ZELANDICA LEZERS SMRMViN m PILOOT STORM ontvoerd in de stratosfeer De groene hel TO «\Verkéerst ipy Chefarine ,4 Het blanke mysterie van de Matto Grosso 10 PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT DINSDAG 5 SEPTEMBER 1961 11/ ie alleman zijn goed vertrouwt YV En niet behoorlijk boeken houdt E7i veel verteert bij kleine winste En nimmer meer wil zijn de minste En zelden rekent, zelden schrijft Is 't vreemd, dat die geen koopman blijftT Dit moraliserend rijm stond o.m. op een in 1953 weggespoelde buil van de molen „De Zwaan" te Kerkwerve of juister 3% km ten westen daarvan. Deze korenmolen, van 1886, zou volgens overlevering afkomstig zijn uit de omgeving van Leerdam een Zuid-Hollandse watermolen die ƒ4000 voor aankoop kostte en nog eens een dergelijk bedrag voor overplaatsing. Deze wijsheid haalden wij uit het „Zeeuwse molenboek" van de heer M. van Hoog straten, dat een inventarisatie en zo uitvoering mogelijke beschrij ving van de 75 nog aanwezige windmolens alle korenmolens bevat. Voorlopig is het nog in gestencilde vorm, zonder foto's, maar het ligt in de bedoeling dit werk in druk uit te geven met van elke molen een afbeelding. Het wil tevens een basis zijn voor een mogelijke latere studie. Vastlegging van gegevens is noodzakelijk, want „het kan niet genoeg worden betreurd, dat, wanneer een mo len door sloping, brand of calamiteit verdwijnt, daarmede tevens een groot aantal gegevens verloren gaat". Voor elke molen is uitgegaan van de volgende hoofdindeling: alge meen, exterieur, interieur, versieringen, historische bijzonderheden en aanvullingen. Onder „versieringen" is ook het volgende „gedicht" opgenomen vroeger aanwezig in de korenmolen „De Hoop" te St. Philipsland. „Die wat weet te zeggen van het mijne Die gaat naar huls en beziet het zijne Vindt hij het zijne zonder gebreken Dan komt hij over de mijne spreken. Al had ik Salomo's wijsheid en Simons gewin, Zo kan ik niet malen naar ledermans zin Ik sta hier op den berg, wat kan ik meerder wenschen Dan zegen van den Heer en neering van de menschen". Deze molen is een zuiver windbedrijf, omdat de mechanische maalderij, die de molenaar elders nog heeft sedert de waters nood van 1953 buiten bedrijf is. Dit komt weinig meer voor en Van Hoogstraten heeft dit geaccentueerd door het te omlijnen, zo voor de molen ,,'tHert" of „Oostermolen" te Eikerzee. Van de molen „De Jager" te Oud-Vossemeer wordt verhaald dat volgens overlevering deze in 1850 gebouwde molen aldus werd genoemd „uit haat tegen de molenaar van de in 1928 gesloopte 17e eeuwse gesloten standerdmolen „De Vos", die aan de andere zijde van het dorp stond. „De Jagetf" moest dus „De Vos" schieten: duidelijk dat de molenaar van de vroegere ambachtsmolen een niet erg geliefd man was. Van de molen „De Hoop" te Wolphaartsdijk wordt ge zegd, dat deze verhoogd is tussen 18931895. „Als reden. D. van Strien, molenaar voor zijn moeder moest wlndrecht betalen. Hij weigerde dit daar de wind van God was en die kreeg men voor niets. Hij voerde een proces en won dit. Zijn buurman echter plantte een bos aan dat weldra een enorme windbelemmering bleek. De molenaar bood ƒ1000 als men het rooide. Na weigering besloot de molenaar zijn molen te verhogen". Wjj moeten het hierbij laten. Van Hoogstraten heeft veel gegevens naar voren gebracht, die vooral de vakman aanspreken. Voor de leek hadden wij gaarne nog een lijstje met verklaringen van de vaktermen met mogelijk een doorsnee van een molen. Dat een buil een zeefin kistvorm is, was ons niet bekend enz. Wij hopen met hem dat zijn werk de belangstelling voor de Zeeuwse molens zal vergroten. Kwakzalvers In de Kantlijn van uw blad d.d. 2 september 1961 wordt een aanval gedaan op paranormale genezers en op prof. Ten Haeff aan wie „eenzijdi ge opmerkingen" worden verweten. Zou schrijver dezer „Kantlijn" deze zaak ook niet eenzijdig hebben beke ken en zich geheel hebben laten leiden door het strijdbare maandblad tegen de kwakzalvers. In mijn jeugd kwam dat blad geregeld bij ons thuis daar mijn vader dringend verzocht was, in het bestuur te treden, opdat 'daaruit zou blijken, dat niet enkel artsen en apothekers er zich om be kommerden, wat verdacht zou lijken op de concurrentie, angst en groeps belang. Zo stond voluit naast de art sennamen P. Keg Czn. Postdirecteur'. Ongetwijfeld heeft de vereniging te gen de kwakzalverij zijn nut gedaan tegen bedriegers, maar U moet hen, die de wondere gave hebben mege- kregen niet over één kam scheren met kwakzalvers. Er wordt reeds lang naar gestreefd 'de oude wet te veranderen en de be handeling de bonafide magnetiseurs wettig en mogelijk te maken. Er bestaat een Ned. Werkgroep van Paranormale genezers die helpt de misstanden der kwakzalvers te be strijden en waartoe men zich kan a wenden voor onderzoek naar de be gaafdheid der magnetiseurs. Ik zelf heb in binnen- en buitenland verschillende mensen ontmoet, die door doctoren waren opgegeven en bij bonafide magnetiseurs veel baat hadden gevonden. Daarom is goede raad beter dan een vernietigend oordeel. Middelburg M. Evers-Keg. KERKNIEUWS NED. HERV. KERK Benoemd tot hulpprediker te Garst- huizen J. H. Bertelink, hulpprediker te Jubbega. GER. KERKEN Aangenomen naar Berghentheim J. J. Kuiper, kandidaat te Sassenheim, die bedankte voor Abcoude, Asperen en voor Zaltbommel; bedankt voor Arnhem (vacature P. A. Hofman) voor Hoofddorp en voor Nijkerk (vacature W. Griffioen) J. Vlaardingerbroek te Grijpskerke; examen: de classis Hardenberg heeft geëxamineerd en beroepbaar ver klaard de heer J. Weitkamp te Har denberg, kandidaat aan de V.U. BAPTISTEN GEMEENTEN Beroepen te Den Helder J. Segaar te 0 De federale rechtbank van Norfolk. In de Amerikaanse staat Virginia, heeft beslist dat het Cubaanse vrachtschip „Bahia de Nipe" (3800 ton) naar Ha vanna mag terugkeren. Amerikaanse schuldeisers van de Cubaanse regering hadden verzocht het schip aan de ket ting te leggen en te veilen, doch het mi nisterie van buitenlandse zaken In Wash ington stelde zich op het standpunt dat bezittingen van een vreemde regering, i.e. de „Bahia de Nipe" niet onder de jurisdictie van een burgerlijke rechtbank kunnen vallen. VOETGANCERrHoud reclitsopdezebra Als een „kluit" voetgangers eenmaal de kans krijgt om veilig over te ste ken op een zebra-oversteekplaats, dan spoeden zij zich vaak „kris-kras" over de witte banen naar het andere trottoir. Wanneer de tivee groepen elkaar iti het midden van de oversteekplaats ontmoeten dan wordt soms bijna een „veldslag" geleverd, wie van beide partijen het eerste en het veiligste de overkantbereikt. Meestal resulteert zo'n „voetgangers-veldslag" op een zebra nóch in een veilig nóch in een snel oversteken. Naar de mening van de A.N.W.B. is het daarom voor een goede regeling van het voetgangersverkeer bii het oversteken van een rijbaan gexöenst, dat ook zij ten opzichte van elkaar rechts houden Op deze wijze gaan de twee stromen van voetgangers langs elkaar en niet dóór elkaar. Hiermee wordt bereikt dat het over steken veel soepeler en snéller ver loopt zónder oponthoud, botsingen e.d. Ook de voetganger zal moeten wen nen aan een ordelijk gedrag, niet al leen ten opzichte van het verkeer, dat zich op de rijbaan bevindtmaar ook tegenover mede-voetgangers. 0 In Jordanië zullen op negentien okto ber parlementsverkiezingen worden ge houden. De zittingstermijn van het huis van afgevaardigden liep eigenlijk vorig jaar af, maar bij koninklijk decreet werd de periode met één jaar verlengd. AMSTERDAMSE Hoofdzakelijk HeTondenverp van gesprek gistermiddag ter beurze waren de uitlatingen van pre sident Soekarno over de verhouding In- donesië-Nederland in verband met de kwestie Nederlands Nieuw-Guinea. De politieke overweging derhalve dat hier mee wellicht een eerste stap is gezet op het pad dat naar verbetering der betrek kingen zou moeten leiden, was met na me voor de speculatie aanleiding om de aandacht te richten op de zogenaamde Indonesische fondsen, die trouwens jongstleden vrijdag al even uit hun le-' thargie waren ontwaakt. Dat de meningen ter beurze hierover ver deeld waren en dat het hier en daar doorbrekende optimisme niet overal werd gedeeld, spreekt wel vanzelf. Dit nam niet weg dat er affaire te constateren viel in de hoeken van de cultuurfondsen. De- li, Amsterdam Rubber en H.V.A. ont moetten belangstelling en Werden tegen hogere korsen verhandeld. Dit op zich zelf vormde reeds een bijzonder element op de beurs van maandag, alwaar het lang geleden Is dat de cultures eniger mate de aandacht wisten te trekken. Het was in hoofdzaak de speculatie die hiervan profijt trok. Het publiek bleef merendeels afzijdig. Trouwens, voor zo ver zaken in cultuuraandelen tot stand kwamen, waren zij van beperkte om vang. In certificaten Dell werd kennelijk bij opening te hoog gegrepen. Er kwam een koers van 156 tot stand, hetgeen ruim acht punten boven het slotniveau van vrijdag was. Spoedig echter volgde een correctie tot 151,50. Amsterdam Rubber was gisterochtend gedaan op 120. Maan dagmiddag gold als hoogste koers 118% waarna een reactie volgde tot 116%. De vorige slotkoers was 113%. H.V.A. was gistermorgen zeven punten bow dagmïddag. Maandagmiddag werd op 131 (plus 5) gehandeld, daarna op 129. Ook In de scheepvaarthoek was enige be weging maar koersverbeteringen van be tekenis deden zich hier niet voor. Scheep vaart Unie was bijna vier punten beter op 168 maar wist zich niet te handhaven. EFFECTENBEURS prijshoudend Advertentie Krachtige bestrijding van pijn of griep zonder de masg van streek te makent Ieder tablet Chefarine „4" bevat 4 beroemde geneesmiddelen, die elk afzonderlijk In de hele wereld beroemd zijn geworden. Een van deze mlddolen Is Chefarox en dient In het hijzonder om de maag te beschermen. Ook zij die een gevoelige maag hebben kunnen zonder be zwaar Chefarine „4" gebruiken. Het Is een Ideaal middel om pijn of griep snel en doel treffend ta bestrijden. tf HOOG EN LAAG WATER nap uur meter 4.50 2.13 5.17 2.29 5.54 2.45 6.35 1.50 6.52 1.80 nap uur meter 17.05 2.03 17.33 2.19 18.04 2.31 18.36 1.39 19.04 1.68 uur meter 11.07 1.76 11.33 1.92 0.03 2.31 11.50 1.32 0.02 1.77 nap uur meter 23.39 1.90 12.11 1.54 1884. Ondanks de duisternis hadden de Mohicanen uit de nauwelijks zichtbare sporen wel kunnen, opmaken, dat de twee gevangenen door anderen waren bevrijd. Dit verklaarde ook hoe de wachtpost en de twee haas tige speurders waren uitge schakeld. Daarom, weerhiel den Grijze Wolf en zijn ge zellen zich van krijgskreten die hun juiste positie kon den verraden. Zij wilden de vluchtelingen door snelheid verrassen. Slechts weinige honderden meters voor hen uit ijlden Zilvervos en de drie bleekgezichten over het bospad. Bladeren dempten het geluid van hun voetstappen, doch niemand twijfelde eraan of voor de Mohicanen waren zij duidelijk hoorbaar. Charley en vooral het meisje waren er slecht aan toe. Hun adem haling ging hijgend en zij wankelden bijna ver- ^^WVWWWW^VWVWWNA Amsterdamse wisselmarkt CONTANTE PRIJZEN Londen 10.12%10.12%; Montreal 3.49%3.49%; Brussel 7.24%—7.25; Stockholm 69.55%69.60%: Milaan 58.10%58.15Oslo 50.57%—50.62% Lissabon 12.61%12.62% New York 3.60A—3.601J; Parijs 73.37%—'73.42% Frankfort 90.2190.26: Ziirich 83.57%—83.62%; Kopenhagen 52.32% —52.37%: Wenen 13.97%—13.98%. vwvwv\*/vwvww*vwvv De internationale waarden bleven op de achtergrond. De stemming was goed prijs houdend voor A.K.U. en vooral Philips. Kon. Olie kwam hoven 113 gulden uit bij kalme affaire. Hoogovens wist de 900 te halen. Unilever, die vrijdag opliep we gens onderhandelingen over noterings- aanvraag in New York schommelden tus sen 746 en 740. De beurs sloot kalm zonder belangrijke wijzigingen. Wegens labour day In Ame rika waren de Amerikaanse afdelingen ongeanimeerd. 1 sept. 4 sept. 102 102%' 98% Nederland 1959 (4%) Nederland 1951 (3%) Nederland 1943 (3%) Nederland 1955 (3%) Nederland 1947 (3%) Nederland 1937 3 Dollarlening 1947 3 Investeringscert. 3 Nederland 1962-64 3 91 92% 92% 94' g 94gb. 92% 92% 90% 90%gb. 99% 99fcjgl. 100& 100% 109% Grootboek 1946 3 92% 92% Ned. Handelmïj. 315 312 Alg. Kunstzijde Unie 382% 385% Berghs' en Jurgens 301 301 Calvé-Delft 732 731 Hoogovens n.r, 898 901% Ned. Kabelfabriek 574 572 Philips 990 099% Unilever 740 744 Wi lton-Felj enoord 272% 274% Billiton 58S 592 Kon. Petroleum MiJ. 112.80gb. 113.10 Amsterdam Rubber 113 117% Holland Amerika Lijn 164 162% Kon. Paketvaart 152% 155gb. Rotterdamsche Lloyd 150% 151 Scheepvaart Unie 163-y4 166 Stv. Mij. Nederland 189% 189% K.N.S.M. 201% 203 Ver. H.V.A. Mij. N.V. 125% 129% Dell Mij. 147 152gl. Bank voor Ned. Gem. 4% lOOft Bank voor Ned. Gem. 5-1933 105b. 104% Van Berkels Patent 306 303 Albert Heijn 598 597 Bronswerk 163 165% Centrale Suiker 372 372 Kon. Mij. De Schelde N.B. 290 289 Intern. Nickel 82% 82-% American Motor» 19% 19% Anaconda 54% 54 Bethlehem Steel 43V» 43% General Motors 46% 46% Kennec^U 84%. S« New Ycrk Central Pennsylvania 14% 14% Republic Steel 61% 62% Shell Oil Comp, 41 40% Tide Water 21% 21% U.S. Steel 85% 85 Nat. Can. Corp. 14%b. 14(| PREMIELENINGEN Breda 1954 83% Amsterdam 1951 89 88% Eindhoven 1954 84 83% Enschede 1954 83% 84 Den Haag 1952 I 93% 93 Den Haag 1932 11 93% Rotterdam 1952 I 93% 96 Rotterdam 1952 II 99% Utrecht 1952 95% Amsterdam 1956 I 83% 83% Amsterdam 1956 11 89% 90 Amsterdam 1956 III 89%1. Amsterdam '33 (C. cn A.) 108b. 109b. Dordrecht 1956 89% Alkmaar 1956 82% Zuid-Holland 1957 96% 97% ANP-CBS BEURSINDICES 31-8 1-9 4-9 Intern, concerns 534.56 541.37 544.24 Industrie 358.95 358.52 358.65 Scheepvaart 189.24 191.68 191.68 Banken 224.80 224.62 223.59 Handel enz. 160.19 161.61 163.23 Algemeen 391.33 394.80 396.31 suft voort. Piloot Storm betwijfelde ernstig of zijn vrienden het hoge tempo nog lang konden volhouden. Daarom leek het hem een wonder, toen hij tus sen het geboomte door opeens een glans van metaal opving. Het was de Terra I! Meteen greep hij Zilvervos bij de arm en wees hem op het ruimteschip. De Indiaan knikte begrijpend en hoewel hij kennelijk bevreesd was voor dat, vreemde ding, volgde hij de anderen naar de open plek. Prins Bernhard naar Guildford Engeland Prins Bernhard zal op 17 september een plechtigheid in de kathedraal van Guildford bijwonen, waarbij het ge wijde vaandel van de orde van St. Jan zal worden overgedragen. Prins Bern hard lieeft een hoge functie in deze orde. HENRI VAN WERMESKERKEN 70 Ik ben naar de achterzijde van de boot gegaan. Het zijn slechts vijf schreden tot de verschansing, maar twee schaduwen zijn mij dadelijk ge volgd, een ranke slanke... Maria. Een andere... Pancho. Maria is stil en geluidloos naast mij komen staan. Ik heb mijn arm om haar heen gelegd. Zij weet dat dit al tijd komt. Veilig om mijn dochtertje, sterk om mijn jonge vrouw. Pancho heeft zijn nek tegen mijn knie ge legd. Ik weet dat dit altijd komt. Dat is zijn plek naast mij. Wat daar buiten om gebeurt interesseert hem niet, als hrj maar naast mij staat. Het is alles zo eenvoudig. Ook voor Maria. De machtige boot heeft zij rustig betreden, want ik ging naast haar. Pancho duwt even ongeduldig zijn snuit in mijn hand, dan leg ik die op zijn kop. Maria vleit zich inniger te gen mij aan. Samen staren wij uit naar die grote rode zon. In het zuiden is nu het kleurenspel van een regenboog. De gailoa heeft een rivierbocht, afge sneden. Het oerwoud was straks heel nabij. Nu verzinkt het weer in de ne velen... Recht daaraenter moet de plaats zyn, zuidelijk, waar Maria leef de... Waar Taipeke stierf. De regenboog schakeert er dozijnen vlammende kleuren... De zon wordt in nevelen een grote rode bal. Als een silhouet zijn daartegen de grillige contouren van oerwoud afge tekend. Blauw-zwart tegen het rose licht. En ineens is het mij of ik even boven dat oerwoud, waar de regenboog op de aarde is geplant, de zware armen van een hoge dode boom zie verrij zen... Armen, die zich langzaam tegen het rode licht heffen en iets dragen. Iets hoog houden, opdat ik het zien zal... Een klein, nog maar nauwelijks zicht baar pakket. Dat van Taipeke, zoals ik hem daar hoog in de boom zijn laatste rustplaats gaf... Is het een grillige speling der natuur of van mijn verbeelding? Daar récht voor die grote zon? Of is het de laatste groet van Taipeke, die ons in de geest gevolgd is over de rivier, die mij de daden ingaf, welke hij mij m leven zou hebben geraden Alvorens hij naar de eeuwige jachtvelden trok? En die ons nu nog eenmaal die groet zendt, als een afscheid, nu zijn taak is volbracht! Droom ik? Daar in mijn arm is Maria. Ziet zij het ook Waarom huilt Pancho in eens zacht en klagelijk? Maria.,.! Zie,., daar, die boom? Daar.boven de zon?" Ik voel in haar borst een zachte snik. „Arme Taipeke," zegt ze. Dus ze heeft ook gezien? Is sterven gèen dood? Dan is de zon gezonken. Nu zinkt het oerwoud weg in de snel achter de zon aanjagende, korte schemer. Er zinkt een wereld weg. die Maria en ik geleefd hebben, waarin Yioe- Yiöe en Taipeke voor ons stierven. De Groene Hel is in de nacht ver zonken. Maar in mijn armen houdt ik liet blanke mysterie, dat de Matto Grosso mij schonk... NASCHRIFT Ik heb mijn liand gelegd in de hand, waarvan ik met een laatste druk in Boa Esperanza eenmaal voorgoed af scheid nam. Frank Ladage had mij geschreven te komen naar het Frie se eiland, waarop liij zich terugge trokken heelt, tot Maria zich zou hebben gewend aan de wildernissen der moderne beschaving Eerst toen de motorboot langs de kleine houten wal vóór 't landhuisje schoof, eerst toen zijn slanke rijzige nu bijna pezige gestalte voor mij stond, toen zijn sterke hand in de mijne lag, heb ik voor waarheid aan genomen, wat ongelooflijk scheen, zijn terugkeer uit het land, waaruit men niet terugkeert ..Goed, Pancho." Een grote lelijke hond stond niet de. nek tegen zijn linie, naast hem. Met een rauwe grauw in de geweldige keel. „Goed, Pancho". De,grom verstierf. Vrienden die elkaar na lange afwe zigheid weerzien, hebben veel te spre ken. Wij hadden veel te zwijgen. Bij iemand die men dood gewaand heeft kan men alleen van aandoening en vreugde zwijgen. Hij ging mij voor Idoor de tuin naar de open hal. En ik zag, dat zijn loop een andere geworden was dan voorheen. Ik zag dat éen ander mens geboren was. De gang van de woudloper, de mens die de Groene Hel en vaak de dood heeft gezien. Vkn een prettige slanke jon gen was hij een grote stille kerel ge worden. Door zijn pittige magerheid leek liet bijna alsof hij gegroeid was. „Zo is het goed." zei hij alleen en keek dan over het meer, waarin de ochtendzon als een hoge vlam kaat ste. Hij ademde hoog de frisse wind op, als hail hij behoefte aan veel vrije, lucht in zijn brede borst. Slechts met enkele woorden herinner den wij ons de gloeihele avond in Boa Esperanza. waar ik mijn hand uit de zijne terugtrok, in het weten, dat ik die voor het laatst gedrukt had. Toen ik naar de beschaving terug keerde, en hij de Groene Hel zou bin nengaan, omdat het mysterie hem riep. Zoals ik hem daar stil en zwijgzaam voor mij zag, wist en begreep ik eerst wat de Groene Hel was. Ineens werd zijn gelaat door iets an ders overtogen. Een simpele glans. Ze -stonden naast elkaar. Twee jonge sterke schone mensen. En ik rook de bedwelmende-geur, die uit het oer woud opslaat in jonge morgens, voor de zon zijn grote kracht krijgt. In haar simpel kleedje van zacht rood, was zij als een bloem van het oer woud, dat zij achter liet. Ze vlijde zich tegen hem als de liaan aan de tceumastam. Toen hij h^tar lachend tot zich trok, lachte ook Maria... en het was of de zon warmer scheen. Dan schonk zij met stille, rustige, maar al zeer handige gebaartjes kof fie, en zette zich op een kussen aan zijn knie. De grote lelijke hond trok zich langzaam terug en legde zicli in de zon. Nu en dan zag ik dat zijn goede bruine ogen even naar Frank open gingen. En dat die hond heel mooi was. „Ja jongen, nu geloof ik ook zelf pas, dat ik terug ben," zei Frank ineens na lang zwijgen. „Hier zijn mijn no tities, het is" mijn dagboek, als het die naam hebben mag. Ik ben geen schrijver. Jij hebt onze wereld daar gekend. Maak ervan wat je kunt. Je blijft hier bij ons. En ik zal je ver tellen van haar, Jullie zullen* vrien den worden, zoals wij het altijd ge weest zijn..." Uit het dagboek, vele vergeelde, af gesleten kleine bladzijden, soms en kele korte felle notities... uit zijn eenvoudige verhalen, is dit boek ont staan. Het wil geen roman z"n, omdat het simpele waarheid is. De geschiedenis van Frank Ladage, die terugkeerde uit het land, waar uit men niet terugkeert...! EINDE

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1961 | | pagina 12