PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
BONN DRINGT AAN OP VOORTZETTING
VAN HET OVERLEG
Grevelingendam wordt met een KABELBAAN
medio 1963 afgesloten
Westduits beroep
op De Gaulle
Beroep tegen beslag
op Noord-Holland
Vand
aag...
DRIE JONGENS NA EEN WEEK
UIT DIEPE GROT GERED
NOORDEN TWEE
UUR ZONDER
STROOM
Starre prijzen
204e jaargang - no. 245
Dagblad, uitgave van de firma
Provinciale Zeeuwse Courant
Directie: F. van de Velde en F. B.
den Boer. Adjunct: W. de Pagter.
Hoofdredacteuren
W. Leertouwer en G. A. de Kok.
ABONNEMENTSPRIJS 56 cent D"ï
week, 7,00 p. kw.; fr. p. p. 7,25
per tw. Losse nummers 15 cent.
WAARIN OPGENOMEN DE MIDDELBURGSE, VLISSINGSE, GOESE, BRESKENSE COURANT EN VRIJE STEMMEN
Dinsdag 17 okt. 1961
ADVERTENTIEPRIJS 27 cent per
m.m. Minim, p. advertentie 4,—-.
Ing. mededelingen driemaal tarief.
Kleine advertenties (max. 8 regels)
25 cent per regel met een minimum
van 1,25. „Brieven bureau
van dit blad" 25 cent meer.
Giro no. 359300 P.Z.C., Middelburg.
Bureaus: Vlissingen Walstr. 58-60, tel. 2355 (b.g.g. red. 3508/3546, adv. 3647/3643; Middelburg, Markt 51, tel. 3841 (b.g.g. red. 2078/3169, adv. 2375); Goes Gr. Markt 2, tel. 6140 (b.g.g. red. 7853, adv, 5213). Oostburg, tel. 2395; Terneuzen, tel. 2116; Zierikzee, red. tel. 2425. adm. tel. 2094.
Haast met bekendmaken van standpunt in kwestie Berlijn
Het is voor West-Duitsland betrekkelijk onbelangrijk hóe het
westelijk overleg over Berlijn zal worden voortgezet, doch
West-Duitsland wil wel worden geraadpleegd, aldus een woord
voerder van het Westduitse ministerie van buitenlandse zaken
op een gisteren in Bonn gehouden persconferentie.
Hij maakte deze opmerking naar aanleiding van de Franse wei
gering aan het westelijk overleg dat deze week in Londen zou
worden gehouden, deel te nemen. De federale regering hecht
waarde aan het feit dat het zo spoedig mogelijk haar inzichten
bekend kan maken, zo zei de woordvoerder, die voorts verklaar
de, dat de werkgroep van de viermogendheden, die regelmatig
in Washington over Berlijn en Duitsland vergadert, thans de
kwestie van het niveau waarop het overleg zal worden voortge
zet, moet regelen.
Voorstander van
krachtige houding
De woordvoerder zei verder, dat er
geen datum is bepaald voor de terug
keer van de Westduitse ambassadeur
Grewe, naar Washington. Volgens
gewoonlijk betrouwbare kringen In
Bonn heeft de Westduitse regering
er bij Frankryk op aangedrongen
zich niet terug te trekken uit het
westelijk vooroverleg. Men is van
mening dat president De Gaulles ver
langen naar een krachtige en oprech
te westerse houding tegenover de
Sowjet-Unie meer dan ooit in het
westelijk overleg naar voren gebracht
dient te worden.
Mogelijkheid
Een Amerikaanse woordvoerdér in
Washington zei dat de berichten vol
gens welke een bijeenkomst in Lon
den tussen Engelse, Amerikaanse,
Franse en Westduitse functionarissen
definitief was overeengekomen, niet
juist waren. „Het was slechts een
van een aantal mogelijkheden die
door de groep ambassadeurs verle
den week zijn besproken".
Het overleg tussen de ambassa
deurs in Washington, dat nu reeds
enige tijd geregeld wordt gehou
den, heeft ten doel de ontwikke
lingen in de crisis om Berlijn te
bespreken en te trachten een ge
meenschappelijk westelijk stand
punt ten aanzien van verdere
maatregelen hierbij te bereiken.
Ambassadeurs
De woordvoerder deelde mee dat de
Amerikaanse ambassadeur in de
Sowjet-Unie, Llewellyn Thompson,
die de laatste week in Washington is
geweest voor besprekingen met pre
sident Kennedy, deze week zal blyven
om het overleg tussen de ambassa
deurs by te wouen. Eerder was be
kendgemaakt dat Thompson op tijd
naar Moskou zou terugkeren om de
opening van het communistische par
tijcongres bij te wonen.
Maandagochtend is een grote storing
ontstaan in de elektriciteitsvoorzie
ning in het noorden van ons land
Het treinverkeer ondervond grote
stagnatie. Foto: in Groningen, waar
zich vele militairen naar hun onder
delen moesten begeven, gedroegen de
jongens zich bepaald niet als „gedu
peerde" reizigers.
...wordt de Nederlandse kin-
derportret-, landschap- en bloe-
c menschilder, Rekenaar en grafi-
y cus Marinus Adamse te Dor-
S drecht 70 jaar.
„WE HADDEN ALLE HOOP OPGEGEVEN
Hongaren uitgeput in
ziekenhuis opgenomen
Drie jonge Hongaren zijn j.l. zater
dag gevonden in de Magyas-grot, in
de Boeda-heuvels niet ver van Boe
dapest, na een week vermist te zijn
geweest, Het drietal, de 27-jarige Si
mon Karoly en de 15-jarige school
jongens Tibor Werle en Istvan Fur-
tig hebben al die tijd zonder voedsel
of water in de grot vertoefd. Zij zijn
naar een ziekenhuis in Boedapest
vervoerd. Zij zijn volkomen uitgeput
en de dokters vrezen voor huu leven.
„We hadden alle hoop opgegeven", zo
kon Karoly gisteren met zwakke
slem aan de dokters vertellen. „Toen
eindelijk hulp kwam, konden we niet
meer praten en hadden we ook geen
besef meer van onze toestand. Da
genlang hadden we in het duister
lllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
I Gevonden voorwerp
ln 'de rubriek gevonden voor-
werpen is men bij de Amster-
H damse politie reeds de meest
H vreemdsoortige goederen le
ss gengekomen, maar een télevi-
jÜ sietoestel was er nog nooit bij.
De „primeur" daarvan komt
s toe aan de politie van het bu-
reau Warmoesstraat. die gis-
teren zo'n kijkapparaat als ge-
vonden voorwerp registreerde.
H Het was opgevist uit het wa-
ter van de Singel. Hoe het
daar terecht is gekomen zou
volgens de politic een verhaal
apart kunnen zijn. Aan mis-
s daad wordt niet gedacht. Eer-
i§{ der gaan de gedachten uit naar
ss een familievete met de televi-
H sie of het nog in goede staat
verkerende toestel met 53 cm
beeldbuis als inzet. Dat zal pas
kunnen blijken als de „verlie-
zer" zich meldt.
naar een uitgang gezocht, wachtend
op het einde".
De Magyas-grot werd in 1948 ont
dekt. Er wordt altijd gewaarschuwd
er niet zonder een gids binnen te
gaan. De grot is onverlicht en er zijn
geen richtingsborden of andere
plaatsaanduidingen. De grot bestaat
uit een gangenstelsel met een totale
lengte van 2 kilometer en vochtige
gewelven en voert naar een-onder
gronds meer.
Het noorden van ons land heeft
gisterochtend enkele uren zon
der stroom gezeten, doordat ten
gevolge van overspanning de
koppelnetverbïnding tussen Nij
megen en Deventer uitviel. Het
gehele noorden van Nederland,
boven de IJsel zat hierdoor van
kwart voor negen af zonder
stroom. Het treinverkeer onder
vond grote stagnatie, telefoon-
en telexverkcer liep in de war,
terwijl vele bedrijven stil kwa
men te liggen.
De treinenloop ten oosten van de
IJsel was van 8.44 tot 10.40 uur
geheel en tot 13.45 uur ten dele ge
stoord.
Door het inschakelen van een aantal
diesel-locomotieven werd getracht de
gevolgen zo veel mogelijk te beper
ken. Desondanks kon niet worden
voorkomen, dat de vertragingen uit
en naar het oosten ongeveer een uur
bedroegen en naar en van het noor
den circa 2 uur.
Ook de internationale treinen kregen
met ernstige vertragingen te kam
pen. Zo werd de Nord-West Express
van Almelo met, een diesel locomo
tief naar Rijssen doorgevoerd met
circa een uur vertraging, de Scandï-
navië-express werd van Apeldoorn
met een D.E.-locomotief doorgevoerd
tot Oldenzaal, hier ontstond een ver
traging van 83 minuten.
VONNIS GEVELD IN DJAKARTA
KAPITEIN EN STUURMAN
KRIJGEN 2 MAANDEN
De gezagvoerder en de eerste
stuurman van de sleepboot
Noord-Holland zijn gisteren in
Djakarta ieder tot twee maan
den gevangenisstraf veroor
deeld. De rechtbank heeft voorts
inbeslagneming van de sleep
boot gelast.
Het voorarrest sinds 2 september zal
in mindering van de straftijd worden
gebracht.
De veroordeelden zijn gezagvoerder
O. Edelenbosch, 35 jaar, en eerste
stuurman W. H. Meyer, 39 jaar. De
uitspraak is gedaan door de districts
rechtbank in Djakarta. Ten laste
wordt gelegd, dat de sleepboot zon
der vergunning in de Indonesische
wateren heeft gevaren.
De beklaagden hebben verklaard
zich niet schuldig te achten.
De rechter deelde de beklaagden
mee dat zij desgewenst bij presi
dent Soekarno tegen het vonnis
in beroep kunnen gaan. De be
klaagden gaven te kennen, dat zij
in beroep zullen gaan tegen het
besluit van de rechtbank om de
sleepboot „Noord Holland" in be
slag te nemen.
De directie van N.V. Bureau Wijs
muller in IJmuiden heeft gisteren
naar aanleiding van de uitspraak
door het gerechtshof in Djakarta tot
verbeurdverklaring van haar diesel-
elektrische zeesleepboöt „Noord Hol
land" meegedeeld, dat dit 548 ton
grote en 2600 pk sterke schip tegen
molest is verzekerd, maar dat nog
niet precies bekend is, of dit ook voor
de verbeurdverklaring van het schip
geldt. De directie wenst zich verder
van ieder commentaar te onthouden
tot na de terugkeer, van kapiein O.
Edelenbosch en eerste stuurman W.
H. Meyer in Nederland, daar alle fei
ten omtrent de aanhouding en het
proces de directie uitsluitend uit ver
slagen van persbureaus bekend zijn.
De sleepboot, die een waarde heeft
van 2,5 tot 3 miljoen gulden, is het
vlaggeschip van de Wijsmuller-vloot.
Het werd in 1943 in de Verenigde
Staten gebouwd en in 1947 aange
kocht.
De sleèpboot heeft in haar dienst
voor de Nederlandse maatschappij
zeer vele en lange sleepreizen met
alle mogelijke drijvende objecten
over de gehele wereld volbracht. De
laatste twee jaar was het schip niet
meer ia IJmuiden en bestonden deze
reizen uit het verslepen van vijf
vliegdekschepen van Amerikaanse
havens naar sloopwerven iu Japan
en Honkong, het verslepen van drie
tankboten van Singapore naar Hon
kong en het vlot brengen van een
gestrand schip op de kust van Su
matra.
PROEF MET BELASTE GONDELS
Deltadienst wil bij afdamming
meer dan één pijl op de boog
HET LAATSTE SLUITGAT in de Grevelingendam tussen
Schouweii-Duiveland en Goeree-Overflakkee zal niet worden af
gesloten niet doorlaatcaissons, maar door middel van een kabel
baan, waarlangs enorme gondels lopen. Dit besluit heeft rijks
waterstaat tlians genomen. In de vroege zomer van 1963 zal het
dijklichaam daar tussen de Plaat van Oude Tonge en de Flak-
keese wal over de laatste 1200 meter in zijn volle breedte lang
zaam maar zeker omhoog worden gebracht. En wel vanuit de
lucht! Boven het door dit sluitgat kolkende water zullen in een
haast onafgebroken tempo gondels aan een kabelbaan zweven,
die hun lasten stortstecn gelijkmatig op de zichtbaar groeiende
sluïtingsdam zullen deponeren.
Een kabelbaan dus, met drie steun
punten: op de Plaat, midden iu het
sluitgat en op het landhoofd aan de
Hollandse wal. Tien tot twaalf gon
dels znllen heen en weer schniven
boven de laatste kilometer water,
waarin Zeeland en Zuid-Holland met
een dijk aan elkaar geklonken wor
den.
En zo zullen dus de „gondeliers"
iedere aan de stalen kabel zwevende
cabine heeft een eigen motor en
wordt bemand op de valreep nog
wat'attractieve reisjes heen en weer
maken. Na geruime tijd het principe
en de toepassing van dit voor Neder
land nog onbekende systeem te heb
ben bestudeerd, hebben de directie
van rijkswaterstaat en de leiding van
de Deltadienst besloten bij de defini
tieve sluiting van de Grevelingendam
met deze kabelbaan een proef te ne
men. De methode is uit Frankrijk
afkomstig en wordt daar veelvuldig
toegepast bij bijvoorbeeld de bouw
van stuwdammen.
Voor de Grevelïngedaiu dus geen
doorlaatcaissons. Wat niet wil
zeggen, dat rijkswaterstaat van
A^VVVVVVVVVVWVVWVVVW
I Misschien „concurrent"
voor doorlaatcaissons
W>*WN*\*WV\A*^WWW
dit sluitingssysteem is afgestapt.
Integendeel: do proef, die men er
mee heeft genomen in het Veerse
Gat is voorbeeldig geslaagd. Al
leen willen de mannen van de Del
tadienst meer pijlen op hun boog
hebben, als het straks aankomt
op de afdamming van de grote
zeegaten zoals de Oosterschelde
en het Brouwcrsliaveiise Gat.
De proef in het Veerse Gat is ge
lukt. Nu wordt het tijd om te oefe
nen met de zogenaamde „geleidelijke
afsluiting": over de totale breedte
van het laatste stroomgat wordt het
sluitingsmateriaal naar beneden ge
worpen. De kosten aan de manier
van werken liggen bij gebruik van
een kabelbaan in dezelfde orde van
grootte, als wanneer men een slui
ting met doorlaatcaissons toepast.
Bovendien is men minder afhanke
lijk van het water en de weersom
standigheden. Ook bij het transport
van het materiaal.
Minder gespannen
Uiteraard zal de laatste fase wel
meer tijd» vergen dan het geval was
met de doorlaatcaissons, maar daar
staat tegenover dat het sluïtingspro-
gi-amma minder gespannen, soepeler
is. Zo zal dus eind van de zomer
1962 worden begonnen met de monta
ge van de steunpunten, die de ka
belbaan dragen. De staalconstructies
zijn te vergelijken met elektriciteits-
masten. Zij rusten op vier poten, die
elk zestien meter van elkaar staan.
De middelste van de drie masten, in
het centrum van het sluitgat, zal on
der zijn poten waarschijnlijk vier
eenheidseaissons krijgen. Óver de
laatste 1200 meter, die op deze ma
nier in de' Grevelingendam znllen
worden overbrugd hangen dus twee
overspanningen van stalen kabels:
bij de masten ongeveer dertig meter
boven het wateroppervlak, in de
„zakken" van de overspanningen
vanzelfsprekend een tiental meters
lager.
De gondels lopen met wielen langs
de kabels. Vol van de Plaat van Onde
Tonge naar de Flakkeese wal en leeg
terug. Er is daar op dé Plaat al van
Zie slot pag. 2 kol. 4)
Een oud Romeins spreekwoord
zegt, dat wat aan Jupiter vrij
staat nog niet vrijstaat aan een
os. Daarmee wordt pittig en duide
lijk aangegeven, hoe de ene mens
of groep van mensen besluiten
kan nemen of daden kan verrich
ten, die men van een andere mens
of groèü van mensen ongaarne
ziet, omdat men dat van die andere
mens nu eenmaal niet verdraagt.
Deze diep-menselijke „tegenstrijdig
heid" geldt onverkort bij de jacht
naai- meer welvaart. Men eist wel
graag voor zich zelf het recht op met
vele middelen naar
welvaartsvergro
ting; té streven,
maar men is te
leurgesteld als
een andere groep
met dezelfde middelen of methoden
dat streven tegenwerkt en de wel
vaartsvergroting handig laat af
vloeien naar de eigen beurs.
Een aardig voorbeeld daarvan is
de klacht, die we aantroffen in
een landbouwweekblad over de
lage eierprijs van de laatste weken.
In West-Duitsland werden de eier-
prijzen drastisch verlaagd omdat
men zo snel mogelijk door de grote
voorraad heen wilde komen en er
dan weer kans op een betere prijs
vorming zou ontstaan.
In Nederland lag dat anders.
„Het is een oude klacht", zo zegt het
landbouwblad, „dat lagere produk-
tenprijzen in ons land veel te traag
in de consumentenprijzen doorwer
ken, waardoor de producent veel te
weinig kan profiteren van een grote
re vraag. Bij de huidige lage var-
kensprijzen is het trouwens evenzo.
Wat merkt de consument ervan?"
Het blad wil tenslotte, dat de boeren
zich ernstig over dit probleem zullen
beraden.
Nu kan zulk beraden nooit kwaad,
maar men zal daarbij toch op
het feit stuiten, dat ook de han
del, die goed georganiseerd is er een
eigen „prijspolitiek" op nahoudt,
juist zoals de boeren er via hun or
ganisaties een op na houden of pro
beren te houden. Zonder ook maar in
de verste verte te willen pleiten voor
hoge consumentenprijzen van eieren
en varkensvlees, dient toch duidelijk
begrepen te worden dat het niet gaat
om een toevalligheid, maar om een
stelsel, waaronder die te starre prij
zen tot stand komen. Dat stelsel zit
heel stevig in elkaar.
Voor sommige produkten geldt, dat
de boer veel invloed heeft op de prijs
en voor andere geldt, dat de handel
juist iets meer hetheft in handen
heeft dan de boer.
En dan is instructief wat ir. Fran
ken, directeur-generaal van de land
bouw een man, die het waarlijk
goed meent met de boeren kort
geleden schreef over bepaalde ga
rantieprijzen in de landbouw.
Hij verklaarde: „Wij hebben iedereen
geleerd te organiseren, prijsafspra
ken te maken en zijn beroep te sane
ren. Boeren, fabrikanten en slijters
hebben dit terdege in hun oren ge
knoopt en stellen onbedreigd de wet
in eigen kring, zo goed voor winst
marges als voor opbrengstprijzen. In
eigen kring is de concurrentie om
zeep gebracht en legen de buiten
wacht treedt men gezamenlijk op:
verwerend tegen de verafschuwde
wereldmarkt, monopolistisch tegen de
consument".
Dat zijn de woorden van ir. Fran
ken en na het lezen van die
woorden, wordt het bijzonder
duidelijk, dat de prijspolitiek van de
handel wel eens kan botsen met de
(gewenste) prijspolitiek van de
boerdat komt omdat ze beiden
zoveel mogelijk de wet willen stellen
in eigen kring en zich nagenoeg uit
sluitend richten op het eigen voor
deel.
Als in het bovengeciteerde stukje
van het landbouwblad zo warm
wordt gepleit voor de consument dan
is dat plëidooi ongetwijfeld wel op
recht gemeend. Zodra de prijzen bij
de producent laag zijn wil die produ
cent dat voordeel zeker wel aan de
consument gunnen, maar hij heeft
geen zeggenschap over de winstmar
ges van anderen.
Om terug te keren tot het Romeinse
spreekwoord, dat we in de aanvang
citeerden: hij is in de kringen van de
handel Jupiter niet...... hij is daar
slechts de spreekwoordelijke os, aan
wie men maar een beperkte invloed
toestaat. Wil men werkelijk tot snel
lere prijsfluctuaties komen hetzij
de handel hetzij bij de producent, dan
zal er iets van het starre „stelsel"
afgebroken moeten worden, waarover
ir. Franken schreef en wij moeten
aannemen dat de agrarische produ
centen wel dc laatsten zullen zijn om
zo'n afbraak te aanvaarden!
Prijs huisbrandolie in
hele land gelijk
Naar wij van welingelichte zijde ver
nemen is met ingang van gisteren
de prijsberekening voor de levering
van huisbrandolie gewijzigd.
Ons land was tot dusverre verdeeld
in twee zones, waartussen een prijs
verschil bestond van 20 cent per 100
liter in'verband met de verschillen
in transportkosten. Dit verschil be
staat niet langer. Voor particulieren
in het gehele land bedraagt de prijs
voor huisbrandolie I thans 12 gulden
per 100 liter netto, en voor huis
brandolie n 11,20 gulden per 100 li
ter netto, onafhankelijk van woon
plaats en tankgïootte.