VREDESONDERHANDELINGEN TUSSEN FRANKRIJK EN TUNESIE Prinsessen op bezoek in feestend Yerseke PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT Nog meningsverschil over basisbezetting Rusland wijst staken kernproeven af Pieter Sjoerds Vandaag... UITWISSELING GEVANGENEN EERSTE STAP President Bourguiba van Tunesië heeft gisteren aangekondigd dat met Frankrijk de eerste contacten zijn gelegd voor het bij leggen van het geschil over de Franse marinebasïs te Bïzerta. De president bevestigde deze contacten tussen de Franse en Tunesische regeringen op een persconferentie op het regerings paleis. Bourguiba zette uiteen dat deze eerste contacten plaats hadden tijdens het onderhoud dat de secretaris-generaal van het ministerie van buitenlandse zaken, Taieb Sahbanï, donder dag met de Franse consul in Tunis had gehad. Deze bijeenkomst is het meest forme le en directe contact dat tussen de beide regeringen mogelijk was gezien het feit dat Tunesië eind juli de diplo matieke betrekkingen heeft verbro ken. De Tunesische president zei dat als eerste stap van de onderhandelingen de uitwisseling van gevangenen ter sprake was gekomen. Na de slag om Bizerta zijn onge veer 700 Tunesiërs door de Fransen gevangen genomen, terwijl aan Tu nesische zijde een klein aantal Fran se soldaten wordt vastgehouden. Basis-kwestie De nota die volgens welingelichte kringen door de Franse regering in direct aan Tunesië werd gezonden en waarin een voorstel werd gedaan tot een dergelijk contact, werd door Bourguiba niet ter sprake gebracht. De verklaring die president De Gaulle op zijn persconferentie had afgelegd met betrekking tot Bï zerta. waarin hij zei, dat Frank rijk bereid was deze kwestie di- Prof. Gerbrandy overleden Op 76-jarige leeftijd is in Den Haag overleden prof. nir. Pieter Sjoerds Gerbrandy, minister van staat, oud-minister-president, oud-lid van de Tweede Kamer voor de Anti-Revolutionaire Par tij, voorzitter van de Radio-raad, voorzitter van de Raad van Rechtsherstel en auteur van vele werken op politiek gebied. De overledene, die, zoals in de Twee de Kamer bij zijn vertrek werd gezegd, „bij zijn leven al een le gende was geworden", is vooral bekend geworden door zijn pre mierschap tijdens de oorlogsjaren in Engeland. Na het einde van de oorlog was hij een fervent tegen stander van de Nederlandse poli tiek ten aanzien van Indonesië. Als voorzitter van het comité Rijkseenheid werd hem zelfs een spreekverbod voor de radio opge legd. De overledene was drager van het Grootkruis van de Ne derlandse Leeuw en het Legioen van Eer en van talrijke hoge bui tenlandse onderscheidingen. Voor verdere bijzonderheden zie pagina 3. P.Z.C.-zaterdagnummer VANDAAG EEN uitvoerige ij H reportage over het bezoek van |j de prinsessen Beatrix en Mar- griet aan Yerseke, waar giste- E ren het oester- en mosselsei- e zoen met onder meer de ge- n s bruikelijke vlootschouw geo- H pend werd. Foto's op pagina 7; E reportage op pagina 9. H Verder in dit 18 pagina's lel- H lende P.Z.C.-zaterdagnummer: Stemmen uit de kerken (pag. E 3); Radio en t.v. met Films in e Zeeland (pag. 10): ..Onder H Zeclantls hoge hemel door Ba- rend Zwerf mans (pag. 11); §f letterkundige kroniek en kunst H (pag 13): Kerken en Maat- M H schappij en feuilleton (pag. 15) en de kinderkrant met klanken s s uit de ether op pagina 1(5. p liiiiiiiiiiiiiiiMiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiPiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiitiiiiiiüiir reet met Tunesië te bespreken, maar onder de huidige gevaarlij ke situatie tussen oost en west er niet over dacht de basis op te ge ven, werd door Bourguiba uitge legd als zou De Gaulle bedoelen dat Frankrijk de marinebasis niet tijdens de Berlijnse crisis zou wil len verlaten. Voorbarig „Het essentiële punt, tenzij ik mij vergis, is dat de president van de Franse republiek het principe van geleidelijke evacuatie aanvaardt, al dus Bourguiba. Politieke waarnemers te Parijs heb ben deze verklaring van De Gaulle uitgelegd als zou Frankrijk zijn basis te Bizerta niet willen verlaten zolang de gespannen verhouding tussen oost en west blijft voortduren. De Gaulle heeft de kwestie-Berlijn niet met na me genoemd, en het lijkt erop, dat Bourguiba enigszins voorbarig is ge weest met zijn conclusies. Het Tunesische staatshoofd liet door schemeren dat als tweede stap in de verzoeningspoging de heropening van de Franse universiteit en de culturele missie in Tunis zou kunnen worden overwogen! Kroesjtsjew: stunt en niet voor discussie In de grote hal van het Kremlin in troduceerde burgemeester Alexander Dvgai van Moskou vrijdag premier Nebroe van India bij een menigte van 2000 mensen, die bijeen was voor een „rally" voor Indiaas-Russische vriendschap. Toen Nèhroe, aan de zijde van pre mier Kroesjtsjew naar het podium liep, kreeg hij een ovatie. Op deze vergadering beschuldigde premier Kroesjtsjew liet westen er van op het punt te staan de wereld in oorlog te storten. Hij zei, dat „ter wille van do vrede" het noodzakelijk was, dat de Chinese volksrepubliek en de Oostduitse volksrepubliek tot de organisatie van de V.N. werden toegelaten. Het was voor het eerst sinds een maand, dat de Russische premier weer een redevoering hield. Opstel ling van de agenda voor deze bijeen komst was ongebruikelijk. Gewoon lijk spreekt eerst Kroesjtsjew en daarna zijn gast. Ditmaal echter sprak Nehroe eerst. Nehroe vertelde zijn gehoor, dat hij naar Moskou was gekomen met pre sident Nkroemah van Ghana, op speciaal verzoek van de landen van de Belgrado-conferentie, om een boodschap van de conferentie over te brengen aan premier Kroesjtsjew. Hij zei, dat die boodsch&p een beroep was op de Russische premier om de oor logsdreigingen te verminderen» Bezorgd Nehroe zei: „ik ben bezorgd in geest en gedachten over de wijze waarop de toestand in de wereld in de afge lopen maanden is verslechterd". Hij zei, dat het overwegen van een oor log altijd slecht was, maar zeker als dat gebeurde in een tijd van kernbe wapening. „In de Sowjet-Unie is meer dan in welk land ter wereld ook, de nadruk gelegd op de vrede", aldus Nehroe. Toen nam Kroesjtsjew plaats achter Een karakteristiek beeld van het be zoek, dat de -prinsessen Beatrix en Margriet gisteren aan Yerseke brach ten: Prinses Beatrix, zonnig lachend en vriendelijk wuivend naar de geest driftige menigte. Zó hebben duizen den haar gisteren vele malen kunnen aanschouwen. (Foto P.Z.C.) de lessenaar. Voor het eerst vertelde hij liet Russische volk, dat Rusland de kernproeven had hervat. Hij zei ook, dat Rusland niet zou ingaan op het Amerikaans-Britse voorstel om de proeven te staken „omdat liet voorstel een propagandastunt is en niet is bedoeld voor serieuze discus sie". Voorts zei Kroesjtsjew, dat de diplo matieke erkenning van twee Duits- landen door vele landen een belang rijke stap op weg naar de vrede zou zijn. Hij zei, dat Rusland vastbeslo ten was hierin voor te gaan door een vredesverdrag met Oost-Duitsland te tekenen en dat hij hoopte, dat andere landen zouden volgen, omdat „dit verdrag de jure het bestaan van twee Duitslanden proclameert". De prinsessen Beatrix eu Margriet waren gis teren in feestend Yerseke, waar het oester- en mosseiseizoen werd geopend. Van elf uur in de morgen tot. kwart voor vijf in de na middag woonden de heide vorstelijke gasten opgewekt, het programma hij en soms namen zij er zelfs onversaagd aan deel. Dat was tij dens de vlootschouw in de middaguren, toen zij op een woelige Oosterschelde een „overstapje" namen van een mosselkotter op een oester- korboot. Nadat de eerste oesters waren gevist, kreeg prinses Beatrix „de allereerste" aange boden, die zij ter consumptie aan de commis saris der koning in Zeeland, jhr. mr. A. F. C. de Casembroot overhandigde. Persoonlijk waagden de prinsessen zich toch liever niet aan het zilte zeebanket, zó uit het water... Op do foto: do prinsessen op het bordes van het raadhuis in Yerseke, direct na de aan komst. Voor foto's en reportage zie de pagi na's 7 en 9. (Foto P.Z.C.)_ Pieter Sjoerds Gerbrandy over leden. Het is een bericht, dat vriend en tegenstander een schok geeft. Want deze minister van staat belichaamde een bewogen pe riode uit ons staatkundig leven, die velen nog helder voor de geest staat: 19401945, de jaren waarin hij lei der was van de Nederlandse rege ring in Londen. Deze „leiders-kwali ficatie" is staatsrechtelijk onjuist, omdat de Nederlandse premier slechts voorzitter is van de minister raad en geen speciale verantwoorde lijkheid draagt als „leider van de re gering". Toch is het niet helemaal onverantwoord in dit geval deze uit drukking te gebruiken, want Ger brandy heeft zich in deze moeilijke jaren "vaak gedragen naar het Brit se voorbeeld als een „prime-minis ter". Sommigen noemden hem wel eens met enige ironie „Winston Ger brandy". Die autoritaire houding heeft hem vele moeilijkheden bezorgd men leze er de verslagen van de parlementaire en quêtecommissie maar op na vooral omdat zijn medeministers er niet van hielden, dat hun individuele verantwoorde- lijkheden werd ondermijnd. Daarover heeft Gerbrandy in Londen en la ter in Nederland vele bittere verwij ten moeten incasseren, maar aan de andere kant heeft men van vrijwel alle zijden toegegeven, dat de ver diensten van deze koppige Fries voor de Nederlandse zaak bijzonder groot waren. In de zomer van 1940 was immers het Nederlandse gezag bij de bondgenoten door allerlei oor zaken tot vi'ijwel niets gereduceerd, maar Gerbrandy zag kans de geal lieerde terughoudendheid jegens de Nederlandse regering te overwinnen. De parlementaire enquête-commissie heeft destijds op grond van haar onderzoekingen uitgesproken, dat hij de juiste man is geweest om in een kritiek ogenblik in ons volks bestaan een leidende plaats in te nemen. Zijn karakter en levensbe schouwing stempelden hem boven dien tot de aangewezen raadsman van de koningin. Beiden hadden een ongeschokt vertrouwen in de toe komst en een hecht geloof in de onbuigzaamheid van ons volk. Gerbrandy meed het compromis en ging onverzettelijk zijn eigen weg. Zelfs zijn partijgenoten hadden met hem te stellen, reeds al in het begin van zijn ministeriële loopbaan. Hij nam namelijk in 1939 zitting in het kabinet-De Geer tegen de zin van zijn geestverwanten in, maar hij stoorde zich niet aan pro testen van A.R.-zijde. Onverbloemd en kernachtig gaf hij als het te pas kwam uiting aan zijn mening en niet alleen als minister, maar ook als lid van het na-oorlogse parlement was hij een schilderachtige figuur: klein van gestalte, zijn fraaie witte snor agressief en wijd-uitstaande. Nooit ook verloochende zich het Frie se bloed en vaak gaf hij uiting aan zijn verbondenheid met de Friezen. Zo verdedigde hij in december 1951. in de Tweede Kamer de mogelijkheid om de eed in het Fries te laten af leggen en daarbij haalde hij opval lende jeugdherinneringen op. Zijn zuster moest hem psalmen leren, ver telde hij, maar dat moest in het Ne derlands. „En het „Prijs den Heer met blijde galmen" was sanskriet voor mij, meneer de voorzitter" ver klaarde Fries Pieter Sjoerds in de Kamer. Om daarna met zijn wat ho ge, galmende stem de Friese verta ling van de honderdzesenveertigste psalm voor te lezen: „Halleluja, bring de Heare, o myn siel dyn heechste sang". En hij voegde er aan toe: „Als men mij toen dat had geleerd, dan was de 'kunst in drie minuten de mijne geworden". In zul ke gevallen luisterde de Tweede Ka mer met aandacht en respect: hier sprak de Fries en Christen Gerbran dy. Een man bovendien, die ondanks zijn karakteristieke rechtlijnigheid, werd geacht om zijn beminnelijke omgang, zijn gevoel voor humor en zijn grote, gevoelige hart. Thans is hij heengegaan. Hij be hoorde tot de opvallendste mi nister-presidenten. die het ko ninkrijk der Nederlanden ooit heeft gehad. De herinnering aan hem wekt vele gevoelens op, van irritatie wan neer men terugdenkt aan sommige van zijn Engelse radiotoespraken („hij heeft makkelijk praten"), van vermaak over de ongezouten wijze, waarop hij zijn tegenstanders te lijf ging, maar vooral van diepe eerbied en genegenheid voor de steile vecht jas van Londen. Hij had zich in 1940 naar zijn eigen woorden voor genomen ..de kop er voor te houden7' en hij heeft het gedaan! Met hem is een man van formaat heengegaan, een groot vechter voor het ongedeel de koninkrijk der Nederlanden. E ...is het 60 jaar geleden, dat E de beroemde Franse schilder- H tekenaar, etser en lithograaf s Henri M. R. comte de Toulou- §f H se-Lr.utrec-Monfa op chateau e H Malromé (Gironde) overleed. 1 MORGEN1 H ...wordt de Vlaamse dichter Paul Verbruggen te Elsene 70 s E jaar. iiiiiiiuiiiiiiiiiiiiiiiiÉiïiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiH 204e jaargang - no. 213 Dagblad, uitgave van de firma Provinciale Zeeuwse Courant Directie: F. van de Velde en F. B. den Boer. Adjunct: W. de Pagter. Hoofdredacteuren: W. Leertouwer en G. A. de Kolc. ABONNEMENTSPRIJS 56 cent per week, 7,00 p. kw.; fr. p. p. f 7.25 per kw. Losse nummers 15 cent. WAARIN OPGENOMEN DE MIDDELBURGSE, VLISSINGSE, GOESE, BRESKENSE COURANT EN VRIJE STEMMEN Zaterdag 9 sept. 1961 ADVERTENTIEPRIJS 27 cent per mm. Minim, p. advertentie 4,—. Ing. mededelingen driemaal tarief. Kleine advertenties (max. 8 regels) 25 cent per regel met een minimum van f 1,25. „Brieven bureau van dit blad" 25 cent meer. Giro no. 359300 P.Z.C., Middelburg. Bureaus: Vlisslngen Walstr. 58-60, tel. 2335 (b.g.g. red. 3508/3546, adv. 8647/3643; Middelburg, Markt 51, tel. 3841 (b.g.g. red. 2078/3169, adv. 2375)Goes Gr. Markt 2, tel. 6140 (b.g.g. red. 7853, adv. 5213), Oostburg, tel 2395; Terneuzen, tel. 2116; Zierikzee, red. tel. 2425. adm. tel. 2094.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1961 | | pagina 1