Van stuk krantepapi er tot kunstwerk: schaarkunst telt nog vele beoefenaars In uw hart OORSPRONKELIJKE KUNSTVORM KOMT TOT NIEUW LEVEN TWEE JONGETJES STUURDEN HUWELIJKSREIS IN DE WAR JUST1TIA, DE ROK EN DE AFGEWEZEN MINNAAR Jeewha PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT ZATERDAG 23 SEPTEMBER 1961. KNIPWERK HEEFT PSYCHOLOGISCHE WAARDE Het gebeurde in de trein. Tegenover mij zat een meneer, schijnbaar zonder het zelf te weten, aan een stukje krantepapier te scheuren. Hij deed het heel langzaam, want hij was zichtbaar met zijn gedachten met iets anders bezig dan dat stukje papier. Na verloop van tijd zag ik dat hij een meis jesfiguur had gemaakt. Toen de trein door een wissel reed, schrok hij op, keek naar zijn handen, verfrommelde het stukje papier en stopte het zuchtend in de asbak. Wat kan hem bezighouden? dacht ik. Was hij juist teruggekomen van het ziekenhuis waar zijn dochtertje werd ver pleegd en ging het niet zo goed met haar? Of had hij haar moeten af staan aan zijn vrouw van wie hij was gescheiden? Of had hy de avond tevoren een hooglopende onenigheid met haar gehad en zon hij nu op een oplossing? Als mevrouw I. G. Kerp-Schlesinger uit Bussum op mijn plaats had ge zeten, zou zij wellicht niet met vragen de trein zijn uitgestapt als ik deed. Want zij verstaat tot in de perfectie de kunst om iemands gevoelsleven uit knipsels te lezen. Praat met haar over kunstknipwerk en U zoudt wensen een schaar in de vingers te hebben om er dan een gewoon stuk papier mee te bewerken tot een fraai zwart-wit schilderij. Want een gesprek met haar leert U dat knippen niet alleen op kleuterscholen wordt beoefend maar dat het voor tientallen volwassenen een vrijetijdsbesteding, een uitingsmiddel, zelfs een kunstmiddel is. Mevrouw Kerp probeert sinds een aantal jaren de Nederlanders terug 'te brengen tot de schaarkunst. Zij weet als geen ander over deze oude Nederlandse volkskunst te vertellen. Zy heeft er zelfs een uitgebreide stu die van gemaakt. Duizenden mensen produceerden zo'n driehonderd jaar geleden met de schaar tienduizenden fraaie sïlhouetfiguren. Onze koop vaarders brachten deze kunstvorm mee uit China. Dochters van regen ten volgden als eersten het Chinese knipwerk na, als zij niet borduurden of musiceerden tenminste. Spoedig breidde de knipkunst zich over alle lagen van de bevolking uit. Het werd een rage. Alleen dan een rage van lange duur, want onze voorouders knipten tientallen jaren lang. In ar beidershuizen werd geknipt, maar ook in rijke partriciërswoningen. Zo veel Nederlanders hebben een paar honderd jaar geleden de knipkunst beoefend, dat een Duitser in 1792 in een reisbeschrijving die schaarkunst als „ein Hollandisches Nationalver- gnügen" aanduidde. Ook Goethe In het museum in Franeker wordt zo'n vroeg werkstuk nog met zorg bewaard. Het werd geknipt door An na Maria Schuurman, die heel erg beroemd was omdat zij met de grootste geleerden van haar tijd in verbinding stond, omdat zij een Ethiopisch woordenboek samenstel de en ook omdat zij het eerste kunst gebit maakte. Johanna Koerten kreeg in de tijd dat Rembrandt voor zijn Nachtwacht slechts zestienhon derd gulden ontving, voor een enkel bloemenknipsel maar liefst vierdui zend gulden! In het buitenland wa ren ook beroemdheden die silhouet figuren maakten. Goethe was een van hen. en ook de sprookjesschrij ver Andersen. Mevrouw Kerp heeft enkele van hun produkten in haar collectie, die meer dan zeshonderd antieke en moderne knipsels uit vele landen van Europa en Azië telt. Overal werden trouwens heel fraaie werkstukken geknipt. Mevrouw Kerp ontdekte dat weer eens. toen in het voorjaar van 1960 de burge meester vari Naarden het idee kreeg in zijn raadhuis ten bate van het Vluchtelingenfonds een tentoonstel ling van modern en antiek Neder lands knipwerk in te richten. Hij vroeg mevrouw Kerp om medewer king. Maar hoe aan nog meer Neder landse knipsels te komen dan me vrouw Kerp reeds had verzameld? De commissieleden beschouwden dit als een niet op te lossen moeilijkheid. Maar mevrouw Kerp stelde voor een ingezonden stukje te schrijven in een Bussums dagblad. Niemand, behalve zijzelf, geloofde daar iets mee te kunnen bereiken. Maar zy kwamen bedrogen uit: bij tientallen werden ze thuisbezorgd. Kit oude bijbels, uit kisten op rommelzolders, uit de meest onmogelijke hoeken van een huis werden antieke knipsels opge doken. Enkele waren zo goed dat zij heel gemakkelijk een vergelijking kunnen doorstaan met het knipwerk Vier jaar geëist tegen „Gerrit de Stotteraar" Tegen de 41-jarige chauffeur Gerrit C. "B. uit de hoofdstad, bijgenaamd „Gerrit de Stotteraar", heeft de. offi cier van justitie bij de rechtbauk te Amsterdam gisteren terzake van vier gevallen van diefstallen uit woningen vier jaar gevangenisstraf met aftrek van het voorarrest geëist. Verdachte heeft reeds verscheidene veroordelingen terzake van diefstal en insluiping op zijn strafblad staan. In 1957 werd hij voor soortgelijke feiten, als waarvoor hij" nu weer te recht stond, tot vijf jaar met aftrek veroordeeld. Hij werd voorwaardelijk In vrijheid gesteld en de reclassering vond werk voor hem in Tilburg. Een der voorwaarden was, dat hij niet zonder toestemming van de re classering naar Amsterdam mocht komen, waar zijn gezin woont. Toen hij ziek werd kwam hij met toestem ming van de reclassering naar Am sterdam, waar hij echter in finan ciële moeilijkheden geraakte en op nieuw diefstallen ging plegen. Vol gens hemzelf waren het zes gevallen geweest. Hij ging de huizen langs en belde aan. Waar dan niet openge daan werd verschafte hij zich toe gang, soms met een valse sleutel, en sloeg zijn slag. De buit bestond uit sieraden, horloges, geld en een came ra. Wat hij niet kon gebruiken gooi de hij weg. Een keer beleende hij een slavenarmband bij de bank van le ning. Een tas, waarin hjj een kleine voorraad van het gestolene bewaar de hij h'ad niet alles ineens ver kocht had hij opgeborgen in een kluis op het station. dat in het vermaarde Victoria Albertmuseum in Londen met de grootste zorgvuldigheid wordt be waard. Lezingen Mevrouw Kerp stapt nu vele malen Ser maand met een grote koffer vol ostbare knipsels haar woning in Bussum uit om lezingen te houden op scholen, voor studentenverenigin' gen, voor jeugdclubs, in sanatoria en voor allerlei verenigingen van vol wassenen. Zij doet dat sinds 1952, toen zij in Utrecht tijdens een ten toonstelling „Goed Wonen" ontdekte dat iedereen vlot met de schaar overweg kan. Mevr. Kerp geeft geen les van: nou moet je zo doen, en dan zo. Zij geeft helemaal geen les. Zij vertelt wat over de knipsels van vroeger èn als haar relaas een interessant punt heeft bereikt, zorgt zij er voor dat de aandacht van haar toehoorders gaat verflauwen. Zij pakken dan schaar en papier en gaan proberen zelf knipsels te maken. Langs een psychologisch juiste weg slaagt me vrouw Kerp er steeds weer in haar toehoorders zonder aansporing aan het werk te krijgen, zij weet op' een voor haar luisteraars onmerkbare manier het klepje tussen het bewust zijn en het onderbewustzijn los te maken. De resultaten zijn altijd be moedigend. Een leraar zei eens tegen mevrouw Kerp: „Hoe is het mogelijk dat een kind, dat bij mij twee linkse handen heeft, dit bij U kan preste ren!" Eens kreeg mevrouw Kerp van een meisje deze brief: „Ik heb echt het gevoel alsof U een deurtje, dat ik nooit eerder had ontdekt in mij open hebt gemaakt en nu komen er op eens allemaal silhouetjes uit. Ik ver geet werkelijk alles om mij heen, als ik bezig ben". „De meeste mensen vergeten dat zij creatieve capaciteiten bezitten", zegt mevrouw Kerp. „Met schaar en pa pier is het mogelijk de fraaiste tafe relen te maken én zich daarin ook uit te leven. Heel veel mensen zeg gen: O nee mevrouw! Dat kan ik niet. Als ik nu zou kunnen tekenen! En dat is het nu juist: er is helemaal geen tekentalent bij nodig". Kunstwerken Op een volkshogeschool in Keulen zette mevrouw Kerp eens een groep leerkrachten aan het werk. Twee te kenleraressen lieten de schaar op ta- Een schitterend tafereel van me vrouw Kerp-. musicerende insékten. Mevrouw Kerp knipt aan een met schitterende zwart-wit schilderijen bezaaide tafel. fel liggen. „Wij kunnen tekenen, dus wij hebben liet knipwerk niet nodig", zeiden ze tegen mevrouw Kerp. „Ziet U kans om op het tekenbord een volkslied te illustreren?" „O nee mevrouw! Daarvoor moet je kunstenaar zijn". „Probeert TJ het dan eens met de schaar". De leraressen gingen ongelovig aan het werk, maar in minder dan een uur tijd hadden zij een prima werk stuk gemaakt. En wat is nu het vreemde, het verrassende, het inte ressante Als mevrouw Kerp na haar lezing haar „leerlingen" de gelegenheid geeft te gaan knippen, zijn er altijd wel enkelen die voor het knippen geen fantasie hebben en dan een voorbeeld kiezen uit de meer dan zeshonderd knipsels, die mevrouw Kerp aan de muren heeft oi gen. Leerlingen met een uitgespro ken tekentalent kiezen uit deze hoe veelheden knipsels dan altijd als Dank zij het optreden van een eige naar van een consumptietent in Scheveningen kon de zoon van een boekhandelaar in Den Haag gisteren zijn huwelijksreis begin nen. Maandag was dc portefuille van de bruidegom, die op de toon bank lag in de winkel van zijn va der, met 300 en zijn rybewijs door twee jongetjes gestolen. Een van de jongens hield de winkelier aan de praat, terwijl de andere ongemerkt de portefeuille weg griste. Donderdagmiddag wilden de jongens, die inmiddels al bijna 200 van het geld op de kermis waren kwijtgeraakt, ook doordat andere jongens hun het geld uit handen hadden gerukt, iets in dc consump tietent kopen. Zrj betaalden met een rijksdaalder. De exploitant vond dit wel een groot bedrag voor kleine kinderen, bovendien droegen de jongens dolkmessen en ook dit wekte zijn argwaan. Hij waarschuwde een agent en toen deze dichterbij kwam vluchtten de jongetjes. Al het geld, dat zij nog bij zich hadden, gooiden ze weg. Ze werden toch in de kraag gevat. De jongens, 12 en 13 jaar oud, ver telden dat zij de portefeuille er- gen^ hadden weggestopt. Deze werd teruggevonden met het rij bewijs er nog in. De adspirant-bruidegom had inmid dels tevergeefs gepoogd een dupli caat te krijgen en zijn huwelijks reisplannen al opgegeven. De huwelijksreis ging door. voorbeeld het werkstuk van de Duit se tekenleraressen! Andere voorbeelden dat het knip werk vaak diepe psychologische ach tergronden heeft Een meisje van zeventien jaar knip te een tafereel van Jozef en Maria in Egypte. Maria zit onder een palm boom, het kindje Jezus loopt op haar uitgespreide armen toe. Maar Jozef hoort er niet meer bij. Met de ezel loopt hij het beeld uit. Want de ou ders van het meisje waren pas ge scheiden; de vader was weggegaan... Psychologisch Een vreselijk bescheiden man die nooit een woord durft te zeggen, knipte een tafereel waarin hy, op een zeepkist staande, een groot aan tal mensen in het openbaar toe spreekt. Op papier heeft hy dus wel de moed zyn mondje open te doen. Hoe graag zou hij het ook eens echt doen Een leerlinge van een school voor slechtzienden kon door een lichame lijke handicap nooit touwtjespringen, een spel dat op deze scholen erg ge liefd is. Het meisje knipte twee vro lijk springende paardjes en uitte daarmee onbewust haar ver langen zelf eens touwtje te kunnen springen. Adèle Schopenhauer, zuster van de vermaarde filosoof, knipte eens een schitterend bruiloftstafereel. Zij was mismaakt en wist zelf nooit zoiets te zullen meemaken. Met het knip sel gaf zij vorm aan een voor haar onvervulde wens. Mevrouw Kerp slaagt er voortdurend in mensen enthousiast te maken voor deze oude Nederlandse volkskunst, die ongeveer driehonderd jaar gele den in ons "land werd ingevoerd, hier grote massa's enthousiastelingen vond, maar die al tweeduizend jaar daarvoor in China werd beoefend. Daar bestaat deze kunstbeoefening trouwens nog, ook als communicatie middel. Want byna 95% van de Chi nezen is nog analfabeet, inaar met geknipte briefjes kunnen zy uitste kend corresponderen. Een vis, een vogel, een hort hebben allemaal ver schillende betekenissen en symboli seren dank, moed of vreugde. Zelfs de tegenwoordige regering van Chi na maakt nog gebruik van dit voor ons hoogbeschaafde en zeergeleer de mensenprimitieve com municatiemiddel. Onder andere om mannen op te roepen voor het leger! DICK J. DIJS Een blauwe rok prykte gistermorgen on de groene tafel van de politierechter in Rotterdam. „Dat is al de tweede damesrok waarover ik me vandaag buig", zei rar. Heynsius. „Maar ik vind deze beschadiging niet zo ernstig hoor. Je kunt 'm best in de week nóg es een keertje aan. Niet, op zondag natuurlyk. En niet bij je militair „Oh, dat is al weer uit", zei de 18-jarige Sytje van P., die de spil van het zaakje vormde. Want behalve de militair had ook de verdachte, de 24-jarige brander S. B. uit Krimpen, naar haar hand gedongen. Om precies te .zijn: hij was de voorganger van de militair. En „zijn bloed was gaan koken", toen hij Sijtje met hem zag wandelen. Hij had haar met een stok geslagen en bleekwater over haar rok gegooid. „Ja, zo krijg je haar nooit terug", was het commentaar van de po litierechter. „Je had rozegeur naar haar rok moeten gooien „Zijn er geen andere aardige meisjes?" vroeg mr. Heynsius aan de jongeman. Hij zweeg. Sinds Sijtje in april de verbindingen had verbroken, was hij haar onophoudelijk lastiggevallen. De beterschap die hij beloofde, bracht ook geen genezing van zijn ongelukkige liefde. „Vervelend he", zei de politierechter tegen het meisje. „Die rok vind ik niet zo erg, maar hij mag het niet doen". Toen Sijtje f 15 schadevergoeding vroeg, was de wedervraag van mr. Heynsius, wat de rok had gekost. „f 5", antwoordde Sijtje. „Nou?" riep de politierechter verbaasd. „Ja, aan de lap", verduidelijkte ze verongelijkt. „Maar je hebt 'm zelf gemaaktnee daar begin ik niet aan hoor Van de eis van de officier van justitie: f 10 boete of twee dagen ;n veertien dagen voorwaardelijk, maakte de politierechter f 50 of tien dagen, omdat de jongeman nog in een proeftijd „liep" van een voorwaardelijke straf wegens mishandeling. „En Sijtje kan de rok meenemen. Volgende zaak deurwaarder VA^'V^A<\Wv^\*\\VMW*^A*VVW^AtVWV\^^^^^'VVW«AW Aan V.U. werd 10.000ste student ingeschreven De 18-jarige G. Verburg uit Hil versum is als 10.000ste student sinds 1880 ingeschreven aan de vrije universiteit te Amsterdam. In 1923 werd de 1000ste en in 1950 de 5000ste student aan de v. u. inge schreven. De heer Verburg, die theo logie gaat studeren, werd toegespro ken door de rector en hij ontving een boekebon en drie gedenkboeken over de v.u. Het Britse ministerie van defensie heeft meegedeeld dat het instituut van Jodrell Bank. dat is uïtegrust met de grootste radiotelescoop ter wereld, de be schikking zal krijgen over apparatuur voor het waarnemen van proeven mot kern wapens cn raketten. Grote buit bij inbraak in villa De bewoonster van een villa aan de Diepenbrockstraat in Amsterdam, is woensdagavond om half twaalf bij haar thuiskomst tot de ontdekking gekomen, dat één of meer inbrekers een ongenood bezoek aan de villa hadden gebracht. Op alle etages waren de kamers ondersteboven gehaald. Hoe groot de buit precies is kon nog niet worden vastgesteld omdat de echtgenoot, directeur van eèn groot modemaga zijn, in het buitenland vertoeft. Volgens een globale schatting van de bewoonster van de villa is voor een waarde van ongeveer 18 duizend gul den aan juwelen gestolen. Bovendien worden een bedrag van f 100 aan contanten, een fototoestel (waarde f 225) en een draagbare radio (waarde f 225) vermist. Makelaar bekent diefstal van schilderijen De 39-jarige Amerikaanse makelaar in onroerende goederen, Edward Henry Ashdown heeft bekend de vier schilderyen ter waarde van een kwart miljoen dollar gestolen te heb ben uit de woning van een rijke in dustrieel te Los Angeles, waar zijn vingerafdrukken waren gevonden. Hij leidde de politie naar de twee schuilplaatsen waar hij de vier kunst werken, waaronder twee Picasso's en een Modigliani verborgen had, een flat in West Los Angeles en een bus station te Hollywood, waar hij een koffer met een van de schilderijen had afgegeven. De schilderijen verkeerden nog in goede staat. Miljoenste straalreiziger over de oceaan Ir. R. Tntein Noltlienius uit Nijme gen heeft gistermorgen voor de eerste maal ïn zijn leven champagne bij zijn ontbijt gedronken. In gezel schap van vertegenwoordigers der luchthaven en enkele verslaggevers kreeg hij dit om half negen op Schiu- hol geserveerd ter viering van het feit dat liij de miljoenste passagier van Pan American World Airways was, die per straalvliegtuigde oce aan ging oversteken. In dit cijfer is al het straatverkeer van deze maatschappij tussen de Verenigde Staten en Europa begre pen sinds de invoering van de straal- machines op de Noordatlantische route. De vertegenwoordiger voor Neder land van Pan American, de lieer Tom Nugent, bood onze landgenoot voor diens vertrek naar New York, waar hem nog een tweede warme ont vangst wacht, een boek, een draag bare radio en een fles champagne Door personeelstekort agenten yan 18 jaar (Van onze parlementaire redacteur) Bij de rijkspolitie heeft men in toene mende mate te kampen met een te kort aan personeel. De minister van justitie mr. Beerman zegt hierover in de toelichting op zijn begroting voor 1963: de personeelstekorten by het korps rijkspolitie tonen een stij gende lijn ondanks de intensieve wer vingsacties. Door de irivoering van do werktijdverkorting doet dit pro bleem zich bij verschillende onderde len in toenemende mate voelen. Het depai'tement van justitie pleegt op het ogenblik overleg met het mi nisterie van binnenlandse zaken over een eventuele verlaging van de gel dende minimum leeftijd tot ongeveer achttien jaar. Bovendien zal het ver snellen van de reeds begonnen moto risering en het beschikbaar stellen van meer verbindingsmaterieel en geëigende technische hulpmiddelen ertoe kunnen bijdragen dat ondanks de tekorten aan de dienstuitoefening zo weinig mogelijk afbreuk wordt ge daan. WONINGEUIL Den Haag-Walchercn (bij voorkeur Middelburg). Aangeboden in Den Haag ruime' 5-kamerwoning met tuin. Dicht bij duin en strand. Huur 99 p. maand. Gevraagd huis met zes of meer kamers. Br. nr. 854, bur. P.Z.C., Middelburg. Scheldestraat 17 Telefoon 2965 Ylissingen verkiest U eigenlijk crematie? Maar U zoudt er eerst Iets meer van willen weten Vraagt dan vrijblijvend inlichtingen aan de VERENIGING VOOR FACULTATIEVE CREMATIE Rioowstraat 186, - 's-Gravenhage - Tel. (070) 55 <7 97

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1961 | | pagina 22