PROVINCIALE ZEEUWSE COUDAKT
DE GAULLE PLEIT VOOR EENHEID
Nieuw herindelingsplan Walcheren mogelijk
voorjaar '62 in kamer
Speciale volmachten
stok achter de deur
Kolonel Serraj in
Syrië gearresteerd
O.A.S. VERHINDERDE
T.V.-UITZENDING
IN ALGERIJE
Echtpaar bedwelmd
door kolendamp
Dynamietschip
de lucht in -
29 doden
ZESTIENDE RUSSISCHE
KERNEXPLOSIE
Vand
aag.
„Ontwikkeling wordt
niet geremd"
Vergadering
204e jaargang - no. 233
Dagblad, uitgave van de firma
Provinciale Zeeuwse Courant
Directie: F. van de Velde en F. E.
den Boer, Adjunct: W. de Pagter!
Hoofdredacteuren:
XV. Leertouwer en G. A. de Kok.
ABONNEMENTSPRIJS 56 cent per
week, 7,00 p, kw.; fr. p. p. 7,25
per kw. Losse nummers 15 cent.
WAARIN OPGENOMEN DE MIDDELBURGSE, VLISSINGSE GOESE, BRESKENSE COURANT EN VRIJE STEMMEN
Dinsdag 3 oktober '61
ADVERTENTIEPRIJS 27 cent pel
m m. Minim, p. advertentie 4,—.
Ing. mededelingen driemaal tarief.
Kleine advertenties (max. 8 regel*)
25 cent per regel met een minimum
van t 1,25. ,3rleven bUTeaq
van dit blad" 23 cent meer.
Giro no. 359300 P.Z.C., Middelburg.
Bureau!i: Gissingen Walstr. 58-60, tel. 2355 (b.g.g. red. 3508/3846, adv. 3647/3643; Middelburg, Markt 51, tel. 3841 (b.g.g. red. 2078/3169. adv. 2. Goes Gr. Markt 2, tel. 6140 (b.g.g. red. 7853, adv. 5213). Oostburg. tel 2395; Ter neuzen, tel. 2116; Zieritaee. red. tel. 2425. adin tel. 2094.
Krachtig beroep op Franse volk om burgerkrijg te voorkomen
Eén van de eerste beelden van de
revolte in Syrië van vorige week: van
een balkon van een door militairen
bewaakt huis wordt een vlag van de
Verenigde Arabische Republiek weg
genomen. Op de voorgrond staan be
langstellenden de gebeurtenissen po-
de te slaan.
President Charles de Gaulle van Frankrijk heeft gisteravond
gedreigd zich opnieuw met de speciale volmachten te bekleden,
het parlement te ontbinden en een volksstemming te houden in
dien Frankrijk opnieuw door een ernstige politieke crisis wordt
getroffen.
In een rede voor radio en televisie tot de Franse natie pleitte
de president voor nationale eenheid op een moment dat Frank
rijk „een moeilijke en gevaarlijke fase doormaakt".
Zijn woorden werden uitgesproken tegen de achtergrond van
een toenemende golf van terreur, bloedvergieten in Algerije en
de vrees voor een burgeroorlog.
„Indien het zou gebeuren dat door
de politieke situatie de uitoefening
Aan het gezag door regering en par
lement in gevaar zou worden ge
bracht en het lot van het land in deze
dreigende tijd wordt bedreigd, dan
zal het volk zijn mening uiten", zo
verklaarde by.
De rede van De Gaulle zou ook door
de televisie in Algerije worden uitge
zonden. Maar leden van de O.A.S.
vernielden de transmissiekabels
daar, tien minuten voor de uitzen
ding zou beginnen.
Dc Gaulle zei dat hij de zaterdag
neergelegde speciale volmachten
weer op zich zou nemen, indien de
toestand dat zou eisen.
Oost-West
Hy sprak zich over de volgende
kwesties als volgt uit:
Oost-west besprekingen. Frankrijk
Is bereid aan de besprekingen met
<l« Sowjet-Unie deel te nemen, maar
niet voordat dc Kussen ophouden
dreigementen te uiten.
Algerye: De Gaulle is vastbesloten
•/.ijn plan om Algerye tot een onaf
hankelijke, souvereine staat te ma
ken door te zetten en is bereid vre
desbesprekingen met de rebellen te
voeren.
Politiemacht
Hy is voornemens een speciale Alge
rijnse politiemacht op de been te
brengen om de rust en orde in het
land te bandbaveu. Wanneer de rebel
len weigeren voldoende garanties te
geven voor de Fransen in Algerije, zo
zullen deze in „veiligheidszones"
worden ondergebracht of gerepa
trieerd worden.
De binnenlandse politieke toe
stand in Frankrijk. Hij waarschuwde
de voormalige leiders van de vierde
republiek tegen het vormen van
bondgenootschappen tegen hem en
riep "hen op hem te helpen in de
„nationale hernieuwing".
Nieuw-Guinea
Indonesië wil
kwestie snel
regelen
De Indonesische minister van
buitenlandse zaken, dr. Soeban-
drio, heeft gisteren voor zijn
vertrek naar New York te Dja
karta verklaard, dat het zijn
plicht was „West Irian weer on
der gezag te brengen".
De Indonesische minister zei: „Het
ogenblik is gekomen om de kwestie
West Irian te regelen". Indonesië
wilde dit volgens hem „indien moge
lijk" met Nederlands goedkeuren
doen.
„Het is altijd ons verlangen geweest
vriendschappelijke betrekkingen te
onderhouden met alle volken ter we
reld, waaronder het Nederlandse
volk". President Soekarno had hem
opgedragen „een duidelijke verkla
ring af te leggen over de bevrijding
van West Irian" in de algemene ver
gadering' van de Verenigde Naties.
Dr. Soebandrio verklaarde, dat Indo
nesië het geschil over Nieuw-Guinea
in overleg met Nederland zou willen
regelen, „zodat de normale betrek
kingen tussen de twee landen her
steld kunnen worden".
„Als dit onmogelijk zal blijken te zy'n
zal Indonesië gedwongen zijn andere
wegen en middelen te zoeken om het
f ebied weer onder Indonesisch gezag
e brengen", aldus dr. Soebandrio.
Troepen rukken
op naar Katanga
Troepen van de centrale Kongolese
regering rukken op naar de grens
van Katanga, aldus hebben functio
narissen van dc Verenigde Naties in
Leopoldstad volgens het Belgische
persagentschap Inhei verklaard.
In Elisabetlistad worden deze troe
penbewegingen beschouwd als een
poging om druk uit te oefenen op
president Tsjombe, besprekingen te
beginnen met Adoela, de premier van
de centrale regering". Troepen die
thans Katanga zouden binnenrukken
zouden als gevolg van het natte, sei
zoen met grote moeilijkheden te
kampen hebben.
GENERAAL DE GAULLE
...niet wyken....
Prinses Beatrix voor
studie naar Griekenland
Zoals na het afleggen van haar doc
toraalexamen is medegedeeld, heeft
prinses Betrix het voornemen zich na
beëindiging harer studie in het bui
tenland nader te oriënteren omtrent
bepaalde onderwerpen waar zij bij
zondere belangstelling voor heeft.
Ingevolge dit voornemen zal de prin
ses een onofficieel bezoek van onge
veer drie weken aan Griekenland
brengen. De prinses is gistermorgen
in gezelschap van jonkvrouwe C. E.
B. Ttoell van Schiphol vertrokken.
Mejuffrouw A. Hasseley Kirchner,
een vriendin van de prinses, maakt
de tocht mee.
(Van onze correspondent)
In de Plutostraat 11 te Enschede is
het bejaarde echtpaar Dijksma be
dwelmd in zijn woning aangetroffen.
De bedwelming was door kolendamp
veroorzaakt.
De 70-jarige heer Dijksma is aan de
gevolgen overleden, zijn vrouw is in
ernstige toestand in het ziekenhuis
opgenomen.
Niet wijken
Over de huidige internationale crisis
zei De Gaulle dat het van essentieel
belang was dat het westen standvas
tig zou blijven tegenover de uitdagin
gen van het totalitaire blok. „Niets
zou gevaarlijker voor onze zaait,
onze veiligheid, ons bondgenootschap
en de vrede zijn dan stap na terug
te wijken voor degenen die ons be
dreigen", voegde* hij eraan toe.
De Gaulle zei dat Frankrijk streefde
naar een „evenwichtig Europa tus
sen de Atlantische Oceaan en het
Oeralgebergte wanneer het totalitaire
imperialisme daar opgehouden heeft
zijn ambities na te streven".
Negen-en-twintig personen zijn
om liet leven gekomen, toen een
met dynamiet geladen Noors
vrachtschip in Diego Suarez,
op Madagascar, explodeerde.
Dit is gisteren bekendgemaakt. De
politie en havenautoriteiten hadden
aanvankelijk medegedeeld dat er 27
doden waren gevallen bij de explp-
sie die vrijdag plaatsgreep.
In het communiqué werd gezegd dat
negen Noorse zeelieden, zes haven
arbeiders en zes Franse brandweer
lieden en zeelieden werden gedood.
Elf anderen werden gewond.
De explosie deed zich voor aan boord
van de 9050 ton metende „Starcar
rier", die door dc Havraise-Peninsu-
laire Scheepvaartmaatschappij, ge
vestigd te Parjjs, was gecharterd.
Het schip arriveerde donderdag m
Diego Suarez en vloog de vólgen ipj
dag in brand. Toen het de havë'i
werd uitgesleept, sprong het uit elk
aar.
Het schip was geladen met zes Ty
dynamiet. Lj
'S-Wjr*
„Rechterhand van Nasser"
Verzoek aan V.S.
om erkenning
Het „hoogste revolutionaire
commando" in Syrië heeft gis
teren de arrestatie bericht van
kolonel Abdoel Harnid Serraj,
de voormalige vice-president
van de Verenigde Arabische He-
publiek, die twee dagen voor
het uitbraken van de opstand
naar Damascus terugkeerde.
Te Beiroet zouden gezaghebbende
Syrische bronnen verklaard hebben
dat Serraj en generaal Mohammad
al-Jarrah, voormalig hoofd van de
veiligheidsdienst in Damascus, voor
een krijgsraad tei-echt moeten staan
wegens het beramen van een contra
revolutie en voor misdaden begaan
tijdens het regime van de V.A.R.
Te Beiroet ontvangen berichten
over de toestand in Syrië spreken
elkaar op enige punten tegen.
Een Amerikaanse ingenieur die
hier uit Damascus aankwam, zei
dat het „volkomen rustig" was in
de stad sinds het begin van de re
volutie. Tanks en pantserwagens
hielden op elke hoek van de straat
de wacht. Andere berichten gewa
gen echter van hevige onrust, zo
als demonstraties voor Nasser.
Een groep Syrische taxichauf
feurs zou langs de grens ten gun
ste van Nasser hebben gedemon
streerd.
Nasser
Te Cairo heeft Nasser verklaard, dat
in Syrië nog gevechten aan de gang
waren om „de Verenigde Arabische
Republiek te redden". De premier
van de voorlopige regering van Sy
rië, dr. Koezbari, heeft de voorzitter
van de algemene vergadering van de
Verenigde Naties, Mongi Slim, tele
grafisch meegedeeld dat zijn rege
ring de beginselen van de volkeren
organisatie onderschrijft.
Staten die lid willen worden van dé
Verenigde Naties zijn verplicht een
dergelijke verklaring af te leggen, en
het telegram van Koezbari wordt
dan ook beschouwd als een inleiding
tot een formeel verzoek om toela
ting.
De nieuwe Syrische regering heeft
voorts de regering van de Ver
enigde Staten om erkenning ver-
De Russen hebben gisteren de 16de
kernproef in de dampkring sinds 1
september genomen, aldus de Ameri
kaanse commissie van atoomenergie.
De explosie had de kracht van ruim
een megaton en de proef werd op
nieuw genomen in de omgeving van
Nova Zembla.
wordt de beroemde Vlaam-
se romanschrijver dr. Frank S
M. P. Lateur (schuilnaam
Stijn Streuvels) te Ingooigem S
90 jaar.
V*N\*W*\»VW\\<V\*VV\'WW
zocht, zo is officieel in Washing
ton meegedeeld. Het verzoek is
in studie.
Een woordvoerder van het Perzische
ministerie van buitenlandse zaken
heeft medegedeeld, dat de regering
van Perzië de nieuwe Syrische rege
ring officieel erkent.
De Tunesische regering heeft het
secretariaat-generaal van dc Ara
bische Liga verzocht zo spoedig
mogelijk de politieke commissie van
de Liga bijeen te roepen ter bespre
king van de situatie na de afschei
ding van Syrië van de V.A.E.
MINISTER TOXOPEUS OP VRAGEN KAMERLID:
(Van onze Haagse redactie)
Minister Toxopeus heeft op
16 januari 1961 aan Ged.
Staten van Zeeland in een
uitvoerige brief meegedeeld
op grond van welke zakelijke
overwegingen hij zich niet
in alle onderdelen met het
voor een gemeentelijke her
indeling van Walcheren op
gestelde plan kon verenigen.
De voor- en nadelen van die
onderdelen van het plan, on
der meer met betrekking tot
de opheffing van de gemeen
te Oost- en West-Souburg,
heeft de minister daarbij om
standig omschreven. Dit ant
woordt de bewindsman van
binnenlandse zaken op de
desbetreffende vragen, die
't kamerlid Scb~os (p.v.d.a.)
h- -*hriftelijk had gesteld.
De minister zegt verder, dat het
hem bekend is, dat kamerleden
zich individueel zowel als groeps
gewijze ter plaatse omtrent het
plan hebben doen informeren, be
sprekingen met gemeentelijke
vertegenwoordigers en represen
tanten van groepsbelangen heb
ben gevoei'd en „hearings" heb
ben gehouden. Verre blijvende
van een beoordeling van deze
handelwijze, wijst de minister er
op. dat bij verschillende plaatse
lijke deelnemers aan dé bespre
kingen de indruk is gevestigd,
dat in de Tweede Kamer geen
meerderheid voor liet oorspronke
lijke voorstel zou worden gevon
den.
Aan de motivering van zijn bo
vengenoemde brief heeft de mi
nister mede op grond daarvan in
een later schrijven onder meer
toegevoegd, dat verwacht moest
worden, dat de verwezenlijking
van het oorspronkelijke plan
(ook) in de Sfaten-Generaaf op
sterke weerstand van verschillen
de zijden zou stuiten.
Op de vraag' van de heer Sc heps
of de minister kan meedelen.
waarom tussen het toezenden van
het voorstel 1960 en het wijzigen
van het standpunt van de minis
ter bijna een jaar moest ver
strijken, antwoordt minister To
xopeus, dat het oorspronkelijke
plan van Ged. Staten van Zee
land hem op 29 november 1960
heeft bereikt. Zoals reeds hier
boven is gezegd, heeft de minis
ter op 16 januari 196.1 aan Ged.
Staten meegedeeld, dat hij geen
vrijheid kon vinden op basis van
dit plan verder te procederen.
Sedertdien heeft dc minister ter
zake nog nader mondeling en
schriftelijk overleg met Ged. Sta
ten gepleegd.
Tenslotte zegt de minister dat
liet gevaar niet aanwezig is, dat
door de wijziging van standpunt
de ontwikkeling van Walcheren
ernstig zon worden geremd. De
bewindsman streeft ernaar, dat in
het vroege voorjaar 1962 een ont
werp van wet bij de kamer zal
kunnen worden ingediend.
Onlangs vergaderde in een Zeeuw
se gemeente de plaatselijke afde
ling van een politieke partij en
daarbij was voor een opvallende
agenda gezorgd; een groot deel van
de bijeenkomst was namelijk gewijd
aan de vertoning van een komische
film. Vermoedelijk was die vertoning
nodig om althans nog enige belang
stelling te krijgen voor de bewuste
vergadering, want voor een bijeen
komst zonder enige attractie bestaat
in deze tijd geen interesse meer. Zo
dat in dit geval de politiek kennelijk
aan Fernandel moest worden gekop
peld! Deze gang van zaken is type
rend voor de algemene vergader-
malaise, die sinds
jaar en dag
heerst. Men merkt
het vrijwel overal:
in de kerk, de po
litiek, het vereni
gingsleven, vroeger allemaal instel
lingen, die bloeiende vergaderingen
opleverden, soms eendrachtig, soms
ook met fraaie ruzies, maar in ieder
geval springlevend; instellingen waar
met name de uitdrukking „meneer
de voorzitter" een schier magische
klank had. Op zulke vergaderingen
werden vaak ook lezingen gehouden,
die dan weer een intensief debat uit
lokten, want er was altijd wel een of
andere heer, die verklaarde „met ge
noegen naar de inleider te hebben ge
luisterd", maar daarbij „toch iets
had gemist. En daarom, meneer de
voorzitter, zou ik..." Dat alles echter
lykt gedoemd te verdwijnen, het kan
althans slechts met enige moeite in
stand worden gehouden.
Op het kerkelijk erf wordt deze
wijziging in de maatschappelijke
structuur eveneens scherp ge
voeld. In de afgelopen weken lazen
we twee opvallende uitlatingen hier
over, één van ds. J. J. Buskes en één
van ds. A. M. van de Laar Kraft. De
eerste wees in een interview (naar
aanleiding van zijn afscheid) in De
Rotterdammer op de achteruitgang
van het kerkbezoek en meende ten
aanzien van de evangelisatie dat
generaliserend gesproken de tijd
van de massale samenkomsten voor
bij is. Zijn ambtgenoot Van de Laar
Kraft schreef in het blad „In de
Waagschaal" eveneens over de ver
minderde kerkgang, maar hij tracht
te in de eerste plaats het waarom
daarvan te"* doorgronden. De kerk
gang was vroeger zo zegt hij
„een uitgangetje, een verzet, men
hoorde er de laatste nieuwsberichten,
men liet zijn zondagse kleren zien,
men had of tot c< •versoi io eez.
ui. L-a sa:.ienleviii0 te.
anders, waardóór vergeiipfJng met
than9, wat de kerkelijke of gods
dienstige gewoonten betreft, geheel
zin-loos is." En verder: „Men heeft
geen hang meer naar een tijdpasse
ring en allerlei zondagse genoegens,
die het kerkgaan indertijd zo aan
trekkelijk maakten. Het leven is zo
vol, ook op zondag, men heeft zoveel
contacten en afleiding, dat het naai
de kerk gaan gereduceerd is tot een
onderdeel van het ook op zondag be
slag nemende leven. De waarde van
het naar de kerk gaan is daardoor
aanmerkelijk gestegen." Tot zover
ds. Van de Laar Kraft, die evenals
trouwens Buskes wijst op het be
lang van radio en televisie voor het
moderne kerkewerk. Hij spreekt in
dit verband van een „wereldwijde
christengemeenschap".
Er zijn al heel wat wijze woorden
over deze verschijnselen neerge
pend en op allerlei manieren is
naar oplossingen gezocht. In het ver
enigingsleven heeft men door nieuwe
vergadertechnieken en andere dis
cussiemethoden getracht de impasse
te doorbreken, zij het echter met niet
al te indrukwekkende resultaten. De
samenleving-zèlf namelijk verandert
en allerlei accenten komen daardoor
onvermijdelijk anders te liggen. Ver
gaderingen en bijeenkomsten waren
vroeger immers ds. Van de Laar
Kraft zinspeelde er in ander verband
ook op meer dan alleen een sa
menkomst van vakgenoten of gelijk
gezinden, zij vormden óók een be
langrijk middel tot communicatie van
het individu met anderen. Dit ele
ment vooral is verdwenen, omdat
verbindingen met de buitenwereld te
genwoordig op dwingender manieren
tot stand komen, bijvoorbeeld door
pers, radio, t.v. Zij met name zijn zo
beheersend in het leven van vandaag,
dat allerlei vergaderingen er niet
meer mee kunnen concurreren. Het
is ons al herhaaldelijk overkomen
dat bij het maken van een afspraak
voor een vergadering op een bepaal
de avond iemand zei niet te kunnen,
want dan „gaat dit-of-dat-spel op de
t.v."
Bij dit alles komt nog, dat allerlei
doeleinden, die vroeger vooral via
een vergadering werden nagestreefd
bespreking van gezamenlijke be
langen, van een gemeenschappelijk
streven, politieke werving in deze
gecompliceerde maatschappij vaak
volgens geheel nieuwe wegen kunnen
worden benaderd. Men kan deze ont
wikkeling betreuren, maar zij is een
feit. En het getuigt van realiteitszin
wanneer men er rekening mee houdt.
Zo moeten besturen van verenigin
gen enz. zich er voortdurend van be
wust zijn, dat hun vergadering het
moot opnemen tegen andere, dwin
gender elementen in het maatschap
pelijke leven en voorts dat de bijeen
komst als communicatiemiddel (ook
voor het verenigingsleven) vrijwel
heeft afgedaan. Daartoe zijn dus an
dere middelen nodig: een goed ver
zorgd verenigingsblad, rondzendbrie
ven, persoonlijke enquêtes e.d. Steeds
zal men zich de vraag moeten stel
len: „Is er wel de juiste verbinding
tussen ons en onze leden?" Op dit
stuk van zaken kan bij vele vereni
gingen nog heel wat worden verbe
terd. Maar toch kunnen deze maat
regelen de waarheid niet verbloe
men: de vergadering is ernstig gede
valueerd.
