f KLANKBORD
Eensgezindheid bij
Oostduitse kiezers
Tanker van 78.000 ton
te water gelaten
Universiteiten en hogescholen
begonnen nieuw studiejaar
DINSDAG 19 SEPTEMBER 1961
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
3
Prof. Fischer: „senaat wenst
één-jarige rectoraten"
Aan tïen Nederlandse universiteiten en hogescholen zijn gisteren bij het
begin van het nieuwe studiejaar de rectoraten overgedragen. De toespra
ken, die de scheidende rectores-magnifici ter gelegenheid hiervan hielden,
hadden vaak tot onderwerp het grotere aantal ingeschreven studenten,
de huisvesting van de studenten en de nieuwe wet op het wetenschap
pelijk onderwijs.
Amsterdam
De rector-magnificus van de Am
sterdamse universiteit, prof. dr. J.
Kok zei in zijn toespraak onder meer,
dat vele leden van de senaat in het
afgelopen jaar een grote activiteit
hadden ontplooid. De werkzaamhe
den van het presidium waren in de
eerste plaats gericht op de komende
en daarna op de verkregen zelfstan
digheid van de universiteit. Rèeds
zeer vroegtijdig waren plannen in
gediend voor de uitbreiding van de
administratieve staf.
Wat de huisvesting van de universi
teit betreft zei prof. Kok, dat de
ontwikkelingsplannen de basis moe
ten vormen voor de bouwkundige
plannen. De gezamenlijke vertegen
woordigers der faculiteiten zullen
met presidium en de technisch-eco-
nomische dienst een bouwprogram
ma voor de gehele universiteit moe
ten opstellen en vooral de mate van
prioi'iteit moeten bepalen. Volgens
prof. Kok blijft de groei van de Am
sterdamse universiteit, ondanks het
grote aantal studenten dat zich liet
inschrijven, ten achter bij die van
andere universiteiten.
De plannen om in de ergste nood
aan studentenkamers te voorzien,
krijgen thans vaste vorm. Medio
1962 zal het wooncomplex aan de
Westermarkt gereed zijn. Met de
bouw van het woonhuis aan de
Weesperstraat zal zeer binnen
kort worden begonnen.
U trecht
In zijn oratie bij de rectoraatsover
dracht van de rijksuniversiteit in
Utrecht heeft prof. dr. IT. Th. Fi
scher erop gewezen, dat het onbevre
digend is, dat de regering zich nog
steeds niet heeft uitgesproken over
de plannen tot uitbreiding van de
.Nederlandse kernenergie boven de
omvang van 1955. Het gevaar be
staat. aldus prof. Fischer, dat Ne
derland daardoor achter blijft bij an
dere landen, gezien de activiteit, die
elders op het zich snel ontwikkelen
de nucleaire gebied wordt ontplooid.
Prof. Fischer besteedde ook aan
dacht aan de mogelijkheid van een
meerjarig rectoraat. Hij zei dat de
Utrechtse senaat zich sterk gepor
teerd voelt voor het eenjarig rec
toraat en voor het behoud van de
opvolging naar anciënniteit. De
senaamt meent, dat hieraan zo
grote voordelen zijn verbonden,
dat die, welke het meerjarig rec
toraat biedt, daarbij in het niet
vallen.
De scheidende rector-magnificus
deelde voorts mee, dat waarschijn
lijk nog dit jaar het eerste gebouw
van het nieuwe universiteitscomplex
zal verrijzen in de Johannapolder.
Ook zijn verdere maatregelen geno
men voor de huisvesting van stu
denten. Prof. Fischer droeg zijn rec
toraat over aan prof. dr. H. G. K.
Westenbrink.
Wagenirigen
De rector-magnificus van de land
bouwhogeschool in Wageningen,
prof. ir. W. F. Eijsvoogel. heeft in
zijn rede gesproken over dc conclu
sies van dé commissie „fundamenteel
onderzoek in de landbouw" ten aan
zien van de te nemen maatregelen
welke de landbouwhogeschool in
staat moet stellen te voldoen aan de
eisen van de huidige natuur-weten-
schappelijke ontwikkeling van het
fundamenteel onderzoek.
Ih het tienjarenplan van de hoge
school! is rekening gehouden met uit
breiding van het onderwijs met de
vakken levensmiddelenleer en voor
lichting en met intensivering van de
tropische bodemkunde.
Leiden
In zijn rede, waarin hij het recto
raat van de Leidse universiteit
heeft overgedragen, aan prof. dr.
G. Sevenster heeft dc aftredende
reetor, prof. mr. J. V. Rypperda
Wicrdsma, gezegd, dat de nieuwe
wet op het wetenschappelijk on
derwijs voor Deiden in bestuurlijk
opzicht geen ingrijpende verande
ringen heeft gebracht, omdat vele
maatregelen reeds een plaats in
de Leid.se gemeenschap hadden
verworven.
„Onvoldaanheid over dc bouwactivi
teiten heerst er niet alleen in aca
demische kring, maar ook daarbui
ten, waar men deze activiteit wel
eens wil afremmen ten bate van
huisvesting en industrie".
Rotterdam
De rector-magnificus van de Neder
landse economische hogeschool in
Rotterdam, prof. drs. H. W. Lam-
OUDE LIEFDE, De gepensioneerde
Sydney Thaim heeft in Louden aan
gekondigd dat hij in het huwelijk zal
treden met Maud Franklin, die even-:
eens ouderdomspensioen trekt. Ge
durende vijf weken heeft hij haar
stormachtig het hof gemaakt.
Thain is 102 jaar oud. Zijn aanstaan
de wouw is een jong ding van 73.
De aanstaande bruidegom heeft het
volgende commentaar geleverd:
„sommige mensen zeggen dat wij
tamelijk hard van stapel zijn gelopen.
Wij hebben echter niet veel tijd".
bers sprak er in zijn rede zijn vreug
de over uit, dat in het afgelopen
jaar een vestigingsplaats voor het
nieuwe gebouw voor de hogeschool is
gevonden, te weten nabij Woude-
stein. Intussen zo zei de rector-
magnificus is het moment waar
op de nieuwe hogeschool kan wor
den betrokken, door het besluit niet
dichterbij gekomen, terwijl het aan
tal studenten steeds groeit.
Delft
Bij liet begin van het nieuwe studie
jaar heeft de rector-magnificus van
de Delftse technische hogeschool,
prof. dr. R. Kronig gezegd, dat bij
de openbare behandeling van de wet
op het wetenschappelijk onderwijs
nauwelijks aandacht is besteed aan
de door de senaat kenbaar gemaakte
wensen. Na te hebben stil gestaan
bij de huisvestïgingsproblemen voor
hoogleraren, wetenschappelijke staf
en studenten vestigde de spreker
voorts de aandacht op het vraagstuk
van de collegezalen.
De commissie collegezalen heeft een
rapport uitgebracht dat de weg wijst
voor de toekomstige ontwikkeling.
Wat de aantallen studenten betreft
deelde prof. Kronig mee, dat het
aantal voor het eerst ingeschreve
nen 1165 is tegen 1053 het jaar daar
voor, een toename dus met 11 pro
cent.
Nijmegen
De rector-magnificus van de r.-k.
universiteit iii Nijmegen, prof.
mag. dr. J. P. M. van der Ploeg
o. p., bestreedt, bij de overdracht
van zijn ambt aan prof. dr. J. H.
Terlingen, de gedachte, dat de
hoogleraren en docenten van de
theologische faculteit iedereen de
weg versperren, die wil doordrin
gen tot de kring dor toiisuurdra-
genden. Wel is het zo, dat de
theologische faculteit sinds haar
oprichting gebonden is aan statu
ten.
Tilburg
Prof. dr. D. B. J. Schouten, de rec
tor-magnificus van de Tilburgse
economische hogeschool wees in zijn
rede op de neiging om ih de docto
rale studierichting het accent meer
en meer te leggen op de praktische
vakken. Prof. Schouten gewaagde
voorts van verschillende maatrege
len tot bekorting van de gemiddelde
studieduur.
Groningen
„De ruimtenood nijpt alom en neemt
hand over hand toe. De fenomenale
groei van het aantal studenten gaat
ver boven het landsgemiddelde en de
officiële schattingen van enige jaren
geleden zijn allang verouderd", aklus
verklaarde de rector-magnificus van
de Groningse rijksuniversiteit, prof.
dr. Ph. H. Kuenen bij de overdracht
van zijn ambt aan prof. dr. F. H. L.
van Os.
De Groninger universiteit heeft met
grote ruimtelijke moeilijkheden te
kampen en behalve dat zij op dit ter
rein voorzieningen zal moetenT tref
fen. zal zij in niet mindere mate aan
dacht moéten schenken aan de uit
breiding van de wetenschappelijke
staf.
Eindhoven
„Met de opleiding van wiskundig- en
natuurkundig ingenieur aan de t.h.
is dit jaar een begin gemaakt en er
bestond een bevredigende belang
stelling", aldus de rector-magnificus
van de technische hogeschool in
Eindhoven, prof. dr. K. Posthumus,
in zijn rede.
Over de doelstelling, de inhoud en
het gewicht van de algemene maat
schappelijke vorm is het afgelopen
jaar een voorlopige beslissing geno-
men. De rector-magnificus behan
delde aan het slot van zijn rede de
ontwikkelingen in de studentenwe
reld, ontwikkelingen die hij soms ver
heugend, soms zorgwekkend noem-
OP VEROLME-WERF
IEDEREEN WAS HET ER MEE EENS....
Schip is 261 meter lang
en ruim 34 meter breed
Met veel feestelijk vertoon en onder
grote belangstelling is gistermorgen
de grootste tanker, ooit in Nederland
gebouwd, op de werf van Verolme op
Rozenburg, aan zijn element toever
trouwd. De tanker meet 78.000 ton
en werd gebouwd voor rekening van
de Esso Petroleum Company in Lon
den.
Het was geen „tewaterlating'^ in de
gebruikelijke zin van het woord. De
tanker, nog naamloos en geregis
treerd onder bouwnummer 634, lag
in het 300 meter lange Koningin Wil-
helmina-dok en werd er nadat het
dok in de nacht volgestroomd was,
Nieuwe dwangmaatregelen
van regering verwacht
Het Oostduitse persbureau ADN
heeft de „voorlopige" uitslagen be
kendgemaakt van de „verkiezingen"
die zondag in Oost-Duitsland zijn ge
houden. De opkomst van het electo
raat was 98,89 procent. Van hen die
hun stem uitbrachten, deden dat
99,96 procent op de enige lijst die be
schikbaar was, die van het „nationa
le front van het democratisch Duits
land".
De communistische pers heeft de uit
slag al bewierookt als de verkiezing
van afgevaardigden die, met hun
landgenoten, zegevierend zullen op
rukken naar een vredesverdrag.
De officiële uitslagen van deze ver
kiezingen, die een plaatselijk karak
ter droegen, zullen woensdag worden
bekendgemaakt op een speciale zit
ting van de Volkskammer.
Gekozen werden 209.368 beambten
en 73.272 plaatsvervangers. „Afge
wezen" werden slechts 322 kandida
ten en plaatsvervangers. Stellig wa
ren dit door de partij gesteunde men
sen die impopulair waren in bepaalde
gemeenten en wier namen door de
plaatselijke kiezers werden ge
schrapt de enige manier die voor
Oostduitsers open staat om „neen"
te stemmen.
Groter druk
Onmiddellijk liet bet regime- door
schemeren dat de uitslag groter druk
op de bevolking zou betekenen.
In een communiqué dat onmiddellijk
na het bekend worden van de uitsla
gen werd uitgegeven, deelde de
staatsraad mede, dat het de taak der
pas-gekozen kandidaten was de ver
dere opbouw van het. socialisme in de
Duitse Democratische Republiek en
de verdediging van de vrede te or
ganiseren.
De taken omvatten de organisatie
van werkbrigades in fabrieken, ter
verhoging van dc produktie zonder
begeleidende loonsverhoging, de col
lectieve boeren te bewegen actiever
te zijn bij het zaaien en oogsten, en
„vrijwilligers" over te halen tot de
strijdkrachten toe te treden door een
beroep te doen op hun patriotisme.
Dertiende kernexplosie
in Rusland
De Russen hebben maandag de 13de
kernexplosie sinds 1 september te
weeggebracht, aldus een bekendma
king van de Amerikaanse conunissie
voor atoomenergie in Washington.
Ieren in Jadotstad
overmeesterd
Worden goed behandeld
De soldaten van het Ierse garnizoen
in Jadotstad zijn sinds zondagavond
krijgsgevangene van het Katangaan-
se lger, zo heeft een woordvoerder
van de Verenigde Naties in Leopold-
stad meegedeeld.
De commandant van de sinds woens
dag in Jadotstad omsingelde troepen
heeft dit per telegram aan het hoofd
kwartier van de troepen der Verenig
de Naties in Elisabethstad meege
deeld.
Zondagavond is het „staakt het vu
ren" door de Katanganen verbroken.
Zij hebben de Ieren met een hevige
aanval onder de voet gelopen. De Ie1
ren worden zwaar bewaakt maar niet
slecht behandeld. Drie van hen zijn
gewond en twee hebben een zenuw
schok. Het is in de kringen van de
Verenigde Naties niet bekend of de
Kataganen hiermee de bevelen van
hun blanke officieren hebben uitge
voerd of dat zij op eigen initiatief
hebben gehandeld. De te hulp gesnel
de V.N.-troepen. die in de nabijheid
van Jadotstad door een wegversper
ring werden tegengehouden, zijn na
het staken van de strijd naar Elisa
bethstad teruggeroepen.
Prinses Beatrix heeft maandagmiddag in Rotterdam
het ziekenhuis Dijkzigtofficieel geopend. Bij de onthulling
van de gedenkplaat door de prinses deed zich.' een klein inci-
■y dent voor. Kennelijk was het gordijnkoord niet al te stevig
aangebracht, zodat prinses Beatrix een gedeelte in haar han-
den hield, schaterlachend wendde zij zich tot een onthutste
burgemeester, mr. G. E. van Walsum van Rotterdam.
door dertien sleepboten uitgetrokken.
De grootste slepers van het Euro-
poortgebied waren ingeschakeld om
de 261 meter lange oliereus veilig
de Nieuwe Waterweg te brengen.
De „634" is een stoomturbinetanker:
261 meter lang en ruim 34 meter
breed. De diepgang is 14 meter en c
snelheid 17,5 knoop. De besturing
van het schip is hydraulisch en uiter
aard zijn op alle gebied de laatste
technische snufjes toegepast. De be
manning zal uit 75 koppen bestaan,
die ieder een eigen hut zullen hebben
en bovendien kunnen beschikken
over een eigen zwembad.
Om bij de bouw te kunnen werken
met zwaardere secties het
principe van sectiebouw werd ook
ditmaal toegepast werden in
de lasloods van de werf twee '40-
tons hijskranen vervangen door
twee 80-tons kranen. De tanker
werd in totaal uit 569 secties sa
mengesteld, die een netto gewicht
hadden van 16.532 ton. Als het
schip afgebouwd is zal er ruim
20.000 ton staal in zijn verwerkt.
Tweede tanker
Onmiddellijk nadat de „634" het dok
had verlaten werd de eerste kielsec-
tie geplaatst voor een tweede reuzen-
tanker voor de Esso, bouwnummer
636. Dit schip zal vermoedelijk ruim
een jaar bouwtijd vergen. Het zal
nog groter worden, namelijk 86.000
ton. Daarna zal begonnen worden
met de bouw van een derde mam
moettanker, eveneens 86.000 ton,
welke voor Esso-Nederland zal wor
den gebouwd en „Europoort" als
thuishaven zal krijgen. Schepen bo
ven de 80.000 ton kunnen namelijk
de Esso-raffinaderij in het Botlekge-
bied niet meer bereiken en moeten in
Europoort lossen.
Deze drie Esso-tankers van bijzonde
re afmeting zullen hun olie gaan ha
len in Lybië, de Libanon of de Perzi
sche Golf. Om van Lybië, waar op
25 oktober een nieuw groot olieveld
in exploitatie wordt genomen, naar
Rotterdam te varen heeft het schip
zeven dagen nodig. Laden en lossen
is in enkele uren gebeurd.
In de toekomst, na 1963, zal dus ten
minste één mammoettanker iedere
veertien dagen Europoort kunnen
aanlopen.
Russen lanceerden
raket in
Stille Oceaan
De Sowjct-Unie heeft zondag voor de
tweede maal een meertrapsraket ge
lanceerd in de richting van de Stille
Oceaan. Volgens Tass is de proef vol
ledig geslaagd. Alle instrumenten
hebben volgens plan gewerkt.
De laatste trap van de raket is neer
gekomen in de onmiddellijke nabij
heid van de plaats waar de op 13
september gelanceerde raket neer
kwam. Dc lanceringen zullen volgens
plan worden voortgezet.
Koelhuisboter komt begin
oktober in de handel
Het ministerie van landbouw en vis
serij heeft meegedeeld, dat minister
Marijnen heeft besloten koelhuisbo
ter uit dc regeringsopslag van het
voedselvoorzienings in- en verkoop
kantoor voor de handel beschikbaar
te stellen.
Deze koelhuisboter zal na een proces
van ontdooien, verpakken en distri
bueren in de loop van de eerste week
van oktober bij de detailhandel ver
krijgbaar zijn en, op basis van een
groothandelsprijs van f 3,10 per kilo
gram af koelhuis, worden verkocht
voor ongeveer f 0,90 per pakje van
250 gram. Het ligt in de bedoeling de
prijs van de koelhuisboter voors
hands op dit peil te handhaven. De
minister van landbouw en visserij
heeft zijn beslissing inmiddels ter
kennis gebracht van het produkt-
schap voor zuivel.
TOESPRAKEN BIJ RECTORAATSOVERDRACHTEN
Het Wereldgebeuren
Ridderkruis
De Oostduitse radiozender van
Berlijn hield zaterdagavond na
het nieuws van twaalf uur, op de
drempel dus van de Westduitse ver
kiezingen. de Westduitse hoorders
voor. welke verschrikkingen hun
zouden staan te wachten als zij Ade
nauer ol' Brandt kozen. Een zoetge
vooisde stem vertelde van Adenauer.
Er werd niet zo veel kwaads van
hem gezegd, maar men herinnerde
aan zijn omgeving, die uit ex-nazi's
zou beslaan. Globke, Strauss en
Förtsch kwamen weer opdraven.
„Zou U aan zo'n man uw stem ge
ven?" vroeg de Oostduitser. „En dat
doet U als U Adenauer stemt".
Maar ook de burgemeester van
West-Berlijn vond geen genade in de
ogen van de Oostduitse radiocom
mentator. Gewoonweg verraad aan
de arbeiders had desn man gepleegd.
Hij heeft aangekondigd dat hij de be
wapening niet zou drukken bij een
eventueel kanselierschap. „Zou U
aan zo'n man uw stem geven, een
man die de atoomdood voor U wil?"
informeerde de communistische vex*-
kiezingsredenaar.
Nadat hij nog eens de lof had ge
zongen op de vrijheid van de
Oostduitse verkiezingen men
is zo vrij geweest dat men niet eens
in een stemhokje behoefde te gaan,
want iedereen mocht gerust zien,
dat men op de enige lijst stemde
en daai-tegenover de terreur had ge
steld van Adenauer bij de verkiezin
gen (iets concreets had de marxisti
sche trompetter niet te vertellen)
riep hij aan het slot van zijn, door
kinderlijkheid en naïviteit liefelijk
aandoende toespraak, zijn Westduit
se hoorders op noch Brandt, noch
Adenauer te kiezen, maar de D.F.U.
Dat is een nieuwe partij, de Deutsche
Fiiedens Union, een partij van cryp-
to-communisten, ontwapenaars, men
sen van de „coëxistentie", kortom
het slag lieden, van wie Moskou zich
graag bedient in allerlei landen. Een
„neutrale" partij, wier neutraliteit
erg eenzijdig is. Toen hij over deze
partij sprak, werd de Oostduitser
lyrisch. Die partij zou winnen. Niet
Brandt, noch minder Adenauer, zou
den de lauwerkrans van de overwin
ning krijgen, maar een zekere juf
frouw van de D. F. U. De man had
voor een deel nog gelijk ook. Niet
de Westberlijnse burgemeester kreeg
een eclatante overwinning, Adenauer
nog veel minder de meeste pers
commentaren wijten dit aan de per
soon van Adenauer maar dr.
Erich Mende, de leider van de vrije
democraten, de liberale partij van
West-Duitsland.
Iedereen verbaasde zich zondag
avond over de ene overwinning na
de andere, die voor de liberalen uit
steden en platteland wei'd gemeld.
De partij van Mende was een beetje
in het vergeethoekje geraakt. Ieder
een was verbaasd, behalve Mende.
Toen een corx-espondent van Reuter
hem gistermorgen vroeg, waar hij
het succes van zijn partij aan toe
schreef zei hij: „Wij hebben stem
men gewonnen, omdat wij de verkie
zingsstrijd op eerlijke wijze hebben
gevoerd. Omdat vele jonge kiezers,
die zondag voor de eerste maal stem
den, hun stem aan ons hebben ge
schonken en omdat wij over een doel
matige partij-organisatie beschik
ken".
H-'t belangrijkste echter vond
Mende - die onlangs de diplo
matieke wereld in Bonn de
schrik op het ljjf joeg door met een
ridderkruis, dat hij in Hitiers leger
had verdiend, om de hals op een
officiële ontvangst te verschijnen
dat men het rechtse beleid van de
twaalf jaar heeft afgewezen.
Mende is er zich van bewust nu de
sleutelpositie te bezitten voor de ko
mende Duitse regering. Niet dat hij
ambieert op de kanselierszetel te ko
men ditmaal nog niet maar hij
weet dat Adenauer zonder zijn steun
geen kanselier kan zijn. Vandaar dat
men in leidinggevende liberale Duit
se kringen al hoort verluiden dat de
oude man van Bonn zijn plaats op,
liberale eis zal moeten afstaan aan*
Ludwig Erhard. Deze zou voor de
liberalen acceptabel zijn. Mende
kreeg in 1944 zgn ridderkruis omdat
hij duizenden soldaten uit een Rus
sische omsingeling heeft gehaald en
naar de heimat heeft teruggebracht.
Zondag heeft Mende duizenden uit
de C.D.U.-kring naar zijn kamp ge
haald. Zijn aanhang steeg van 7.7
tot 12.7 procent. Maar Adenauer zal
hem het bondsverdienstkruis niet ver
lenen. Die heeft nu heel andere din
gen aan zijn hoofd.
Radioactiviteit in
Nederland hoger
De radioactiviteit van de lucht is ge
durende het afgelopen etmaal op
nieuw enigszins gestegen, zo is van
de zyde van liet ministerie van soci
ale zaken en volksgezondheid mede
gedeeld.
Of deze toename geheel en al kan
worden toegeschreven aan besmet
ting ten gevolge van kernexplosies, is
echter nog niet definitief komen vast
te staan. De activiteit door verontrei
niging van dc atmosfeer met kunst
matige radioactieve stoffen is in de
afgelopen week enigermate toegeno
men.
FRANKRIJK WIL NIET
OVER BERLIJN PRATEN
Volgens de New Vork Times heeft
de Franse regeriug Amerika laten
weten, dat zy onder de huidige om
standigheden niet zal deelnemen aan
een conferentie met de Sowjet-Unfe
over Berlijn.
De Washingtonse correspondent van
het blad schrijft te hebben vernomen,
dat Frankrijks minister van buiten
landse zaken Couve de Murville deze
mededeling aan Kennedy heeft ge
daan tijdens een lunch op het Witte
Huis, waaraan ook de ministers van
buitenlandse zaken van Engeland en
West-Dnitsland deelnamen.
