PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
HONDERDDUIZENDEN VLUCHTEN VOOR
KOKENDE ZEE EN ONTEMBARE ORKAAN
Zeeuwse korpsen: muziek naar mensen brengen
Carla, windkracht 17,
vernietigt oogst
Centraal magazijn
V. en D. afgebrand
MA0 IS BIJ
KR0ESJTSJEW
Dikke rookwolken
boven Amsterdam
Vandaag..
Blader-boek
204e jaargang - no. 21S
Dagblad, uitgave van de firma
Provinciale Zeeuwse Courant
Directie: F. van de Velde en F. B.
den Boer. Adjunct: W, de Pagter.
Hoofdredacteuren:
W. Leertouwer en G.' A. de Kok.
ABONNEMENTSPRIJS 56 cent per
week, 7,00 p. kw.; £r. p. p. 7,25
per kw. Losse nummers 15 cent.
WAARIN OPGENOMEN DE MIDDELBURGSE, VLISSINGSE, GOESE, BRESKENSE COURANT EN VRIJE STEMMEN
Dinsdag 12 sept. 1961
ADVERTENTIEPRIJS 27 cent per
m.ra. Minim, p. advertentie 4.
Ing. mededelingen driemaal tarief.
Kleine advertenties (max. 8 regels)
25 cent per regel met een minimum
van f 1,25. „Brieven bureau
van dit blad" 25 cent meer.
Giro no. 359300 P.Z.C., Middelburg.
Bureaus: Vlisslngen Walstr. 58-00, tel. 2355 (b.g.g. red. 3308/3546, adv. 3647/3643; Middelburg, Markt 51, tel. 3841 (b.g.g. red. 2078/3169. adv. 2375); Goes Gr. Markt 2, tel. 6140 (b.g.g. red. 7853, adv. 5213), Oostburg, tel 2395; Terneuzen,' tel. 2116; Zlerikzee. red. te). 2425. adm. tel. 2094.
ENORME RAMP IN TEXAS
De orkaan „Carla" die windsnelheden van 278 kilometer per uur
bereikt, en één van de ergste uit de geschiedenis is, heeft gister
middag 105 kilometer buiten Corpus Christï in de staat Texas,
haar snelheid enigszins verminderd en de inwoners aan de kust
van midden Texas enige uren in het ongewisse gelaten over de
gevolgen van haar ongebreidelde kracht. Intussen is de schade
aan de klist reeds aanzienlijk. Pieren en gehouwen zijn voorover
in de kokende zee gestort. Het tij is 3,5 meter hoven normaal
gestegen en de meteorologische dienst heeft gewaarschuwd,
dat het peil in de baaien tot 7,65 meter zou stijgen. Op vele
plaatsen zijn de verbindingen reeds verbroken. Telefoonpalen
knapten af als lucifershoutjes- De orkaan heeft pas twee slacht
offers geëist, aangezien meer dan 300.000 inwoners van de kust
gebieden het weekeinde in een massale vlucht het bedreigde
gebied hebben verlaten.
In Corpus Christi werd een „beperk
te noodtoestand" afgekondigd, om
de bevolking van de straat te houden.
Honderden bewoners werden geëva
cueerd uit de binnenstad.
Het leek dat „Carla", op de koers,
die zij nu volgt, de stad zon missen
met haar centrum, doch tot op grote
afstand van dat centrum blies de
wind met een snelheid tot 260 kilo
meter (windkracht 17) en Corpus
Christi leed grote schade.
Volgens con in Hong Kong verschij
nend dagblad is do leider van dë Chi
nese communisten, Mao Tse Toeng,
in liet geheim aaugekomen in Mós
kou voor overleg met premier
Kroesjtsjew.
Waarnemers in Hong Kong achtten
de toestand in de wereld gespannen
genoeg om Chinees-Russisch overleg
op hoog niveau te rechtvaardigen.
Volgens hen zou dit het tweede on
derhoud tussen Kroestjsjew en Mao
zijn sinds het bezoek van de Russi
sche premier aan Peking in oktober.
1959.
ALS HIJ WINT
Adenauer treedt
over twee jaar af
Dr. Adenauer zal, als zijn christen
democratische partij bij de bondsdag
verkiezingen op 17 september weer
de overwinning behaalt, binnen twee
jaar als bondskanselier aftreden, zo
beeft de Westduitse minister van de
fensie, Strauss, te Bad Tölz in Beie
ren verklaard. Volgens hem zal de
bondskanselier aanblyven, zolang de
huidige crisis om Berlyn voortduurt.
De Christen-Democratische Unie en
de met haar verbonden Beierse Chrls-
tclijk-Sociale Unie, waarvan Strauss
voorzitter is, zijn hel er over eens,
dat prof. Erhard, de vice-kanselier
en minister van economische zaken,
dan dr. Adenauer moet opvolgen, al
dus de minister van defensie.
Deskundigen vrezen dat de katoen
en rijstoogst waar hij aan Carla zal
zijn blootgesteld een schade van mil
joenen dollars zal lijden.
„Carla" verplaatste zich gisteravond
landinwaarts met een snelheid van
5 a 7 kilometer per uur. De kust
plaats Port Lavaca, die byna geheel
door de bevolking was verlaten, lag
precies op de baan die „Carla" volg
de.
Ratelslangen
Door „Carla" opgewekte wervelstor
men gingen deze orkaan vooruit.
De politie meldde dat drie mensen
gewond raakten door een wervel
storm nabij Slidell in de staat Loui
siana.
Ratelslangen en andere reptielen
betekenden een ander gevaar,
toen zy uit bun schuilplaatsen
kropen en. door de straten en we
gen in de kuststeden gleden.
De gehele kust, van Grand Isle,
Louisiana, tot in het zuiden van
Texas, werd één groot moeras en
nog is waarschijnlijk het ergste niet
gekomen,
MlllinilllllllllllllllllllllllllllH
Echtgenoot niet goed,
dan geld terug
M Volgens de Londense Daily j§
s Sketch is er een twintigjarige
Engelse die een man wil kopen êee
ze op afbetaling. Voldoet hij niet,
jÜ dan wil ze haar geld terug.
June Daley is bereid in te ze
z; gaan op het aanbod van drie =j
H „ongelukkige" Britse soldaten, z;
ez die hebben gezegd dat ze het ze
eerste het beste meisje zullen
ez huwen dat hen met 150 tot 250
H pond sterling uit het leger
koopt.
ez Miss Daley heeft, volgens de
ze Daily Sketch, seiner Johnny ff
Dundee gekozen aan de hand ff
van foto's. Zij ging op het aan-
z: bod in in een brief aan de |f
H krant. m
IiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiitiiiiiiM
Een felle uitslaande brand heeft
maandagmiddag in Amsterdam een
gebouw van vier verdiepingen aan de
Vijzelgracht bijna geheel verwoest.
In het gebouw zijn de afdeling in
koop en het centraal magazijn van
Vroom dc Dreesmann gevestigd.
GEEN PERSOONLIJKE ONGELUKKEN
Verkeer in binnenstad
door blussing ontwricht
Een felle uitslaande brand heeft gis
termiddag een vier verdiepingen
hoog gebouw aan de Vijzelgracht te
Amsterdam bijna geheel verwoest.
In. het gebouw zijn de afdeling in
koop en het centraal magazyn van
Vroom en Dreesmann gevestigd Op
het tydstip dat de brand uitbrak
ongeveer half één waren ongeveer
200 employees in het gebouw aanwe
zig.
De 2•1-jarige meubelmaker A. Mul
der, die ook in het gebouw aanwezig
was,'vertelde dat de brand was ont
staan door kortsluiting op de eerste
verdieping. De brandweer, die met
groot materieel was uitgerukt, had
het vuur na een uur bedwongen.
Toen de enorme rookwolken enigs
zins waren opgetrokken bleef een
over een breedte van ruim 30 metèr
totaal gehavende voorgevel over.
Ook enige nabijgelegen huizen heb
ben brand- en waterschade opgelo
pen. Het verkeer in de binnenstad
was door de brand totaal ontwricht.
Vlammenzee
Toen de brandweer bij de vuur
haard arriveerde, stond de bene
denverdieping reeds geheel in
lichter laaie. De brandweercom
mandeur A. Kroese zei, dat het
vuur in de onmiddellijke nabijheid
van een hoeveelheid plastic is
ontstaan. Dit was de reden, waar
om het vuur zich zo enorm snel
kon verspreiden. De brandweer
heeft de vlammenzee mèt veertien
stralen bestreden.
Tijdens hét blussen viel een voedings
kabel van de tramdraden in een
regen van vonken naar beneden.
Persoonlijke ongelukken hebben zich
by de brand niet voorgedaan.
Een der brandweerlieden werd als
gevolg van de grote rookontwikke-
ng onwel en werd voor observatie
door de G.G. en G.D. naar een zie
kenhuis gebracht.
De benedenverdieping van het op de
hoek van de Vijzelgracht en de
Noorderstraat gelegen hoofdgebouw,
ongeveer 20 bij 30 meter, is vrijwel
geheel uitgebrand. De drie'bovenver
diepingen zyn gedeeltelyk intact ge
bleven, maar hebben uiteraard brand
schade opgelopen. Over het schade
bedrag kon de directeur van V. en D.
nog geen mededelingen doen.
Het tramverkeer moest gedurende
bjjna twee uur geheel worden omge
leid, evenals het wegverkeer, het
geen in de drukke binnenstad tal
van opstoppingen veroorzaakte. Dui
zenden Amsterdammers hebben de
blussingsvvcrkzaainheden gade ge
slagen. Ook de loco-burgemeester
in'r. A. de Roos, de officier van justi
tie, mr. H. Lagerwaard, en de hoofd
commissaris van politie, de heer II.
J. van der Molen, waren ter plaatse
aanwezig. Dft grote inktzwarte rook
wolken waren tot ver in de omtrek
zichtbaar.
V wordt de Duitse kerk-
muziekcomponist én muzïek-
paedagoog prof. Ernst Pep-
c ping te Berlijn 60 jaar;
w\*wvvw\\*wv\*www
Kolendampvergiftiging
eist twee slachtoffers
De 89-jarige S. Boersma en zijn 83-
jarige echtgenote M. Boersma-Vink
zijn maandag in hun woning aan de
Star Numanstraat te Groningen le
venloos op bed aangetroffen.
Buren, die het vreemd vonden dat de
deur gesloten bleef, vonden het echt
paar. Het is vrywel zeker, dat het
echtpaar door kolendampvergiftiging-
is omgekomen. Vermoedelijk reeds in
de nacht van zaterdag op zondag.
Verplaatsbare tent
en kiosk vervangen
oude sta-in-de-weg
De oude, vaste „muziektent"
heeft afgedaan. Met muziektent
wordt hier bedoeld de sténen,
vaak zwaar met ijzerwerk ge
ornamenteerde bouwsels, zoals
men die vroeger op pleinen of
markten plaatste. Bij voorkeur
uiteraard —op het belang
rijkste plein in het centrum
van dorp of stad. Waar men ze
nog wel vindt, als sta-in-de-weg
voer het verkeer of als men het
arders wil zien: als monumen
ten, opgetrokken in de glorietijd
van harmonie en fanfare
Waarmee rig niet is gezegd, dal
harmonie en fanfare hun tyd
Een muziekhal-in-de-straatwand: die
te Westkapelle, één van de eerste,
die in Zeeland werd gebouwd. ,fioor
eendracht lot s'land gebrachtver
meldt een witte gevelsteen naar
een ontwerp van de heer Tv\ Boelse
uit Westlcapellc hebben de muzikan
ten deze hal zelf gebouwd.
(Foto -P.Z.C.)
hebben gehad. Integendeel, juist
op hét terrein van liet concerte
ren en dus ook de plaats van het
concerteren, kan een tendens wor
den gesignaleerd, die er op wijst,
dat de vele fanfare- en harmonie
gezelschappen, die Zeeland telt, de
tyd volgen en zich aanpassen aan
de nieuwe omstandigheden.
Tot die nieuwe omstandigheden be
hoort onmiskenbaar de tanende be
langstelling voor de concerten van
fanfare- en harmoniegezelschappen,
die van tijd tot tijd in de dorpen
en steden worden gegeven. De
„Zeeuwse Bond," het overkoepeld
orgaan van de korpsen, sluit de
ogen niet voor de muzikanten toch
wel weinig stimulerende ontwikke
ling. „Men loopt niet hard meer",
is een uitspraak van voorzitter J.
Burger uit Wemellinge, „daarom
moeten wij de muziek naar de men
sen brengen, dat Is men nu zö ge
woon
Met „de muziek naar de mensen"
brengen" doelt de heer Burger op
de verplaatsbare muziektenten, zo
als die reeds door verschillende ge
meenten In Zeeland zijn aangekocht,
onder meer door Vlissingen, Mid
delburg, Goes, Terneuzen, Arnemui-
den, Kloetinge, Kortgene en We-
meldinge.
Recent is de aankoop van Terneuzen,
waar de raad onlangs een krediet
van ruim tienduzeind gulden voteer
de voor de aanschaf van een derge
lijk „mobiel concertpodium".
Terneuzen ïs wel een zeer goed voor
beeld van dit „aanpassen": eerste
winstpunt van deze nieuwe ver-
plaatstbare muziektent is, dat men
de oude vaste tent op de Markt
kan afbreken. Dit betekent: meer
parkeerruimte, een ontlasting van
het verkeer dus, ruimte voor de
kramenmarkt en ruimte voor evene
menten op hoogtydagen. Als men
daarbij muziek wil hebben, kan men
de verplaatstbare tent immers altijd
nog terzijde van liet plein opstellen.
Een tweede pluspunt: Driewegen
en Sluiskil behoren tot de ge
meente Terneuzen en ook hier zal
men dus in dc toekomst regel
matig kunnen concerteren.
De verplaatsbaarheid is vanzelf
sprekend ook van bijzonder grote
betekenis als „de muziek" eve
nementen op sportvelden en speel
weiden moet opluisteren.
Het uitgangspunt dus van de heer
Burger: „De muziek naar de mensen
brengen". Hij voegt daaraan nog toe:
„Op deze wijze kan men zijn dona
teurs opzoeken. In het andere geval
speelt men altyd voor een beperkt
aantal mensen.
Dc Zeeuwse Bond heeft tot nu toe
bij de gemeentebesturen nimmer de
aanschaf van verplaatsbare muziek
tenten bepleit. „Het is nog een beetje
nieuw", aldus de heer Burger, „maar
ik meen dat de meerderheid van ons
bestuur zich in een dergelijk geval
vóór verplaatsbare tenten zou uit
spreken en indien de gemeenten dus
inlichtingen zouden inwinnen, meen
(Zie tlot pag. 2 kol. 3)
Er bestaat de laatste jaren in de
uitgeverswereld een uitdrukking,
waarmee een bepaalde boek
vorm wordt aangeduid: „kijk- en
leesboek". Het gaat daarbij om een
werk met veel platen en met een
meestal summiere tekst, een vorm
die tegemoet komt aan de verlan
gens van visueel-ingestelde lezers.
Aan deze nieuwe naam moesten wij
denken, toen wij dezer dagen van
Uitgeverij Van Goor het tweede deel
(I tot en met P) ontvingen van het
Zeeuws Woordenboek: óók dit werk
is om te kijken en te lezen, want het
bevat goed-getekenöe illustraties en
een. boeiende tekst. Maar toch is het
misschien beter om voor dit woor
denboek nog weer een nieuwe uitr
drukking te gebruiken, namelijk
„blader-boek". Want men bladert er
naar hartelust in, nu eens lezend on
der de ene letter, dan weer kijkend
bij de andere. Doch waar men het
werk ook opslaat: het blijft boeiende
lectuur!
Nu zal men ons wellicht vragen of
het niet enigszins overdreven is,
wanneer een woordenboek „boeiende
lectuur" wordt genoemd. Maar wij
kunnen met de hand op het hart
verzekeren, dat dit ten aanzien van
het Zeeuwse Woordenboek niet het
geval is: het eerste deel dat reeds
geruime tijd geleden verscheen is
één van die werken gebleken, die
men zo af en toe ter hand neemt om
er eens een avondje in „onder te dui
ken". Het verveelt namelijk geen
moment, zo is onze ondervinding,
hetgeen ons overigens van meer dan
één kant uit anderer ervaring werd
bevestigd. De eerste aflevering is in
derdaad voor velen een boeiend boek
geworden en wij twijfelen er niet
aan of het zal met het tweede deel
precies zo gaan.
Wat van dit alles de reden is?
Omdat dit Woordenboek der
Zeeuwse dialecten méér is dan
een woordenlyst: het is Zeeland en
de Zeeuwen zelf. Het leert meer over
het Zeeuwse volks
karakter dan me
nige ingewikkelde
verhandeling en
het typeert in één
enkele zin beter
dan menige boerenroman van hon
derden bladzijden. Een voorbeeld: bij
het op Walcheren voorkomende
woordje „opgeklonterd" wordt als
vertaling gegeven „opgemonterd, op
geknapt (ook na een ziekte)" en
daarna volgt een zin, waarin het
woord is gebruikt. En die zin nu is
een wereld op zichzelf: ,,'t Is sonde
da'k 't seie, mè Merien is 'éêlemaele
opgeklonterd. sint-a da wuuf van 'ni
hesturrev' is."
Nog een voorbeeld. Bepaalde woor
den, die in het algemeen beschaafd
een ruwe klank hebben, klinken in
het Zeeuws niet grof, maar wel ty
perend, zoals in deze versie van de
„grote heer willen uithangen": „Op
gróóteman's kalcuus wille zitte".
Waarop dan nog de van liefde voor
het detail getuigende toevoeging
volgt: „En dan deur d'n bril zakke..."
Hoe raak is bijvoorbeeld ook het
woord „luzeladdertje", waarmee een
bakkebaardje wordt bedoeld. Men
zou overigens enige kolommen kun
nen vullen met karakteristieke cita
ten.
Men zal begrijpen, dat wij dit
nieuwe deel met vreugde heb
ben begroet, want het dunkt
ons een prachtig boek, dat behalve
de hier reeds genoemde goede eigen
schappen ook een schat aan feitelijke
informatie bevat. Daarbij zijn de te
keningen van Jac. Prince verhelde
rend en verduidelijkend. Wij geloven
dat een woord van dank én geluk
wens jegens de Zeeuwse Vereniging
voor Dialectonderzoek met name
voor de redactrice mevrouw dr. H.
C. M. Ghijsen -op zijn plaats is:
dit werk is tot stand gekomen dank
zij de vrijwillige hulp van velen cn
het bevat het resultaat van vele ja
ren intensieve arbeid, verricht uit
liefdé jegens de provincie Zeeland.
Deze tweede aflevering zal naast het
eerste deel terecht een ereplaats in
nemen in menige Zeeuwse boeken
kast.
Prins Bernhard op bezoek
in Oostenrijk
Tijdens het afgelopen weekend, heeft
prins Bernhard te Mifctersil in Oos
tenrijk zijn oude vriend Eugene R.
Black, president van de wereldbank,
ontmoet.
Black en 20 andere bankiers loge
ren momenteel in Mittersil. Zij zullen
dezer dagen in Wenen de jaarverga
dering van de wereldbank bijwonen.
Prins Bernhard maakte van deze ge
legenheid gébruik en kwam naar
Oostenrijk om twee dagen samen te
zijn met Black. Het was het eerste
bezoek van de prins aan Mittersil,
sedert zijn huwelijksreis, toen hij en
prinses Juliana er een wintervakan-
tie van zes weken doorbrachten.
Wandelend echtpaar onder
auto; vrouw overleden
Op liet kruispunt Moerdijkse-post-
lmnnop de rijksweg Brcda-Roosen-
daal is zondagavond liet echtpaar C.
vun Dorst-van Gils uit Breda, dat Ie
voet; de rijksweg wilde oversteken,
door een personenauto gegrepen.
Beide slachtoffers werden naar het'
St.-Ignatiusziekenhuis te Breda over
gebracht, waar de 64-jarige vrouw
aan he*r verwondingen is overleden.
De 71-jarige man verblijft nog in het
ziekenhuis. Dc bestuurder van de per
sonenauto, J. J. van W. uit Dor
drecht. bleef ongedeerd. De auto
werd licht beschadigd.
