Van stuk krantepapi er tot kunstwerk:
schaarkunst telt nog vele beoefenaars
In uw hart
OORSPRONKELIJKE KUNSTVORM
KOMT TOT NIEUW LEVEN
TWEE JONGETJES STUURDEN
HUWELIJKSREIS IN DE WAR
JUST1TIA, DE ROK EN DE
AFGEWEZEN MINNAAR
Jeewha
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
ZATERDAG 23 SEPTEMBER 1961.
KNIPWERK HEEFT PSYCHOLOGISCHE WAARDE
Het gebeurde in de trein. Tegenover mij zat een meneer, schijnbaar zonder
het zelf te weten, aan een stukje krantepapier te scheuren. Hij deed het
heel langzaam, want hij was zichtbaar met zijn gedachten met iets anders
bezig dan dat stukje papier. Na verloop van tijd zag ik dat hij een meis
jesfiguur had gemaakt. Toen de trein door een wissel reed, schrok hij op,
keek naar zijn handen, verfrommelde het stukje papier en stopte het
zuchtend in de asbak. Wat kan hem bezighouden? dacht ik. Was hij
juist teruggekomen van het ziekenhuis waar zijn dochtertje werd ver
pleegd en ging het niet zo goed met haar? Of had hij haar moeten af
staan aan zijn vrouw van wie hij was gescheiden? Of had hy de avond
tevoren een hooglopende onenigheid met haar gehad en zon hij nu op
een oplossing?
Als mevrouw I. G. Kerp-Schlesinger uit Bussum op mijn plaats had ge
zeten, zou zij wellicht niet met vragen de trein zijn uitgestapt als ik deed.
Want zij verstaat tot in de perfectie de kunst om iemands gevoelsleven uit
knipsels te lezen. Praat met haar over kunstknipwerk en U zoudt wensen
een schaar in de vingers te hebben om er dan een gewoon stuk papier
mee te bewerken tot een fraai zwart-wit schilderij. Want een gesprek
met haar leert U dat knippen niet alleen op kleuterscholen wordt beoefend
maar dat het voor tientallen volwassenen een vrijetijdsbesteding, een
uitingsmiddel, zelfs een kunstmiddel is.
Mevrouw Kerp probeert sinds een
aantal jaren de Nederlanders terug
'te brengen tot de schaarkunst. Zij
weet als geen ander over deze oude
Nederlandse volkskunst te vertellen.
Zy heeft er zelfs een uitgebreide stu
die van gemaakt. Duizenden mensen
produceerden zo'n driehonderd jaar
geleden met de schaar tienduizenden
fraaie sïlhouetfiguren. Onze koop
vaarders brachten deze kunstvorm
mee uit China. Dochters van regen
ten volgden als eersten het Chinese
knipwerk na, als zij niet borduurden
of musiceerden tenminste. Spoedig
breidde de knipkunst zich over alle
lagen van de bevolking uit. Het werd
een rage. Alleen dan een rage van
lange duur, want onze voorouders
knipten tientallen jaren lang. In ar
beidershuizen werd geknipt, maar
ook in rijke partriciërswoningen. Zo
veel Nederlanders hebben een paar
honderd jaar geleden de knipkunst
beoefend, dat een Duitser in 1792 in
een reisbeschrijving die schaarkunst
als „ein Hollandisches Nationalver-
gnügen" aanduidde.
Ook Goethe
In het museum in Franeker wordt
zo'n vroeg werkstuk nog met zorg
bewaard. Het werd geknipt door An
na Maria Schuurman, die heel
erg beroemd was omdat zij met de
grootste geleerden van haar tijd in
verbinding stond, omdat zij een
Ethiopisch woordenboek samenstel
de en ook omdat zij het eerste kunst
gebit maakte. Johanna Koerten
kreeg in de tijd dat Rembrandt voor
zijn Nachtwacht slechts zestienhon
derd gulden ontving, voor een enkel
bloemenknipsel maar liefst vierdui
zend gulden! In het buitenland wa
ren ook beroemdheden die silhouet
figuren maakten. Goethe was een
van hen. en ook de sprookjesschrij
ver Andersen. Mevrouw Kerp heeft
enkele van hun produkten in haar
collectie, die meer dan zeshonderd
antieke en moderne knipsels uit vele
landen van Europa en Azië telt.
Overal werden trouwens heel fraaie
werkstukken geknipt. Mevrouw
Kerp ontdekte dat weer eens. toen
in het voorjaar van 1960 de burge
meester vari Naarden het idee kreeg
in zijn raadhuis ten bate van het
Vluchtelingenfonds een tentoonstel
ling van modern en antiek Neder
lands knipwerk in te richten. Hij
vroeg mevrouw Kerp om medewer
king. Maar hoe aan nog meer Neder
landse knipsels te komen dan me
vrouw Kerp reeds had verzameld?
De commissieleden beschouwden dit
als een niet op te lossen moeilijkheid.
Maar mevrouw Kerp stelde voor een
ingezonden stukje te schrijven in een
Bussums dagblad. Niemand, behalve
zijzelf, geloofde daar iets mee te
kunnen bereiken. Maar zy kwamen
bedrogen uit: bij tientallen werden
ze thuisbezorgd. Kit oude bijbels, uit
kisten op rommelzolders, uit de
meest onmogelijke hoeken van een
huis werden antieke knipsels opge
doken. Enkele waren zo goed dat zij
heel gemakkelijk een vergelijking
kunnen doorstaan met het knipwerk
Vier jaar geëist tegen
„Gerrit de Stotteraar"
Tegen de 41-jarige chauffeur Gerrit
C. "B. uit de hoofdstad, bijgenaamd
„Gerrit de Stotteraar", heeft de. offi
cier van justitie bij de rechtbauk te
Amsterdam gisteren terzake van vier
gevallen van diefstallen uit woningen
vier jaar gevangenisstraf met aftrek
van het voorarrest geëist.
Verdachte heeft reeds verscheidene
veroordelingen terzake van diefstal
en insluiping op zijn strafblad staan.
In 1957 werd hij voor soortgelijke
feiten, als waarvoor hij" nu weer te
recht stond, tot vijf jaar met aftrek
veroordeeld. Hij werd voorwaardelijk
In vrijheid gesteld en de reclassering
vond werk voor hem in Tilburg.
Een der voorwaarden was, dat hij
niet zonder toestemming van de re
classering naar Amsterdam mocht
komen, waar zijn gezin woont. Toen
hij ziek werd kwam hij met toestem
ming van de reclassering naar Am
sterdam, waar hij echter in finan
ciële moeilijkheden geraakte en op
nieuw diefstallen ging plegen. Vol
gens hemzelf waren het zes gevallen
geweest. Hij ging de huizen langs en
belde aan. Waar dan niet openge
daan werd verschafte hij zich toe
gang, soms met een valse sleutel, en
sloeg zijn slag. De buit bestond uit
sieraden, horloges, geld en een came
ra. Wat hij niet kon gebruiken gooi
de hij weg. Een keer beleende hij een
slavenarmband bij de bank van le
ning. Een tas, waarin hjj een kleine
voorraad van het gestolene bewaar
de hij h'ad niet alles ineens ver
kocht had hij opgeborgen in een
kluis op het station.
dat in het vermaarde Victoria
Albertmuseum in Londen met de
grootste zorgvuldigheid wordt be
waard.
Lezingen
Mevrouw Kerp stapt nu vele malen
Ser maand met een grote koffer vol
ostbare knipsels haar woning in
Bussum uit om lezingen te houden
op scholen, voor studentenverenigin'
gen, voor jeugdclubs, in sanatoria en
voor allerlei verenigingen van vol
wassenen. Zij doet dat sinds 1952,
toen zij in Utrecht tijdens een ten
toonstelling „Goed Wonen" ontdekte
dat iedereen vlot met de schaar
overweg kan.
Mevr. Kerp geeft geen les van: nou
moet je zo doen, en dan zo. Zij geeft
helemaal geen les. Zij vertelt wat
over de knipsels van vroeger èn als
haar relaas een interessant punt
heeft bereikt, zorgt zij er voor dat
de aandacht van haar toehoorders
gaat verflauwen. Zij pakken dan
schaar en papier en gaan proberen
zelf knipsels te maken. Langs een
psychologisch juiste weg slaagt me
vrouw Kerp er steeds weer in haar
toehoorders zonder aansporing aan
het werk te krijgen, zij weet op' een
voor haar luisteraars onmerkbare
manier het klepje tussen het bewust
zijn en het onderbewustzijn los te
maken. De resultaten zijn altijd be
moedigend. Een leraar zei eens tegen
mevrouw Kerp: „Hoe is het mogelijk
dat een kind, dat bij mij twee linkse
handen heeft, dit bij U kan preste
ren!"
Eens kreeg mevrouw Kerp van een
meisje deze brief: „Ik heb echt het
gevoel alsof U een deurtje, dat ik
nooit eerder had ontdekt in mij open
hebt gemaakt en nu komen er op
eens allemaal silhouetjes uit. Ik ver
geet werkelijk alles om mij heen, als
ik bezig ben".
„De meeste mensen vergeten dat zij
creatieve capaciteiten bezitten", zegt
mevrouw Kerp. „Met schaar en pa
pier is het mogelijk de fraaiste tafe
relen te maken én zich daarin ook
uit te leven. Heel veel mensen zeg
gen: O nee mevrouw! Dat kan ik
niet. Als ik nu zou kunnen tekenen!
En dat is het nu juist: er is helemaal
geen tekentalent bij nodig".
Kunstwerken
Op een volkshogeschool in Keulen
zette mevrouw Kerp eens een groep
leerkrachten aan het werk. Twee te
kenleraressen lieten de schaar op ta-
Een schitterend tafereel van me
vrouw Kerp-. musicerende insékten.
Mevrouw Kerp knipt aan een met
schitterende zwart-wit schilderijen
bezaaide tafel.
fel liggen. „Wij kunnen tekenen, dus
wij hebben liet knipwerk niet nodig",
zeiden ze tegen mevrouw Kerp.
„Ziet U kans om op het tekenbord
een volkslied te illustreren?"
„O nee mevrouw! Daarvoor moet je
kunstenaar zijn".
„Probeert TJ het dan eens met de
schaar".
De leraressen gingen ongelovig aan
het werk, maar in minder dan een
uur tijd hadden zij een prima werk
stuk gemaakt. En wat is nu het
vreemde, het verrassende, het inte
ressante
Als mevrouw Kerp na haar lezing
haar „leerlingen" de gelegenheid
geeft te gaan knippen, zijn er altijd
wel enkelen die voor het knippen
geen fantasie hebben en dan een
voorbeeld kiezen uit de meer dan
zeshonderd knipsels, die mevrouw
Kerp aan de muren heeft oi
gen. Leerlingen met een uitgespro
ken tekentalent kiezen uit deze hoe
veelheden knipsels dan altijd als
Dank zij het optreden van een eige
naar van een consumptietent in
Scheveningen kon de zoon van
een boekhandelaar in Den Haag
gisteren zijn huwelijksreis begin
nen. Maandag was dc portefuille
van de bruidegom, die op de toon
bank lag in de winkel van zijn va
der, met 300 en zijn rybewijs
door twee jongetjes gestolen. Een
van de jongens hield de winkelier
aan de praat, terwijl de andere
ongemerkt de portefeuille weg
griste.
Donderdagmiddag wilden de jongens,
die inmiddels al bijna 200 van
het geld op de kermis waren
kwijtgeraakt, ook doordat andere
jongens hun het geld uit handen
hadden gerukt, iets in dc consump
tietent kopen.
Zrj betaalden met een rijksdaalder.
De exploitant vond dit wel een
groot bedrag voor kleine kinderen,
bovendien droegen de jongens
dolkmessen en ook dit wekte zijn
argwaan.
Hij waarschuwde een agent en toen
deze dichterbij kwam vluchtten de
jongetjes. Al het geld, dat zij nog
bij zich hadden, gooiden ze weg.
Ze werden toch in de kraag gevat.
De jongens, 12 en 13 jaar oud, ver
telden dat zij de portefeuille er-
gen^ hadden weggestopt. Deze
werd teruggevonden met het rij
bewijs er nog in.
De adspirant-bruidegom had inmid
dels tevergeefs gepoogd een dupli
caat te krijgen en zijn huwelijks
reisplannen al opgegeven.
De huwelijksreis ging door.
voorbeeld het werkstuk van de Duit
se tekenleraressen!
Andere voorbeelden dat het knip
werk vaak diepe psychologische ach
tergronden heeft
Een meisje van zeventien jaar knip
te een tafereel van Jozef en Maria
in Egypte. Maria zit onder een palm
boom, het kindje Jezus loopt op haar
uitgespreide armen toe. Maar Jozef
hoort er niet meer bij. Met de ezel
loopt hij het beeld uit. Want de ou
ders van het meisje waren pas ge
scheiden; de vader was weggegaan...
Psychologisch
Een vreselijk bescheiden man die
nooit een woord durft te zeggen,
knipte een tafereel waarin hy, op
een zeepkist staande, een groot aan
tal mensen in het openbaar toe
spreekt. Op papier heeft hy dus wel
de moed zyn mondje open te doen.
Hoe graag zou hij het ook eens
echt doen
Een leerlinge van een school voor
slechtzienden kon door een lichame
lijke handicap nooit touwtjespringen,
een spel dat op deze scholen erg ge
liefd is. Het meisje knipte twee vro
lijk springende paardjes en uitte
daarmee onbewust haar ver
langen zelf eens touwtje te kunnen
springen.
Adèle Schopenhauer, zuster van de
vermaarde filosoof, knipte eens een
schitterend bruiloftstafereel. Zij was
mismaakt en wist zelf nooit zoiets
te zullen meemaken. Met het knip
sel gaf zij vorm aan een voor haar
onvervulde wens.
Mevrouw Kerp slaagt er voortdurend
in mensen enthousiast te maken voor
deze oude Nederlandse volkskunst,
die ongeveer driehonderd jaar gele
den in ons "land werd ingevoerd, hier
grote massa's enthousiastelingen
vond, maar die al tweeduizend jaar
daarvoor in China werd beoefend.
Daar bestaat deze kunstbeoefening
trouwens nog, ook als communicatie
middel. Want byna 95% van de Chi
nezen is nog analfabeet, inaar met
geknipte briefjes kunnen zy uitste
kend corresponderen. Een vis, een
vogel, een hort hebben allemaal ver
schillende betekenissen en symboli
seren dank, moed of vreugde. Zelfs
de tegenwoordige regering van Chi
na maakt nog gebruik van dit voor
ons hoogbeschaafde en zeergeleer
de mensenprimitieve com
municatiemiddel. Onder andere om
mannen op te roepen voor het leger!
DICK J. DIJS
Een blauwe rok prykte gistermorgen on de groene tafel van de
politierechter in Rotterdam.
„Dat is al de tweede damesrok waarover ik me vandaag buig", zei
rar. Heynsius. „Maar ik vind deze beschadiging niet zo ernstig hoor.
Je kunt 'm best in de week nóg es een keertje aan. Niet, op zondag
natuurlyk. En niet bij je militair
„Oh, dat is al weer uit", zei de 18-jarige Sytje van P., die de spil
van het zaakje vormde.
Want behalve de militair had ook de verdachte, de 24-jarige brander
S. B. uit Krimpen, naar haar hand gedongen. Om precies te .zijn:
hij was de voorganger van de militair. En „zijn bloed was gaan
koken", toen hij Sijtje met hem zag wandelen. Hij had haar met
een stok geslagen en bleekwater over haar rok gegooid.
„Ja, zo krijg je haar nooit terug", was het commentaar van de po
litierechter. „Je had rozegeur naar haar rok moeten gooien
„Zijn er geen andere aardige meisjes?" vroeg mr. Heynsius aan de
jongeman. Hij zweeg.
Sinds Sijtje in april de verbindingen had verbroken, was hij haar
onophoudelijk lastiggevallen. De beterschap die hij beloofde, bracht
ook geen genezing van zijn ongelukkige liefde.
„Vervelend he", zei de politierechter tegen het meisje. „Die rok
vind ik niet zo erg, maar hij mag het niet doen".
Toen Sijtje f 15 schadevergoeding vroeg, was de wedervraag van
mr. Heynsius, wat de rok had gekost.
„f 5", antwoordde Sijtje.
„Nou?" riep de politierechter verbaasd.
„Ja, aan de lap", verduidelijkte ze verongelijkt.
„Maar je hebt 'm zelf gemaaktnee daar begin ik niet aan
hoor
Van de eis van de officier van justitie: f 10 boete of twee dagen ;n
veertien dagen voorwaardelijk, maakte de politierechter f 50 of
tien dagen, omdat de jongeman nog in een proeftijd „liep" van
een voorwaardelijke straf wegens mishandeling.
„En Sijtje kan de rok meenemen. Volgende zaak deurwaarder
VA^'V^A<\Wv^\*\\VMW*^A*VVW^AtVWV\^^^^^'VVW«AW
Aan V.U. werd 10.000ste
student ingeschreven
De 18-jarige G. Verburg uit Hil
versum is als 10.000ste student
sinds 1880 ingeschreven aan de
vrije universiteit te Amsterdam.
In 1923 werd de 1000ste en in 1950
de 5000ste student aan de v. u. inge
schreven. De heer Verburg, die theo
logie gaat studeren, werd toegespro
ken door de rector en hij ontving
een boekebon en drie gedenkboeken
over de v.u.
Het Britse ministerie van defensie
heeft meegedeeld dat het instituut van
Jodrell Bank. dat is uïtegrust met de
grootste radiotelescoop ter wereld, de be
schikking zal krijgen over apparatuur voor
het waarnemen van proeven mot kern
wapens cn raketten.
Grote buit bij
inbraak in villa
De bewoonster van een villa aan de
Diepenbrockstraat in Amsterdam, is
woensdagavond om half twaalf bij
haar thuiskomst tot de ontdekking
gekomen, dat één of meer inbrekers
een ongenood bezoek aan de villa
hadden gebracht.
Op alle etages waren de kamers
ondersteboven gehaald. Hoe groot de
buit precies is kon nog niet worden
vastgesteld omdat de echtgenoot,
directeur van eèn groot modemaga
zijn, in het buitenland vertoeft.
Volgens een globale schatting van de
bewoonster van de villa is voor een
waarde van ongeveer 18 duizend gul
den aan juwelen gestolen. Bovendien
worden een bedrag van f 100 aan
contanten, een fototoestel (waarde
f 225) en een draagbare radio
(waarde f 225) vermist.
Makelaar bekent
diefstal van
schilderijen
De 39-jarige Amerikaanse makelaar
in onroerende goederen, Edward
Henry Ashdown heeft bekend de vier
schilderyen ter waarde van een
kwart miljoen dollar gestolen te heb
ben uit de woning van een rijke in
dustrieel te Los Angeles, waar zijn
vingerafdrukken waren gevonden.
Hij leidde de politie naar de twee
schuilplaatsen waar hij de vier kunst
werken, waaronder twee Picasso's en
een Modigliani verborgen had, een
flat in West Los Angeles en een bus
station te Hollywood, waar hij een
koffer met een van de schilderijen
had afgegeven.
De schilderijen verkeerden nog in
goede staat.
Miljoenste straalreiziger
over de oceaan
Ir. R. Tntein Noltlienius uit Nijme
gen heeft gistermorgen voor de
eerste maal ïn zijn leven champagne
bij zijn ontbijt gedronken. In gezel
schap van vertegenwoordigers der
luchthaven en enkele verslaggevers
kreeg hij dit om half negen op Schiu-
hol geserveerd ter viering van het
feit dat liij de miljoenste passagier
van Pan American World Airways
was, die per straalvliegtuigde oce
aan ging oversteken.
In dit cijfer is al het straatverkeer
van deze maatschappij tussen de
Verenigde Staten en Europa begre
pen sinds de invoering van de straal-
machines op de Noordatlantische
route.
De vertegenwoordiger voor Neder
land van Pan American, de lieer Tom
Nugent, bood onze landgenoot voor
diens vertrek naar New York, waar
hem nog een tweede warme ont
vangst wacht, een boek, een draag
bare radio en een fles champagne
Door personeelstekort
agenten yan 18 jaar
(Van onze parlementaire redacteur)
Bij de rijkspolitie heeft men in toene
mende mate te kampen met een te
kort aan personeel. De minister van
justitie mr. Beerman zegt hierover
in de toelichting op zijn begroting
voor 1963: de personeelstekorten by
het korps rijkspolitie tonen een stij
gende lijn ondanks de intensieve wer
vingsacties. Door de irivoering van
do werktijdverkorting doet dit pro
bleem zich bij verschillende onderde
len in toenemende mate voelen.
Het depai'tement van justitie pleegt
op het ogenblik overleg met het mi
nisterie van binnenlandse zaken over
een eventuele verlaging van de gel
dende minimum leeftijd tot ongeveer
achttien jaar. Bovendien zal het ver
snellen van de reeds begonnen moto
risering en het beschikbaar stellen
van meer verbindingsmaterieel en
geëigende technische hulpmiddelen
ertoe kunnen bijdragen dat ondanks
de tekorten aan de dienstuitoefening
zo weinig mogelijk afbreuk wordt ge
daan.
WONINGEUIL
Den Haag-Walchercn
(bij voorkeur Middelburg).
Aangeboden in Den Haag
ruime' 5-kamerwoning met
tuin. Dicht bij duin en
strand. Huur 99 p. maand.
Gevraagd huis met zes of
meer kamers. Br. nr. 854,
bur. P.Z.C., Middelburg.
Scheldestraat 17
Telefoon 2965
Ylissingen
verkiest U eigenlijk crematie?
Maar U zoudt er eerst
Iets meer van willen
weten
Vraagt dan vrijblijvend inlichtingen aan de
VERENIGING VOOR FACULTATIEVE CREMATIE
Rioowstraat 186, - 's-Gravenhage - Tel. (070) 55 <7 97