PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
HAMMARSKJÖLD DOOR SABOTAGE?
OM HET LEVEN GEKOMEN
Instemming in Goes met „bromfietsverbod"
Verenigde Naties in
hachelijke periode
Vandaag..
VERSCHRIKKELIJKE SCÈNE IN
KATANGAANS OERWOUD
Hammarskjöld
Elïsabethstad
een slagveld
204c jaargang - no. 221
Dagblad, uitgave van de iinna
Provinciate Zeeuwse Courant
Directie: F. van de Velde en F. B.
den Boer. Adjunct: W. de Pagter.
Hoofdredacteuren:
W. Leertouwer en G. A. de Kok.
ABONNEMENTSPRIJS 56 cent per
week, 7,00 p. kw.; fr. p. p. t 7,25
per kw. Losse nummers 15 cent.
WAARIN OPGENOMEN DE MIDDELBURGSE, VLISSINGSE, GOESE, BRESKENSE COURANT EN VRIJE STEMMEN
Dinsdag 19 sept. 1961
ADVERTENTIEPRIJS 27 cent per
m.m. Minim, p. advertentie 4.—.
Ing. mededelingen driemaal tarief.
Kleine advertenties (max. 8 regels)
25 cent per regel met een minimum
van 1.25. „Brieven bureau
van dit blad" 25 cent meer.
Giro no. 359300 P.Z.C., Middelburg.
Bureaus: Vlissingen Walstr. 58-60, tel. 2355 (b.g.g. red. 3508/3546, adv, 3647/3643; Middelburg,Markt 51,tel. 3841 (b.g.g. red. 2078/3169, adv. 2S73); Goes Gr.Markt2, tel. 6140 (b.g.g. red. 7853, adv. 5213), Oostburg, tel 2305; Terneuzen, tel. 3118; Zierikzee, red. tel.2425, adm. tel. 2094.
VLIEGTUIG IN NOORD-RHODESIË NEERGESTORT
DAG HAMMARSKJÖLD
w-.i. .vredestichter
President Kennedy
spreekt voor V.N.
President Kennedy zal eind deze
week of begin volgende week de al
gemene vergadering der V.N. toe
spreken, zo heeft de perschef van
het Witte Huis, Pierre Salinger,
maandag meegedeeld. De datum
liaugt af van de gang van zaken in
tie algemene vergadering.
Volgens kringen van het Witte Huis
had de dood van Hammarskjöld de
resident doen gevoelen dat hij uiting
moet geven aan de steun der V.S.
voor de V.N.'op een ogenblik dat de
wereldorganisatie voor een crisis
staat.
Alle V.N.-charterviieg-
tuigen aan de grond
Een woordvoerder van de Zweedse
luchtvaartmaatschappij „Transair",
van de DC-6-E die maandag in de om
geving van Ndola is verongelukt en
waarbij secretaris-generaal van de
Verenigde Naties Hammarskjöld en
12 anderen de dood hebben gevonden,
heeft gisteravond in de Zweedse
plaats Malmö meegedeeld dat de
Verenigde Naties hangende een on
derzoek naar de oorzaak van de
ramp al hun chartervliegtuigen in
Kongo aan de grond zullen houden.
„Transair' heeft een contract met de
V.N., krachtens hetwelk zij een DC-
6-B en twee toestellen van het type
„Curtis" in Kongo ter beschikking
van de wereldorganisatie houdt.
Geen Sowjet-waardering
voor Hammarskjöld
De Veiligheidsraad heelt zich maan
dagavond gedurende een informele
bijeenkomst van anderhalf uur be
raden over de situatie die door de
dood vau Hammarskjöld is ontstaan.
Na afloop gaf de voorzitter, dr. Bar
nes, een communiqué uit waarin bij
zegt dat de Sowjetdolegatie „de
waardering voor de politieke activi
teit van Hammarskjöld niet deelt",
„De afgevaardigde van de Sow jet-
Unie, die de blijken van medeleven
onderschreef, verklaarde dat het be
kend is dat de Sowjet-Unie Ham
marskjöld niet als een functionaris
van de Verenigde Naties erkende en
de waardering voor zijn politieke ac
tiviteit die in een communiqué tot
uitdrukking wordt gebraclit niet
deelt".
V.N. bespreken eventueel
lidmaatschap rood-China
De regering- van de Verenigde Sta
len beeft zondag op verrassende wij
ze doen bekend maken dat zij het
formele verzoek van Nieuw-Zeeland
om het „vraagstuk" communistisch
China wel of "niet in de Verenigde
Naties in de algemene vergadering
van de Verenigde Naties te brengen
steunt.
De Amerikaanse beslissing werd be
kendgemaakt door Francis W. Car
penter, de woordvoerder voor de
Amerikaanse delegatie bij de Ver
enigde Naties. Zijn verklaring volgde
op het formele verzoek dat Nieuw-
Zeélands premier Keith J. Holyoalce
inzake deze kwestie had ingediend.
De Amerikaanse woordvoerder ver
klaarde dat dc kwestie in al zijn fa
cetten „nauwkeurig" moest: worden
onderzocht, voor een definitief be
sluit kon worden genomen.
„Nancy" eiste
169 slachtoffers
De nationale Japanse politic heeft
bekendgemaakt, dat ten gevolge van
dc tyfoon Nancy die Japan vorige
week heeft getroffen, 16!) personen
om liet leven zijn gekomen, meer dan
200 worden vermist en 3029 werden
gewond.
De secretaris-generaal van de Verenigde Naties, Dag Hammar
skjöld, is gedood toen zijn vliegtuig zondagavond bij de Katan
gaanse grens op enkele kilometers van het Noordrhodesische
plaatsje Ndola verongelukte. Twaalf anderen, onder wie zijn
adviseurs, vonden eveneens de dood. Er is één overlevende. Deze
de Amerikaanse sergeant Harold Julian, is zwaar gewond en
verkeert in ernstige toestand. Hij maakt deel uit van de inter
nationale politiemacht.
Julian vertelde dat toen het toestel bij Ndola kwam, Hammars
kjöld tot een andere bestemming besloot. Kort daarop deed zich
een krachtige ontploffing voor, gevolgd door enkele zwakkere
explosies, het toestel stortte neer.
In kringen van de Verenigde Naties in Leopoldslad acht men
het niet uitgesloten dat de activiteit van de Katangaanse straal
jagers verband houdt met het verongelukken van het toestel.
Men wees er op dat Hammarskjöld's toestel laat uit Leopold-
stad is vertrokken, zodat het gedurende de nacht over Katanga
zou vliegen.
nieuwe secretaris-generaal zal moe
ten benoemen, de Sowjet-Unie een
veto-recht heeft, waar zij naar ieders
verwachtingen gebruik van zal ma
ken ten aanzien van iedere oplossing
die niet aan de nieuwe Sowjetrussi-
sche normen voor het secretariaat
der Verenigde Naties zal voldoen.
Die Sowjet-eisen komen neer op het
overdragen van de leiding van het
secretariaat aan een driemanschap.
Bescheiden
Dag Hjalmar Agne Carl Hammars
kjöld, een rustige bescheiden vrijge
zel van 56 jaar, heeft gedurende de
acht jaar waarin hij de functie van
secretaris-generaal vervulde van de
hoogste civiele dienst ter wereld,
deze positie weten uit te breiden tot
een uitvoerende macht, die zich over
de gehele wereld uitstrekte.
Deze Saturwus-raket is het machtige
prototype van de ruimtevoertuigen,
welke de V.S. in de komende tien
jaar om de maan zullen zenden.
Secretaris-generaal Dag Hammars
kjöld en zijn medewerkers waren
het slachtoffer van schaamteloze
manoeuvres van westelijke financiële
machten", aldus de Kongolese pre
mier, Cyrille Adoela
Om haar verontwaardiging tot uit
drukking te brengen over „de schan
delijke inmenging van bepaalde wes
telijke mogendheden in Kongolese
zaken" heeft de regering bij decreet
bepaald dat vandaag een dag van na
tionale rouw zal zijn, aldus de ver
klaring van Adoela
Adoela noemde geen landen bij
naam en de journalisten hadden
geen kans om opheldering te vragen
daar zijn verklaring per boodscliap-
per naar het centrale telexkantoor
werd overgebracht
Sabotage
Premier Nehroe heeft de mogelijk
heid geopperd dat sabotage aan het
vliegtuig van Hammarskjöld de oor
zaak van de dood van de secretaris
generaal is.
„Ik weet niet of de dood een gevolg
is van een ongeluk of van enige vorm
van sabotage. De omstandigheden in
Kongo zijn van dien aard dat alles
mogelijk is", zo' zei Nehroe in een
verklaring die maandag in New Del
hi is gepubliceerd.
Toen president Tsjombe van Katanga
op het vliegveld van Kitwe de (toen
nog vermoedelijke) dood van Ham
marskjöld vernam, verdween de
glimlach van zijn gelaat en zei hy
„dat is zeer droevig nieuws. Ik be
treur het diep. Ik had veel achting
voor Hammarskjöld. Hij heeft veel
voor Afrikaanse landen gedaan. In
de crisis tussen Kongo en Katanga,
had ik vertrouwen dat hij zou helpen
een oplossing te vinden".
....verricht koningin Juliana in
Den Haag de onening van de
Staten-Generaal.'
....is het 200 jaar geleden, dat
de beroemde Nederlandse na
tuurkundige prof. Pieter van
Mussenbroeck, de uitvinder van
de „Leidschc flesch" te Leiden
overleed.
vvvvv^vvvwvvvvvvvvvvvv
In diplomatieke kringen in Den Haag
spreekt men onomwonden de mening
uit dat de Verenigde Naties door de
onverwachte dood van secretaris
generaal Hammarskjöld voor de
hachelykste periode sinds de oprich
ting op 26 juni 1945 staan. De dood
van Hammarskjöld op de dag voor
de opening van de algemene verga
dering werd niet alleen tragisch
maar rampzalig geacht door even
sombere als onthutste diplomatieke
waarnemers.
Die somberheid vindt zijn oorzaak in
de algemene twijfel aan de mogelijk
heid om overeenstemming te berei
ken over een opvolging omdat in de
Veiligheidsraad, die op voordracht
van de- algemene vergadering de
Drie medewerkers van de Verenigde
Naties, die met de secretaris-gene
raal zijn omgekomen. V.l.u.r. dr.
Hemrich Albert Weischoff, chef van
de afdeling territoriale research en
analyse van het directoraat be
heer schapzaken', Vladimir Fabry en
William Hanallo, de persoonlijke
hulp van Hammarskjöld.
Ray J. Moloney, correspondent
van United Press international,
meldde gisteravond telefonisch
vanuit Ndola in Noord-Rhodesië:
„Het wrak van het vliegtuig dat
Dag Hammarskjöld naar de dood
voerde op zijn zoeken naar de vre
de voor Kongo, rookte nog toen
ik het zag".
Het lag te midden van jonge bo
men, omringd door herfstblade
ren.
Dertien anderen stierven met de
secretaris-generaal, onder wie een
vrouwelijke employée van de V.N.-
(De wouw is in Ndola niet ge
ïdentificeerd, maar in Ottawa zei
men dat het Alice Lalande was,
particulier secretaresse van Sture
Linner, hoofdvertegenwoordiger
van de V.N. in Kongo).
De meèste lichamen waren ver
schrikkelijk verminkt en verkoold
en, voor het lekenoog, onmogelijk
te identificeren.
Maar niet liet lijk van Hammar
skjöld. Functionarissen vertelden
my dat zijn lichaam „weinig be
schadigd" was cn gemakkelijk tc
herkennen.
„Het had slechts een kleine wond
in de nek", zei een lid van de red
dingsploeg, „hij droeg ook een
identiteitsplaatje".
Het toestel zelf was onmogelijk te
identificeren uit de gebroken, ro
kende stukken. Niemand mocht in
de nabijhied der wrakstukken ko
men. De omgeving werd afgezet
en het zoeken naar de lichamen
duurde tot laat in de middag tot
dat er dertien waren gevonden,
waaronder dat van Hammar
skjöld.
Er was slechts één overlevende
die met brandwonden was over
dekt en naar het ziekenhuis in
Ndola werd overgebracht.
Het ongeluk moet maandagmor
gen omstreeks half één zijn ge
beurd. Men vertelde dat het vlieg
tuig in contact was geweest met
de verkeerstoren van het vlieg
veld Ndola, kort na middernacht
en dat het toestemming kreeg te
landen.
Kolonel Don Taylor, de Ameri
kaanse luchtmachtattaché in Pre
toria, Zuïd-Afrika, die over de
plaats van het ongeluk had gevlo
gen, was van mening dat het
vliegtuig klaarblijkelijk een lan
ding op het vliegveld wilde maken
toen het neerstortte. Het was toen
op ongeveer negen kilometer van
het vliegveld.
Volgens Taylor leek het erop als
of de piloot zich in de hoogte had
vergist en dat het onderstel van
het vliegtuig de boomtoppen had
geraakt.
„Ik kan niet zeggen wat er is ge
beurd. Ik weet het niet. Maar de
vernieling in het oerwoud was
één van de verschrikkelijkste scè
nes die ik ooit heb gezien".
„SHOWRIJDEN" WORDT AAN BANDEN GELEGD
Met knallende motoren
stuiven ze door de straal
„SHOWRIJDEN op brommers
aan banden in Goes!" Zelden
zullen de bewoners van de Lan
ge Kerkstraat, de Klokstraat
de Lange Vorststraat te
Goes een bericht onder dit op
schrift in de dagbladen van vo
rige week, met zoveel genoegen
hebben gelezen! Een beschei
den opinie-onderzoek ouder ecu
aantal inwoners van deze straat
heeft ons wel duidelijk ge
maakt, dat de Lange Vorst
straat-, Klokstraat- en Lange
Kerkstraatbewoners een voor
stel van b. en w. van de gemeen
te Goes van deze strekking wij-
wel algemeen toejuichen.
Goes is hiermee de eerste gemeente
in Zeeland, die zal overgaan tot de
instelling van een algemeen brom
fietsverbod. Weliswaar heeft ook
Vlissingen zyn boulevard taboe ver
klaard voor brommers, maar dat
geldt alleen voor het seizoen. Inmid
dels rijden de bromfietsers er weer
lustig knallend rond.
Op het ogenbik is de situatie in Goes
zo, dat jeugdige bromfietsers in de
avonduren en met name 's zaterdags
en 's zondags in groepjes van soms
zes man rondjes draaien door de bin
nenstad van Goes. Met knallende mo
toren stuiven ze door de Lange Vorst
straat, de Klokstraat, de Lange
Kerkstraat cn over de Grote Markt.
Het blijft niet bij één rondje: steeds
opnieuw bedrijven de „shöwrijders"
hun spel in deze straten. Tot erger
nis van de bewoners, meest zaken
lieden, die na een drukke dag in de
winkel mst hopen te vinden in hun
woning boven dc winkel.
Een rust, die telkens wordt ver
stoord door het lawaai van de ron
kende motoren. Rustig' kijken
naar de televisie is er niet bij. licl:
luisteren naar een radiohoorspel
taboe en het voeren van een ge
sprek onmogelijk.
Geen wonder dus, dat de meeste be
woners van deze straten het voorstel
van b. en w. om de Lange Vorst
straat, de Klokstraat en de Lange
Kerkstraat dagelijks van zeven -nir
's avonds tot elf uur 's avonds en
's zaterdags zelfs van twee uur af tot
's avonds elf uur af t" sluiten met
instemming hebben begroet. Als de
gemeenteraad van Goes aanstaande
woensdagavond het desbetreffende
voorstel van b. en w. aanneemt, zul
len de betrokken bewoners eindelijk
de zo lang begeerde rust kunnen
vinden.
Rustverstoring
Een enkeling ging zelfs zo ver, dat
hy verklaarde dat een bromfietsver
bod tot elf uur op zaterdag en zon
dag nog niet vérstrekkend genoeg is.
Want met name op deze dagen wordt
er tussen elf uur en één uur 's nachts
•nog heel wat „afgebromd", waren zij
var oordeel. Mogelijk zal de raad nog
met deze stemmen rekening houden..
Niet alleen de bewoners van de
drie genoemde straten ondervïn-
c. veel hinder van het „show-
ryden" op brommers, maar ook
het winkelend publiek op zater
dagmiddag stelt de verstoring
van de rust weinig op prijs. Trou
wens, hoe vaak komt 't niet voor
lat een argeloos voorbijganger de
schrik van zijn leven krijgt, wan
neer hij de „shöwrijders" in gro-
.c vaart op zich ziet afkomen!
„Gelukkig zijn die jongens nogal
stuurvast. Maar ik- vind het toch
griezelig gevaarlijk", /ertelde ons
het raadslid D. Leupen, die op de
hoek Lange Vorststraat-Klok-
straat woont. „Ik stem voor hon
derd procent ii met het voorstel
van b. en w.'\
De heer M. Adriaansc in de Lange
Kerkstraat zei er dit van: „Een
pracht maatregel". En zijn vrouw
voegde eraan toe: „Soms is het ge-
Zie slot pag. 5 kol. 1
Aan de berichten over rampen,
oorlogen en geruchten van oor
logen, welke de laatste maan
den menigvuldig over de wereld wor
den uitgestort, is een schrikwekken
de melding toegevoegd: Hammars
kjöld is omgekomen bij wat aanvan-
kelqk een vliegtuigongeval werd ge
noemd, maar wat vermoedelijk in
feite een laffe bomaanslag is. Het is
niet de eerste maal, dat een hoge
functionaris, wiens taak het is te be
middelen tussen de volkeren en mee
te bouwen aan een internationale
rechtsorde, het leven verliest by de
vervulling van zyn plicht. Zo werd
in 1948 graaf Folke Bernadotte, de
bemiddelaar der Verenigde Naties in
Israël vermoord: op de zeventiende
september. Op dezelfde datum, der
tien jaar later, is nu het vliegtuig'
neergestort waarin Hammarskjöld als
secretaris-generaal van de volkeren
organisatie van Katanga naar Rho
desia reisde.
Het plotseling heengaan van deze
uit Zweden afkomstige diplo
maat roept uiteraard gevoelens
op van grote verslagenheid, om
dat een energiek en de vrede zeer
toegedaan man op een zo tragische
wijze om het leven kwam, maar het
schokt de wereld tevens omdat het
de onzekerheden met een nieuw pro
bleem vermeer
dert: dat van de
opvolging van
Hammarskjöld.
Sinds maanden
immers was hij
geen persona grata meer bij de Rus
sen: zij hadden ver-gaande voorstel
len gedaan inzake de reorganisatie
.van het V.N.-secretariaat, waardoor
zij hun invloed in de volkerenorgani
satie aanzienlijk konden vergroten.
De moeilijkheden hierover konden
echter voorlopig op de lange baan
worden geschoven omdat de ambts
periode van Hammarskjöld nog niet
was afgelopen en hyzelf verklaard
had niet te zullen wijken voor linkse
druk. Zyn verscheiden maakt deze
kwestie thans echter brandend ac
tueel, waarbij zelfs het bestaan van
de V.N. in het geding is.
De wereld ziet dit alles met ver
slagenheid. Wanneer straks ba
lans zal worden opgemaakt
over het jaar 1961, dan zal het defi
cit nog groter zijn dan in de jaren
daarvoor. Want op die balans komen
posten voor als de sluiting van de
Berlijnse sectorgrenzen met de daar
op gevolgde spanningen, luchtvaart-
rampen, kernontploffingen, versnel
ling van dc bewapeningswedloop, re
voluties, politieke processen, politie
ke moorden, ongevallen op de weg,
op race-banen, om eens enkele credit.-
posten te noemen. En wat staat daar
tegenover? Bitter weinig. Slechts
hier en daar treft ons nieuws over
wetenschappelijke vorderingen, waar
van de mensheid profijt trekt, zoals
bijvoorbeeld onlangs de bestrijding
van de vernietigende wervelstorm
Carla. Dank zij een satelliet werden
foto's gemaakt, waaruit de weerkun
digen allerlei gegevens konden aflei
den. zodat zij in staat waren de be
volking in het bedreigde gebied te
waarschuwen. Daardoor werd de do-
denlyst minder lang dan zij gewoon
lijk is by dergelijke natuurrampen.
Maar deze gunstige berichten vallen
:n het niet bij de talloze onheilsmpl-
dingen, die de mens van vandaag
voortdurend verontrusten en hem el
ke zekerheid trachten te ontnemen.
De tragiek van het menselijke
streven valt in deze dagen van
spanningen sterker op dan ooit:
aan de ene kant is er een immense in
spanning om de mens bij te staan in
ziekte en nood en slaagt men er in
de wetenschap dienstbaar te maken
aan de bestrijding van bijvoorbeeld
de natuurrampen. Maar de grootste
ramp, die de mensheid op dit ogen
blik kan treffen, namelijk een oorloe,
die de gruwelijkste verbeelding tart,
wordt door dezelfde mensheid stap
voor stap en met wat lykt op een
beklemmende onvermijdelijkheid dich
terbij gebracht. Een oorlog bovendien
die niemand wil en niemand wenst.
Maar in dit geval is er helaas geen
satelliet, die als bij de cycloon van
Texas het onheilbrengendê verschijn
sel tevoren fotografeert, zodat maat
regelen mogelijk zijn. Destijds heeft
men de organisatie der Verenigde
Volkeren opgericht om als wachtto
ren te fungeren over de wereld. Maai
de mensheid heeft 't niet gewild: men
heeft de torenwachter betrokken in
zijn felle partijstrijd en tenslotte
zo ziet het er nu naar uit heeft
men hem lafhartig vermoord.
In Elisabethstad vonden maandag
sporadisch gevechten plaats tussen
U.N.O.-troepen en Katangaanse troe
pen.
Elisabethstad, dat in een waar slag
veld is veranderd sinds de V.N.
woensdagmorgen trachtten de Ka
tangaanse onafhankelijkheid te ver
nietigen, heeft thans het aanzien ge
kregen van een dodenstad. Op de
straten liggen uitgebrande voertui
gen en overal liggen gesneuvelden.
Het burgerlijk hoofd van de V.N. in
Katanga, Conor Cruise O'Brien, zei
maandagmorgen op een persconfe
rentie dat U.N.O.-troepen enkele sleu-
te!po.ofen in Elisabethstad in bezit
hadden.
Volgens officiële opgave had Finland
begin van dit jaar 4.484.655 inwoners met
Inbegrip van 7400 buitenlanders. Ruim
38 procent der bevolking woont in de
steden.
