PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT TERSTOND OVERDRACHT SOEVEREINITEIT AAN BEVOLKING NIEUW-GUINEA Hammarskjöld dood na schietpartij? Twee miljoen uitgetrokken voor aanleg proef bassin Veerse Gat Mits zelfbeschikking wordt gewaarborgd Indonesië voorstel niet aanvaardbaar Meuw-Guinea Vandaag.. 204e jaargang - no. 228 Dagblad, uitgave van de firma Provinciale Zeeuwse Courant Directie: F. van de Velde en F. B. den Boer. Adjunct: W. de Pagter. Hoofdredacteuren: W. Leertouwer en G. A. de Kolc. ABONNEMENTSPRIJS 56 cent per week, 7,00 p. kw.; fr. p. p. 7,25 per kw. Losse nummers 15 cent. WAARIN OPGENOMEN DE MIDDELBURGSE, VLISSINGSE, GOESE, BRESKENSE COURANT EN VRIJE STEMMEN Woensdag 27 sept. '61 ADVERTENTIEPRIJS 27 cent per m.m. Minim, p. advertentie 4,—. Ing. mededelingen driemaal tarief. Kleine advertenties (max. 8 regels) 25 cent per regel met een minimum van f 1,25. .Brieven bureau van dit blad" 25 cent meer. Giro no. 359300 P.Z.C.. Middelburg. Bureaus: Vlisslngen Walstr. 58-60, tel. 2355 (b.g.g. red. 3508/8546, adv. 3647/3643Middelburg, Markt 51, tel. 3841 (b.g.g. red. 2078/3169, adv. 2375); Goes Gr. Markt 2, tel. 6140 (b.g.g. red. 7853, adv. 5213), Oostburg, tel 2395; Terneuzen, tel. 2116; Zierikzee, red. tel. 2425, adm tel. 2094. MR. LUNS DIENT PLAN ZONDER PRECEDENT IN (Van onze Haagse redactie) Nederland is bereid zijn soevereiniteit over Nieuw-Guinea op de kortst mogelijke termijn over te dragen aan de bevolking van Nederlands Nieuw-Guinea zodra een beslissing van de alge mene vergadering van de Verenigde Naties deze bevolking het recht op zelfbeschikking waar borgt. Aldus heeft de Nederlandse minister van buitenlandse zaken, mr. J. Luns, dinsdagmiddag in zijn door velen met spanning tegemoetgeziene rede in de assemblee van de V.N. verklaard. In zijn rede maakte minister Luns het tot het laatst zorgvuldig geheim gehouden standpunt van de Nederlandse regering aan de V.N.- assemblee bekend, dat door de Nederlandse re gering als zonder precedent in het dekolonise- ringsproces wordt beschouwd en dat de volgen de hoofdlijnen omvat: Nederland is bereid het bestuur en de ontwik keling van het gebiedsdeel te brengen onder Minister Luns heeft de algemene vergadering in overweging gegeven, om een \\N.-conunissIe van onderzoek naar Nieuw-Guinea te sturen, die aan de volgende (17de) assemblee (die in september 1962 byeenbomt), rap port kan uitbrengen over toestanden en meningen op Nieuw-Guinea en over de mogelijkheid van vroegtijdige volksstemming onder toezicht van de V.N. en die aanbevelingen aan de 17de assemblee kan doen over streef data en over de instelling van een internationale ontwikkelingsautoriteit die de bevoegdheden van Nederland kan overnemen. Minister Luns verklaarde dat het Nederlandse voorstel, dat een nieuwe vorm van internationaal bestuur door middel van een ontwikkelingsautori- t.eit lanceer', kan worden belichaamd in een verdrag tussen de Verenigde Naties en Nederland. De internatio nale autoriteit in regeringskringen dacht men aan een door de V.N. te benoemen administrateur en een staf van medewerkers zou terstond na zijn totstandkoming de verantwoor delijkheid voor economische, sociale en opvoedkundige ontwikkeling van Nederland kunnen overnemen. De Nederlandse regering is bereid de 2800 Nederlandse bestuursambtena ren, werkzaam op Nieuw-Guinea, te vragen in functie te blijven als inter nationale ambtenaren als en zolang het V.N.-gezagsorgaan dat nodig acht. Het gezagsorgaan kan boven dien eigen personeel rekruteren. Geen basisgesprek met Indonesië Minister Luns zei van bet geschil met Indonesië slechts dat hij er nau welijks aan behoefde te herinneren, „dat Indonesië volhoudt een territo riale aanspraak op het gebied te heb ben, die het recht van de bevolking op zelfbeschikking teniet zou doen". Hij herhaalde de woorden van de ko ningin in de troonrede, luidende dat een gesprek met Indonesië onmoge lijk is gebleken, omdat het voor zo'n gesprek voorwaarden stelt die met het zelfbeschikkingsrecht in strijd zijn. Na de nagedachtenis van secretaris generaal Hammarskjöld te hebben geëerd en zijn bezorgdheid te hebben uitgesproken over het Russische op treden in de kwestie-Berlijn, leidde minister Luns het deel van zijn rede dat betrekking had op de kwestie- Nieuw-Guinea in met de mededeling, dat de schaduw die de gevaariyke ontwikkelingen over deze vergade ring van de assemblee werpen, de noodzaak, dat ieder land, groot of klein, voor de noodzaak staat aan de verbetering van de toestand in de wereld zijn bijdrage te leveren in de geest van de omgekomen secretaris generaal. „Met deze overwegingen in gedach ten heeft de Nederlandse regering- besloten U een plan voor te leggen, dat wij hebben ontworpen voor het welzijn en de vreedzame ontwikkeling van een gebied onder onze soeverei- nltèlt, Nederlands Nieuw-Guinea", aldus verklaarde het hoofd van de Nederlandse delegatie in de V.N. (Zie slot pag3 kol3) het actief toezicht van de V.N. en is bereid- een beslissing van de assemblee te aanvaar den, die duidelijke waarborgen geeft voor het recht op zelfbeschikking van de bevolking. Te dien einde is Nederland bereid de soeverei niteit af te staun aan de bevolking van Neder lands Nieuw-Guinea, Nederland is bereid voor zover vereist door deze doelstelling, zijn huidige bevoegdheden over te dragen aan een door de V.N. opge richte en geleide organisatie of internationaal gezagsorgaan, dat, bekleed met uitvoerende bevoegdheid, geleidelijk werkzaamheden en verantwoordelijkheden kan overnemen en zal zijn belast met de taak de bevolking op spoe dige zelfbeschikking voor te bereiden. Nederland is bereid zijn financiële bijdrage tot de ontwikkeling van Nieuw-Guinea voort te zetten op het huidig jaarlijks niveau van 110 miljoen over nader te bepalen tijd. Een woordvoerder van de In- donesisclie delegatie heeft dius- dagavond Iaat meegedeeld dat de Nederlandse voorstellen voor Nieuw-Guinea voor de regering te Djakarta „niet aanvaardbaar" zijn. Hij wees erop dat volgens Indonesië het gebied onder Indonesische soe- gg vereiniteit valt. De woordvoerder deelde voorts mee dat de Indonesische per- f| manente vertegenwoordiger bij de Verenigde Naties, A li Sas- I| troamidjojo, woensdag tot de =i algemene vergadering zal fv spreken. .Minister Luns „GEEN ONTPLOFTE MUNITIE" „Aantal verdachte omstandigheden" Volgens het in Stockholm verschij nende conservatieve ochtendblad Svenska Dagbladet is er een aantal „verdachte omstandigheden rond het officiële onderzoek naar de oorzaak van de vliegramp by Ndola". Zweedse politie-deskundigen, aldus het blad, hebben gezegd dat het on mogelijk is dat de kogels, 'gevonden in het lichaam van één der slacht offers, daar waren gekomen als ge volg van „door vuur ontplofte muni tie". Rhodesische deskundigen hadden na melijk gezegd dat de kogels niet uit een wapen waren afgevuurd, maar afkomstig waren van ontploffende munitie, die zich aan boord van het toestel bevond, waarmee Hammars kjöld op weg was naar Ndola. De twee Zweedse deskundigen zeg gen dat kogels die op dergelijke wij ze zijn „afgevuurd" zelfs niet door kleren kunnen doordringen. En als er inderdaad kogels zijn gevonden, dan moeten zij uit het een of andere wapen zijn afgevuurd, aldus de Zweedse deskundigen. Het blad vermeldde in dit verband een bericht van zijn correspondent in Leopoldstad. die had gezegd dat er „een aantal verdachte omstandig heden" was rond het officiële onder zoek in Ndola. De correspondent citeerde de Zweed se piloot Goran Andree die de Zweed se consul en de Tunesische V.N.- Echtpaar te Tilburg door gasverstikking omgekomen In een woning aan de Houtmanstraat te Tilburg heeft zich dinsdag een geval van gasverstikking' voorge daan, waarbij het echtpaar Pijnen burg om het leven is gekomen. Toen de kolenman aan de eerst maan dag door de familie Pijnenburg be trokken woning belde, werd na lang wachten de deur geopend door het 12-jarig dochtertje van het echtpaar, dat onmiddellijk flauw viel. Bjj een onderzoek ln de woning werd een hevige gaslucht waargenomen. Op de bovenverdieping werden de ouders levenloos aangetroffen. Het meisje werd naar het ziekenhuis vervoerd. Haar toestand is redelijk. Vermoedelijk is een gasslang van een muurkraan afgeschoten. Kantlijn hébben H.M. Koningin Ju liana en Z.K.H. Prins Bernliard een bèéoelc gebracht aan de vierde divisie te velde..op de Noord Veluice. Foto boven: de koningin slaat, gezeten op een ere-podium, een demonstratie van tanks gade. Foto onder: Z.KJJ. Prins Bernhard nam in de Sherman-tanJc ,Jiernhard" aan de oefening deel. Drieling geboren in Arnhem In het „Elisabeths Gasthuis" in Arn hem is voor het eerst sedert het zes tigjarig bestaan van deze Instelling een drieling geboren. De moeder, mevrouw M. Neyenhuis- Roelofs, echtgenote van een tuinder in Huissen, en de kinderen, die vertegenwoordiger van Leopoldstad naar Ndola had gevlogen, een dag na de vliegramp. Andree zou hebben BS Sïi 'IJS'LdyrZete? couveuses Ojn ondergebracht, maken tot zes nur s avonds naüden moeten hefc uitstekend- In 195g kreeg het echtpaar Neyenhuis een tweeling. Voor Huissen is dit de eerste drieling sinds mensenheugenis. De kinderen, twee meisjes en een jongen, wegen 3.2, 3.15 en 4.1 pond. wachten voordat de lichamen voor identificatie werden vrijgegeven. „Was dit om bezwarende feiten, als kogelgaten in het wrak, weg te ne men?" vraagt het blad zich af. Rusland verwerpt ontwapeningsplan Do Russische minister van bui tenlandse zaken Gromyko, heeft dinsdag in een toespraak tot de algemene vergadering van de V.N. te New York het trapsge wijze ontwapeningsprogramma dat president Kennedy maandag aan de assemblee had voorge legd, verworpen. Gromyko zei, dat aan elk stadium van het Amerikaanse plan inspectie- en controlemaatregelen waren ver bonden. Dit betekende volgens Gro myko „controle op strydmachten". „Tenzij de voorstanders van deze wij ze van toezicht hun standpunt her zien", aldus de Russische minister, „zal dit betekenen dat ontwapenings gesprekken tot mislukken zullen zyn gedoemd". VERTRAGING IN BIJDRAGENWET DELTAWERKEN.... De Nederlande minister van bui tenlandse zaken heeft in de al gemene vergadering van de Verenigde Naties een voorstel ge daan tot internationalisering van het bestuur over Nederlands Nieuw- Guinea. Het voorstel is bepaald niet nieuw naar de strekking, want reeds herhaaldelyk sprak de Nederlandse regering zich uit voor deze interna tionalisering. Wel is het voorstel nieuw naar de vorm. Nederland vraagt namelijk om de in stelling van een byzonder internatio naal gezagsorgaan, dat onder toe zicht zal staan van de Verenigde Naties, maar dat niet de soevereini teit zal hebben over Nieuw-Guinea. Als dit gezagsorgaan er is wil Ne derland de soevereiniteit over de be volking van Nieuw-Guinea afstaan aan die bevolking zelve. Die bevol king zal dan onder leiding van het ge zagsorgaan zo vlug mogelijk moe ten komen tot zelfbeschikking on der stabiele omstandigheden. Tijdens het bewind van het nieuwe gezagsorgaan wil de Nederlandse re gering voorlopig ruim 100 miljoen gulden per jaar op het begrotingste kort blijven bijdragen en ook wil zij er voor zorgen dat de Nederlandse ambtenaren op Nieuw-Guinea on geveer 2800 zolang als noodzake lijk in functie blijven. Ter inleiding van dit alles zou zich een studiecommissie van de Vere nigde Naties naar Nieuw-Guinea moeten begeven voor het instellen van een onderzoek. Het Nederlandse plan komt kort en goed hier op neer, dat Ne derland met „ere" van Nieuw- Guinea af wil en dat het de papoea bevolking niet zonder meer wil uit leveren aan Indonesië of enige andere staat. Die bevolking moet zelfbe schikkingsrecht hebben. Besluit die bevolking straks zelf tot samengaan met Indonesië of met een andere staat dan is dat haar eigen zaak. Dit oogmerk van de Nederlandse re gering is dus duidelijk. Het gaat nu maar om de vraag of zij voldoende steun kan vinden in de algemene vergadering van de Vere nigde Naties en in hoeverre deze „Verenigde Naties" bereid en in staat zijn een soort onafhankelijk gezagsorgaan samen te stellen. Voor wat betreft die steun is er ver moedelijk wel reden tot optimisme. Het is bekend dat de Nederlandse regering geruime tijd bezig is ge weest met opiniepeilingen over Nieuw-Guinea bij de meeste buiten landse regeringen. Zy weet dus thans wel zo ongeveer hoe de kansen lig gen, Op de tweede vraag of de instel ling van een gezagsorgaan mogelijk is en of zo'n gezags orgaan redelijk zou kunnen functio neren, moet het antwoord minder op timistisch zijn. Er hangt een con flictsfeer om Nieuw-Guinea en vele staten zullen buiten dit conflict wil len blyven, zoals men ook buiten een wespennest pleegt te blyven. De keuze voor het lidmaatschap van het gezagsorgaan zal dus beperkt zijn en die keuze kon wel eens heel benauwend worden in die zin, dat men brj staten terecht komt, welke ogenblikkelijk een eigen Nieuw-Gui nea zouden voeren zodat van een prettige samenwerking en van wel willende neutraliteit tegenover de pa poeabevolking geen sprake zou zijn. Hoe redelijk en hoe wei-geargu menteerd het Nederlandse voor stel ook mag zijn, en hoezeer hier inderdaad een taak ligt voor de Verenigde Naties, toch moet men er voor vrezen, dat het plan niet ge makkelijk aanvaard zal worden, want het is te moeilijk uitvoerbaar. Het lijkt juist iets te vee! op een politiek en volkerenrechtelyk kaartenhuis, dat heel goed kan functioneren als het windstil blyft. Zou er echter wel iemand zyn, die op één jaar politieke windstilte in Azië durft te rekenen Voor het Zuid-Sloe; 2,5 en 3,5 miljoen Belangrijke Zeeuwse zaken ko men ook dit jaar aan de orde in de memorie van toelichting bij de begroting van verkeer en waterstaat voor het jaar 1962. Dit zijn met name: Voor de aanleg van een proef - bassin voor schelpdiercultuur in het Veerse Gat is als eerste post een bedrag van twee mih joen gulden uitgetrokken. Op de begroting van het ministerie van landbouw en visserij zullen te zijner tijd de benodigde fond sen voer het verrichten van proeven werden aangevraagd. Voor de bedijking van het Znid-Sloe is 2.5 miljoen gulden uitgetrokken, tegenover 1 mil joen voor 1961. Bovendien zal in het kader der bevordering van de regionale industrialisatie nog 3.5 miljoen gulden voor de aan leg van een industriehaven in het Zuid-Sloe worden bestemd. De voorbereiding der bijdra- genwet deltawerken, die gerui me tijd geleden de eindstreep scheen te naderen, ondervindt weer vertraging door het uit blijven van verschillende reac ties op het thans in behandeling zijnde ontwerp. Ook het overleg met Gedeputeerde Staten van Zeeland over een aansluitende wetgeving ter vervanging van de wet op de calamiteuze pol ders toont geen vooruitgang. Aan vele andere Zeeuwse zaken wordt eveneens aandacht be steed in deze memorie van toe lichting. fier miljoen voor veren over de Westerschelde Ofschoon iloor ile verwachte toene ming van hefc verkeer op de veerbo ten. over de Westerschelde een zekere compensatie zal worsen verkregen voor de ingevoerde tariefsverlagin gen, wordt toch aangenomen, dat het exploitatietekort over 1962 tenminste vier miljoen gulden zal belopen. Op de begroting van verkeer en wa terstaat voor 1962 is dit bedrag dan ook geraamd. Voor 1961 was een be drag van 3,5 miljoen gulden toege staan. Drie-eilanden-plan wordt afgesloten In het kader van het drie-eilanden plan zal in 1962 het laatste gedeelte van de afsluitdam in het Veerse Gat worden voltooid, waartoe nog een be drag vana 1.500.000 nodig zal zijn. Een bedrag van eveneens 1.500.000 gulden is bestemd voor werken tot aanpassing van het omliggende ge bied aan de door de afsluiting van het Veerse Gat en de Zandkreek ge wijzigde waterstaatkundige toestand. Verbreding havenmond bij Anna-Jacobapolder De havenmond vnn de tramweg haven in Anna Jaeobapolder za! (Zie slot pag. 2 kol. 5 ...is het 50 jaar geleden, dat te New York in behoeftige om standigheden op 84-jarige leef- tyd overleed Lodewijk Pincoffs. Pincoffs was eertijds lid van de Rotterdamse gemeenteraad, van de provinciale staten van Zuid-Holland en van de Eerste Kamer. Hij bedankte voor een lidmaatschap van de Tweede Kamer en voor de post van mi nister van financiën. Hij bracht in Rotterdam een uitbreiding van handel teweeg door op richting van enkele handels ondernemingen. Na acht jaar frauduleuze boekingen kwam ln 1879 voor duizenden Rotter dammers de financiële cata strofe en Pincoffs moest over haast naar Amerika vluchten. VVVVV\A*AAAA/VNAAA/WvWVV Dode bij brandje De '/aiulvoortse brandweer moest gistermiddag uitrukken voor een brandje, dat woedde in een slaap kamer van een bovenwoning aan het Stationsplein. Tijdens de blussing vond men in bed de 37-jarige mevrouw M. W. Ploeg man-Heemskerk. die brandwonden in de derde graad had opgelopen. Bij aankomst in een Haarlems zieken huis bleek de vrouw te zijn overleden. De oorzaak van het brandje is waar schijnlijk'het roken van een sigaret op bed. De brandschade was gering.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1961 | | pagina 1