Oude cysterne van Veere,
regenbak van Grote Kerk
ZEEUWSE C.B.T.B. OVER
GROND- EN PACHTZAKEN
OUD-ZEEMAN BEGON HANDEL
IN TELEVISIETOESTELLEN
Waar zijn onze schepen?
WOENSDAG 27 SEPTEMBER 1961
PROV1N01ALE ZEEUWSE COURANT
6
Plan voor grondige
restauratie
DE CYSTERNE van Veere,
het achthoekige bouwsel
naast de Grote Kerk, is aan
grondige restauratie toe. En
het ziet er thans naar uit, dat
de bovenbouw van Veere's
unieke waterput, de „Stads
Fontein", inderdaad binnen
kort zal worden hersteld. De
beslissing hierover is aan de
gemeenteraad van Veere, die
a.s. donderdag bijeenkomt.
B. en w. hebben de raad voor-
?;esteld de Middelburgse archi-
ect M. J. J. van Beveren een
restauratieplan en -begroting
te laten opstellen. Voor de uit
1551 daterende cysterne is de
kans op een algeheel herstel
nog nooit 7.0 groot geweest:
niet alleen de „Stichting Vee
re", die het herstel van monu
menten en verhoging van het
stedeschoon voorstaat heeft
een bijdrage toegezegd, er is
ook een rijkssubsidie te ver
wachten.
De restauratiekosten zullen vrij
hoog zijn men schat 25.000
en dit weerhield het Veerse
college van b. en w. er in het
verleden van met een dergelijk
voorstel bij de raad te komen.
Want de cysterne is nog slechts
monument: sedert 1938 wordt zij
als waterput niet meer gebruikt.
Tot dat jaar eerst toen werd
Veere aangesloten op het water
leidingnet dronk heel Veere
uit de put, anders gezegd: van het
dak van de Grote Kerk.
Zo moet Adriaen Roman de
put in 1551 hebben gecon
strueerd: door middel van
een ondergrondse leiding wordt
zij „gevoed" met het regenwater
Een oude tekening van Veere's
onder het maaiveld bevindt en
het gemetselde reservoir, dat zich
cysterne, met daarop aangegeven
blijkens deze tekening nog over
twee „reserve-bassins" beschikt.
van de daken der Grote Kerk.
Onder het uit bergsteen opgetrok
ken gebouwtje met de merkwaar
dige Toskaanse kolommen is het
reservoir gemetseld, dat zo
wordt verteld tweeduizend hec
toliter water kan bevatten, be
reikbaar door de ronde hardstenen
„keel" in het midden van de cys
terne. Weshalve de cysterne in
een oude, „Voorjoopigè lijst der-
Nederlandsche Monumenten van
geschiedenis en kunst" is om
schreven als „een achtkantige
overdekking en afsluiting van den
ronden steenen put, waarschijn
lijk ontworpen door Adriaen Ro
man en in 1765 hersteld door Jan
Tijsink".
Gelukkig maar, dat de bemoeiin
gen van Jan Tijsink de eeuwen
De cysterne te Veere, „regenbak"
van de Grote Kerk en tot 19S8
Veere's algemene -waterput.
(Foto P.Z.C.)
niet hebben getrotseerd, anders
moest men voor de Grote Kerk
naar een nieuwe regenbak om
zien. Het reservoir is lek. Naar -
een voorzichtige conclusie althans.
Waar zou anders al het water
blijven, nu sinds 1938 de put on
gebruikt staat
De toegang tot het reservoir, de
keel, is zelfs afgesloten met een
deksel. Dat is enkele jaren
'.den aangebracht, toen het
stevig deksel. Dat is enkele jaren
geleden aangebracht, toen het
traliewerk tussen kolommen
eertijds aangebracht om „onver
laten" de kans te ontnemen het
water te verontreinigen werd
verwijderd.
Wie water wil, moet niet naar
de cysterne gaan. Er is
niet alleen de barrière van
het deksel: het water moet weinig
fris zijn en is bovendien zo
bleek althans in 1938 sterk
loodhoudend.
De Schotten hebben nimmer ge
protesteerd tegen de afsluiting
van „hun" waterreservoir. Toen
de cysterne in 1551 werd gebouwd,
gebeurde dat op last van Maximi-
liaan van Bourgondië, die in die
geest een belofte had gedaan aan
de Schotten, die hun wolhandel op
Veere hadden. Nu is de put dus al
leen maarmonument. Mr. P. H.
Damsté schreef erover in zijn
boekje „Veere"
„Behalve als instituut is de cys
terne merkwaardig vanwege het
van bergsteen opgetrokken ge
bouwtje, dat de ronde waterput
overdekt en omhult. Het is acht
kantig van vorm, en bijzonder aar
dig van architectuur. Symmetrie
heeft de bouwer kennelijk met
opzet vermeden, waardoor het ge
heel iets guitigs heeft gekregen".
Dat a-symmetrische moet men
zoeken in de drie gesloten zijden
van het gebouwtje. Vijf zijden ble
ven dus open en daar rust het
ribgewelf op de Toskaanse ko
lommen, die door geprofileerde
Tudorbogen verbonden zijn.
Een opmerkelijk bouwsel, met
volgens mr. Damsté
„Iets guitigs". Maar ook een
monument, over welks herstel
dè burgerij van Veere ver
tegenwoordigd in de raad
donderdag een eerste beslissing
neemt.
IN HOOFDBESTUURSVERGADERING
Organisatie zal leden
bijstand verlenen
In de dezer dagen gehouden hoofdbe
stuursvergadering van de Zeeuwse
C.B.T.B. is van gedachten gewisseld
over de kwestie van de grond- en
pachtzaken. Itoeds in het begin van
dit jaar is intern overleg gepleegd
over do vraag of de Zeeuwse C.B.T.
B. de leden, die te maken krijgen met
een onteigeningsprocedure, terzyde
moet staan. Dit overleg heeft tot ge
volg gehad, dat het bestuur een stu
diecommissie heeft ingesteld, die zo
spoedig mogelyk advies zal uitbren
gen aan het bestuur. I11 de toekomst
zullen de leden van de Zeeuwse C.B.
T.B. zich dus tót liun organisatie
kunnen wenden, met het verzoek om
bijstand in geval van onteigening.
Verschillende onderwijszaken pas
seerden de bestuurstafel, o.m. de
bouw van de nieuwe Chr. Landbouw-
huishoudschool te Middelburg, waar
van de voorbereidingen zich reeds in
een vergevorderd stadium bevinden.
Het bestuur heeft een pro-mamma
voor het winterwerk samengesteld,
waarbij de volgende data zijn ge
pland: zaterdag 11 november: bestu-
renvergadering; woensdag 13 decem
ber: winterledenvergadering; vrijdag
19 januari: leerkrachtendag: woens
dag 7 februari: eendaagse conferen
tie.
Ook zullen weer ontwikkelingscursus
sen worden georganiseerd. Het pro
gramma' hiervoor is nog niet bekend.
Als lid van de beheercommissie van
het Hulpfonds Agrarische Noodge
vallen is door de Zeeuwse C.B.T.B.
benoemd de heer G. J. de Jager te
Anna Jacobapolder.
Een commissie van de Landbouw-
voorlichtingsraad heeft een advies
uitgebracht over de voorlichting om
trent de bedryfsfinanciering in land
en tuinbouw. Hierover werd uitvoe
rig gesproken. De nadruk viel voor
namelijk op het grote belang voor
een bedrijf van de bedrijfseconomi
sche boekhouding, terwijl het over
winnen van de bij velen nog aanwe
zige schroom voor het opnemen van
krediet een belangrijke taak is- voor
do voorlichting op dit terrein.
Het aanstellen van specialisten door
de Centrale Banken voor het advise
ren van de plaatselijke banken over
het al of niet verlenen van krediet,
werd waardevol geacht, als daar
door echter niet de autonomie van de
plaatselijke banken in het gedrane
komt
Sprekend over het Mantelcontract
l9G2/'68, kwam ook de gemeente-
classificatie aan de orde. Het bestuur
.was van mening dat deze instelling
door de tijd is achterhaald, en daar
om geleidelyk moet verdwijnen.
Mede door de gemeente-classificatie
Chr. overheidspersoneel
in Goes bijeen
De Ned'erlandse Christelijke Bond van
Overheidspersoneel voor de provin
cie Zeeland hield dinsdag in „de Prins
van Oranje" te Goes een geslaagde
kadervergadering. In een helder be
toog zette de heer J. ter Heuvelhof,
de bondsvoorzitter, de komende sala
risverhoging voor het overheidsper
soneel uiteen.
De besprekingen over deze loonsver
hoging zyn in volle gang. Er zal ech
ter nog hard gewerkt moeten worden
om voor 1 januari 1962 met een af
gerond geheel te komen. De verga
dering toonde zich weinig te spreken
over het feit, dat nog steeds een ach
terstand bestaat in salariëring van de
lagere en middelbare ambtenaren.
Eveneens gaf veel stof tot spreken
de in het uitzicht gestelde bevorde
ringen bij de groep belastingambtena
ren.
De heer Ter Heuvelhof sprak tot
slot een woord van bezinning naar
aanleiding van het doel en .de grond
slag van de bond, zulks in verband
met de viering van het derde lus
trum. De N.C.V.B. wil als christelijke
bond zyn taak zien als een bijbelse
opdracht, aldus spreker. De ver
gadering, die goed bezocht was, stond
onder leit'lng van de heer M. Mei
boom.
is het bjjzondcr mocilyk om de Voor
de dorpen benodigde mensen, zoals
onderwijzers, politie-agenten e.d. aan
te trekken.
(Advertentie)
Een melange van
17 verschillende
Proef maar eens van Melange Brillant lekkernijen
38 ctper 100 gr.
Op écht lekkers staat Lonka
Nieuwe dienstregeling
A.M.Z. voor de winter
KamperlandGoes nu
binnen het half uur
De nieuwe winterdienstregeling van
de Auto Maatschappij Zeeland te
Goes toont veel overeenstemming
met de dienstregeling van de vorige
winter. Dit als gevolg van het feit,
dat de treinenloop gelijk wordt aan
die van de winter 1960—1961.
Ten aanzien van de zomerdienstrege
ling 1961 vallen de volgende verschil
len op:
de reizigers van en naar de boot-
dienst HoedekenskerkeTerneuzen
zullen sneller reizen, omdat de over
gangen op de treinen te Goes korter
worden;
hetzelfde geldt voor de Zeeuws-
Vlaamse reizigers, die via Perkpolder
Kruiningen reizen en te Kruinin-
gen/Yerseke snellere aansluitingen
krtfgen.
Op de lijnen GoesEllcwoutsdijk
DriewegenGoes en BorsseleGoes
veranderen de tijden radicaal, terwyl,
evenals vorige winter, op de spits
uren een halfuur-diens zal worden
gereden.
De mnrktdienst Noord-Beveland
Middelburg zal worden opgehe
ven zodra de weg langs de dam
KamperlandVrouwenoplder zal
worden opengesteld.
De laatste dienst uit Goes in de rich
ting Hansweert-West en Kruiningen
dorp wordt op veler verzoek
vervroegd.
De vertrektijden van de lijn Kruinin
gen VeerhavenGoes worden gedeel
telijk gewijzigd, zodat snellere aan
sluitingen op de provinciale boot-
dienst worden verkregen.
De tijden van de dienst Noord-Beve
landGoes zijn eveneens gewijzigd,
terwijl reeds rekening werd gehou
den met de aansluitingen naar en
van Middelburg, die zullen ontstaan
na de openstelling -van de dam Kam
perlandV rouwenpolder.
De sneldiensten KamperlandWis-
senkerkeGeersdykKortgene—
Goes zullen een kortere rijtijd krijgen
door de openstelling van de nieuwe
weg tussen Goes en de Zandkreek-
dam op 4 oktober 1961. De rijtijd
KamperlandGoes zal worden terug
gebracht tot 29 minuten, terwyl de
zelfde reis nauwelijks een jaar gele
den nog 1 uur en 10 minuten duurde!
Conferentie Zeeuwse
N.C.V.B.-besiuursters
Het gewest Zeeland van de N.C.V.B.
hield dinsdag in „de Prins van Oran
je" te Goes een druk bezochte secre
taresse- en penningmeesteresseconfe-
rentie. De leiding van de bijeenkomst
berustte bij de presidente, mevrouw
N. Homburg-Hoekveld uit Vlissingen,
die na het zingen van psalm 105-
1, 2 en 3 voorging in gebed. Vervol
gens las zij Mattheus 9, vers 35-3S.
Naar aanleiding van Mattheus 9:38
hield zij een korte meditatie, waarbij
zij de aanwezige dames bij het werk
van de N.C.V.B. bepaalde.
In haar welkomstwoord kon mevr.
Homburg o.a. welkom heten mej.
Schólten van het bovdsbureau. Ver
volgens besprak de presidente de
richtlynen voor de penningmeester-
esses. Na een gezamelijke maaltijd
werden in het begin van de. middag
enkele filmpjes vertoond over de in
juni in Middelburg gehouden gewes
telijke landdag. Na het zingen van
het bondslied behandelde mevrouw L.
C. van Noppen-Littooy, de geweste
lijke secretaresse, de taak van de
secretaresses. Mevrouw J. Jongstra-
Koerselman sprak een slotwoord.
ECONOMISCHE POLITIERECHTER
Zonder dat hij er een
enkel papier voor had
Voor de economische politie
rechter te Middelburg, mr. P.
van Empel, moesten zich dins
dag weer enkele Zeeuwen ver
antwoorden, die in strijd met de
vestigingswet hun beroep uit
geoefend hadden. Een van hen
was de koopman H. W. uit Kwa-
dendamme, die zonder een enkel
papier was begonnen met de
verkoop van televisietoestellen.
„Wat bent U van uw vak?",
wilde de politierechter weten.
„Zeeman", antwoordde W. Het
bleek evenwel, dat hij een tijd
geleden vaste grond onder de
voeten gezocht had en als eerste
mogelijkheid om op de wal voor
zijn gezin te zorgen, zag W. de
handel.
Hij kwam in contact met een ze
kere B., die hem vertelde dat er
wel brood zat in het verhandelen
van televisietoestellen. Hy kreeg
een aantal Duitse toestellen, die
geschikt waren voor twaalf kana
len, in handen. „Supertoestellen"
waren het, maar een kanaal voor
België-VIaams ontbrak er op. Om
dat te verhelpen werd de hulp van
een monteur ingeroepen, die er
voor zorgde, dat ook België-
VIaams te zien was. Voor een deel
waren de t.v.-toestellen vla België
naar Nederland gekomen, waar
ze nu met een flinke winst ver
kocht werden.
De officier van justitie, mr. J. L. An-
dreae, wees er op, dat de officiële
handel op z'n „achterste benen" ge
staan heeft. „De handel vond, dat U
aan het beunhazen was", aldus de
officier. „Dat valt nog wel mee",
merkte verdachte op. Hij verklaarde
verder momenteel hard aan de studie
t.e zyn gegaan, omdat hy wil trach
ten volgend jaar zomer in één klap
de beuödigde diploma's te behalen.
W. voegde er aan toe, dat hij zich
had laten misleiden door een ken
nis, die vertelde dat t.v.-toestellen
vrij handelbaar waren.
Beunhazerij
De officier was tot de overtuiging
gekomen, dat W. de kleinhandel in
t.v.-toestellen uitgeoefend heeft,
waarbij B. volgens mr. Andreae als
de grossier er van aangemerkt zou
kunnen worden. Uit de stukken had
de officier opgemaakt, dat men hier
met ver doorgevoerde beunhazerij te
maken had. „W. kan nu wel zeggen,
dat hij studeert, maar dat is pas ge
durende vijf wekenv terwijl het pro
ces-verbaal vijf maanden geleden is
opgemaakt", aldus mr. Andreae, die
er voorts op wees, dat B. een koop
man in auto's is, die nu ook wel wat
in t.v.-toèstellen zag.
Mi'. Andreae achtte de overtreding
bewezen en wilde het in verband met
de omstandigheden nog bij een na
drukkelijke waarschuwing laten. Hij
eiste een boete van 50 tegen W.
Mr. F. W. Adriaanse, de raadsman,
wees er op, dat eerst vastgesteld
moet worden of zyn cliënt reeds vóór
12 januari toen de handel in t.v.-
toestellen nog vrij was - gevestigd
was. Als hij namêlyk voor die datum
HOOG EN LAAG WATER
28 september
Vlissingen
Terneuzen
Hansweert
Zierikzee
Wemeldinge
-I- nap
uur meter
4.16 2.36
4.45 2.50
5.32 2.61
5.53 1.73
6.18 2.02
-+- nap
uur meter
16.30 2.32
17.01 2.46
17.39 2.54
18.01 1.69
18.28 1.95
nap
uur meter
10.39 1.97
11.12 2.13
11.48 2.27
11.25 1.50
11.43 1.75
nap
uur meter
23.12 2.13
23.44 2.29
23.52 1.76
begonnen is, vervalt volgens pleiter
de grondslag van het requisitoir. Mr.
Adriaanse wees er vervolgeus op, (Jat
klachten gehoord zyn van de con
currentie, echter niet van het publiek.
Tenslotte achtte ook de politierechter
bewezen, dat de kleinhandel zonder
papieren was uitgeoefend, waarna
mr. Van Empel conform de eis 50
boete oplegde.
Niet eerste keer
„Het is niet voor de eerste maal, dat
ik U zie", merkte de politierechter
op tegen de rijwielhersteller M. R.
uit Lewedorp, die rijwielen verkocht
had zonder vergunning daarvoor te
bezitten.
Wel was het de politierechter
bekend, dat R. volyverig aan de stu
die begonnen was, maar dat dit nog
niet de gewenste resultaten had op
geleverd. Het bleek echter nu, dat
verdachte reeds voor enkele diplo
ma's was geslaagd. „Dus dan zit er
toch schot in", ontdekte de recht
bank, waarna mr. Van Empel besloot
de zaak aan te houden.
De Lewedorper C. R. had zonder ves
tigingsvergunning een autoverhuur
bedrijf opgezet. Hij zei tot zijn verde
diging, dat deze maatregel gold in 'n
overgangstijd. De officier merkte.op,
dat in die tijd toch een goede oplos
sing gevonden moet worden. Mr. An
dreae eiste een boete van 100. die
de politierechter reduceerde tot 75.
BRANDSPUIT ONBRUIKBAAR
Brandweer Kortgene treedt
af bij geen verandering
In de eerstvolgende vergadering van
de raad Kortgene zal de heer A. Wcl-
leman van de p.v.d.a.-fractie ver
gunning vragen om het college van
b. en w. te interpelleren over de gang
van zaken bij de brandweer te Kort
gene. De brandsput is namelijk al
meer dan een jaar totaal onbruik
baar. Niettegenstaande raadsbeslui
ten om tot reorganisatie over te
gaan en verschillende beloften en
toezeggingen is deze onhoudbare toe
stand nog niet veranderd. Mocht er
buiten de kom van het dorp brand
uitbreken, dan is de brandweer tot
werkeloosheid gedoemd. Komen ér
geen veranderingen en worden weer
nietszeggende toezeggingen gedaan,
dan zal het korps in zijn geheel af
treden, zo verklaarde de heer Wel-
leman, die ook brandweercomman
dant is.
Gemeente Rilland wil
2V2 ton lenen
Maandag 2 oktober, des avonds om
half acht, komt de gemeenteraad
van Rilland-Bath in openbare zitting
bijeen. De agenda vermeldt o.m. een
voorstel tot het aangaan van een vas
te geldlening van 250.000 bij de
N.V. Bank voor Nederlandse Ge
meenten. Deze lening is nodig voor
financiering van diverse werken, te
weten aanschaffing motorsóuit.
brandweer 6150, aanleg rijwielpad
Rilland-dorp-rijksweg 25.200, her-
bestrating Hoofdweg 71.500, ver
betering weg Rilland-Bath 54.800,
wijziging wegenlegger 2500, uit
breiding straatverlichting 1150, ver
betering sportterrein f 6000, aan
schaffing schoolmeubelen openbare
lagere school 600, stichting r.-k.
kleuterschool 39.100, revisie archief
7750 en 35.250 voor in de naaste
toekomst te ramen uitgaven.
iNag«*kiim»*ii nlviTtentii'»
Heden overleed in het
ziekenhuis „Bethesda"
nog onverwachts onze
lieve zuster, behuwd
zuster en tante
NEELTJE
TOUTENHOOFD,
wed. van
L. Hekkebus,
op de leeftijd van 58
jaar.
Uit aller naam,
J. Toutenhoofd.
Westkapelle.
26 september 1961.
Jacob
Brasserstraat 17.
Heden overleed tot on
ze diepe droefheid on
ze geliefde man, vader,
behuwdvader en opa
JANIS
VAN WAARDE,
echtgenoot van
J. C. van Waarde,
in de ouderdom van 75
jaar.
Wolphaartsdijk
J. C. van Waarde
van Waarde.
J." van Waarde.
J. van Waarde.
M. Goetheer
van Waarde.
W. Goetheer.
J. van Waarde.
En kleinkinderen,
haartsdijk,
september 1961.
De begrafenis zal
Slaatshebben op vrij-
ag 29 september om
12 uur.
