Westduitsers kunnen morgen keus
maken uit negen lijsten
Neratoom bouwt voor
Italië atoomreactor
Nederlandse kritiek
op Russisch optreden
ZATERDAG 16 SEPTEMBER 1961
i-tiUVlEülALE Z E E U IV tl (J O U li A E T
VERKIEZINGSCAMPAGNES GEËINDIGD
V erkiezingsstormen
zijn geluwd
(Van. onze correspondent te Bonn.)
Gisteravond is in de Bondsrepubliek
de vooral in haar laatste fase nogal
niet onzuivere middelen gevoerde ver
kiezingscampagne geëindigd. Van
daag ziet men alleen nog de vrijwel
aan elke Westduitse boom en lan
taarnpaal hangende en op praktisch
iedere bruikbare muur en gevel ge
plakte partij-affiche als stille getui
gen van de strijd om de macht,
die de laatste weken is gevoerd.
Vanavond spreekt over radio en te
levisie nog de tweede man in den
lande, de C.D.U.-president van de
bondsdag, dr. Eugen Gerstenmaier
tot de ruim 37 miljoen Westduitsers,
die zondag hun stem zullen kunnen
uitbrengen (zij zijn daartoe niet
verplicht) op een van de negen par
tijen en partijtjes, die dingen naar
de 519 bondsdagzetels.
Aanvallen
Er zijn in de afgelopen maanden
en weken van drie kanten gecon
centreerd aanvallen op de absolute
C.D.U.-C.S.U.-nieerderheid gedaan.
De twee oppositiepartijen van de
vorige bondsdag, de sociaal-democra
tische S.P.D. en de liberale Vrije
Democratische Partij, hadden liet
zich beide ten doel gesteld om de
absolute C.D.U.-C.S.U. meerderheid
in de bondsdag te breken. Zij wilden
de Adenauer-partijen er op deze
wijze toe dwingen ook de andere po
litieke groeperingen in het landsbe-
leid te betrekken.
De derde aanval kwam van bul
ten: hij werd op 13 augustus inge
zet door Walter Ulbriebt van
Oost-Duitsland, toen deze de zone-
grens in Berljju dicht metselde. De
door de Westduitse bevolking als
wankelmoedig uitgelegde houding
van Bonn en dus van de rege
ring en de haar steunende par
tijen die geen ander doel had
dan het ontstaan van een paniek
te verhinderen, de verkeerd be
grepen houding van de westelijke
bondgenoten, en dr. Adenauers
lange wegblijven van Berlijn
hebben de Adenauer-party geen
goed gedaan en Will.v Brandt als
regerende burgemeester vande be
dreigde frontstad veel politiek
kapitaal geleverd.
Minimum
Er zijn nog zes andere partijen en
partijtjes in de race om de bonds
dagzetels. Onder hen komen er even
tueel nog twee in aanmerking voor
parlementsmandaten, wanneer zij er
tenminste in slagen om vijf procent
van alle uitgebrachte geldige stem
men te verzamelen. Dit is het minste
dat een partij moet veroveren, tenzij
hij erin slaagt drie van zijn kandida
ten via de directe, persoonlijke keu
ze te doen verkiezen (247 kandida-
Onlangs zijn in het kasteel Sycliroy,
Zuid-Bohemen, Tsjecho-Slo wakije
schilderijen van grote historische
waarde gevonden.
Een van de waardevolste werken is
een portret van Saskia van Uylen-
hurgh, de eerste vrouw van Rem
brandt van Rhijn.
Het schilderij van Rembrandt is tij
delijk tentoongesteld in de Pinaco
theek van Liberec.
ten worden via de kieslijsten en
een gelijk aantal door directe aan
wijzing gekozen).
Gezien deze situatie breekt men
zich in Bonn eigenlijk al het hoofd
over een toekomstige regerings
coalitie en over de volgende bonds
kanselier. Er is de laatste dagen
veelvuldig sprake geweest van een
op handen zijnde vervanging van
dr. Adenauer. Ook leidende politici
van de C.D.U. en de C.S.U., hebben
openlijk de naam van prof. Ehr-
hard als opvolger van Adenauer ge
noemd. Deze zelf is op zijn laatste
persconferentie, vrijdagmiddag, het
antwoord op vragen over de „erfop
volging" uit de weg gegaan.
Aftreden
„De C.D.U. en de C-S.U. hebben in
hun verkiezingscampagne een ganse
reeks van bekwame mannen voor
gesteld. De S.F.D. had blijkbaar
maar één man aan te bieden", aldus
dr. Adenauer, die er terecht op wees
dat in de S.P.D.-campagne alleen
de beeltenis va» Willy Brandt op
de affiches is verschenen en geen
van de leden van zyn schaduwkabi
net...
„Al deze C.D.U.-C.S.U.-ers hebben de
ervaring en de capaciteit om leider
der regering te worden".
Ook dit persoonlijke dementi van
de kanselier heeft de geruchten in
lllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
Westduitse verkiezingen
op de televisie
De Nederlandse Televisiestïch-
ting zal zondag van 22.30 tot
ff 23.15 uur van de Duitse tele- n
visie een programma overne-
men, dat gewijd is aan de ver-
kiczingen in West-Duitsland.
js Dinsdag 19 september zal de
H N.T.S. van 3 uur af een direc-
te reportage geven van de zit-
eee ting der Tweede Kamer, waar-
- in prof. Gerbrandy zal worden =e
herdacht en waarin de miljoe-
H nennota zal worden aangebo-
den.
iiiiiiiiiiiiiiiHiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiijiiiiiHiiliiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiF
Bonn niet doen verstommen, dat
het Adenauer-tijdperk ten einde
gaat, dat de kanselier vermoedelijk
nog aan het hoofd van de regering
zal blijven zolang de Berlijnse crisis
voortduurt, maar dan toch binnen
de komende vier jaren de regerings
zaken uit handen zal geven.
Het geldt als vaststaand dat de
C.D.U., de C.S.U. en de vrije demo
craten gezamenlijk prof. Ehrliard
als volgende kanselier zullen voor
dragen aan bondspresident Lübke,
die tenslotte het grondwettelijke
privilege heel't de regeringschef te
benoemen. Dat is iets wat in het
Adenauer-tydperk vrijwel in verge
telheid is geraakt. De verkiezings
campagne heeft het Westduitse volk
weer daaraan herinnerd.
ORDER VAN ACHT MILJOEN
Valse-dollarbezitters
gearresteerd
De 48-jarige Amsterdamse oud-yzer-
handelaar J. D. en zijn 33-jarige bui
tenlandse vriend R. B. die in ons land
valse 20-doIIarbiljetten hebben aan
gegeven, zijn in Nymegen tegen de
lamp gelopen.
Toen het tweetal in een Nijmeegs
restaurant het diner gebruikte, be
spraken de kelner en zijn patroon
een krantenbericht over het in om
loop zijn van valse 20-dollarbiljetten.
Even later 'wilde de oudste van de
twee gasten afrekenen en bood daar
bij een biljet aan, dat argwaan op
wekte. Toch kreeg hij wisselgeld te
rug, waarna het tweetal er met spoed
vandoor ging.
De kelner stelde zich voor de zeker
heid in verbinding met het politie
bureau, waar de opgegeven signale
menten nauwkeurig klopten met het
opsporingsverzoek, dat was ontvan
gen van de centrale recherche in
Amsterdam.
Bij een speurtocht door de politie in
het centrum van de stad werden de
twee gezochte mannen weldra aan
getroffen.
M or gen worden in West-Duitsland al
gemene verkiezingen gehouden. In
Siegburg, bij Bonn, is een onbewoon
baar huis volgeplakt met verkie
zingsplakkaten van de verschillende
partijen,
Nederlands plan bloeit het
beste van Euratom
(Van onze Haagse redactie)
Ondanks het feit dat Euratom slechts
tien dagen tyd gaf om een voorlopig
ontwerp te maken, slaagde de Ne
derlandse N.V. Neratoom waarin
zes nationale industrieën participeren
er in de opdracht voor öe bouw
van een kernreactor in Italië te be
machtigen. Het is de eerste volledige
opdracht die Neratoom krijgt, zo
deelde de voorzitter van de N.V., ir.
J. C. van Reenen, ons mee. Tot nu
toe vervaardigde Neratoom wel com
ponenten voor nucleaire installaties,
maar nog nimmer kreeg men de kans
een groot project als dit in Italië te
bemachtigen. De totale kosten van
de reactor zullen tussen de zes en
acht miljoen gulden komen, zo ver
wacht men.
Direct na het verzoek van Euratom
(Brussel) aan Neratoom, mee te din
gen in een sterk Euratom-veld naar
de opdracht, nam de directie van de
Nederlandse Kernenergie-Organisa
tie contact op met het Reactor Cen
trum Nederland, het ingenieursbu
reau Comprimo en het advies- en
constructiebureau Tebodin. Deskun
digen van Neratoom en deze drie in
stellingen, slaagden erin het ont
werp tijdig gereed te krijgen. Het
ontwerp bleek, na uitvoerige bestu
dering in Ispra, het beste te zyn van
de inzendingen die gekomen waren
uit België, Italië, Frankrijk en Duits
land.
Proefnemingen
De reactor die in Nederland ge
bouwd zal worden, is een deel van
een ontwikkelingsprogramma, dat
als eindprodukt een grote kern
reactor moet hebben, die effectie
ver zal werken dan enige conven
tionele energiecentrale.
Teneinde tot dit eindprodukt te
komen, is men genoodzaakt in
fasen te werk te gaan. Iedere fase
hoeveel is niet precies bekend
zal een reactor tot resultaat
hebben. Daarnaast zullen reacto
ren moeten worden gebouwd voor
het doen van tal van proefnemin
gen.
Tot deze laatste groep zal de reactor
behoren, die Neratoom thans gaat
bouwen. Het is derhalve een kleine
reactor, van het type waarbij zwaar-
water als moderator en een organi
sche vloeistof als koelmiddel zal wor
den gebruikt.
De reactor zal bestaan uit een groot
aluminium vat, dat maximaal 25 ton
zwaarwater (prijs 260 per liter)
zal kunnen bevatten. Er komt een
reactorhuis omheen, met een opper
vlakte van 70 vierkante meter.
Voor de bepantsering van de reactor
zal van een grote hoeveelheid beton
gebruik worden gemaakt. Een deel
van de betonnen bescherming zal ver
rijdbaar zyn. De zuiveringsinstalla
ties zullen als grote blokkendozen
kunnen worden verstuurd naar Ispra.
Het vervoer van het vat zal mocily-
ker zijn. De elektronische apparatuur
van de reactor zal zeer uitgebreid
zijn. Philips is één van de participan
ten in Neratoom.
In de kosten die tussen de zes en
acht miljoen gulden komen, zijn niet
de splijtstofelementen en het zwaar
water begrepen. Dit verzorgt Eura
tom. De bouwwerkzaamheden in Is
pra worden eveneens niet door Ne
derland uitgevoerd. De werkverde
ling van Neratoom is nog niet ge
reed. Het ligt in de lyn der verwach
tingen dat o.m. het aluminium vat
door de Kon. M. „De Schelde" zal
worden gebouwd.
Vrouw van gearresteerde
reisleider in Den Haag
De echtgenote van de heer B., die
verdacht wordt van fraude bij bet
Australische reisbureau „Seven
Seas" en aan wie oen verduistering
van 40.000 Australische ponden is
ton laste gelegd, verblijft in Den
Haag.
Donderdag heeft de politie haar aan
getroffen op een aangegeven adres.
De veronderstelling als zou zij een
deel van het verduisterde bedrag bij
haar hebben Is niet juist. De vrouw,
zo heeft zy verklaard, bezit zelf geen
cent meer.
Volgens mededelingen van mevrouw
B. aan de Haagse politie zou zij
kort voor de arrestatie van haar
man door hem uit Australië naar Eu
ropa zijn gestuurd. Zij zou in Zü-
rich bij een bank geld hebben moe
ten opnemen, uit een tegoed dat haar
man daar zou hebben staan.
De bank heeft evenwel altijd ont
kend, dat de heer B. een tegoed had.
Kort na haar aankomst In ons land
neeft de vrouw, die thans bij familie
verblijft, vernomen dat haar man
was gearresteerd, verdacht van een
zeer omvangrijke fraude. Teneinde in
haar eigen levensonderhoud te voor
zien Is zij inmiddels als typiste gaan
werken.
Koningin en prins
naar De Gaulle
President De Gaulle heeft bij
het bekend worden van hun
voorgenomen bezoek aan Ne
derlandse legeronderdelen in La
Courtine koningin Juliana en
prins Bernhard uitgenodigd om
dan bij hem een maaltijd te ge
bruiken. De koningin en de
prins zijn voornemens, ook nu
hun bezoek aan La Courtine
geen doorgang kan vinden, aan
deze uitnodiging gevolg te ge
ven.
Daartoe zullen zij op 20 september
per regeringsvliegtuig op en neer
naar Parijs vliegen om daar bij de
president de lunch te gebruiken.
De legeronderdelen, die koningin en
prins oorspronkelijk in La Courtine
hadden willen bezoeken, zullen nu
door hen binnenkort in Nederland
worden bezocht.
OP INTERPARLEMENTAIRE CONFERENTIE
„Kroesjtsjew heeft
agressieve plannen"
Do Nederlandse delegatie op de in
terparlementaire conferentie in Brus
sel lieeft vrijdag Kroesjtsjew be
schuldigd van „agressieve plannen",
die ten grondslag liggen aan de her
nieuwde Russische proefnemingen
met kernwapens. Terwijl Indiase,
Zuidamerikaanse en ook Afrikaanse
parlementariërs zich beperkten tot
het aandringen op de stopzetting van
de proeven waarbij Pandit Koenz-
roe (India) overigens betwijfelde of
het nemen van proeven met kernwa
pens wel het juiste bewijs is voor
de Russische wens om tot ontwape
ning te komen zei het Tweede-
Kamerlid A. E. M. Duynstee, dat de
Sowjet-Unie geen genoegen meer
neemt met liet evenwicht, dat in de
„kernmacht" was bereikt.
BELONING BLEEF UIT
Smokkelende boer gaf duizend
gulden voor een pakje kralen
(Van een correspondent)
Onder verdenking de bejaarde landbouwer F. L. uit Koningsboseli
(gemeente Echt) in Limburg voor een bedrag van 1000 gulden te
hebben opgelicht heeft de rijkspolitie een 51-jarige koopman uit
Heerlen en een 85-jarige verzekeringsagent uit Geleen aangehou
den. De aangehoudenen zijn ingesloten.
Zy wendden zich kort geleden tot de landbouwer met het verzoek
een pakje diamanten over de Duitse grens te brengen. De landbou
wer die vlakbij de Duitse grens woont, zou duizend gulden kunnen
verdienen als hy het van zware lakstempels voorziene pakje, dat
kostbare diamanten moest bevatten over de grens zou willen smok
kelen. Voor de argeloze boer die dagelijks de grens overgaat, was
dat een koud kunstje en hij voelde er wel voor eens duizend gulden
te verdienen. Er was echter een voorwaarde aan verbonden, want
de boer moest duizend gulden geven als borg voor de tijd, dat hij
het pakje, dat een kapitaal vertegenwoordigde onder zijn berusting
had. De boer liet zich, in het vooruitzicht in enkele minuten tijds
een som van duizend gulden te kunnen verdienen, bewegen om de
mannen duizend gulden ter hand te stellen als borgsom. De beide
opdrachtgevers zouden dan verder op legale wijze langs de door
laatpost over de grens gaan en aan de andere zijde van de grens de
boer, die langs een binnenweg het pakje over de grens moest smok
kelen, opwachten.
De boer die rustig over de grens wandelde met het waardevolle
pakje, begaf zich naar de afgesproken plaats, maar daar kwam
geen van de beide opdrachtgevers opdagen. Na te vergeefs te heb
ben gewacht drong het tot hem door dat hij was beet genomen. Hij
begaf zich naar de politie en daar bleek, toen het pakje werd ge
opend, dat dit slechts waardeloze kralen bevatte.
VVS**\\V*>VWVVVVVWWVAA/WVWVW*/VVVVVVVVV\VVV*
Pia Beck had ongeluk
bij zwemmen in Portugal
De Nederlandse jazz-piauiste Pia
Beck, die deze maand met haar trio
in de Portugese nachtclub „La Kon-
da" te Estoril is geëngageerd, heeft
een ernstig ongeluk gehad. Toen zij
verkoeling in de zee zocht, greep
haar plotseling een grote golf en zij
werd met kracht op hot strand ge
smakt, waar zy bewusteloos bleef
liggen.
Naar een ziekenhuis vervoerd, con
stateerde de arts dat onze landgeno
te een been had gebroken, haar voet
had verstuikt en de spieren van haar
voet waren verrekt. Pia Beek zal
minstens vyf weken met haar been
in een gipsverband moeten lopen.
Tengevolge hiervan heeft zij ver
scheidene televisie-uitzendingen van
Lissabon moeten afzeggen, alsmede
een extra engagement in het noorden
van Portugal. Om aan de contractu
ele verplichtingen in Estoril te kun
nen voldoen blijft haar trio doorwer
ken. waarbij zij zelf het toekijken
heeft.
In oktober zal de jazz-pianiste optre
den in de „Adria Nightclub" te Tel
Aviv en radio- en televisieuitzendin
gen verzorgen in Haifa en in Jeruza
lem. In december zal Pia Beek naai'
Nederland terugkeren voor diverse
radio-uitzendingen van de A.VJH.O.
en voor een televisieoptreden in haar
programma „Gastenavond" op 17
december.
Hotelgasten werden
met t.b. besmet
(Van een correspondent)
Via de consultatiebureaus voor t.b.-
onderzoek in zijn woonplaats of de
omgeving daarvan worden momen
teel reeds ongeveer gedurende een
maand personen voor controle op
geroepen, die in het zomerseizoen in
het Strandhotel op Vlieland liebbeu
gelogeerd. In de maand juli is name
lijk aan liet licht gekomen, dat een
Leeuwarder werkstudent die als kel
ner in liet hotel werkte, in ernstige
mate door t.b. was aangetast, hoewel
hij vrij kort van tevoren nog was
doorgelicht.
Er zijn tot nu toe vier gevallen van
t.b. ontdekt. Deze vier patiënten wo
nen in verschillende delen "an het
land. Moeilijker wordt het uiteraard
de adressen te vinden van mensen, die
eens een keer in het hotel hebben
gegeten of er zomaar eens een con
sumptie hebben gebruikt. Dit valt niet
na te gaan, omdat deze mensen na
tuurlijk niet zijn geregistreed. Zij
hebben echter evenzeer in de omstan
digheden verkeerd met de ziekte be
smet te worden.
net Amerikaanse huis van afgevaar
digden te Washington heeft de oprichting
van het „vredeskorps" als een perma
nent regeringsbureau goedgekeurd. Het
„vredeskorps", dat door president Ken
nedy werd opgericht, bestaat uit Ame
rikaanse vrijwilligers, die aan onder
ontwikkelde landen technische en andere
hulp verlenen.
Terwijl de Russische delegatie aan
dachtig en onbewogen toehoorde zei
de heer Duynstee, dat er slechts één
antwoord mogelijk is: Kroesjtsjew
heeft geen vreedzame bedoelingen,
maar agressieve plannen.
Het Nederlandse kamerlid bracht tij
dens de vrijdag voortgezette alge
mene debatten van de conferentie
ook de komende onderhandelingen
over het Britse lidmaatschap van de
E.E.G. ter sprake.
Dit lidmaatschap, zei hij, hoezeer
ook toe te juichen, mag geen
breuk tot gevolg hebben tussen
Engeland en de landen van het
gemenebest. Hij stelde voor een
bijzondere band van deze landen
met de Europese Gemeenschap
mogelijk te maken een geaffi
lieerd lidmaatschap waarvan
het accent meer op de commercië
le dan op de politieke aspecten
zou liggen.
Het onderwerp „kolonialisme" was
het hoofdthema van de Indonesische
spreker van vrijdag, Manai Sophiaan.
Zonder de kwestie-Nieuw-Guinea te
noemen pleitte het Indonesische par
lementslid voor meer aandacht voor
dit vraagstuk, dat naar zijn mening
ook tot de „wortels" van de inter
nationale spanningen behoort. Hij zei
verder over de huidige wereldproble
men sprekend, dat het thans „niet
de kwestie is uit te maken, wie gelijk
en wie ongelijk heeft, maar om de
mogelijkheden te onderzoeken hoe
tot een oplossing te komen". De rust
in de wereld zal volgens hem niet
terugkeren, zolang niet alle volkeren
onafhankelijk zijn en er sociale
rechtvaardigheid heerst.
De verwachte rede van de Belgische
minister van buitenlandse zaken tot
de leden van de interparlementaire
unie is vrijdag niet doorgegaan. Mi
nister Spaak zou er de voorkeur aan
hebben gegeven thans aan de
vooravond van zijn besprekingen in
Moskou niet in het openbaar te
spreken. In Brussel werd overigens
vrijdag officieel tegengesproken, dat
Spaak aan Kroesjtsjew een „vredes
plan" zou voorleggen.
Acht doden in
het verkeer
De 70-jarige mevrouw Jonker uit
Heemse is by het oversteken op de
Veerbrug te Heemse door een passe
rende auto gegrepen. Hoewel de ver
wondingen zich aanvankelijk niet
ernstig lieten aanzien, is zij later
toch aan de opgelopen verwondingen
bezweken.
Een brommer, bestuurd door de heer
J. Hnlseboscb uit Heemse, die als
duopassagier de 17-jarige G. Hofsink
bij zich had, werd eveneens bij het
oversteken gegrepen door een achter
opkomende auto. Hofsink kwam op
de bumper van de auto terecht en
werd 100 meter ver meegesleurd. In
het ziekenhuis te Hardenbcrg is hij
later overleden.
De 61-jarige landbouwer G. Rohof
uit Vriezenveen werd aangereden,
toen hij op weg was naar zijn weide
om de koeien te melken. R. werd
enkele meters meegesleurd en ernstig
aan hoofd en borst gewond. Hij over
leed op weg naar het ziekenhuis.
In Apeldoorn werd de 30-jarige wiel
rijder, H. Brouwer, bij het naar links
uitwijken door een auto aangereden.
De heer Brouwer, die ernstig werd
gewond, overleed later in het zieken
huis.
De 12-jarige scholier Evert I-Iolst
raakte in Amsterdam met zijn fiets
onder een vrachtauto. Hij overleed
op weg naar het ziekenhuis.
De 86-jarige heer J. Bosch die don
derdagavond zwaar werd gewond
toen hij in zijn woonplaats Nunspeet
door een militaire wagen werd over
reden, is gisteren in het ziekenhuis
te Harderwijk overleden. De heer
Bosch stond bij de spoorwegovergang
te Nunspeet kleine etenswaren te ver
kopen aan een wachtende militaire
colonne. Toen de colonne doorreed,
kwam de heer Bosch ten val en
raakte onder een wagen.
De 68-jarige H. Zeutenhorst uit Am
sterdam is gisteren in Nieuw-Millin-
gen verongelukt, toen hij met zijn
bromfiets een wandelaar aanreed.
Hij kwam ten val en overleed tijdens
het vervoer naar het ziekenhuis.
In Monster werd het zesjarig jon
getje P. van Heijningen door een mo
tor aangereden. Het knaapje overleed
ter plaatse.
