PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
HONGEROPROER IN ELISABETHSTAD
Zeeuwse Collecte: poliopatiënten
en vakantie voor huisvrouwen
Vluchtelingen op
zoek naar voedsel
Geheim Frans leger
meester van t.v. lijn
Vand
aag,
SLEEPBOOT
NOORD
HOLLAND
IN DJAKARTA
Bescherming
Plan
204e jaargang - no. 225
Dagblad, uitgave van de ürma
Provinciale Zeeuwse Courant
Directie: F. vaD de Velde en F. B,
den Boer. Adjunct: da Pagter.
Hoofdredacteuren:
W. Leertouwer en G. A. de Kolc.
ABONNEMENTSPRIJS 56 cent per
weet, f 7,00 p. kw.; £r. p. p. f 7,25
per kw. Losse nummers 15 cent.
WAARIN OPGENOMEN DE MIDDELBURGSE, VLISSINGSE, GOESE, BRESKENSE COURANT EN VRIJE STEMMEN
Zaterdag 23 sept. 1961
ADVERTENTIEPRIJS 27 cent per
m.m. Minim, p. advertentie t
Ing. mededelingen driemaal tarief.
Kleine advertenties (max. 8 regels)
25 cent per regel met een minimum
van t L23. ..Brieven bureau
van dit blad" 25 cent meer.
Giro no. 359300 P.Z.C.. Middelburg.
Bureaus;
Walstr 68-60 tel 2355 (b.g.g red 3508/3546. adv 3647/3643; Middelburg. Markt 81. tel 284) (b.g.g. red 2078/3169. adv 2376): Goes Gr Markt 2. tel 6140 (b.g.g- red- 7853. adv. 6213). Oostburg. tel 2395; Terneuren. tel 2116; Zlerikzee red tel 2425 adm tel 2094.
O'BRIEN ZOU IN KATANGA BLIJVEN
De Ratangaanse politie heeft vrijdag in Elisabethstad een
menigte van verscheidene honderden leden van de Kasaistam
met geweerkolven en stokken uiteengeslagen. De stamleden
waren uit het grote vluchtelingenkamp van de V.N. op fietsen
naar het centrum van de stad gegaan op zoek naar voedsel. Zij
waren begonnen winkels te plunderen, toen de politie in actie
kwam.
In het vluchtelingenkamp wonen ongeveer 30.000 mensen in zeer
behoeftige omstandigheden. Er werden verscheidene arrestaties
verricht. Vele stamleden verklaarden dat zij naar de stad waren
gekomen om voedsel te kopen, dat in het vluchtelingenkamp
zeer schaars is.
In Elisabethstad waren vrijdagoch
tend de winkels voor het eerst weer
open na de strijd tussen de V.N.-troe-
pen en Katanganen. Langzamerhand
keerde het normale leven terug.
In de middag dreigde een nieuw in
cident tussen V.N.-troepen en Ka-
tangaanse militairen, toen vier jeeps
met zwaar bewapende Kataganen de
Indiase posities bij het postkantoor
wilden passeren. Na enig aarzelen
maakten de Katanganen rechtsom-
keerd, toen een Indiase militair hun
een halt had toegeroepen.
Volgens betrouwbare kringen zul
len de V.N.- en Katangaanse mi
litairen waarschijnlijk gezamenlijk
patrouilleren om liet vluchtelin-
Ambassade in Moskou met
arrestanten geen contact
(Van een onzer redacteuren)
Vrijdagmorgen hebben wij een tele
foongesprek gevoerd met de Neder
landse ambassade, abonnee R 41983
in Moskou. Op onze vraag, of men al
contact met de beide arrestanten had
gehad, werd ons gezegd, dat dit nog
niet het geval was geweest. „Wij zijn
hiermee doende, maar er is zelfs nog
geen datum bepaald."
,.Ts U iets bekend over de verblijf
plaats van de beide arrestanten, de
omstandigheden waaronder zij wer
den gearresteerd en waarin zij nu
verkeren?"
Het antwoord was: „Wij proberen
hun verblijfplaats vast te stellen,
maar wij weten niet eens of zij mo
menteel in Moskou zijn. Wij weten
op het ogenblik niet meer dan er in
de officiële Russische bekendmaking
heeft gestaan."
P.Z.C.-zaterdagnummer
"Ion .Uve eeuw „Cokes" in
Sluiskil. Over dit jubileum en
over de betekenis van deze in
dustrie voor Sluiskil vandaag
op pagina zeven een reportage
Voorts in dit twintig pagina's
ellende P.Z.C.-zaterdagnum
mer Stemmen uit de kerken
(pag. 3) „Een halve eeuw
.Cokes" (pag. 7) letterkundi
ge kroniek en kunst (pag. 13)
<adio en T.V. met Films in
ieeland ipag. 14) Kerken en
Maatschappij plus feuilleton
(pag. 17) en de kinderkrant
met klanken uit de ether op
pagina 19.
genkamp, dat als één van de be
langrijkste bronnen voor inciden
ten wordt beschouwd.
M inderwaardig
De Baloeba's, uit de naburige provin
cie Kasai, kwamen naar Katanga om
in de mijnen te werken. Zij zochten
onlangs hun toevlucht bij de V.N.,
omdat er op grote schaal arrestaties
onder hen zouden zijn verricht en de
Kataganen hen als minderwaardig
burger zouden hebben behandeld.
Er wordt thans door de V.N. voedsel
voor geheel Elisabethstad aange
voerd.
Een woordvoerder van de Verenigde
Naties heeft te New York berichten
ontkend als zou het besluit genomen
zyn dr. Conor Cruise O'Brien, de
hoogste U.N.O.-functionaris in Ka-
tanga, terug te roepen naar New
York.
President Tsjombe heeft enkele uit
latingen gedaan die enige twijfel
doen rijzen over het permanente ka
rakter van het bestand. Onder meer
noemde hij de Tunesiër Malimoed
Chiari, die de bestandsovereenkorast
voor de V.N. tekende, een van de
„voornaamste onruststokers" in
Kongo. Verder zei hij dat de V.N.-
troepen binnen redelijke tijd hun po
sities in het postkantoor in Elisa
bethstad moeten verlaten. Indien het
niet gebeurde, zou hij dit opvatten
als een schending van het bestand.
..is het 100 jaar geleden, dat
;ravih Therese von Bronswijk
te Wenen overleed. Zij was een
suster van Beethovens vriend
graaf Franz von Bronswijk.
Van de gravin veronderstelt
men, dat zij Beethovens „on-
sterfelijke geliefde" was uit de
befaamde nimmer verzonden
brief d.d. 6 juli 18...
MORGEN
...is het 25 jaar geleden, dat
voor de eerste maal een televi
sieontvangst in een vliegtuig
plaats had. Het K-L.M.-toestel
„Specht", onder gezagvoerder
G. J. Geysendorffer, vloog die
dag boven Londen en had op
tweeduizend meter hoogte een
uitstekende ontvangst van een
door de B.B.C. verzorgd spe
ciaal programma.
VWVWVWVWWVWVNAWW
De burgemeester van Amsterdam mr.
G. van Hall, heeft het nieuwe burger
weeshuis aan het IJsbaanvak in
Amsterdam geopend.
Samen met weeskinderen, gekleed in
het gelukkig vijftien jaar gele
den afgeschafte kostuum in de Am
sterdamse stadskleuren, plant de
burgemeester hier bij het nieuwe
gebouio de Jonkheer van Lennep-
boom, ter ere van jhr. J. F. J. E. van
Lennep, oud-voorzitter en nu nor/ be
stuurslid van het burgerweeshuis.
IN KOMENDE JAKEN
Beperkte prijsverhoging
voor kolen verwacht
In haar memorie van antwoord aan
de Tweede Kamer inzake het ont-
werp-kernenergiewet doet de rege
ring in verband met de inpassing van
het kernenergiebeleid in het energie
beleid terloops een summiere mede
deling over de te verwachten brand-
stoffenprijzen.
De verwachting is zegt zij dat
de ontwikkeling de komende jaren
zal gaan in de richting van een prijs
verhoging voor stookolie en geen of
een beperkte prijsverhoging voor ko
len.
Tjalk gezonken,
vrouw verdronken
In do monding van de Merwehaven,
bij de Nieuwe Maas. is vrijdagmor
gen de tjalk van de 67-jarige schip
per Iv. Stemmer omgeslagen en ge
zonken De echtgenote van de schip
per, de 62-jarige mevrouw G. Stem
mer-Prins, is hierbij verdronken.
De schipper zelf en zijn 32-jarige
zoon D. Stemmer, hebben zich in vei
ligheid kunnen brengen. Zij zijn opge
nomen in een ziekenhuis in Schie
dam. De tjalk, de „Esperance 2", was
geladen met kisten rubber. Vermoe
delijk zijn deze gaan schuiven.
Vijftiende Russische
kernexplosie
De Russen hebben vrydag hun vijf
tiende kernbom in de dampkring tot
ontploffing gebracht, zo is in Was
hington bekendgemaakt.
GISTERAVOND WEER UITZENDING
Oproep betogingen
voor maandag
De Franse ultra-rechtse organi
satie van het zogenoemde gehei
me leger, heeft zich vrijdag op
nieuw gedurende dertig minu
ten meester gemaakt van de te
levisiezender van Algiers, om te
demonstreren ten gunste van
een Frans Algerije.
De onderbreking van het nor
male programma kwam om
acht uur gisteravond plaatselij
ke tijd. „Moed, de overwinning
is nabij", zei een stem nadat het
beeld bestemd voor Algiers en
omgeving was weggevallen.
De spreker, die niet nader kon wor
den thuisgebracht, riep de Europea
nen in en om Algiers op deel te ne
men aan betogingen, en herinnerde
hen eraan dat ook maandag een de
monstratie zal worden gehouden.
Donderdagavond bliezen de O.A.
commando's een deel van de zender
GEDURENDE EERSTE WEEK VAN OKTOBER
Organisatoren willen nog
meer bedrijven inschakelen
DE ZEEUWSE COLLECTE
wordt dit jaar gehouden in de
eerste week van oktober, dus
van maandag 2 tot en met za
terdag 7 oktober a.s. De op
brengst er van wordt bestemd
voor de verzorging van polio-
en spastische kinderen en voor
een vakantieweek voor Zeeuwse
huisvrouwen, terwijl ook dit
maal weer achttien procent van
de plaatselijke netto opbrengst
ter beschikking wordt gesteld
voor maatschappelijk werk in
de eigen gemeente.
Tijdens een bijeenkomst in het kan
toor van de stichting Zeeland voor
Maatschappelijk en Cultureel Werk,
die gepresideerd werd door stich
tingsdirecteur drs. KI. Laansma, heb
ben enkele leden van het Zeeuwse
bestuur van de Federatie voor Vrou
welijke Vrijwillige Hulpverlening met
mevrouw S. C. de Casembroot-baron-
nesse van der Feltz als presidente,
mej. B. C. J. Vroom, adviseuze en
mej. W. J. H. Westera, eveneens ad
viseuze van de stichting Zeeland, na
dere bijzonderheden meegedeeld over
de aanstaande collecte. De federatie
voor V.V.H. in Zeeland is namelijk
haar goede gewoonte trouw gebleven
om op verzoek van de stichting Zee
land de organisatie van de Zeeuwse
Collecte 1961 op zich te nemen. In
gezamenlijk overleg hebben de beide
organisaties ook weer de bestem
ming van de gelden geregeld.
Zo zullen dan over ruim een week
honderden Zeeuwse huisvrouwen van
bij de federatie voor V.V.H. (als
overkoepelend orgaan) aangesloten
verenigingen met hun collectebussen
uitzwermen door bijna alle gemeen
ten van Zeeland. Samen willen zij
iets doen voor hen, die liun hulp zo
dringend nodig hebben. Ook in 1958
is er gecollecteerd voor de polio- en
spastische kinderen met dien ver
stande, dat het beschikbare bedrag
toen is besteed aan die kinderen, die
in de Zeeuwse inrichtingen Zonne
veld en Ipenoord verpleegd werden.
Nadat de organisatoren echter in
contact gekomen waren raefc de Bond
van Ouders van Spastische Kinderen
(B.O.S.K.) bleek, dat er in Zeeland
ook tal van deze gehandicapte kinde
ren thuis verpleegd worden. Dus be
sloot men dit jaar een deel van de
collecte-opbrengst ten goede te doen
komen aan deze kinderen.
De zorg voor de polio-patiëntjes be
oogt, zoals bekend, het bestrijden
van de kinderverlamming en haar
gevolgen; de zorg voor spastische
kinderen richt zich op kinderen, die
gehandicapt zfln doordat ze niet op
normale wijze hun spierstelsel be
heersen. Van de juiste behandeling
hangt het af of deze kinderen zich
op den duur toch zo kunnen bewegen
dat ze als volwaardig mens een
plaats in het leven kunnen veroveren.
Met heel veel geduld en toelichting
moet hun geleerd worden hoe ze het
spierstelsel kunnen gebruiken en om
dit doel te bereiken zijn vaak dure
apparaten en speciaal speelgoed no
dig.
Juist na het gesprek met het B.O.S.
K.-bestuur kwamen de organsatoren
tot het inzicht welke enorme opoffe
ringen ouders en ook het verplegend
personeel zich moeten getroosten om
op deze wijze de kinderen te laten
leven en leren.
(Zie slot pag. S kol. 1
in Cap Matifou op, nadat 'zo er een
half uur gébruik van hadden ge
maakt. De Franse spreker van vrij
dagavond zei dat deze uitzending in
de eerste plaats was gericht op „onze
moslimbroeders". Hierop begon een
stem in het Arabisch te spreken. Ge
lijktijdig met deze uitzending bliezen
de claxons van de auto's op straat op
de cadens „Al-ger-ïe Fran-eaï-se".
Zoals donderdagavond, traden de ex
ponenten van het geheime leger al
leen via de televisie op. Radio Algiers
zond uit als normaal.
De timing van de uitzending van gis
teravond was bijna volmaakt geko
zen, maar wat werd gezegd kwam
niet zeer duidelijk door.
De zeesleepboot „Noord-Holland" van
N.V. Bureau Wijsmuller te IJmuiden,
is opgebracht naar Djakarta. Het
schip was, zoals gemeld, door de In
donesische marine op 1 september
tijdens de hülpverlening aan het
Griekse stoomschip „Georgios Tsavli-
ris" aangehouden ter hoogte van Sin
gapore in de Indonesische territoriale
wateren en werd daarna vastgehou
den te Pulu Sambu in de Riouw-ar-
chipel.
Voor 1 januari advies
overheidssalarissen
In de centrale commissie voor geor
ganiseerd overleg in ambtenarenza
ken is vergaderd over de salarispo-
sifcïe van het overheidspersoneel.
De besprekingen over dit punt zullen
in de naaste toekomst worden voort
gezet, waarbij de centrale commissie
ernaar streeft om de regering voor
1 januari a.s. te adviseren over het
treffen van een salarismaatregel in
gaande 1 januari 1962.
meer ln een artikel ln „De Vrije
Zeeuw" te Terneuzen op 15 juni 1946,
alsmede in een beschouwing in „De
Ingenieur" van 23 mei 1958. Het au
teursrecht als men het zo zou
willen noemen van het plan tot
doorgraven van de landengte van
Walsoorden komt dan ook eerder aan
deze ingenieur toe dan aan de heer
Spits, waarbij de eerste bovendien
de technische moeilijkheden wél heeft
doordacht. Het plan van ir. Cohen
Stuart heeft destijds ook van nauti
sche zijde de aandacht getrokken:
een deskundige op dit gebied wijdde
er in februari 1955 een beschouwing
aan in de N.R.C. onder de titel „De
Westerschelde een gevaarlijke ri
vier".
Wij menen er goed aan te doen deze
feiten in herinnering te roepen ten
einde verkeerde gevolgtrekkingen te
voorkomen.
ftantlijH
Er wordt veel geschreven en ge
praat over de oorlogvoering
met atoomwapens. Meestal
mondt dat praten en schrijven uit
in een protest tegen deze gruwelijke
vorm van vernietiging, waarna
met oprechte bewogenheid wordt
vastgesteld, dat er bewapeningsbe
perking moet komen, dat de volkeren
vreedzaam naast elkaar moeten le
ven en dat de regeringen elk voor
zich en de Verenigde Naties in
het bijzonder ernstig falen in hun
streven naar wereldvrede. Door dat
politieke falen heerst er veel angst
en soms zelfs moedeloosheid, die er
toe leidt, dat men over de betekenis
van een atoomoorlog en over de ge
varen van zo'n
oorlog nauwelijks
meer nadenkt.
Men neemt bij
voorbaat aan, dat
het om totale
vernietiging gaat, waartegen geen
afweer bestaat.
Deze laatste gedachte is echter
bepaald onjuist. Er zijn tegen de
gevaren van de atoomoorlog be
schermingsmaatregelen mogelijk, die
weliswaar niet eenvoudig zijn en die
niet uitsluiten, dat er vele doden en
gewonden vallen, maar die toch aan
vele mensen een goede overlevings
kans bieden.
Het is uiteraard de plicht van elke
regering om haar onderdanen met
die beschermingsmaatregelen ver
trouwd te maken en juist deze week
heeft de Nederlandse regering daar
mee een begin gemaakt. Het minis
terie van binnenlandse zaken lan
ceerde een voorlichtingscampagne,
die zich zal uitstrekken tot ieder
huisgezin.
Het werd hoog tijd voor die voor
lichting, want de mogelijkheid van
een atoomoorlog is aanwezig, zij
het ook dat die mogelijkheid bepaald
niet zoveel groter is dan bijvoor
beeld enige jaren geleden.
Het werd vooral hoog tijd, omdat
men na uitgebreide studie thans pre
cies weet wat de gevolgen van een
atoomaanval zullen zijn en wat de
afweermogelijkheden zijn.
Er kan nu dus voorlichting gege
ven worden, die volkomen be
trouwbaar is en die handelt
over maatregelen, welke van het
hoogste levensbelang zijn voor allen,
die in bedreigde landen of landstre
ken wonen.
Ieder zal er dus goed aan doen de
drukwerkjes met wenken voor zelf
bescherming die drukwerkjes
worden a.s. week huis aan huis ver
spreid zorgvuldig te bestuderen
en daarna te overwegen welke maat
regelen ieder voor zich kan en moet
nemen.
De „Bescherming Bevolking", die
toch wel erg weggezakt was uit de
belangstelling, komt door deze cam
pagne opnieuw in de belangstelling.
Iedere burger zal weer moeten we
ten waar in zijn wijk of woonblok
het blokhoofd vertoeft en ook
waar schuilplaatsen zijn in de on
middellijke omgeving. In sommige
landen is men met die bevolkings
bescherming al wat eerder gestart
en dus wat verder dan Nederland,
maar in het algemeen kan gezegd
worden, dat Nederland niet tot de
laatsten behoort.
Die campagne zal vermoedelijk ver
scheidene jaren moeten duren. Men
mag wel aannemen, dat zij niet stop
gezet kan worden, alvorens er door
de grote mogendheden overeenstem
ming is bereikt over het uitbannen
van de atoomwapens.
Het gaat dus om activiteiten over
langere termijn en niet om een plot
selinge opwelling in een tijd van wat
grotere spanning als wij thans bele
ven.
Op volkomen nuchtere wijze dient
vastgesteld te worden dat er een be
paald gevaar bestaat en dat ieder te
genover zichzelf en zijn medemen
sen verplicht is aan bescherming te
gen dat gevaar mede te werken.
Dat laatste leidt dan tegelijk tot een
juiste onderkenning van het gevaar
en het brengt de angst uit de sfeer
van de vaagheid naar die van de we
liswaar harde, maar toch begrensde
realiteit.
In Sas van Gent heeft deze week
de Hilversumse heer A. Spits een
plan ontvouwd tot kanalisatie van
de Westerschelde, een project dat on
der meer voorziet in het graven van
een doorgang door de landengte van
Walsoorden. Tijdens de bijeenkomst
in Sas van Gent is het plan-Spits
van waterbouwkundige zijde aange
vallen en bestreden: het zou volstrekt
onuitvoerbaar zijn, althans op de ma
nier waarop de heer Spits het zich
had gedacht. Deze kritiek is ver
moedelijk op goede gronden geuit,
omdat de heer Spits tegenover de
specifieke vakkennis van de water
bouwkundigen slechts de inzichten
van een belangstellend niet-vakman
kan 3tellen. En daardoor kwamen de
zwakke kanten van zijn project aan
het licht.
Wij zouden op deze zaak niet zijn
teruggekomen, ware het niet
dat ons ;s gebleken, dat hier
en daar de mening heeft postgevat
dat het dan toch maar de verdienste
is van de heer Spits een gedachte
aan de orde te stellen, die tot dusver
bij deskundigen niet was opgekomen.
Dit nu is echter onjuist. Ook van des
kundige zijde is het doorgraven van
de „kop van Ossenisse" meermalen
ter discussie gesteld. Met name ir.
H. G. C. Cohen Stuart vroeger in
genieur van de provinciale water
staat te Terneuzen heeft zich in
deze zaak verdiept en van zijn hand
zijn over dit project enkele publika-
ties verschenen. Dat gebeurde onder