DE KERKEN
maatschappij
Vlootpredikant Sillevis Smitt
PILOOT STORM ontvoerd in de stratosfeer
VOORZICHTIG MET STICHTEN
VAN MIDDELBARE SCHOLEN
lekker en gezond
GROENE KAART „BRANDARIS"
GEEFT GEEN MOEILIJKHEDEN
03332
HET JASON-MYSTERIE
ZATERDAG 30 SEPTEMBER 1961
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
17
de
0 werd verleend, luisterde een ieder
JLgeboeid naar hetgeen een briljant
\T fmkV* B SI T O pi spreker vol ernst, maar altijd
v JL A1444L 1A1C41 AA AV/ met een vleugje humor had te
zeggen.
De hoofdvlootpredikant kon spre
ken uit een rijke ervaring en een
zeer erudiete geest. Hij heeft
daarvan ook blijk gegeven in en
kele rake schetsen, waarin hij de
marineman in ronde woorden
vele waardevolle gedachten heeft
geschonken. Enkele titels: „Doe
.open dat luik!", „De plunjezak"
en „Spoel je mond eens".
Een groot prediker was ds. Sille
vis Smitt reeds in zijn Semarang-
se jaren. Van heinde en ver, soms
honderden kilometers ver, kwa
men de toehoorders, als bekend
was, dat ds. Sillevis Smitt ergens
preekte. Dat was een kwestie van
stijl en persoonlijkheid. Hij gaf
toen reeds blijk van een groot
bindend vermogen en wist altiid
een zeker enthousiasme over te
dragen op ieder, die naar hem
luisterde. Men ziet hem bij de
Koninklijke Marine node vertrek
ken.
Ethiopische Bijbel
Men weet echter, dat voor ds. Sil
levis Smitt geen periode van stil
zitten aanbreekt. Hij zal ook in
de toekomst vele malen een
spreekbeurt vervullen, maar voor
namer is nog zijn werk als hoofd
bestuurslid van de A.M.V.J. en als
voorzitter van het Nederlands Bij
belgenootschap. Vooral deze laat
ste functie vraagt veel van zijn
tijd en aandacht, die hij straks
meer dan voorheen zal kunnen ge
ven. Er staat, mede in verband
met een nieuwe Bijbelvertaling,
een reis van enkele maanden naar
Ethiopië op het programma. Daar
zal ds, Sillevis Smitt tevens op
treden als geestelijk verzorger
van de Nederlandse kolonie.
In de hoofdvlootpredikant ds. J. H. Sillevis Smitt, die op 1 oktober met Punctueel opvolger
pensioen gaat, verliest de Koninklüke Marine een opmerkelijke persoon- Men weet verder bij de Konink-
lijke Marine, dat ds. Sillevis Smitt
lijkheid; een man met een groot gezag, naar wiens dwingend woord graag een waardig opvolger krijgt in de
werd geluisterd. Getuigend van een brede visie heeft hij ruim zestien jaar 50-jarige ds. J. W. Sepmeijer, die
de Koninklijke Marine reeds dient
sedert 16 mei 1946, na de Neder
lands-hervormde gemeenten te
Lobith, Heerenveen en Groningen
als predikant te hebben gediend,
diens ^staf. Beide topfiguren van de geestelijke verzorging by de marine Men heeft ds. Sepmeijer leren
hebben zowel direct als indirect een belangrijke invloed kunnen uitoefenen bennen als een hartelijke en opge-
irotrra norcnAnlnlrnoiH wionti nr.
op de verhouding tussen het personeel
deel aan hen te danken, dat in de militaire belangenvereniging van beroeps
schepelingen bij dc zeemacht „V.B.Z." alle levensbeschouwelijke richtingen
zijn gebundeld.
lang leiding gegeven aan de geestelijke verzorging van het protestantse
personeel der Koninklijke Marine en daarbij een uitstekende verstandhou- lands-hervormde
ding gehandhaafd met hoofdvlootaalmoezenier mgr. J. F. M. de Sain en
irging by de marine
wekte persoonlijkheid', wiens' or
de leiding. Het is voor een groot ganisatorische gaven al vele ma
len aan het licht zijn getreden. De
nieuwe hoofdvlootpredikant is
zeer punctueel, maar allerminst
op een formalistische en stijve
manier: ook hij waardeert de hu
mor en kan genieten van een goed
verhaal, zoals hij ook anderen van
uitstekend voorgedragen verhalen
kan laten genieten. Het zal ds.
Sillevis Smitt het afscheid nemen
vergemakkelijken, nu hij weet dat
zijn taak door een figuur van for
maat wordt overgenomen.
Zeedominee nu voor
Bijbelgenootschap
De op 1 maart 1897 te Rotterdam
geboren ds. J. H. Sillevis Smitt
had al ruim twintig jaar de Gere
formeerde kerk te Seraarang ge
diend, toen de toenmalige vice-
admiraal J. T. Furstner hem ver
zocht, de Koninklijke Marine als
tijdelijk vlootpredikant te komen
dienen. Hij aanvaardde deze func
tie, in rang gelijkgesteld met lui-
tenant-ter-zee der eerste klasse, op
15 juni 1941. Via Australië kwam
ds. Sillevis Smitt in Londen te
recht, waar hij een nauw contact
met de regering en de marinelei
ding onderhield. In die periode
maakte hij ook verscheidene ac
ties ter zee mede, o.m. een „nar
row escapade" met een Neder
landse onderzeeboot, die dicht on
der de Noorse kust een machine
storing kreeg en op het nipper
tje voor de ogen der Duitsers kon
worden weggesleept door een En
gelse torpedobootjager.
„Spoel je mond eens
Kort na de bevrijding, namelijk
op 20 augustus 1945, werd ds. Sil
levis Smitt benoemd tot hoofd
vlootpredikant. in rang gelijkge
steld met kapitein ter zee, met als
standplaats Den Haag. Vermel
ding verdient, dat de benoeming
van mgr. J. F. M. de Sain tot
hoofdvlootaalmoezenier volgde op
1 seDtember 1945. Men zag de
hoofdvlootpredikant bij vrijwel
alle belangrijke marinegebeurte
nissen; het ene jaar maakte hij
een grote inspectiereis naar Ne
derlands Nieuw-Guinea, het ande
re jaar naar Suriname en de An
tillen.
En als er gelegenheden waren,
waarbij het woord aan ds. Sillevis
Amerikaanse leger in
Duitsland gemechaniseerd
Functionarissen in Washington heb
ben donderdag gezegd dat de Ame
rikaanse eenheden in West-Duits-
land waarschynlyk binnen vijf maan
den volledig zullen zyn uitgerust met
gepantserde wagens voor het ver
voer van infanterie.
Deze nieuwe wagens kunnen even
snel oprukken als snelle tank-eenhe
den. Volgens officiële schatting zul
len er ongeveer tweeduizend van no
dig zijn om de 3e, 8ste en 24ste in-
fanterie-divisies er van te voorzien.
De verscheping van dit laatste mo
del, de M-113, is reeds begonnen en
het leger heeft de vervaardiging er
van doen bespoedigen. De wagens
zijn geheel gepantserd, ook aan de
bovenkant om volledige bescherming
te geven tegen luchtdruk van zware
explosies.
MINISTER CALS MEENT
Aantal leerlingen zal minder
sterk stijgen
(Van onze Haagse redactie)
Indien de verwachtingen, uitgespro
ken in het interimrapport van de
commissie-VJELM.O. ook in de toe
komst in grote lijnen in vervulliug
zullen gaan zal de stijging van het
aantal leerlingen en klassen bij het
V.H.M.O. thans minder sterk worden
om in de nabije toekomst een einde
te nemen en in ecu lichte daling over
Advertentie)
NIET GEWEIGERD
Automobilisten hebben
geen hinder bij grens
(Van onze Haagse redactie).
Voorzover dit op het ogenblik bekend
is, hebben bij de „Brandaris" verze
kerde automobilisten tot dusverre bij
grensoverschrijding geen moeilijkhe
den ondervonden met hun groene
kaart. De marechaussee te Elfen zei
hierover: „Wij hebben hiermee welis
waar niets te maken, maar als een
automobilist met een kaart van de
„Brandaris" zou zijn teruggestuurd,
zouden wij het zeker weten. Wij heb
ben de indruk, dat men aan de an
dere kant nog helemaal niets weet
van de „Branuaris-kwestie".
„Misschien is er wel een circulaire
op komst, maar die is er nu nog niet.
Ze weten er aan de Duitse grens
niets van". In Wernhout was bij de
ANWB-kiosk evenmin ooit iets ge
bleken van moeilijkheden met een
groene kaart van de „Brandaris". De
Belgische douane in Wuustwezel, de
andere kant van deze post dus, was
hogelijk verbaasd over onze infor
matie: „Wij weten niet van moeilijk
heden bij de „Brandaris" en we kij
ken ook nooit naar de naam van de
verzekeraar op de groene kaait",
aldus de Belgische douane.
Ook bij de afdeling verzekerin-
fen van de A.N.W.B. had men
ot dusverre geen klachten ont
vangen van bij de „Brandaris"
verzekerde leden, die in het bui
tenland moeilijkheden hadden on
dervonden. „Ik verwacht deze
ook niet direct, zeker niet voor 15
oktober", zei de heer Krens, hoofd
van de afdeling verzekeringen.
„Het is ook niet gemakkelijk maat
regelen te treffen. De situatie is tot
nu toe elke dag anders geworden.
Bovendien moet U niet vergeten, dat
de portefeuille zeker al voor 80 pro
cent leeg is. Bij de eerste geruchten
al zijn de makelaars er in gespron
gen".
De heer Krens meende overigens wel,
dat de „Brandaris"-affaire invloed
zal hebben op de premies voor auto
verzekeringen: „De moeilijkheden
zijn tenslotte ontstaan door te lage
premies. Dit zal zeker voor andere
een les zijn. Volgens mij is er een
goede kans, dat de premies omhoog
zullen gaan".
(Advertentie)
1906. Als een grote sma-
ragdgroene bolwentelt de
aarde zich door de ruimte
De gigantische afmetingen
en afstanden in het heelal
doen de onbenulligheid be
seffen van het nietige
schepsel, dat zich „mens"
noemt. Zijn leven en stre
ven naar twijfelachtige
idealen verliezen alle bete
kenis, gezien in het mach
tige gebeuren van de kos
mos. Doch ondanks dit be
sef, blijft die mens voort
gaan op de weg die het
lot hem heeft gewezen. Uit
de bovenste wolkenlagen,
die de planeet omhullen, maakte zich een stip
los, welke met toenemende snelheid voortsuis-
de naar een onbekende bestemming. Het was
„de Pionier", het nieuwste ruimteschip, waar
mee piloot Storm, zijn verloofde Sandra en
Buck Ryan nauwelijks een uur tevoren de
aarde hadden verlaten. Elk hunner had reeds
meerdere ruimtereizen achter de rug en z.j
beschouwden zichzelf dan ook met recht ais
ervaren „heelal-bonken". Uitgerust met de
nieuwste snufjes op het gebied van de ruimte
vaart, waaronder een geperfectioneerde „hy
perdrive" was de pionier in staat om fantas
tische prestaties te verrichten. Terwijl op kor
te afstand de maan voorbijgleed, diende San
dra hete koffie op in speciale containers, om
dat de afwezigheid van zwaartekracht het ge
bruik van gewone koppen of bekers onmoge
lijk maakte. „Proost!", zei Buck. „Dit is weer
echt als vroeger. Wij drieën, koffie en op weg
naar nieuwe avonturen!"
te gaan. Aldus minister Cals in de
memorie van toelichting op de be
groting van onderwijs, kunsten en
wetenschappen voor 1962.
De minister verwacht, dat het totaal
aantal leerlingen in de eerste klasse
van het V.H.M.O. dit cursusjaar iet3
lager zal zijn dan in het voorafgaan
de. Hij is voornemens de desbetref
fende gegevens, zo ook de gegevens
betreffende de bevoegdheidssituatie
bij het V.H.M.O. nog vóór de monde
linge behandeling van de begroting
aan de Staten-Generaal te doen toe
komen.
Vooralsnog dwingt de situatie, zo
gaat minister Cals verder, tot voor
zichtigheid ten aanzien van het sub
sidiëren of stichten van nieuwe
scholen en afdelingen, waarbij in
aanmerking kan worden genomen,
dat, landelijk gezien, niet langer een
stijgend aantal leerlingen der eerste
klasse tot uitbreiding van het aantal
scholen noopte.
Het subsidiebeleid moet in de eer
ste plaats zijn gericht op het ver
volledigen van bestaande scholen.
Met name heeft de minister hier
bij aandacht geschonken aan do
aanvulling met een afdeling A
van reeds bestaande hogere bur
gerscholen.
Wat het middelbaar onderwijs voor
meisjes betreft is het nodig geble
ken een aantal opleidingen, in het
bijzonder in de sector van het pro
testants-christelijk onderwijs, waar
de belangstelling voor dit onderwijs-
type tot nu toe wat ten achter is ge
bleven, voor subsidiëring in aanmer
king te brengen.
Voorts wordt de mogelijkheid gebo
den enkele dependances in afzonder
lijke scholen om te zetten en is in
een aantal gevallen, waarin leerlin
genbezetting en bevoegdheidssituatie
aan redelijke eisen blijken te voldoen
voor de eerste maal bekostiging van
scholen en afdelingen van scholen
voorgesteld.
Onder deze omstandigheden is het
mogelijk gebleken verdere voorzie
ningen te treffen van de hulsvesting
van de gesubsidieerde academies
voor lichamelijke opvoeding, een ver
betering, die overigens gepaard gaat
met een niet onaanzienlijke verrui
ming van het aantal lesruimten, no
dig door een voortdurende stijging
van de belangstelling voor deze op-
ding.
Actie Geref. vrouwen voor
hulp aan West-Pakistan
Op 9 mei 1962 vier de bond van ge
reformeerde vrouwenverenigingen te
Utrecht zijn 25-jarig bestaan. De
bond telt op het ogenblik meer dan
800 verenigingen met ruim 24.000 le
den.
Het bondsbestuur hoeft besloten om
in verband met dit jubileum bijzon
dere aandacht te geven aan de hulp
verlening aan ontwikkelingsgebieden.
Het nam in beginsel het besluit een
project in West-Pakistan te aan
vaarden, waarbij zowel het wereld-
diaconaat als de zending van de ker
ken betrokken zijn. Gedacht wordt
aan een project, dat zal dienen om de
vrouwen van West-Pakistan, die om
politieke redenen hebben moeten
vluchten en nu een erbarmelijk be
staan hebben, de gelegenheid te bie
den weer in hun eigen onderhoud te
leren voorzien. Dr. van Klinken, di
recteur van het algemeen diaconaal
bureau, die juist naar West-Pakis
tan is vertrokken, zal na zijn bezoek
onmiddellijk advies uitbrengen ten
aanzien van een concreet project
waarin de Nederlandse christenvrou
wen hulp kunnen bieden aan de Pa
kistaanse vrouwen.
f De socialistische internationale zal van
23 tot 27 oktober in Rome bijeen zijn.
Wilt Gij Onderwijzer worden?
Er is momenteel een groot gebrek aar»
Onderwijzers. Wij raden U aan zo spoedig
mogelijk een prospectus aan te vragen bij:
RESA-HILVERSUM
(Bekende Schriftelijke Cursus)-Tel.45432
Ohderwij*ersakte(Eerste en 2e Leerkrïng)
Tolk-Verlaler (Fr.. D. en Engels) Hoofd
correspondent en V.T.H.-diploma,
Gymnasium en MULO A en B.
FEUILLETON
I Door JOHN NEWTON CHANCE
„En het meisje
„Een medeplichtige."
Willard Keep ging op de leuning van
een stoel zitten.
„Misschien," zei hij op zijn beurt.
„Of mogelijk is het nu nog gemakke
lijker, er wat anders op te vinden."
„Zeker," gaf hij toe, „behalve wat
Jason betreft."
„We moeten naar Jason zoeken,"
meende ze, met een blik op het pa
neel. „Hij is veel gevaarlijker dan we
dachten. Blijkbaar kent hij sommige
van de verborgen gangen hier."
„In elk geval kende hij er een, waar
van wij niets wisten," zei Keep, „en
misschien kent hij er nog andere of
zou zich hier kunnen verbergen zonder
dat wij er iets van vermoeden. We
moeten uiterst voorzichtig zijn."
„Maar er is toch geen gang achter de
muren van die zitkamer, wel vroeg
Vicky.
„Natuurlijk niet." antwoordde hij ver
wonderd. „Dat weet je toch Hij
wierp een blik naar het venster en
ging toen voort„De smid is buiten.
Ja, we zouden naar Jason kunnen zoe
ken, maar volgens mij is het beter,
hem uit zijn tent te lokken. Door mid
del van dat meisje," liet hij er bedaard
op volgen.
„Dat kan niet missen," lachte Vicky.
Het gebeurde met John Norway had
Shirley erg overstuur gemaakt. Zo
overstuur, dat ze er zich niet eens
over verbaasde, aan die emotie ten
prooi te zijn, terwijl ze, in een kamer
opgesloten, misschien haar eigen von
nis kon verwachten.
Een ogenblik probeerde ze. zich de
gang van zaken voor te stellen. Nor
way had haar alleen het hof gemaakt
om zo mogelijk zijn eigen hals te red
den. De door hem gepleegde moord
was in koele bloede begaan, na lange
voorbereiding, Zij, Shirley, zou slechts
als onderdeel van zijn verdediging
hebben gediend Hii had haar naar
Combe gebracht om naar aan het ge
vaar van de kant zijner „medewer
kers" over te leveren. Ja, hij had vals,
verraderlijk, zwak en slecht gehan
deld.
Inderdaad, maar ze was tot voor kort
verliefd op hem geweest en daarom
had ze medelijden met hem.
Haar leedwezen was niet vrij van
bitterheid. Er was iets waaraan ze
wenste te ontsnappen, een wens nog
sterker dan het verlangen naar bevrij
ding uit deze kamer. Het gevaar en
die bittere aandoening vormden naar
't scheen één geheel, alles door el
kaar. Een geheel, dat ze als 't kon
zo snel mogelijk moest ontvluch-'
ten. Vluchten, ja... en troost zoeken
bij een medemens.
„Hij" was ginds op de heuvel, niets
hiervan afwetend, wachtend op haar.
En zij moest naar hem toe. Dat was
het enige wat haar overbleef. Als ze
eenmaal, op welke manier dan ook,
hem bereikt had, zou de rest zich
vanzelf wel oplossen.
De feiten lagen er nu eenmaal en lan
ge bespiegelingen erover zouden even
min iets uithalen als pogingen om
zichzelf haar medelijden met de man
die haar in de val had gelokt te ver
wijten. Ze moest de dingen nemen zo
als ze waren en Jason's optreden had
haar zeker sterker geïmponeerd dan
alles wat ze tot nog toe had beleefd.
Nog geen twaalf uur was het geleden
dat hij uit de duisternis te voorschijn
trad en toch scheen hij reeds het eni
ge, dringend nodige, houvast in haar
leven geworden.
Ze luisterde, maar hoorde nergens
enig geluid.
Een blik op de lambrizering bracht
evenmin uitkomst. Misschien waren
daar ook geheimen gangen, misschien
niet. Zoeken zou te veel tijd vergen.
Ze begreep dat snel handelen geboden
was. Van langzaam, zorgvuldig wik
ken en wegen kon nu geen sprake
zijn.
Ze moest zo vlug mogelijk zien weg
te komen.
Opnieuw liep ze naar het venster,
dat het dichts bij de tuinmuur lag
en zag naar buiten. Dit venster was
niet gesloten, maar de bovenrand van
de muur bleek zes voet ervan verwij
derd en vier voet lager. De muur zelf
was zestien voet hoog en niet bijzon
der breed.
Om van de vensterbank op de muur
te springen, naar buiten en omlaag,
op een betrekkelijk smal „landings-
vlak" was geen gemakkelijke onder
neming en het feit dat aan weerskan
ten van dit vlak een zestien voet diepe
afgrond gaapte, maakte het waagstuk
nog griezeliger.
Shirley opende het venster en schoof
het raam omhoog. Ze deed dit uiterst
voorzichtig, voor 't geval er iemand
in de tuin mocht zijn en het horen.
Ze keek omlaag, maar zag niemand.
Ook bewoog zich niets in de gonzen
de middaghitte. Zelfs de vogels sche
nen hun zang te hebben gestaakt en
ergens, op verborgen plaatsen, rustig
te wachten...
Over haar schouder heen wierp ze
een blik op de gesloten kamerdeur,
die in haar onbeweeglijkheid toch een
weliswaar zwijgzame, maar geduchte
bedreiging vormde.
Ze klom op de vensterbank, zich vast
houdend aan de onderrand van het
raam en staarde naar de top van de
muur. Wat leek die nu eensklaps ver
af
Gelukkig droeg ze een paar goede
leren wandelschoenen met brede rub
ber hakken, dik en veerkrachtig.
Schoenen juist geschikt om haar op
de ruwe bovenkant van de muur
staande te houden, mits ze slechts
haar evenwicht kon bewaren.
Ze besefte hoe gevaarlijk ze er zou
staan en vroeg zich af wat er gebeu
ren zou als ze eens missprong. Nu ja,
er restte haar slechts één ding eerst
de afstand schatten, daarna vooruit.
Als ze miste, in vredesnaamals ze
in deze kamer bleef, des te erger
Ze sprong.
Alles om haar heen scheen stil te
staan. Ze had het gevoel, dat ze se-
condenlang in de lucht hing, op het
punt in de diepte te storten, terwijl
de muur spookachtig terugweek.
Plotseling veranderde hij echter van
richting en scheen het alsof zij haar
wanhopig spartelende voeten tege
moetkwam. Het ging «zo vlug, dat ze
vreesde hem voorbij te schieten, maar
op het laatste ogenblik kregen de
zachte zolen houvast. Snel wierp Shir
ley zich zijwaarts, zodat haar linker
schouder langs de stenen muur van
het huis schuurde en haar belette, aan
de andere kant van de tuinmuur naar
beneden te tuimelen.
Ze streek haar haren, die ze vergeten
had samen te binden, achterover en
bleef even luisterend staan. De vogels
waren weer gaan zingen en overstem
de het bonzen van haar hart.
En toch... toch was een zware last
van haar afgewenteld. Ze bevond zich
buiten het huis. Verderop niet zo
héél ver was het bos met zijn veel
zachtere varengrond. Ja, op korte af
stand lokte de bevrijding en binnen
enkele minuten kon ze dan bij Jason
Ze begon langs de muur te lopen.
Haar eerste stappen waren onzeker en
wankelend. Toen besefte ze, dat ze te
veel naar omlaag keek. zodoende dui
zelig werd door de afgrond aan weers
zijden, precies als haar angst enige
uren geleden voor de donkere poel. Ze
hief het hoofd op en staarde recht
voor zich uit. Nu liep ze met grotere
zekerheid, bijna snel, maar het veili
ge stuk van de muur leek nog een heel
eind weg.
Ze liep voort en probeerde alleen aan
het bos daarginds te denken.
„Krak
Het vrij zwakke maar scherpe geluid
van een schot deed haar plotseling
stilstaan, bijna het evenwicht verlie
zend. Ze struikelde even, ging toen
weer verder, haar hart kloppend in de
keel.
Ze hoorde stemmen, zwak en ver ach
ter haar, die elkaar wat toeriepen.
„Krak
Weer raakte ze bijna uit haar balans
hield een ogenblik stil en vervolgde
toen haar weg. 't Baatte immers niets,
angstig te zijn integendeel, dan zou
ze zeker vallen. Volhouden was het
enige wat er op zat. Als er uit een re
volver werd geschoten, waren ze te
veraf om haar, Einders dan bij toeval,
te raken.
Bij de gedachte Eian zulk een toeval
drukte ze instinctmatig de vingers van
haar linkerhand stijf ineen.
Indien het geweerschoten waren ge
weest, zouden ze haar allicht wel ge
raakt hebben, tenzij ze erg slecht
mikten. En dat geloofde ze niet
(Wordt vervolgd).