PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
TERSTOND OVERDRACHT SOEVEREINITEIT AAN
BEVOLKING NIEUW-GUINEA
Hammarskjöld dood
na schietpartij?
Twee miljoen uitgetrokken voor
aanleg proef bassin Veerse Gat
Mits zelfbeschikking
wordt gewaarborgd
Indonesië
voorstel niet
aanvaardbaar
Meuw-Guinea
Vandaag..
204e jaargang - no. 228
Dagblad, uitgave van de firma
Provinciale Zeeuwse Courant
Directie: F. van de Velde en F. B.
den Boer. Adjunct: W. de Pagter.
Hoofdredacteuren:
W. Leertouwer en G. A. de Kolc.
ABONNEMENTSPRIJS 56 cent per
week, 7,00 p. kw.; fr. p. p. 7,25
per kw. Losse nummers 15 cent.
WAARIN OPGENOMEN DE MIDDELBURGSE, VLISSINGSE, GOESE, BRESKENSE COURANT EN VRIJE STEMMEN
Woensdag 27 sept. '61
ADVERTENTIEPRIJS 27 cent per
m.m. Minim, p. advertentie 4,—.
Ing. mededelingen driemaal tarief.
Kleine advertenties (max. 8 regels)
25 cent per regel met een minimum
van f 1,25. .Brieven bureau
van dit blad" 25 cent meer.
Giro no. 359300 P.Z.C.. Middelburg.
Bureaus: Vlisslngen Walstr. 58-60, tel. 2355 (b.g.g. red. 3508/8546, adv. 3647/3643Middelburg, Markt 51, tel. 3841 (b.g.g. red. 2078/3169, adv. 2375); Goes Gr. Markt 2, tel. 6140 (b.g.g. red. 7853, adv. 5213), Oostburg, tel 2395; Terneuzen, tel. 2116; Zierikzee, red. tel. 2425, adm tel. 2094.
MR. LUNS DIENT PLAN ZONDER PRECEDENT IN
(Van onze Haagse redactie)
Nederland is bereid zijn soevereiniteit over
Nieuw-Guinea op de kortst mogelijke termijn
over te dragen aan de bevolking van Nederlands
Nieuw-Guinea zodra een beslissing van de alge
mene vergadering van de Verenigde Naties deze
bevolking het recht op zelfbeschikking waar
borgt. Aldus heeft de Nederlandse minister van
buitenlandse zaken, mr. J. Luns, dinsdagmiddag
in zijn door velen met spanning tegemoetgeziene
rede in de assemblee van de V.N. verklaard. In
zijn rede maakte minister Luns het tot het
laatst zorgvuldig geheim gehouden standpunt
van de Nederlandse regering aan de V.N.-
assemblee bekend, dat door de Nederlandse re
gering als zonder precedent in het dekolonise-
ringsproces wordt beschouwd en dat de volgen
de hoofdlijnen omvat:
Nederland is bereid het bestuur en de ontwik
keling van het gebiedsdeel te brengen onder
Minister Luns heeft de algemene vergadering in overweging gegeven, om
een \\N.-conunissIe van onderzoek naar Nieuw-Guinea te sturen, die aan
de volgende (17de) assemblee (die in september 1962 byeenbomt), rap
port kan uitbrengen over toestanden en meningen op Nieuw-Guinea en
over de mogelijkheid van vroegtijdige volksstemming onder toezicht van
de V.N. en die aanbevelingen aan de 17de assemblee kan doen over streef
data en over de instelling van een internationale ontwikkelingsautoriteit
die de bevoegdheden van Nederland kan overnemen.
Minister Luns verklaarde dat het
Nederlandse voorstel, dat een nieuwe
vorm van internationaal bestuur door
middel van een ontwikkelingsautori-
t.eit lanceer', kan worden belichaamd
in een verdrag tussen de Verenigde
Naties en Nederland. De internatio
nale autoriteit in regeringskringen
dacht men aan een door de V.N. te
benoemen administrateur en een staf
van medewerkers zou terstond na
zijn totstandkoming de verantwoor
delijkheid voor economische, sociale
en opvoedkundige ontwikkeling van
Nederland kunnen overnemen. De
Nederlandse regering is bereid de
2800 Nederlandse bestuursambtena
ren, werkzaam op Nieuw-Guinea, te
vragen in functie te blijven als inter
nationale ambtenaren als en zolang
het V.N.-gezagsorgaan dat nodig
acht. Het gezagsorgaan kan boven
dien eigen personeel rekruteren.
Geen basisgesprek
met Indonesië
Minister Luns zei van bet geschil
met Indonesië slechts dat hij er nau
welijks aan behoefde te herinneren,
„dat Indonesië volhoudt een territo
riale aanspraak op het gebied te heb
ben, die het recht van de bevolking
op zelfbeschikking teniet zou doen".
Hij herhaalde de woorden van de ko
ningin in de troonrede, luidende dat
een gesprek met Indonesië onmoge
lijk is gebleken, omdat het voor zo'n
gesprek voorwaarden stelt die met
het zelfbeschikkingsrecht in strijd
zijn.
Na de nagedachtenis van secretaris
generaal Hammarskjöld te hebben
geëerd en zijn bezorgdheid te hebben
uitgesproken over het Russische op
treden in de kwestie-Berlijn, leidde
minister Luns het deel van zijn rede
dat betrekking had op de kwestie-
Nieuw-Guinea in met de mededeling,
dat de schaduw die de gevaariyke
ontwikkelingen over deze vergade
ring van de assemblee werpen, de
noodzaak, dat ieder land, groot of
klein, voor de noodzaak staat aan
de verbetering van de toestand in de
wereld zijn bijdrage te leveren in de
geest van de omgekomen secretaris
generaal.
„Met deze overwegingen in gedach
ten heeft de Nederlandse regering-
besloten U een plan voor te leggen,
dat wij hebben ontworpen voor het
welzijn en de vreedzame ontwikkeling
van een gebied onder onze soeverei-
nltèlt, Nederlands Nieuw-Guinea",
aldus verklaarde het hoofd van de
Nederlandse delegatie in de V.N.
(Zie slot pag3 kol3)
het actief toezicht van de V.N. en is bereid-
een beslissing van de assemblee te aanvaar
den, die duidelijke waarborgen geeft voor het
recht op zelfbeschikking van de bevolking.
Te dien einde is Nederland bereid de soeverei
niteit af te staun aan de bevolking van Neder
lands Nieuw-Guinea,
Nederland is bereid voor zover vereist door
deze doelstelling, zijn huidige bevoegdheden
over te dragen aan een door de V.N. opge
richte en geleide organisatie of internationaal
gezagsorgaan, dat, bekleed met uitvoerende
bevoegdheid, geleidelijk werkzaamheden en
verantwoordelijkheden kan overnemen en zal
zijn belast met de taak de bevolking op spoe
dige zelfbeschikking voor te bereiden.
Nederland is bereid zijn financiële bijdrage
tot de ontwikkeling van Nieuw-Guinea voort
te zetten op het huidig jaarlijks niveau van
110 miljoen over nader te bepalen tijd.
Een woordvoerder van de In-
donesisclie delegatie heeft dius-
dagavond Iaat meegedeeld dat
de Nederlandse voorstellen
voor Nieuw-Guinea voor de
regering te Djakarta „niet
aanvaardbaar" zijn. Hij wees
erop dat volgens Indonesië het
gebied onder Indonesische soe- gg
vereiniteit valt.
De woordvoerder deelde voorts
mee dat de Indonesische per- f|
manente vertegenwoordiger bij
de Verenigde Naties, A li Sas- I|
troamidjojo, woensdag tot de =i
algemene vergadering zal fv
spreken.
.Minister Luns
„GEEN ONTPLOFTE MUNITIE"
„Aantal verdachte
omstandigheden"
Volgens het in Stockholm verschij
nende conservatieve ochtendblad
Svenska Dagbladet is er een aantal
„verdachte omstandigheden rond het
officiële onderzoek naar de oorzaak
van de vliegramp by Ndola".
Zweedse politie-deskundigen, aldus
het blad, hebben gezegd dat het on
mogelijk is dat de kogels, 'gevonden
in het lichaam van één der slacht
offers, daar waren gekomen als ge
volg van „door vuur ontplofte muni
tie".
Rhodesische deskundigen hadden na
melijk gezegd dat de kogels niet uit
een wapen waren afgevuurd, maar
afkomstig waren van ontploffende
munitie, die zich aan boord van het
toestel bevond, waarmee Hammars
kjöld op weg was naar Ndola.
De twee Zweedse deskundigen zeg
gen dat kogels die op dergelijke wij
ze zijn „afgevuurd" zelfs niet door
kleren kunnen doordringen. En als
er inderdaad kogels zijn gevonden,
dan moeten zij uit het een of andere
wapen zijn afgevuurd, aldus de
Zweedse deskundigen.
Het blad vermeldde in dit verband
een bericht van zijn correspondent
in Leopoldstad. die had gezegd dat
er „een aantal verdachte omstandig
heden" was rond het officiële onder
zoek in Ndola.
De correspondent citeerde de Zweed
se piloot Goran Andree die de Zweed
se consul en de Tunesische V.N.-
Echtpaar te Tilburg door
gasverstikking omgekomen
In een woning aan de Houtmanstraat
te Tilburg heeft zich dinsdag een
geval van gasverstikking' voorge
daan, waarbij het echtpaar Pijnen
burg om het leven is gekomen.
Toen de kolenman aan de eerst maan
dag door de familie Pijnenburg be
trokken woning belde, werd na lang
wachten de deur geopend door het
12-jarig dochtertje van het echtpaar,
dat onmiddellijk flauw viel.
Bjj een onderzoek ln de woning werd
een hevige gaslucht waargenomen.
Op de bovenverdieping werden de
ouders levenloos aangetroffen.
Het meisje werd naar het ziekenhuis
vervoerd. Haar toestand is redelijk.
Vermoedelijk is een gasslang van een
muurkraan afgeschoten.
Kantlijn
hébben H.M. Koningin Ju
liana en Z.K.H. Prins Bernliard een
bèéoelc gebracht aan de vierde divisie
te velde..op de Noord Veluice. Foto
boven: de koningin slaat, gezeten op
een ere-podium, een demonstratie van
tanks gade. Foto onder: Z.KJJ. Prins
Bernhard nam in de Sherman-tanJc
,Jiernhard" aan de oefening deel.
Drieling geboren
in Arnhem
In het „Elisabeths Gasthuis" in Arn
hem is voor het eerst sedert het zes
tigjarig bestaan van deze Instelling
een drieling geboren.
De moeder, mevrouw M. Neyenhuis-
Roelofs, echtgenote van een tuinder
in Huissen, en de kinderen, die
vertegenwoordiger van Leopoldstad
naar Ndola had gevlogen, een dag na
de vliegramp. Andree zou hebben
BS Sïi 'IJS'LdyrZete? couveuses Ojn ondergebracht, maken
tot zes nur s avonds naüden moeten hefc uitstekend- In 195g kreeg het
echtpaar Neyenhuis een tweeling.
Voor Huissen is dit de eerste drieling
sinds mensenheugenis. De kinderen,
twee meisjes en een jongen, wegen
3.2, 3.15 en 4.1 pond.
wachten voordat de lichamen voor
identificatie werden vrijgegeven.
„Was dit om bezwarende feiten, als
kogelgaten in het wrak, weg te ne
men?" vraagt het blad zich af.
Rusland verwerpt
ontwapeningsplan
Do Russische minister van bui
tenlandse zaken Gromyko, heeft
dinsdag in een toespraak tot de
algemene vergadering van de
V.N. te New York het trapsge
wijze ontwapeningsprogramma
dat president Kennedy maandag
aan de assemblee had voorge
legd, verworpen.
Gromyko zei, dat aan elk stadium
van het Amerikaanse plan inspectie-
en controlemaatregelen waren ver
bonden. Dit betekende volgens Gro
myko „controle op strydmachten".
„Tenzij de voorstanders van deze wij
ze van toezicht hun standpunt her
zien", aldus de Russische minister,
„zal dit betekenen dat ontwapenings
gesprekken tot mislukken zullen zyn
gedoemd".
VERTRAGING IN BIJDRAGENWET DELTAWERKEN....
De Nederlande minister van bui
tenlandse zaken heeft in de al
gemene vergadering van de
Verenigde Naties een voorstel ge
daan tot internationalisering van het
bestuur over Nederlands Nieuw-
Guinea. Het voorstel is bepaald niet
nieuw naar de strekking, want reeds
herhaaldelyk sprak de Nederlandse
regering zich uit voor deze interna
tionalisering. Wel is het voorstel
nieuw naar de vorm.
Nederland vraagt namelijk om de in
stelling van een byzonder internatio
naal gezagsorgaan, dat onder toe
zicht zal staan van de Verenigde
Naties, maar dat niet de soevereini
teit zal hebben over Nieuw-Guinea.
Als dit gezagsorgaan er is wil Ne
derland de soevereiniteit over de be
volking van Nieuw-Guinea afstaan
aan die bevolking
zelve. Die bevol
king zal dan onder
leiding van het ge
zagsorgaan zo
vlug mogelijk moe
ten komen tot zelfbeschikking on
der stabiele omstandigheden.
Tijdens het bewind van het nieuwe
gezagsorgaan wil de Nederlandse re
gering voorlopig ruim 100 miljoen
gulden per jaar op het begrotingste
kort blijven bijdragen en ook wil zij
er voor zorgen dat de Nederlandse
ambtenaren op Nieuw-Guinea on
geveer 2800 zolang als noodzake
lijk in functie blijven.
Ter inleiding van dit alles zou zich
een studiecommissie van de Vere
nigde Naties naar Nieuw-Guinea
moeten begeven voor het instellen
van een onderzoek.
Het Nederlandse plan komt kort
en goed hier op neer, dat Ne
derland met „ere" van Nieuw-
Guinea af wil en dat het de papoea
bevolking niet zonder meer wil uit
leveren aan Indonesië of enige andere
staat. Die bevolking moet zelfbe
schikkingsrecht hebben. Besluit die
bevolking straks zelf tot samengaan
met Indonesië of met een andere
staat dan is dat haar eigen zaak.
Dit oogmerk van de Nederlandse re
gering is dus duidelijk.
Het gaat nu maar om de vraag of
zij voldoende steun kan vinden in de
algemene vergadering van de Vere
nigde Naties en in hoeverre deze
„Verenigde Naties" bereid en in
staat zijn een soort onafhankelijk
gezagsorgaan samen te stellen.
Voor wat betreft die steun is er ver
moedelijk wel reden tot optimisme.
Het is bekend dat de Nederlandse
regering geruime tijd bezig is ge
weest met opiniepeilingen over
Nieuw-Guinea bij de meeste buiten
landse regeringen. Zy weet dus thans
wel zo ongeveer hoe de kansen lig
gen,
Op de tweede vraag of de instel
ling van een gezagsorgaan
mogelijk is en of zo'n gezags
orgaan redelijk zou kunnen functio
neren, moet het antwoord minder op
timistisch zijn. Er hangt een con
flictsfeer om Nieuw-Guinea en vele
staten zullen buiten dit conflict wil
len blyven, zoals men ook buiten een
wespennest pleegt te blyven.
De keuze voor het lidmaatschap van
het gezagsorgaan zal dus beperkt
zijn en die keuze kon wel eens heel
benauwend worden in die zin, dat
men brj staten terecht komt, welke
ogenblikkelijk een eigen Nieuw-Gui
nea zouden voeren zodat van een
prettige samenwerking en van wel
willende neutraliteit tegenover de pa
poeabevolking geen sprake zou zijn.
Hoe redelijk en hoe wei-geargu
menteerd het Nederlandse voor
stel ook mag zijn, en hoezeer
hier inderdaad een taak ligt voor de
Verenigde Naties, toch moet men er
voor vrezen, dat het plan niet ge
makkelijk aanvaard zal worden, want
het is te moeilijk uitvoerbaar. Het
lijkt juist iets te vee! op een politiek
en volkerenrechtelyk kaartenhuis, dat
heel goed kan functioneren als het
windstil blyft. Zou er echter wel
iemand zyn, die op één jaar politieke
windstilte in Azië durft te rekenen
Voor het Zuid-Sloe;
2,5 en 3,5 miljoen
Belangrijke Zeeuwse zaken ko
men ook dit jaar aan de orde in
de memorie van toelichting bij
de begroting van verkeer en
waterstaat voor het jaar 1962.
Dit zijn met name:
Voor de aanleg van een proef -
bassin voor schelpdiercultuur in
het Veerse Gat is als eerste
post een bedrag van twee mih
joen gulden uitgetrokken. Op
de begroting van het ministerie
van landbouw en visserij zullen
te zijner tijd de benodigde fond
sen voer het verrichten van
proeven werden aangevraagd.
Voor de bedijking van het
Znid-Sloe is 2.5 miljoen gulden
uitgetrokken, tegenover 1 mil
joen voor 1961. Bovendien zal in
het kader der bevordering van
de regionale industrialisatie nog
3.5 miljoen gulden voor de aan
leg van een industriehaven in
het Zuid-Sloe worden bestemd.
De voorbereiding der bijdra-
genwet deltawerken, die gerui
me tijd geleden de eindstreep
scheen te naderen, ondervindt
weer vertraging door het uit
blijven van verschillende reac
ties op het thans in behandeling
zijnde ontwerp. Ook het overleg
met Gedeputeerde Staten van
Zeeland over een aansluitende
wetgeving ter vervanging van
de wet op de calamiteuze pol
ders toont geen vooruitgang.
Aan vele andere Zeeuwse zaken
wordt eveneens aandacht be
steed in deze memorie van toe
lichting.
fier miljoen voor veren
over de Westerschelde
Ofschoon iloor ile verwachte toene
ming van hefc verkeer op de veerbo
ten. over de Westerschelde een zekere
compensatie zal worsen verkregen
voor de ingevoerde tariefsverlagin
gen, wordt toch aangenomen, dat het
exploitatietekort over 1962 tenminste
vier miljoen gulden zal belopen.
Op de begroting van verkeer en wa
terstaat voor 1962 is dit bedrag dan
ook geraamd. Voor 1961 was een be
drag van 3,5 miljoen gulden toege
staan.
Drie-eilanden-plan
wordt afgesloten
In het kader van het drie-eilanden
plan zal in 1962 het laatste gedeelte
van de afsluitdam in het Veerse Gat
worden voltooid, waartoe nog een be
drag vana 1.500.000 nodig zal zijn.
Een bedrag van eveneens 1.500.000
gulden is bestemd voor werken tot
aanpassing van het omliggende ge
bied aan de door de afsluiting van
het Veerse Gat en de Zandkreek ge
wijzigde waterstaatkundige toestand.
Verbreding havenmond
bij Anna-Jacobapolder
De havenmond vnn de tramweg
haven in Anna Jaeobapolder za!
(Zie slot pag. 2 kol. 5
...is het 50 jaar geleden, dat te
New York in behoeftige om
standigheden op 84-jarige leef-
tyd overleed Lodewijk Pincoffs.
Pincoffs was eertijds lid van
de Rotterdamse gemeenteraad,
van de provinciale staten van
Zuid-Holland en van de Eerste
Kamer. Hij bedankte voor een
lidmaatschap van de Tweede
Kamer en voor de post van mi
nister van financiën. Hij bracht
in Rotterdam een uitbreiding
van handel teweeg door op
richting van enkele handels
ondernemingen. Na acht jaar
frauduleuze boekingen kwam
ln 1879 voor duizenden Rotter
dammers de financiële cata
strofe en Pincoffs moest over
haast naar Amerika vluchten.
VVVVV\A*AAAA/VNAAA/WvWVV
Dode bij brandje
De '/aiulvoortse brandweer moest
gistermiddag uitrukken voor een
brandje, dat woedde in een slaap
kamer van een bovenwoning aan het
Stationsplein.
Tijdens de blussing vond men in bed
de 37-jarige mevrouw M. W. Ploeg
man-Heemskerk. die brandwonden
in de derde graad had opgelopen. Bij
aankomst in een Haarlems zieken
huis bleek de vrouw te zijn overleden.
De oorzaak van het brandje is waar
schijnlijk'het roken van een sigaret
op bed. De brandschade was gering.