EEN TRAAN
VERPLICHT LIDMAATSCHAP
VAN VAKBOND BEPLEIT
ZATERDAG 21 OKTOBER 1961
PROVINCIALE ZEEUWSE C OU RANT
9
In het raam van de viering van Groot, wordt een aantal- „krante- Mary Dresselhuys en Mimi Boes-
het tienjarig bestaan van de foto's" gepubliceerd, waarin Johan nach mandarijn, (onderste rij
N.T.S. brengt de A.V.R.O. morgen Kaart in verschillende gedaanten v.l.n.r.) sjeik, ruimtevaarder, En-
een toekomst-visie over tien jaar te zien zal zijn. Zo zullen de kij- gelse rechter en kapiteinIn de
onder de titel ,JDe zaak van de kers hem zien als (bovenste rij laatste gedaante zal Jolian Kaart
kern". In deze uitzending, wélke v.l.n.r.) couwboy, chirurg ook in een scène optreden,
geregisseerd wordt door Jef de waarbij hij wordt bijgestaan dóór
N.C.R.V.'er in
hart
en nieren
„Ik ben een tegenstander van
grote dingen, ik liou van zich
zelf zijnde, kleine groeperin
gen. De programma's die ik
heb gemaakt, zijn typisch
N.C.R.V., daar voel ik me he
lemaal N.C.R.V.-er in". Dit is
een van de kenmerkende uit
spraken van Kees van Lange
raad (32), regisseur bij de N.
C.R.V., die de laatste jaren
een paar opmerkelijke repor
teges en programma's op zijn
naam heeft gebracht, waar
van het kerstprogramma
rond de emigrant Jacob Flik-
kema en „Dossier Karpaan"
over de spijtoptanten nog
het verst in het geheugen lig
gen.
Zoals bij de meeste tv-medewer-
kers leek ook Kees van Langeraad
niet voorbestemd om bij een der
gelijk massacommunicatiemiddel
te komen. Na zyn hbs-tijd ging de
in Den Haag geboren Van Lange
raad naar het „Opleidingsinsti-
tuut^ voor het buitenland", een
particuliere instelling op kasteel
Nijenrode bij Breukelen aan de
oude kronkelweg tussen Amster
dam en Utrecht. Van Langeraad
meende zich aangetrokken te voe
len tot de journalistiek, een van
de twee vakken (de andere was
diplomatieke betrekkingen) die in
de eerste jaren na de oorlog op
dit instituut werden onderwezen.
„Maar ik kwam tot de ontdekking
dat ik helemaal geen journalist
was zegt Van Langeraad open-
hartig. Desondanks heeft hij tot
1948 de tweejarige opleiding af
gemaakt. Twee-en-een-half jaar
militaire dienst, waarvan een jaar
in Indonesië, hapten een stuk uit
zijn maatschappelijke leven. In
tussen had zich echter op televi
siegebied het een en ander ont
wikkeld.
Eindhoven
„Eindhoven" verzorgde regelma
tig televisieuitzendingen en Van
Langeraad voelde wel voor een
loopbaan in deze branche. Van
tv wist hij niets. „Ik ben daarom
bij de commerciële afdeling gaan
werken met de gedachte, dat ik
dan wol verder zou rollen", ver
telt Van Langeraad. ons. ..Maar
ik was te laat. Twee-en-een-halve
maand nadat ik in Eindhoven was
begonnen, verhuisde de televisie
naar Bussum.
Maar om een reden,
die ik zelf niet begrijp, ben ik niet
meegegaan naar Bussum", aldus
Van Langeraad. Hij nam zijn ont
slag bij Philips en ging 'college
lopen in de politieke en sociale
wetenschappen, aan de universi
teit van Amsterdam. Daarna heeft
hij weer verschillende betrekkin
gen aanvaard, maar hy kon zijn
draai niet vinden. Totdat het pure
toeval hem te hulp kwam. „Ik
liep eens langs bij de Nederlandse
Onderwijsfilm en daar zochten ze
iemand om de produktiestaf uit
te breiden, maar ik moest wel op
de onderste trap van de ladder be
ginnen. Ik werd assistent bij de
montage en toen hij ik eindelijk
het gevoel: dat is het", aldus Van
Langeraad.
Naar N.C.R.V.
Vijf jaar heeft hij de Nederlandse
Onderwijsfilm gediend, heeft hij
er het montagevak geleerd en ver
schillende films gemaakt. „Ik had
in die tijd al wat contacten met
de N.CJt.V. en ook al eens com
mentaar gesproken bij televisie-
uitzendingen. In november 1958
ben ik in vaste dienst gekomen en
als hoofdcontrolekamerregisseur
en commentator begonnen. Maar
ik kreeg door het personeelste
kort veel andere karweitjes, zoals
filmpjes in elkaar zetten en mon
teren", vertelt Van Langeraad.
Zijn grote kans kreeg hij tegen
het einde van 1959 met de kerst
documentaire rond de joodse Ne
derlander Thau. „De voorberei
ding van zo'n programma? Onge
veer een maand voor de uitzen
ding heb ik de heer Thau voor het
eerst ontmoet. Ik heb een paar
avonden met hem gesproken en je
komt dan in een vrij persoonlijke
relatie met de hoofdpersoon te
staan. Maar het verhaal bestaat
al, omdat het een levend verhaal
is, en je moet het op film kunnen
samenvatten. De formule van dit
RADIOEN T.V.-RUBRIEK
programma had gewerkt en daar
om werd in december vorig jaar
een soortgelijk programma opge
zet, nu rond een Nederlandse emi
grant naar Canada. Ik heb eerst
elf dagen door Canada gereisd en
negentien families bezoóht. In je
dooie eentje moet je dan beslissen
die wordt 't. Dat is geen leuk mo
ment", verklaart Van Langeraad.
Belangrijkste
Het belangrijkste van televisie
vindt Van Langeraad, dat het 't
gesproken woord in ere herstelt.
„Je kunt naar iemand luisteren,
onidat hij een begaafd spreker is
of oftidat hij uit de grond van zijn
hart meent wat hij zegt. De laat
ste categorie was vóór de televi
sie in het vergeetboek geraakt.
Nieuw onderwerp
Volgende week zondag verschynt
opnieuw een grote documentaire
van Van Langeraad op liet
scherm, die hij samen met Wolf
Kielich heeft gemaakt. Het gaat
over geestelijk gestoorden, een de
licaat onderwerp, waarvoor veel
voorbereidend werk is verzet. „Ik
heb ook interviews met patiënten
gemaakt en het merkwaardige is
dat je een gewoon gesprek kunt
voeren en dat er echt contact
Is", aldus een verwonderde Van
Langeraad.
T elevisie
Hoe moeilijk het voor de omroe
pen is om de zendtijduitbreiding
programmatisch op te vangen,
blijkt uit het schema voor van
middag en vanavond.
Om drie uur grijpt de K.R.O. te
rug op een oude,formule door op
nieuw een „Anno" uit te zenden,
waarin grepen worden, gedaan in
de archieven, van het Pathé-jouv-
naal. Tweede illustratie: om half
vier wordt een telerocording op 't
scherm gebracht, die van het op
treden der Dixielandpipers op 10
juli werd gemaakt. Derde illu
stratie: om half acht de eerste af
levering van een t.v.-filmserie
„Ivanhoe" waarvan het eind nog
niet in zicht is.
De Vlaamse televisie zendt vana
vond om half negen het t.v.-feuil-
leton „Het is altijd Dennis"uit.
Om negen uur een amusements
programma „Zet de klok maar
stil'. De Nederlandse inzending
naar het festival van Montreux
„Waterland" van Dick van Bom
mel wordt om tien uur door de
Vlamingen op de beeldbuis ge
bracht.
Radio
Aanbevolen op zaterdag via Hil
versum II het Spaanse duo Dorita
y Pepe (19.25); Tierelantijnen
(21.00) en Kopstukken (22.00).
Alle programma's van de K.R.O.
^VVVVVVVVVVVVVVVVSAA^V^
<2{orea, ye* en
scArijven
Televisie
Eli Asser heeft zijn talent gerui
me tijd geleden aan de wilgen ge
hangen, als U ons deze geforceer
de beeldspraak vergeeft. Maar
zondagavond stapt hij, en nog
wel meteen heel fors, onze huis
kamer wéér binnen via zijn tele
visiespel „De zaak van de kern",
waarin hij een „vooruitblik" werpt
op de televisie van 1971.
De A.V.R.O. had hem opdracht
gegeven een stuk te maken naar
aanleiding van het tienjarig be
staan van de N.T.S., een opdracht
waarvan Asser zich op luchtige
wijze heeft gekweten. Acteurs
als Johan Kaart. Mary Dressel
huys en Guus Oster verlenen hun
medewerking aan deze vrolijke
toekomstmuziek, die overigens in
een schril dissonantje zal eindi
gen. De uitzending begint om
kwart voor negen.
De zondagavond brengt bij onze
zuiderburen opnieuw een amuse
mentsprogramma, namelijk de
show ..Zeg hé spaar je mee", die
van half negen tot kwart voor
tien duurt. Vervolgens de sport-
vubriek en een aantal Belgische
korte films.
Radio
De A.V.R.O. zendt op zondagmid
dag tien voor half vier via Hilver
sum I werken uit van Liszt, en
Dvorak. De VARA doet het om
half acht 's avonds .Zonder blind
doek", 'n geïmproviseerde rechts
zitting. De K.R.O. neemt de luis
teraar via de andere zender om
tien uur zondagavond mee naar
„In de vergulde baars", 'n vrolijk
programma van Emile Lopez en
Jan dc Cler,
Architect B. Merkelbach,
Amsterdam, overleden
In het Lutherse diaconessenzieken-
huis te Amsterdam is overleden de
stadsbouwmeester van de hoofdstad
ir. B. Merkelbach.
In het begin van de week werd de
heer Merkelbach plotseling in het
ziekenhuis opgenomen. Precies een
week geleden bereikte hij de leeftijd
van 60 jaar.
Vijf jaar geleden trad de heer Merkel
bach als stadsbouwmeester in dienst
van de gemeente Amsterdam.
Generaal Maxwell Taylor heeft ln ver
band met het slechte weer de tocht af
gezegd die hij door de noordelijke pro
vincies van Zuid-Vietnam zou maken en
waar de guerilla-activiteilen het sterkst
zijn.
NIEUWE EXERCITIE VOOR DE LANDMACHT
Maar de passen met zware
schoenen worden kleiner
1 (Van onze Haagse redactie)
De Nederlandse soldaten zullen de
armen weer hoog opzwaaien tot
schouderhoogte. Maar de passen wor
den kleiner van 83 tot 7o centimeter.
Dan zeker van frisse mond en witte tanden
FILMS IN ZEELAND
Sexuele voorlichting in
Deens-Duitse rolprent
Napels is net als Parijs een to
verwoord voor Amerikanen die
„Europa doen", zoiets als Mia
mi en Rio de Janeiro voor ons
Nederlanders in deze sombere
herfstdagen. Het zijn dit soort
woorden waar de op eommer-
cïeelgebied erg „bij" zijnde pro
ducenten in Hollywood bijzon
der tuk op zijn. Het geeft garan
ties boven die waarvoor een uit
gelezen cast, een bekwaam re
gisseur en een goed scenario
kunnen zorgen. Daarom de ro
mantiek suggererende titel van
de film die dit weekeinde in
Alhambra (Vlissingen) en City
(Middelburg) wordt vertoond:
„Het begon in Napels".
Maar niet alleen begint deze door en
door Amerikaanse filmgeschiedenis
in de Italiaanse stad Napels, het ligt
bovendien geheel in de lijn van het
verhaal, dat de affaire ook in Napels
eindigt met een happy ending, die
door de mist van overmatig gepleng
de tranen heen al van verre te voor
spellen was. Want „Het begon in Na
pels" is zo'n heerlijk tragi-komedie,
waarbij men het ene moment de
lachspieren in actie voelt komen om
even later met ogen vol tranen te
zitten. Maar je weet dat alles op z'n
pootjes terecht komt, dank zij de
uiterlijk alleen maar zakelijke Amè-
rikaan (Clark Gable), die zich plot
seling als een echt mens ontpopt,
wanneer hij een kostelijk Italiaans
schoftje, Nando, ontmoet (Marietto)
en diens vrolijke beschermster, de
schone Lucia (Sophia Loren).
Lucia leeft er zorgeloos op los, fan
taserend met een vlotheid, die de
nuchtere Amerikaanse advocaat niet
kan volgen en de kleine Nando steelt
intussen de zakken van de bezoeker
leeg. De advocaat is echter geen toe
rist, hij heeft een missie. Het is de
bedoeling, dat hij Nando mee naar
huis neemt, maar steeds weer weet
Lucia daar een stokje voor te ,ste-
Meer dan honderdduizend kinderen
en volwassenen zijn in Kingston bij
de Engelse stad Huil, waar gevallen
van kinderverlamming zijn voorge
komen, behandeld tegen polio door
middel van een voor Europa geheel
nieuw medicijn, sabin, dat opgeno
men in een suikerklontje voor ba
by's in een zoete stroop door de
mond wordt toegediend. Terwijl zijn
moeder toekijkt neemt een jongetje
hier met een bedenkelijk gezicht een
klontje, waarvan de samenstelling
hem, tegen polio zal moeten bescher
men.
ken. Het wordt een geschil, met wis
selende kansen, vandaar dat lach en
traan elkaar regelmatig opvolgen.
Tenslotte gaat het er voor het „hap
py end" toch nog even slecht uit
zien, wanneer we de held op de trein
naar huis zien stappen, maar".
verder verklappen we niets.
„Jonge liefde, grote gevaren", de
film die in Luxor (Vlissingen)
vertoond wordt, is een Deens-
Duitse produktie en handelt over
het nut van sexuele voorlichting.
André Rodriguez regisseerde deze
delicate verfilming van een reëel
probleem, de hoofdrollen worden
vervuld door Suzanne Bech, Klaus
Pagh, Onge Stender en Vera
Strieker, geen van alle bekende
verschijningen op het Nederland
se bioscoopdoek.
Over jonge mensen handelt ook „En
zij schaamden zich niet", de Duitse
rolprent, die in Grand (Goes) te zien
is. Het gegeven is de liefde tussen
twee heel jonge mensen, die de
schoolbanken nog niet ontgroeid zijn
en de dreigende mislukking van hun
huwelijk. De oplossing wordt als erg
vanzelfsprekend, maar daarentegen
weinig overtuigingend gepresenteerd.
In de hoofdrollen Barbara Frey, Mat
thias Fuchs en Heinz Drache.
Electro (Middelburg) heeft op het
programma een Tarzan-film met
Gordon Scot in de titelrol. „Tarzan
de geweldige" heet de film.
Grand (Goes) vertoont zondagmid
dag voor alle leeftijden een vrolijke
film van Jerry Lewis en Dean Mar
tin, te weten „Three Ring Circus".
Luxor (Vlissingen) draait zondag
middag een western, getiteld „De
koelbloedige sheriff".
Dit is te lezen in liet nieuwe exercitie
reglement dat in de loop van novem
ber bij alle onderdelen van de land
macht' zal zijn ingevoerd.
Het opzwaaien van de armen is een
aangelegenheid die de exercitiedes-
kundigen van de landmacht reeds
jarenlang bezighoudt. En zo lang men
zich het hoofd brak om het natuurlijk
bengelen van de armen een zo goed
mogelijk militaire vorm te geven, zo
vaak wijzigde men de reglementen.
Jarenlang zwaaiden de Nederlandse
soldaten de armen op tot schouder
hoogte en met gestrekte vingers, later
vond de man die op dat moment het
laatste woord kon hebben dat op
zwaaien tot koppelhoogte (de hoogte
van het middel dus) voldoende was
en de handen werden tot vuisten ge
bald de duim naar boven gekeerd.
Slechts bij de paradepas stram
plaatsen van de hoog opgeworpen
voeten bleef de schouderhoogte
gehandhaafd voor de armzwaai. De
paradepas werd afgeschaft en de
schouderzwaai verdween.
Maar nu, met de vijfde druk van liet
exercitiereglement is ie er weer en
niet alleen bij de parades, maar al
tijd. Op één uitzondering na op lange
marsen, als er gemakkelijk, in de zo
genaamde „rust" wordt gelopen, dan
mag de soldaat met zijn armen doen
wat hij wil.
De exercitiedeskundigen anno 1961
hebben zich afgevraagd of de afme
tingen van de pas wel in overeenstem
ming waren met de kleding die de
marcherende troep draagt. Men zag
de gevechtskleding met de twee broe
ken over elkaar en de zware leren
rijglaarzen, zogenaamde „jungle
boots," die tot de kuiten komen. De
pas van 83 centimeter is te lang voor
dit tenue, vond men, en de nieuwe
afstand werd 75 centimeter.
Wil de troep even snel vooruit komen
als voorheen, dan zal het looptempo
hierdoor wel enigszins moeten worden
versneld.
Voor de borst
De schouderzwaai en de kortere pas
zijn maar twee punten uit de serie
vernieuwingen in net reglement. Er is
een reeks van detailveranderingen,
zoals het dragen van de lichte mitrail
leur voorheen horizontaal op de
schouder, hetgeen voor de man achter
de ,.bren"-drager nogal eens lastig
kon zijn, nu schuin voor de borst,
waardoor deze man, zo zegt het re
glement, met de hand aan het hoofd
deksel de verschuldigde eerbewijzen
kan brengen.
De reglementen voor de exercitie
met de karabijn, een wapen dat bij
zeer veel onderdelen na nog wordt
gebruikt, zullen binnenkort komen
te vervallen en daarvoor in de
plaats komen nieuwe regels voor
het exerceren met de nieuwe wa
pens het Belgische fal-geweer en
de Israëlische uzi-pistoolmitrail-
leur. Misschien is tegen die tijd de
schouderzwaai weer koppelzwaaï
geworden.
VOORZITTER C.M.B. AAN HET WOORD
Geen lid dan ook
geen loonsverhoging
Het kaderblad van de Christelijke
Bedrijfsbond voor de Metaalnijverheid
en Elektrotechnische Industrie, Voor
lichting, is gisteren in zijn geheel ge
wijd aan het vraagstuk van de onge
organiseerden. De heer J. Lanser, lid
van 't centraal bestuur van de C.M.B.
belicht in het blad verschillende as
pecten van dit probleem.
Volgens hem ontkent zelfs de grote
meerderheid van de ongeorganiseer
de werknemers uiterst zelden dat de
vakbeweging onmisbaar is. De onge
organiseerden incasseren rechtstreeks
zowel als indirect de vruchten van het
vakbewegingswerlt, aldus de heer
Lanser.
Hij betoogt, dat de actuele verhou
dingen in het bedrijfsleven ondenk
baar zijn zonder vakorganisaties en
dat er noodzakelijkerwijs samenspel
moet zijn tussen werkgevers en werk
nemers in onderneming en bedrijfstak.
Hoéwei hun verantwoordelijkheid dit
meebrengt, zo voegt hij hieraan toe,
weigeren vele werknemers zich aan te
sluiten bij een vakorganisatie en vor
men aldus een negatief element in het
samenspel.
De vraag, of aan dit kosteloos profi
teren een eind moet worden gemaakt,
beantwoordt de heer Lanser bevesti-
fend. Een mogelijkheid hiertoe ziet
ij in het heffen van een financiële
bijdrage van ongeorganiseerden. Ook
zou men. volgens hem, het lidmaat
schap tot een voorwaarde van de
arbeidsverhouding kunnen maken. Als
derde oplossing suggereert hij 't tref
fen van financiële voorzieningen uit
sluitend voor de georganiseerde werk
nemers, zoals extra uitkeringen en
recht op doorbetaald verlof voor vak
bondsactiviteiten.
Verplichting
Men heeft in brede kring altijd be
zwaren geopperd tegen een zoge
naamd verplicht lidmaatschap. De
heer Lanser concludeert echter, dat
bij een verplicht lidmaatschap van
dwang geen sprake behoeft te zijn,
terwijl het. naar zijn oordeel, noch
formeel noch principieel in strijd is
met de vrijheid van vakorganisatie.
Een wettelijke verplichting acht hij
wel onjuist, maar een verpachting bij
collectieve arbeidsovereenkomst met.
Wie een bepaalde onderneming of
bedrijfstak binnentreedt, is onder
worpen aan de daar geldende re
gels. aldus de heer Lanser, en
daartoe behoren onder meer lonen
en arbeidsvoorwaarden volgens de
C.A.O. Een bepaling van vérplicht
lidmaatschap kan, volgens hem,
een onderdeel van de C.A.O. vor
men, mits men de mogelijkheid
van dispensatie wegens geuetens-
i bezwaren openhoudt.
Bijzondere aandacht wijdt de heer
I in zij*1 rapport aan de moge
lijkheden om uitsluitend aan de ge-
organiseerden financiële voordelen te
verlenen. Hij stelt daarbij nadrukke
lijk, dat het werk van de vakbeweging
zowel de individuele onderneming als
1 het bedrijfsleven in zijn geheel ten
goede komt en dat daaruit voortvloeit.
dat de georganiseerde werknemers
voor de onderneming van meer bete-
1 kenis zijn dan de niet-georganlseer-
den. Zij zijn het immers, zo zegt hij
die de vakbeweging vormen door
middel waarvan zij onder meer een
I gezonde ontwikkeling van het be-
I drijfsleven hebben bevorderd, getuige
de zeer grote mate ran arbeldsvrede
i na 1945.