Prof. mr. Gerbrandy, een „kleine" staatsman met grote allure Volkomen dwaas een oorlog te beginnen Compromis mogelijk over Schelde-Rijn Nederland heeft komende jaren dringend theologen nodig Westerse waarschuwing aan Moskou ZATERDAG 9 SEPTEMBER 1961 PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT S FEL EN SLAGVAARDIG Overledene hielp weg banen naar nieuwe politieke verhoudingen (Van onze parlementaire redacteur) Prof. mr. Pieter Sjoerds Gerbrandy, de kleine staatsman met de grootste allure, die de Nederlandse politiek beheerst heeft in een van de moeilijkste perioden van de geschiedenis, is overle den. Nederland ervaart dat als een groot verlies. Want al nam hij de laatste tijd niet meer actief aan het openbare leven deel, de herinnering is aan hem levend gebleven, al was het alleen al bij de zeer velen, die gedurende de bezetting clandestien naar de radio luisterden en moed en troost putten uit de redevoeringen waarin hij de vertwijfelde Nederlanders enig perspectief op de komende bevrijding probeerde te bieden. De herinnering is mede levend geble ven door zijn optreden in de Tweede Kamer in de jaren, dat er gesproken werd over de overdracht van de sou- vereinïteit aan Indonesië en hij zich daarvan in soms heftige bewoordin gen een fervent tegenstander toonde Als men de naam Gerbrandy uit spreekt, dan denkt men terug aan de jaren na het ogenblik, dat Indone sië' een zelfstandige status kreeg en de verhouding tussen Indonesië en Nederland steeds slechter werd. Prof. Gerbrandy liet niet na er tel ken» weer de aandacht op te vesti gen, dat deze onaangename situatie Eet gevolg was van het fiasco van de Indonesische politiek, die in de jaren vlak na de tweede wereldoor log door de Nederlandse regering werd gevoerd. De minister-president, prof. dr. J. E. de Quay gaf naar aanleiding van 't overlijden van pr. Gerbran dy een verklaring uit, waarin hij zei de overledene een markante persoonlijkheid te hebben gevon den, wiens karaktereigenschappen hem bijzonder geschikt maakten voor de zware taak, waarvoor hij in de tweede wereldoorlog werd gesteld. „Ik zal het altijd een voorrecht achten, dat ik vlak na de bevrijding in het tweede kabi net, dat zijn naam droeg, als mi nister heb mogen dienen zij het ook slechts voor korte tijd". Ook oud-minister-presldent dr. W. Drees, noemde prof. Gerbrandy een staatsman, die voor Nederland de allergrootste verdiensten heeft ge had. „Het was stellig een man van progressieve instellingen, die het in 1939 waagde tegen de uitdrukkelijke opvattingen van zijn antirevolu tionaire vrienden !n zitting te ne men in een kabinet, waaraan socia listen deelnamen. Daarmee hielp hij een weg banen naar nieuwe politieke verhoudingen in Nederland". In Zeeland Na de ramp in 1953 voelde prof. Ger brandy het als een gemis dat in d« Tweede Kamer diverse wetsontwer pen aan de orde kwamen, waaraan hij al of niet zijn stem moest geven, zonder op de hoogte te zijn van de toestanden in de droog gekomen ge bieden. Met zyn echtgenote bezocht hij daar om enkele dagen Schouwen-Duive- land, waar hij onder meer op het stadhuis in Brouwershaven werd ontvangen door burgemeester J. L. van Leeuwen. Ondanks het najaars weer stelde bij er prijs op met bur gemeester J. Romeyn Aan Ouwer- kerk de caissons te beklimmen, waarna hij later in de „woonwagen" met de burgemeester en diens echt genote thee dronk. Later bezocht hij het kerkhof in Nieuwerkerk waar de omgekomen begraven werden. De televisietoren in Goes werd offi cieel door de thans overleden staats man in gebruik gesteld, waarbij hij erop stond temidden van de Zuid- bevelandërs in hun eigen kleder dracht te worden gefotografeerd. Eervol ontslag commandant rijkspolitie te water Bij K.B. Is aan de dirigerend officier der rijkspolitie le klas H. van Box tel, commandant der rijkspolitie te water, ingaande 1 oktober 1961 eer vol ontslag verleend met dankbetui ging voor de vele en belangrijke diensten door hem in zijn functie bewezen. KORTE PREDIKATIE ZEKERHEID Lucas SJ, 8! Alle mensen zoeken zekerheid. Beveiliging eft verzekering op aller lei gebied is aan de orde van de dag Wij zoeken beveiliging voor gezond heid en leven, voor huis en hof en alle bezit. Wij zoeken een onderko men bij naderend noodweer.. Bij de dreiging, die over de wereld gaat, zoekt men aan alle kanten tiaar oplossingen, die de wereld en de mensheid uit de grote impasse waarin wij leven, kunnen helpen. Maar bij al die goedbedoelde pogin gen ow een oplossing te vinden heb ben vje toch geenz ekerheid. Terwijl wij die «ekerheid zo dolgraag zouden hebben voor ons nageslacht. Nu zijn er mensen, die bij de dag leven en denken: „Geniet maar van ■wat je nu kunt hébben. Straks zien we wel weer". Anderen gaan met pessimistische of fatalistische gedachten door het le ren: „Wat komen moet is toch niet te ontlopen". In breder verband zoekt men 't tn conferenties, waar mensen stulc voor stuk het beste menen met de wereld. Maar helaas gaat men de ene uit weg, die er is, voorbij. Hoogstens is er een moment van stilte bij de aanvang van de conferentie voor me ditatie of concentratie. Terwijl er nog altijd een EVANGE- LIE, d.i. een blijde boodschap, is. Zou het dan helpen, wanneer men op die conferentie met een gebed be gon? Neen, zeker niet, waiineer men in zö'n gebed onze verlangens aan God zou, presenteren-zonder-meer. Ook in 't persoonlijke leven gaat 't niet van een leien dakje, wanneer je bidt-zonder-meer. Omdat ons bidden zo vaak verkeerd is. En toch laat „God geen bidder staan". In 't Evangelie pan Luc. 8j vragen een paar mensen aan Jezus: Blijf bij ons. Heer". Een gewone vraag aan een vreemde, tegen (le avond, gesteld. Niets meer dan Oosterse be leefdheid.. Maar de vreemde blijkt later Jezus te zijn, die aan de maal tijd het tafelgebed doet. Op Ooster se wijze met opgeheven handen. Dan zien de mannen, dat 't, geen gewone handen zijn, maar handen met litte kenen, die doorboord zijn geweest aan het kruis. Zij herkennen Jezus aan de tekenen van Zijn lijden en overwinnin a opstanding En diezelfde Jezus verhoort de bede: ..Blijf bij ons. Heer" met de werke lijkheid van Zijn woord: „Ik ben met U alle dagen". Zietwat voor dreiging er ook moge zijn in uw leven en in de wereld hier is zekerheid. De enige, zekerheid. Voor nu en voor eeuwig. Middelburg W. F: ten Rouwelaar. MR. STIKKER IN WASHINGTON Maar bij misrekening is westen paraat Op enkele tientallen meters achter de keersluis in liet havenkanaal van Zierikzee is de N.V. Bailey deze week begonnen met de bouw Van een tachtig tons kraan. Deze kraam verrijdbaar op rails zal worden gébruikt bij het transport van de motoren, die in de fabriek van Smit-Bolnes N.V. gereed zijn voor aflevering. De grootste dieselmotoren, die binnenkort bij dit bedrijf in produktie komen, krijgen een gewicht van tachtig ton. Via een zijdeur ver laten zij de fabriek en door middel van een draaischijf en een lier worden de motoren op de reeds voor een groot deel gereedgekomen loswal gebracht. De gemeente Zierikzee heeft destijds een belang rijke som, voor de aanschaf van deze kraan gevoteerd om de indu strieën, die zich op het industrieterrein willen vestigen tegemoet te komen. (Foto P.Z.C.) De secretaris-generaal van de N.A. V.O., mr. D. U. Stikker, heeft vrij dag te Washington gezegd dat de NA.V.O. de middelen heeft voor en vastbesloten is tot strijd om Berlijn in het geval van een Russische aan val. Na een bespreking van een nur met de Amerikaanse minister van buitenlandse zaken, Rusk, zei de heer Stikker niet te geloven dat de communistische strijdkrachten van het bondgenootschap van Warschau even verenigd of betrouwbaar zijn. Een verslaggever zei tot mr. Stikker dat de kritiek was geuit dat enkele NA.V.O.-landen in Europa traag zijn met de opbouw van hun conven tionele strijdkrachten ondanks de crisis om Berlijn. De secretaris-gene raal antwoordde dat er misschien wel kritiek was geweest maar deze kri tiek was niet gerechtvaardigd, om dat over deze kwestie nog besprekin gen aan de gang zijn. Hij zei van mening te zijn dat alle bondgenoten een duidelijk standpunt innemen en trachten vast te stellen welke inspanning voor hen zal zijn te vergelijken met die van de Ver enigde Staten. „Alle bondgenoten doen wat zij kunnen". Vol vertrouwen De opperbevelhebber van de N.A.V. O.-striidkrachten in Europa, gene raal Korstad, heeft hem, naar hij zei, gezegd altijd vol vertrouwen te zijn over het antwoord dat de N.A.V. O. een aanvaller kan geven. De heer Stikker zei voorts niet. te geloven dat er een oorlog om Berlijn zal uitbreken. „Het zou zo volkomen dwaas zijn een oorlog te beginnen, dat ik niet geloof dat een oorlog uit- Saluutschoten op de Schelde De Nederlandse en Belgische vloot- eenheden, die deelnemen aan de Be- nclux-vlootdagen In het komende weekeinde in Antwerpen, zijn vrijdag in de Belgische havenstad aangeko men. Bij het passeren van de Belgische grens op de Schelde wisselde de Ne derlandse kruiser De Zeven Provin ciën saluutschoten met de basis van de Belgische marine. Het Nederland se aandeel in het gezamenlijk Neder lands-Belgische smaldeel bestaat uit De Zeven Provinciën cn da onderzee bootjagers Rotterdam en Friesland. Warmer weekeinde (Van onze weerkundige medewerker), p De afgelopen week heeft zeer sterke tegenstellingen in het weer te zien gegeven. Het be- gon vrij zomers, maar in het midden van de week bereikte ons een koude-golf met gure buien. Deze besloot donderdag- n avond met een korte stormach- tige wind. Inmiddels is de luchtdruk snel gaan stijgen, n zodat er gedurende het week- s einde een hoge-drukcentrum p p boven onze omgeving zal lig- p gen. De bewolking lost verder op. zodat het weer een wat e= zonniger karakter krijgt. Met een zwakke wind tussen zuid n en zuidwest wordt geleidelijk warmere lucht aangevoerd, waarin de temperatuur ook in Zeeland gedurende het week- einde geleidelijk boven de 20 p graden Celcius komt. Al met al dus toch nog een aangena- me verrassing na enkele gure herfstdagen. llllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllilf breekt. Er kunnen misrekeningen worden, gemaakt en als er maar een kans van een misrekening is, moet het westen paraat staan". Over zijp bespreking met Rusk zei de heer Stikker dat bepaalde zijden van het Berlijnse vraagstuk zijn be sproken. Hij is van plan ook met de Amerikaanse minister van defensie, Mcnamara, te spreken. Groot-Brittannië, Frankrijk en de Verenigde Staten hebben een speciale positie in Berlijn, maar de andere landen zijn ook betrokken bij de ver plichtingen jegens die stad, aldus de secretaris-generaal. Watersnood-piloot in jubileum-postvlucht Een hebcopterpiloot die door konin gin Elizabeth is geprezen voor zijn deelneming aan het reddingswerk in de watersnood van 1953 in Neder land, zal vandaag het toestel bestu ren waarmee de 50-ste verjaardag zal worden herdacht van de lucht postdienst in Engeland. De helicopter zal de korte route vliegen die voor het eerst in 1911 is MGR. BAETEN (BREDA) VAN AMBT ONTHEVEN Paus Johannes 23 heeft de bisschop van Breda, mgr. J. W. M. Baeten, op diens verzoek, om gezondheids redenen ontheven van zijn bisschop pelijk ambt. De paus heeft mgr. Baeten benoemd tot titulair aartsbisschop van Stau- gebruikt. Er gaan 50.000 brieven met ropolist Totdat de nieuwe bisschop een speciaal ïtempel mee. De piloot is captain J. A. Cameron van de British European Airways.' van Breda is benoemd, zal mgr. Eaeten het bisdom besturen als apo stolisch administrator. Vrouw gedood bij steekpartij in Amsterdam De 36-jarige weduwe Alberta de Waal, moeder van drie kinderen, is gisteravond op het portaal boven haar woning aan de Commelinstraat 34 in Amsterdam-Oost door haar buurman doodgestoken. De dader, de 30-jarige elektricien E. F., werd ge arresteerd. Hij heeft een bekentenis afgelegd. Tussen de vrouw en de dader be stond al lang onenigheid. Talrijke burenruzies waren daarvan het re sultaat. 1 Na zijn lugubere werk te hebben vol bracht is F. weer rustig zyn woning binnen gegaan. Hij liet de hevig bloe dende vrouw onbekommerd achter. De vrouw is In het Onze Llevé Vrou wegasthuis aan de bekomen ver wondingen overleden. Drie Franse studenten in de natuus- kunde één van zeventien en twee van zestien Jaar hebben een raket gebouwd die een hoogte van zeven kilo meter heeft bereikt. Dit is een rekord voor Franse amateur-raketbouwers. Belgisch blad meent: Terugvallen op oude plan van ir. Van Konijnenburg Kanalisatie yan de Eendracht en het doorsteken van de landengte bij Bath acht het Belgische blad „De Stan daard" een bereikbaar compromis tussen de Belgische en Nederlandse standpunten over de verbetering van de Schelde-Rijnverbinding. Het blad wijst erop, dat'in Antwer pen „vrijwel iedereen het er over eens is, dat een echt Moerdijkkanaal er niet komt en dat een kanaal dwars door West-Brabant een wens droom is, die nooit zal worden ver wezenlijkt". „Aldus zou men terugvallen op het oude plan van de Nederland se ingenieur Van Konijnenburg, dat reeds tien jaar geleden in België te berde werd gebracht. Dit plan voorziet in de kanali satie van de Eendracht en het doorsteken van de landengte bij Bath. Dit laatste is de basis van het ak koord tussen de kamers van koop handel van Rotterdam en Antwer pen. Er zou zich dus, zonder veel moeite, een compromis kunnen afte kenen in die zin, dat Antwerpen of ficieel afziet van een rechtstreekse verbinding door Noord-Brabant, ter wijl Rotterdam het Eendracht-ka- naal aanvaardt. De huidige vaarweg van 120 km zou worden bekort tot 80 km, terwijl het Moerdijk-kanaal de vaarroute zou bekorten tot 60 km". Het blad voegt hieraan nog toe, dat het Rotterdamse bedrijfsleven voor de eerste keer erkend heeft, dat de aanspraken van Antwerpen op een betere verbinding met de Rijn ge grond zijn en vraagt zich af of de gemengd Belgisch-Nederlandse com missie zijn werkzaamheden niet op basis van dit concrete project kan hervatten. STEMMEN UIT DE KERKEN Het Wereldgebeuren Medewerkers, geen meelopers Gelukkig dat in de Westeuropesc landen, waartoe men, hoe geo grafisch vreemd, ook Italië re kent wanneer het op de gemeen schappelijke defensie aankomt, een briefgeheim bestaat. Want heel wat Italianen-politici zouden wat graag de missive hebben gelezen die de Italiaanse premier Amintonre Fanfa- ni van president Kennedy deze week heeft ontvangen. Dat moet namelijk wel een heel „diplomatiek" briefje zijn geweest. Fanfani is er door Ken nedy op hoffelijke wijze staatslie den blijven altijd hoffelijk als ze el kaar nodig hebben maar toch ook wel heel dringend aan herinnerd dat zijn land in de Noord-Atlantische Verdragsorganisatie is opgenomen. In ondiplomatieke taal wil dat zeg gen: „haal het niet in je hersens te veel met Moskou aan te nappen. Je bent vrijwillig bij ons gekomen in het Navo-team en daar hebben we feen meelopers, maar wel meewer- ers nodig". Nu is er de laatste tijd nogal wat te doen geweest in Rome over de conferentie in Belgrado. Et- waren Italiaanse politici die graag zouden willen dat Italië zich meer aan de kant van de neutralen schaar de. Toch heeft de regering geen waarnemer naar het land van Tito gestuurd. Fanfani is de laatste maanden al zo hard aangevallen over zijn officiële reis naar Moskou, dat hij er wel voor paste nogmaals oorzaak van een felle oppositie te worden. Hij heeft het al druk genoeg in een land, dat heel voorzichtig gezegd enigszins is achtergeble ven in de ontwikkeling, gezien de naoorlogse vooruitgang in andere Europese landen. De sociale misstan den, met name in het uiterste zuiden, zijn schrikbarend. Buiten de toeris tencentra lijkt het soms wel of-de tijd zo'n tweehonderd jaar heeft stil gestaan. Ook Mussolini heeft daarin geen verandering gebracht. Die had het veel te druk met zijn oorlogs voorbereidingen. Niet zo weinige Italianen menen dat de tegenwoordige Italiaan se uitgaven voor de verdedi ging eenzelfde resultaat gullen heb ben als de politiek van wijlen Benito de eerste. Vandaar dat men er wel iets voor voelt Italië los te weken van zijn vele bondgenootschappen. Graag wijst men op Zwitserland en Zweden. Fanfani die onlangs in Mos kou was, vergezeld van een grote groep financiële deskundigen, die eens gingen zien of er met de Sow- jet-Unie op handelsgebied iets viel le bereiken is weliswaar geschrokken van 't dreigement van Kroesjtsjew dat „hij de Italiaanse sinaasappelbo- mesn met de kernwapens zal wegva gen", maar hij is, althans volgens lei dende Amerikaanse politici, wel eni germate onder de indruk gekomen van de visie van mr. K. Vandaor dat Kennedy hem per brief heeft aange maand zich aan zijn 'verplichtingen te houden. Niet geheel overbodig, want tot tweemaal toe hebben de Italianen in deze eeuw hun jasje gekeerd. „Italië is de onbeschermde buik van het na zi-monster en daardoor het tref- baarst", zei Churchill tijdens de laat ste oorlog bij het begin van de En gelse invasie in Italië. Aan dergelijke gevoelige plekken in de verdediging van het tegenwoordige Europa heeft Kennedy geen behoefte. Vandaar zijn brief. AMINTONRE FANFANI dreigbrief Naast specialisatie blijft pastoraat het belangrijkst lu het laatste nummer van liet Sociologisch Bulletin, het orgaan van het Sociologisch Instituut van do Ned. Hervormde Kerk, vinden we een artikel van drs, J. Passenier over de behoefte aan theologen tot 1980. Dit artikel werd oorspronkelijk geschreven „in het kader van de manpower-onderzoe- kingen van liet Centraal Planbureau" en met toestemming van dit plan bureau is het opgenomen in het genoemde Sociologische Bulletin. Het is dus niet speciaal een kerkelijk onderzoek, maar een onderdeel van een algemeen onderzoek, om voor de toekomst na te gaan aan welke afge studeerden van een universiteit er behoefte zal bestaan. Ook dit is een zaak van vraag en aanbod. Zullen de afgestudeerden van de universiteit in het maatschappelijk leven kunnen worden opgenomen? Of zal het zo zijn dat er een overschot is, zodat er een gedrang komt naar de beschik bare plaatsen Dit is een belangrijke vraag en het is niet anders dan goed, wanneer iemand een bepaalde studie wil beginnen, dat hij enigszins op de hoogte is van de verwachtingen of er vraag zal zijn naar afgestudeerden in het vak dat hij van plan is te kiezen. niet alleen over de Ned. Hervormde Kerk, maar in het algemeen over de behoefte aan theologen. Er is direct na de laatste oorlog een zeker tekort geweest. Maar al spoedig was er een overschot, zodat we het geval kregen dat niet alle afgestudeerden een werkkring konden vinden, omdat er geen gemeenten waren die hen berie pen. Het gevolg is geweest dat me nigeen zich ernstig heeft bedacht of hij wel deze studierichting zou kie zen cn velen hun toekomstige loop baan in een andere richting hebben 'gezocht. De laatste jaren is het aan tal eerste-jaarsstudenten in de theo logie nog al sterk teruggelopen. Zul len er in de naaste toekomst tekorten Het Centraal Planbureau heeft dan nu ook een onderzoek laten instellen betreffende de vraag hoe het staat met de vooruitzichten voor de studie in de godgeleerdheid in ons land. Hoeveel afgestudeerden in de theolo gie zullen er in de komende jaren nodig zijn? Het resultaat van deze onderzoekingen heeft het socioolo- gisch bulletin dan nu mogen publice ren. Om tot een slotconclusie te ko men heeft men eerst nagegaan hoe de opname van theologen in de eerste 60 jaren van deze eeuw in de kerken is geweest en welke veranderingen er in de loop van deze jaren gekomen zijn. Het artikel van drs. Passenier gaat zijn wat betreft predikanten en zul len gemeenten noodgedwongen va cant moeten blijven omdat er geen „herders en leraars" beschikbaar zijn? Dit is de vraag waarom het uiteindelijk gaat in het bedoelde ar tikel. Interessante gegevens Zoals reeds gezegd, betreft het hier niet één kerk, maar alle pro testantse kerken in ons land, die predikanten hebben die aan de universiteit zijn gevormd. In de eerste plaats de Ned. Herv. Kerk, waarbij om praktische redeuen ook de Ned. Protestantenbond is gerekend. In de tweede plaats de Geref. Kerken, waarbij dau ook de vrijgemaakten gerekend zijn. In de derde plaats drie kleinere kerken, de Evangelisch-Lütlierse Kerk, de Doopsgezinde Broeder schap en de Remonstrantse Broe derschap. De Christelijke Geref. Kerken, de Geref. Gemeenten, de Vrij-Evangelfsche Gemeenten enz. zijn buiten beschouwing ge laten omdat zij een eigen oplei ding hebben, buiten onze hoge scholen om. Eveneens zijn niet meegerekend de theologen van de r.-.k.universiteit in Nijmegen. De ze nemen een geheel eigen positie in, die afwijkt van de overige theologen. Zoals is te verwachten, staat het ar tikel vol met allerlei tabellen, statis tieken en grafieken, waarin we een overzicht krijgen vanaf het begin van deze eeuw. Hier vinden we in- (Zie slot pag. 4 kol. 5 De westerse bondgenoten hebben vrijdag in eensluidende nota's Rus land er „in de ernstigste bewoordin gen" voor gewaarschuwd dat elke aantasting van de rechten der gealli eerden op de iuchtcorridors.naar Ber lijn als een „agressieve daad" zal worden beschouwd. In de nota's die gistermorgen te Mos kou zijn overhandigd wordt gezegd: „het is de taak van alle staten, voor al in deze tijden van verhoogde span ningen en bedreigingen van de in ternationale vrede, zich te onthouden van eenzijdige acties om 'bestaande overeenkomsten en gewoontes te ver anderen die dergelijke spanningen slechts kunnen verhogen": „Elke verandering in de luchteorri- dor-privileges zal het resultaat zijn van agressieve daden van de Rus sische regering en het Oostduitse re giem tegen gevestigde rechten". In de Amerikaanse nota werd ver klaard: „de regering van de V.S. wenst in de ernstigste bewoordingen de waarschuwingen te herhalen die reeds eerder zijn geuit tegen elke actie die de vluchten in de luchtcor- ridor naar West-Berlijn wil aantas ten".

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1961 | | pagina 13