VAN DE ALPEN TOT DE OOSTZEE
LOOPT EEN TREITERLIJN
Heftiger verlangen
naar Duitse eenheid
Bent U ook zo
snel verkouden
Even snel en
bovendien veilig
helpt Rheumin
U er weer van af!
BOLS
ROOD
10
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
VRIJDAG 29 SEPTEMEER 1961
HIER WORDT OP MENSEN GEJAAGD
Hij snijdt door het hart van een landdwars door steden, dor
pen, boerderijen en zelfs door huizen. Hij scheidt gezinnen.
Hij loopt zijn onweerstaanbare koers over 1381 kilometer
en hij gedoogt niets en niemand op zijn pad.
Het is de versperring; de grens tussen Oost- en West-Duitsland.
Voor iemand uit het westen betekent het IJzeren Gordijn ge
woonlijk niet meer dan een symbolische scheidslijn, een na-oor-
logse versie van de oude Siegfriedlijn, waaraan de Britse Tommy
in de wereldoorlog zijn was wilde ophangen.
Voor de Duitser die in zijn schaduw woont is liet IJzeren Gor
dijn hartbrekende werkelijkheid.
De ellende, die hij veroorzaakt, dringt maar zelden door tot de
krantenkoppen. Ze wordt overschaduwd door Berlijn en door de
Brandenburger Tor, die als een doorn aan de Oostduitse kant
staat. Berlijn was de enige kwetsbare plek in het harnas van de
Sowjet Unie. Het was het enige punt waardoor Oostduitsers, die
niet tevreden zijn met hun regering, naar het westen konden
vluchten. En zij stroomden erdoor, bij duizenden. Sinds het IJ
zeren Gordijn iu 1948 werd neergelaten, zijn bijna 2.000.000
mensen de grond, waarop zij leefden en werkten, ontvlucht. En
tot voor kort bleven zij komen, 3000 tot 6000 per week.
De meeste Westduitsers waren nogal
gelukkig met wat zij beschouwden
als een duidelijk bewijs, dat de Sow-
jec-sector niet die „democratische"
republiek is, waarvoor ze graag iu
het oog van de wereld zou willen
doorgaan. Maar sommigen beschouw
den het als een dubbelsnjjdend
zwaard.
Iedere Oostduitser, die ontvluchtte,
zo meenden zg, was een potentiële
vermindering van het verzet. Hoe
minder verzet, hoe gemakkelijker
voor de communisten om hun greep
op Oost-Duitsland te versterken en
misschien zelfs een bruggehoofd voor
te bereiden van waaruit zij hun „ge
loofsbelijdenis" verder westwaarts
kunnen dragen.
De Duitse hereniging beheerst vrij
wel het hele politieke denken in
West-Duitsland. Iedere dag herinne
ren krant, radio en televisie aan de
verdeeldheid van het land. Maar voor
de Duitser die aan de grens woont,
is het meer dan een politiek pro
bleem. Het is een resultaat, waarmee
hij dagelijks heeft te maken, en die
hem dagelijks voor problemen stelt.
Vaak op een paar meter afstand
an waar hij woont of werkt, kan
hy de werkelijkheid van het IJze
ren Gordijn zien: prikkeldraad,
patrouilles, de 30 voet brede „do-
denstrook" een strook aarde
die na iedere regenbui opnieuw
wordt geploegd om voetstappen
duidelijker zichtbaar te laten zijn
en, op regelmatige afstanden,
hoge wachttorens die als jagers
nesten op de kale grensstrook
staan.
Met dien verstande, dat er hier op
mensen wordt gejaagd.
De Oostduitse wachtposten bewa
ken hun grens zo zorgvuldig, dat
het bijna onmogelijk is op enig
punt de grens illegaal over te ste
ken.
Het leven overhoop
Als deze nieuwe grens er alleen
maar zou zijn, zoals de meeste gren
zen, zouden de Duitsers misschien ip
staat zijn aan zijn aanwezigheid te
wennen. Maar het prikkeldraad heeft
hun leven overhoop gehaald en het
heeft de economie van hun steden,
stadjes en dorpen ontwricht.
Neem Tettau. Tettau is een kleine
stad (5000 inwoners), 80 kilometer
ten noorden van Neurenberg. Zoals
honderden andere kleine stadjes in
West-Duitsland bezit het een station.
Maar geen spoorwegen.
De grens ligt vlak langs de stad en
snijdt net de spoorwegen af die, na
een paar kilometer over Oostduits
gebied, naar Kronach in West-Duits
land lopen.
De Oostduitsers weigerden spoor
wegverkeer over hun gebied toe te
staan en in 1952 maakten zij het nog
bonter door de rails aan hun zijde
van de grens op te breken.
Tettau's burgemeester, spoorweg
autoriteiten en vertegenwoordigers
van de Westduitse regering bespra
ken het probleem. Tettau leeft van
porseleinindustrie. Voor het versche
pen van de goederen en het aanvoe
ren van grondstoffen heeft men een
spoorweg nodig. Zij konden zich geen
nieuwe veroorloven.
En dus sloten ze een compromis. Zij
hesen hun vrachtladingen op trek
kers en vervoerden ze over de weg
naar het nabij gelegen Steinbach. In
Steinbach werden ze weer in goede
renwagons geladen en verder West-
Duitsland in getransporteerd.
Tettau's spoor-over-de-weg heeft nu
een vrij geregelde dienstregeling.
Andere grenssteden, die door de
communistische afsnijding in 1952
August Schütt's motorschip
„Otto" of tenminste de helft.
Schiitt stak de grens, die via de
Elbe loopt, over, sneed zijn boot
in twee helften en vervoerde hem
per vrachtauto naar Hamburg.
Nu drijft hij handel op de Rijn.
De grens en zijn Oostduitse bewa
kers. Ze -patrouilleren met zijn
tweeën: een om de grens te bewa
ken en de ander om de bewaker
te bewaken. Deze prikkeldraad-
barrière splijt Duitsland van Bei
eren naar de Baltische kust in
tweeën, en snijdt door dorpen,
huizen en zelfs gezinnen.
werden getroffen, hadden dergelijke
problemen op te lossen. Ober.suhl
verving de weggehaalde rails door
transportlijnen van bussen en trucks
via nieuwe wegen die juist buiten'het
communistische gebied werden aan
gelegd.
Schip vlucht rijdend
Misschien het meest vindingrijk in
het gevecht tegen de grens was Au
gust Sphiitt, een binnenvaartkapitein
op de Elbe. In 1956 werd Schütt be
dreigd met naasting van zijn schip,
de Otto, door de Oostduitse regering
in het kader van het nationalisatie
programma.
Schütt, die zijn Otto niet wilde ver
liezen, riep zijn gezin bijeen en sa
men stoomden zij over de grens, die
in de buurt van Hamburg midden
door de rivier loopt en die over een
lengte van ongeveer 80 kilometer de
linker oever tot westelijk en de rech
ter oever tot oostelijk gebied maakt.
De Schütts bereikten veilig Gorleben
op de westelijke oever, maar daar
mee was hun probleem niet opgelost.
Om Otto definitief in westelijke wa
teren te brengen en er weer een be
staan mee te kunnen opbouwen zou
Schütt de rivier af moeten stomen
naar Hamburg. Maar Oostduitse pa
trouilleboten lagen klaar hem te ar
resteren zodra de Otto de veilige ha
ven van Gorleben zou verlaten.
Schütt riep een groep metaalarbei
ders te hulp. Met oxj-acetyleenbran
ders sneden zij het schip in tweeën.
Beide helften werden op zware trek
kers geladen en over de weg naar
Hamburg gesleept.
Daar werden de twee helften weer
aan elkaar gelast en Schiitt drjjft nu
handel op de Ryn en andere westeiy-
ke waterwegen.
De Westduitse regering heeft een
speciaal „noodprogramma" om ste
den als Tettau, wier - economie dooi
de kunstmatige grens, die na de
tweede wereldoorlog was .opgezet
werd aangetast, te helpen.
Een van de moeilijkste problemen die
zij hadden óp te lossen, waren de
tweelingsteden Obersuhl en Unter-
suhl. Voor 1945 waren het gewone
steden in een verenigd Duitsland,
met één waterleidingbedrijf,'één elek
triciteitsbedrijf en één telefooncentra
le. Boeren bezaten vaak land binnen
de grenzen van de andere stad en
Emil Gliem uit Obersuhl zat drie mi
nuten wandelen van zijn broer Ernst
in Untersuhl af.
In het begin gaven de Russen dag
pasjes uit, zodat boeren uit Obersuhl
(West-Duitsland) hun grond in Un
tersuhl (Oost-Duitsland) konden be
bouwen en omgekeerd. Maar die tjjd
is voorbij. Boeren uit Obersuhl bezit
ten niet langer grond in Untersuhl
én daarom bebouwen zij nu maar het
land dat vroeger aan Untersuhlers
behoorde, die nu door de Oostduitse
politie worden verhinderd de prik-
keldraadgreits over te steken.
Om het leven in Obersuhl nog wat
moeilijker te malden, sneden de com-
niunisten aan de grens alle toevoer
af van het elektriciteitsbedrijf, de
waterwerken en de telefooncentrale,
die in Untersuhl zijn govestigd. Men
heeft het opgelost door voor het
Westduitse stadje nieuwe bedrijven
te bouwen.
Bij de zeldzame gelegenheden dat de
Oostduitse autoriteiten Emil Gliem
toeestaan zijn broer in Untersuhl te
bezoeken, moet hij per spoor twee
uur lang reizen langs de enige offi
ciële controlepost in dit gebied.
En toch is het naar zijn huis maar
drie minuten lopen.
Het sluiten van de gens werd door
de communisten uitgelegd als een
maatregel om te verhinderen dat
„imperialistische agenten binnen zou
den komen", maar het feit dat sinds
1948 de bevolking van Oost-Duits
land van 19.000.000 teruggelopen ls
tot iets meer don 17.000.000 laat er
weinig twijfel over dat de prikkel-
draadgrens, die van Beieren naar de
Baltische kust loopt een ander doel
heeft.
Drie straatwegen, acht spoorwegen
(waarvan een alleen voor vrachtver
voer) en drie waterwegen zijn alles
wat van de duizenden aderen, die
eens bestonden, over is. Op elk van
deze grenspunten is een Oostduitse
politie-controlepost. De „Volkspoli-
tie" inspecteert paspoorten en ladin
gen met een bijna godsdienstige
ijver.
In december 1957 gaf de Oostduitse
regering een wet uit, volgens welke
ceu Oostduitser, die zonder officiële
permissie de grens naar de federale
zone overstak, bestraft kon worden
met drie jaar gevangenisstraf of een
zware boete. Een dergelijke permis
sie is echter heel moeilijk te krijgen.
Geld om niet uit
te geven
Neem eens aan, dat Frau Muller uit
Erfurt haar zieke dochter in Essen
wil bezoeken. Als ze de permissie
kreeg, zou ze voor een vastgestelde
periode en alleen voor Essen geldig
zijn. Ze zou worden ondervraagd als
bleek, dat zij tijdens haar verblijf
een andere stad in West-Duitsland
had bezocht.
Zelfif een doktersverklaring, dat haar
dochter ernstig ziek is, zou niet als
excuus worden aanvaard, als ze later
dan was toegestaan zou terugkomen.
Advertentie t
Rheumin-tabletten helpen snel,
zeker en bovendien veilig I Ook
door de gevoelige maag uitstekend
te verdragen. 20 tabletten €3 ct.
Een Brocades-product, dus:
vertrouw er op!
Advertentie i
bessenjenever
van topklasse!
Met sodawater
ook een
heerlijke frisse,
schuimende
longdrink
5.60
per fles
Een andere moeilijkheid voor de
Oostduitse reiziger is het feit, dat
hem wel is toegestaan een zeker
aantal Oostduitse marken mee
het land uit te voeren, maar dat
hy ze niet buiten het land mag
opmaken, en dat hij ook geen an
der geld mee mag nemen. Ze kun
nen zelfs geen retourkaartje ko
pen.
Ze zijn gedwongen afhankelijk
van de goedgeefsheid van vrien
den of familieleden, die ze bezoe
ken, of van de Westduitse rege
ring, die een speciaal fonds in het
leven heeft geroepen voor derge
lijke gebeurtenissen, hoewel ze
ernstig worden onderhouden als
wordt ontdekt dat ze geld hebben
aangenomen van de federale rege-.
ring.
En dus wordt het contact tussen fa
milieleden hoe langer hoe moeilijker.
Zelfs brieven, die dit ten dele zouden
kunnen compenseren, moeten eerst
door de censuur.
Op het ogenblik, nu de stormwolken
zich eens te meer boven Berlijn heb
ben samengepakt, schijnt de moge
lijkheid van hereniging verder dan
ooit verwijderd en worden de West
duitsers door de communisten meer
dan ooit tevoren gesard, en in hun
gevoelens voor hun landgenoten aan
de andere kant van de versperring
gekwetst. Met geen andere bedoe
ling, dan dat ze nog heftiger naar die
hereniging en de beëindiging van het
schrikbewind aan „de andere kant"
gaan verlangen.
Zó vurig, zó geëmotioneerd, dat ze
tenslotte misschien terwiile van die
hereniging de voorkeur aan de neu
tralisering va» geheel Duitsland zul
len geven en de NAVO zodanig zou
worden ontwricht, dat daarmee Mos
kou zijn grootste na-oorlogse doel
zou bereiken.
Want dat is tenslotte, liet wezenlijke
doel vap deze 'treiterende politiek
van afgrendeling, sarren en cliante-
AMSTERDAMSE EFFECTENBEURS
Ongeanimeerd en zonder handel
BEURSOVERZICHT
De Amsterdamse beurs heeft gistermid
dag een ongeanimeerde stemming te zjen
gegeven voor de internationale waarden.
Bij de opening noteerden Hoogovens op
845, circa tien punten beneden de vorige
slotkoers. De overige internationals lagen
gemakkelijker in de markt. De handel
was over de gehele linie uiterst kalm.
Wie woensdagavond gedacht had dat de
vaste slotkoersen waarmede het wispel
turige Wallstreet plotseling verraste, don
derdag een goede stimulans voor het
Damrak zouden betekenen, heeft verkeerd
gedacht. De staatsgreep in de Syrische
provincie van de Verenigde Arabische
Republiek heeft roet in de hausse-ten
dentie voor de hoofdfondsen in Amster
dam gegooid. Daarnaast waren het de
recente uitlatingen van premier Kroesj-
tsjew inzake Berlijn, waarop de West
duitse beurzen minder gunstig waren ge
stemd. Beide factoren waren voor het
Damrak aanleiding om het donderdag
dicht bij huis te zoeken. Er werd dan ook
over het algemeen een afwachtende hou
ding aangenomen. Hier en daar ging men
tot wat winstnemingen over, waartegen
over niet voldoende vraag aanwezig was.
De koersverliezen bleven van geringe om
vang. AKO'S daalden van 379>/a tot 378'/.
en verloren op deze prijs circa drie pun
ten. Unilevers, welk fonds woensdag met
een omzet van nominaal 180.000 als eer
ste eindigde op de lijst van de grootste
omzetten met een koerswinst van ruim
twintig punten, moesten het gisteren kal
mer aan doen. Op 778 waren deze certi
ficaten slechts twee punten in reactie.
Kon. Olies werden in een stille hoek
twintig cent lager verhandeld op 108,10.
Hoogovens hadden van verkopen te tij
den mede als gevolg van het bericht, dat
de Dortmund Hoerder besloten heeft de
produktie te beperken in verband met
een vermindering van binnenkomende or
ders. Zoals bekend heeft Hoogovens een
groot belang in Dortmund Hoerder. De
laagste koers van de niet-officiële ooh-
tendhandel van donderdagmorgen voor
Kon. Olies was 107,70, voor Philips 986,
Unilevers 776 en voor Hoogovens 853.
In de scheepvaartafdeling ging weinig om.
De koersen brokkelden er wederom af.
De verliezen bedroegen één tot drie pun
ten. Van de cultures werden certificaten
Dell een gulden lager op f 145 geadvi
seerd. Amsterdam Rubber werd op 107%,
bijna een punt hoger afgedaan. Staats
fondsen ongeanimeerd met weinig zaken.
In de lokale afdelingen werden aandelen
Korenschoof lager geadviseerd op het
onveranderde dividend van zeven procenj
over 1960/1961. Dit dividend viel de beurs
tegen. Men had op minstens acht procent
dividend gerekend.
27 sept. 28 sept.
101% 101'/»
94%gb. 97b.
90'/. 90%
Nederland 1959 (4%)
Nederland 193-1 <3'.;.)
Nederland 1948 (3%)
Nederland 1955 (3^)
Nederland 1947 <3',i)
Nederland 1937 3
Dollarlening 1947 3
Investeringscert. 3
Nederland 1962-64 3
94%gb. 94gb.
HOOG EN LAAG WATER
30 september
Vlissingen
Terneuzen
Hansweert
Zierikzee
Wemeldinge
nap
uur meter
5.48
6.17
6.49
1.93
2.10
2.22
-f- nap
uur meter
18.04 1.92
nap
uur meter
12.09 1.77
nap
uur meter
18.33
19.01
19.23
19.45
2.09
2.21
1.53
1.74
0.24
0.56
0.34
0.54
2.11
2.25
1.65
1.85
12.39
13.12
12.50
13.10
1.94
2.07
1.49
Amsterdamse
wisselmarkt
CONTANTE PRIJZEN
Londen 10.1610.16»,i; Montreal
3.50ft—3.50J2; Brusel 7.25%—7.26:
Stockholm 69.92—69.97; Milaan
58.30%—58.25', j; Oslo SO.73%-50.78%
Lissabon 12.67%12.68%; New York
3.61 3.61%: Parijs 7.43—73.48:
Frankfort 90.36%—90.41'/»: Zurich
90.36%—90.41 >,i; Kopenhagen 52.41
52.4G; Wenen 14.00—14.01.
vwvyrvvyvvyvvwwvYvwy
6 pet. Woniugbouwl. 1957 01'.'
109%
Grootboek 1946.3
93%
93%
Ned. Handelmij.
315»,i
314
Alg. Kunstzijde Unie 38
%gb. 3
"6%gl).
Berglis' en Jurgcns
301
301%
Calvé-Delft
744
744
Hoogovens n.r.
853
836gb.
Ned. Kabelfabriek
567
569
Philips
989
987gb.
Unilever
778
776%
WHton-Fijenoord
294%
291%
Billiton
582
577
Kon. Petroleum Mij.
108.20
108.20
Amsterdam Rubber
108%
Holland Amerika Lijn
lülgb.
159%
Kon. Paketvaart
156%
156
Rotterdamselie Lloyd
156»,i
153
Scheepvaart Unie
164
161
Stv. Mij. Nederland
1751.
171
K.N.S.M.
164
Ver. H.V.A. Mij. N.V,
121%
122%
Dell Mij.
146
143.50
Bank voor Ned. Gem. 4%
100
Bank voor Ned. Gem. 3-1958 104%
104%
Van Berkcls Patent
309
3081.
Albert Heijn
024
629
Bronswerk
162%
162%
Centrale Suiker
37<i%
Kon. Mij. De Schelde N.B.
296
300
Intern. Nickel
81%
82%
American Motors
18%
19
Anaconda
51'/sb. 50%
Baltimore en Ohio
30
Bethlehem Steel
41%
41%
General Motors
•13
49%
Kennecott
82%
82
New York Central
17'/»
Pennsylvania
14
Republic Steel
58%
59
Shell Oil. Comp.
37%
36%
Tide Water
20A
20». i
U.S. Steel
79%
80%
Nat. Can. Corp.
14»%
PREMIELENINGEN
Amsterdam 1951
90%
90%
Breda 1954
86b.
Eindhoven 1954
83%
84»%
Ensehede 1954
82 b.
Den Haag 1952 I
92%
Den Haag 1952 II
92%
Rotterdam 1952 I
93%
Rotterdam 1952 II
927!»
Rotterdam 1957
96%
98
Utrecht 1952
95%
97
Amsterdam 1956 I
83%
83%
Amsterdam 1956 11
83%
83».
Amsterdam 195G III
88 V»
887s
Dordrecht 1936
83%
83'%
Alkmaar 1956
82%
82%
Zuid-Holland 1957
94%
94%
ANP-CBS BEURSINDICES
26-9
27-9
28-9
Intern, concerns 533.65
537.13
532.75
Industrie 357.24
356.83
358.51
Scheepvaart 190,57
190.13
187.03
Banken 228.06
228.4CT 227.20
Handel enz. 161.35
161.50
161.19
Algemeen 391.02
392.57
390.53
