PAGIM
Sarika Góth hoort bij Veere.
ZO BAADDE MEN IN 1890
MAJORICA
DE KLANT IS KONING.. OF NIET!
NIEUWS
LI EEN AOTEDÖP
Ontelbare mutsjes in de wintermode
VRIJDAG 18 AUGUSTUS 1961
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
1
„ALS KIND DACHT IK DAT IEDEREEN TEKENDE"
's Winters schilderen in Amsterdam,
's zomers in eeuwenoud Zeeuws huis
H Sarika Góth in haar atelier,
hoog in het zestiende-eeuwse
huis „De Goutsbloemé' gele-
gen. Van het vroege voorjaar
tot laat in de herfst werkt en
exposeert zij in haar kostelijke
oude woning
plain te Veere.
het Markt-
(Van onze redactrice)
,s Winters werken en wonen in
Amsterdam en genieten van alle
culturele en artistieke evene
menten die een grote stad in de
winter te bieden heeft; 's
mers werken en wonen in een
eeuwenoude sfeervolle woning
in het wondermooie stadje Vee
re, met aan de ene kant het ver
tier van een drukbezocht toeris
tengebied en aan de andere kant
de rust van een eigenlijk nog be
trekkelijk ongerept provinciege-
biedHet klinkt om jaloers
op te zijn, en de Nederlandse
schilderes -van-Hongaarse-af-
komst Sarika Góth geeft dan
ook onmiddellijk en volmondig
toe dat velen haar ongetwijfeld
dit „dubbele leven" zullen benij
den, Dit jaar is zij pas betrek
kelijk laat naar haar Veerse wo
ning „De Goutsbloeme" geko
men; „té laat om nog het voor
jaar in Veere mee te maken",
zegt ze wat spijtig. „Meestal
kom ik vroeger; als het lente
wordt wil ik zien hoe het met
mijn tuin in Veere staat. En dan
ga ik niet weer weg vóór okto
ber of november...."
Terug naar Amsterdam, waar Sarika
Góth de wintermaanden doorbrengt
met liet afwerken van de vele por
tretopdrachten die ze heeft. Kinder
portretten vooral, want met haar
(enkele honderden) kinderportretten
heeft ze terecht veel naam gemaakt.
Al zou ze self wel graag willen, dat
men haar naam als portretschilderes
niet onmiddellijk en alléén met het
begrip „kinderportret" associeert.
Liever met het begrip „mensen-por
tretten", en dat zal dan ook iedereen
doen die haar zomer-exposities ziet,
die ze tot 15 september in haar huis
„De Goutsbloeme" aan het Veerse
Marktplein houdt.
Niet alleen het werk van Sarika
Góth is boeiend, ze is het zelf ook;
misschien \yel in de eerste plaats,
doordat de ijdelheid van de kunste
nares haar volkomen vreemd lijkt.
Vertellen over zichzelf: het is nu een
maal onvermijdelijk bij een interview,
maar voordat ze daaraan toe is,
heeft men ongemerkt al een heleboel
met haar gepraat over allerlei mense
lijke zaken, over alledaagse dingen
zoals de wonderlijke gedragingen van
wederzijdse huisdieren. Er gaat rust
uit van Sarika Góth, vooral van haar
ogen die opvallend helder zijn en de
bezoekster voortdurend vol aankij
ken. Rust, ondanks het feit dat ze
toch voortdurend bezig is: met het
(al vertellend) verplaatsen van een
paar schilderijen, die niet naar haar
zin staan, met het enpassant even
praten met een huisgenote, met het
opzoeken van een album met ont-
werpjes uit vroeger jaren.
Het levensverhaal van S&rika is
eigenlijk het levensverhaal van
het gezin Góth. De gezinsband
moet bijzonder hecht zijn geweest,
men voelt het zonder dat de schil
deres het met zoveel woorden zegt.
Ze is een echte „schilderstelg", va
der en moeder Góth leerden elkaar
indertijd kennen op een schilders
school en S&rika groeide als het
ware op in het atelier. Geen won
der dus, dat ze als kind ervan
overtuigd was dat iedereen kon
tekenen. „Iedereen at, dronk, sliep
én tekende in mjjn kinderlijke
overtuigingEn do kleine
Sarika heeft in haar jeugd dan
ook eens in volle ernst gevraagd,
waarom een bedelaar niet ging
schilderen, opdat hij geld zou ver
dienen en brood zou kunnen ko
pen. Zelf tekende ze al op jeugdige
leeftijd; haar opleiding kreeg ze
later in Den Haag, Parys en Mün-
chen.
Ze was nog jong toen ze kennismaak
te met Nederland; de familie Góth
werd in België door de eerste wereld
oorlog verrast, week uit naar Neder
land waar ze voordien al eens waren
geweest („als enig kind reisde ik veel
mee met mijn ouders") en zou zich
nadien voorgoed daar vestigen. Dat
gebeurde eigenlijk pas definitief in
1928, toen vader Góth het uit de zes
tiende eeuw stammende huis „De
Goutsbloeme" in Veere kocht.
Mooie dingen
„De Goutsbloeme": een kostelijk huis,
als het ware geschapen om er alleen
maar mooie dingen in te verzamelen.
Dat heeft Sarika Góth dan ook ge
daan; mooie dingen die niet eens sy
noniem hoeven te zijn met dure din
gen. Een enkele bloeiende roos in een
doodgewoon glazen kolf je op een oude
kast, ouderwetse koekjesdozen die
met kleine bloemmotiefjes beschil
derd zijn, 'n Delftsblauwe fruitschaal
waarin oranje tomaten en groene
paprika's liggen te glanzenEn
door het hoge ruitjesraam van de
achterkamer van deze smalle diepe
woning ziet men de tuin waaraan de
schilderes bijzonder gehecht is en
waarover ze spreekt als over een
levend iemand: „Hij doet wat hij wil,
die tuin van mijWeet U dat het
veel moeilijker is om zo'n wildernis-
tuin in bedwang te houden, dan om
een netjesaangelegde tuin te onder
houden?"
Die dierbare tuin moet de bezoek
ster dan ook even bezichtigen,
wanneer het gesprek op zeker
ogenblik beëindigd moet worden,
f= Sarika Góth in haar Veerse
wildernis-tuinbij het oude
poortje dat uitkomt, in een van
Veer es stille zijstraatjes, waar-
aan het toerist,enrumoer blijk-
baar nog voorbijgaat. Vele
malen pui de schilderes inspi- s
H natie uit dit stukje ongerepte
H grond
llllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllillllïiï
Cognac en witte port mee in de badkoets
1 A tanneer een vakantie gangster uit 1890 een blik kon wer-
y/y pen op de Nederlandse stranden anno 1961, zou ze wuar-
schijnlijlc geschrokken en verbijsterd de handen ineen
slaan, bij het zien van haar sexegenoten die, in minimale bad-
kledij gehuld, onbekommerd de zee inhollen, om zich ver
volgens urenlang in de zon te laten bruinbakken. Want >n
1890 ging dat allemaal wat anders op onze strandenen de
baadster uit die tijd kreeg zelfs speciale badvoorschriften
■mee, die ze heel goed in acht moest nemen, wilde het niet
verkeerd aflopen met haar gezondheid....
Het maandblad „Ons gezin" heeft een aantal van die „bad
voorschriften" uit 1890 nog eens opgehaald; voorschriften
waaruit wél blijkt dat het baden in die tijd een complete on
derneming was, inplaats van een dagelijks vakantievertier!
Hier zijn die voorschriften:
Men ontklede zich zo snél mogelijk en worde niet onge
rust, wanneer men zich bij het eerste bad niet al te
lekker voélt. Nerveuze personen ervaren vaak een ge-
voél van onwelzijn, doch dit ontstaat meestal uit een gevoel
van angst voor het onbekende, of door het schommelen van
de badkoets, waarmee men in zee rijdt.
Het eerste bad dient kort te duren. Driemaal onderwater en
dan er weer uit. Later kan men tussen 10 en 15 minuten in
zee blijven. Een langer oponthoud in zee kan dikwijls chade-
lijk zijn. Ondervindt men tijdens het baden last van duizelig
heid, dan verlate men direct het water. Wanneer het gevoel
echter pas intreedt bij het weer betreden van de badkoets,
dan legge men een koude, vochtige handdoek op het hoofd en
neme de volgende maal een warm voetbad tijdens het aa/n-
kleden.
Gevoelt mot kou na het bad, heeft men blauwe nagels of bleke
gelaatskleur, dan neme men snél een slok cognac of witte
port, die men voor dit doel zal moeten meebrengen in de
,Jtoets".
Het is duidelijk dat het „eventjes een duik in zee nemen" zo'n
zeventig jaar geleden een héle onderneming betekende....
Boekje van Zuivelbureau i
Zeventig recepten
met kaas
Zeventig kaasrecepten zijn
meld in de jongste, fleurig
de uitgave van het Nederlands Zui
velbureau, dat al jaren lang de stel
ling propageert dat kaas véél meer
kan zijn dan alleen maar een brood-
belegging. Die stelling wordt nog
eens onderstreept door het nieuwe
boekje „zeventig kaasrecepten",
waarin de kaas inderdaad volledig
de eer krijgt, die haar toekomt!
De recepten variëren van kleine
kaashapjes en kaasgarnitnren, via
wat meer bewerkelijke warme kaas-
gerechten tot kaasschotels die als
volledige warme maaltijd kunnen die
nen. Het boekje is bijzonder aantrek
kelijk geïllustreerd met kleurenfo
to's en tekeningetjes, en voor de ge
ringe prijs van een kwartje in de
zuivelhandel te koop.
Hoe aantrekkelijk deze „zeven
tig recepten" zijn, moge blijken
uit de twee volgende voorbeelden:
Een kaas dessertschotel die door
de meest verwende gast zal wor
den geapprecieerd, maakt men
door op een schotel een schaaltje
met boterballetjes te zetten en
daaromheen verschillende kaas
soorten te schikken, zoals stukjes
Leidse kaas. jonge en belegen
Goudse en Edammer kaas, een
punt Kernliemse kaas, Bluefort,
St. Paulin,Maestro en toastjes met
Monchou en smeerkaas, afgewis
seld door crackers, beschuitjes,
toastjes en sneetjes roggebrood.
Een paar takjes peterselie en wat
radijsjes kunnen de garnering
vormen, een glas met stengels
bleekselderij kan er ook nog bij
gezet worden.
Bij de koffietafel: een kaasbouillon,
die gemaakt wordt door in een soep-
temen vier eieren met anderhalve
deciliter room, vijfenzeventig gram
geraspte kaas en wat gehakte peter
selie lot een soepele losse massa te
kloppen en hierop onder voortdu
ren roeren driekwart liter hete bouil
lon te gieten. De soep wordt opge
diend, nadat ze met een garde nog
even luchtig is opgeklopt.
omdat in de expositiezaal aan de
voorzijde van het huis een op
drachtgever wacht. De tuin waar
aan het eind van een slingerpaad
je in de muur een kostelijk poort
je opduikt, dat uitkomt in een
stille zijstraat, waarheen de ru
moerige toeristenmenigte, die over
de kade en marktplein van Veere
zwerft, blijkbaar de weg nog niet
heeft, gevonden„En dat muur
tje heb ik zelf gemetseld", zegt
de schilderes, „en ik kan U ver
tellen dat metselen verschrikke
lijk moeilijk is. Het lijkt zo een
voudig, maar wat heeft me dat
moeite gekost
Die tuin is niet zo maar een liefheb
berij en een dorado van rust voor
haar, maar ook een nooitverdorrende
bron van inspiratie. Dat blijkt wel
uit de doeken die in het expositie-
zaaltje hangen; een reeks van wer
ken in soms adembenemende mooie
tinten, allemaal doortrokken van het
zelfde uitgesprokenvrouwelijk fluï
dumKnappe portretten, verruk
kelijke stillevens; bloemen en vruch
ten uit de 'tuin die „doet wat hij
wil".
Of Sarika Góth zich mettertijd ge
heel in Veere zal vestigen Die vraag
is niet ter sprake gekomen tijdens
het onderhond, maar eigenlijk neemt
men het als vanzelfsprekend aan.
Want Sarika Góth hoort by Veere,
by haar „Goutsbloeme" en bij haar
wilde tuin. Voor de buitenstaander
heerst er een volmaakte harmonie
sen deze kunstenares en haar
Veerse huis met al z(jn mooie dingen;
een harmonie die weerspiegeld wordt
In haar composities. Wie deze harmo
nie tussen kunstenares, omgeving en
werk gadeslaat, komt tot de veron
derstelling dat Séri ka Góth een ge
lukkige vrouw moet zyn.
PARELS BIJOUX
Is het werkelijk zo moeilijk om terlenka
vitrages na het wassen kreukvrij voor de
ramen te krijgen? Menige hulsvrouw
heeft er blijkbaar moeite mee en neemt
daarom tenslotte toch haar toevlucht tot
de strijkbout, terwijl ze die terlenka's
Juist heeft gekocht vanwege het gemak
kelijke wassen-zonder-strijken.
Wis het toch nog eens zonder strijken
wil proberen, kan de terlenka vitrages
dan geweekt in water met soda of zout
en vervolgens (nog steeds in opgevou
wen toestand) gewassen in een hand
warm sop: voorzichtig drukken en heen
en weer slaan, en niet knijpen of wrin
gen! De vitrages vervolgens goed spoelen
en dan pas openvouwen om ze te laten
drogen.
Internationaal gesprek over winkelsluiting
(Van een correspondent)
Ziiricb, augustus. Een Zwitser raakte de kern, toen hjj tijdens een inter
nationale studiebijeenkomst In het ZUrcher Kongresshaus dezer dagen In
de discussie over winkelsluiting en automatenverkoop in het midden
bracht: „De handel moet koning klant dienen..." Hij legde er de nadruk
op, dat tenslotte de winkels er voor de kopers zyn, ofschoon men het
probleem van de openstellingstyden der winkels van drie verschillende
gezichtspunten uit kan bezien. Vanuit het standpunt van de koper, van
de positie van de werknemer uit die intussen het zwakst vertegen
woordigd was en tenslotte vanuit de gezichtshoek van de ondernemer,
die de sterkste party in de discussie vormde.
Opvallend veel Duitsers vroegen het
woord, want de nieuwe regeling in
de Bondsrepubliek, waarbij op drie
zaterdagen in de maand de winkels
gesloten zijn en slechts eenmaal per
maand tot zes uur open, heeft nogal
wat opwinding veroorzaakt. Een
dergelijke regeling stuit op de ODpo-
sitie van winkeliers en klanten," die
nog steeds de zaterdagmiddag als de
ideale kooptijd voor gezinnen be
schouwen. De winkelsluitingstijden
vormen overigens, zoals van Duitse
zijde naar voren werd gebracht, uit
sluitend een probleem in landen,
waar een zekere verzadiging aanwe
zig is niet dus bijvoorbeeld in
Azië of het nabije oosten.
Een Zwitser voorspelde: de zater
dag zal hoe langer hoe minder een
goede verkoopdag zijn, want
steeds meer mensen gaan er een
lang weekeinde op uit. Een land
genoot van hem, directeur van
een inkoopcoöperatie van zelf
standige schoenhandelaren, meen
de daarentegen: we houden zo
lang mogelijk aan de zaterdag
vast, want dit is voor ons dê
grote dag.
Wanneer men de zaterdag sluit, kan
men net zo goed ook nog een of
twee ochtenden in de week sluiten
en daarvoor enkele avonden per
week open blijven, meende een eco
noom uit Münclien. Maar zo
bracht een andere econoom weer in
het midden zullen de meerdere
kosten van het 's avonds openblijven
wel worden goedgemaakt door een
vergroting van de omzet of bereikt
men hiermee slechts een tijdelijke
verschuiving van de iukooptijdeu
In de V.S. zijn er supermarkten, die
's nachts openblijven. Daar ziet men
vrouwen om drie uur in de nacht
hoeden .kopen, 's Avonds wordt in
deze zaken door vele mensen meer
gekocht dan zij zich hadden voorge
nomen. Het is, in de zomer, dan niet
zo warm, men vindt gemakkelijker
een parkeerplaats en kan dus rus
tiger kopen. De Amerikaanse zaken
lieden zijn heel tevreden met deze
gang van zaken. Maar in Zürich
twijfelde men er toch algemeen aan,
of dit Amerikaanse voorbeeld in
Europa wel navolging verdiende.
„Laat ons toch een beetje vrijheid?",
vroeg een Belg. Volgens de wetten
van zijn land kan de verkoper zelf
vaststellen, op welke uren hij de
totale toegestane tijd van zestig of
vijfenzestig uur per week open kan
zijn. Daarna echter is hij gebonden
aan zijn eenmaal genomen besluit.
De winkels zijn er voor de kopers
en wanneer deze tevreden is met de
regelingt zoals de zaak die invoerde,
is alles in orde, vond hij.
Op soortgelijke wijze uitte ?Ich de
directeur van een warenhuis in
Karlsruhe. Het doel van de handel
is een soepele verzorging van de
bevolking met waren en de vervul
ling van deze taak behoort niet be-
Als een thee- of koffiepot van binnen
een laag aanslag begint te vertonen, is
het verleidelijk om maar even met de
afwaskwast met sop langs die binnen
kant te gaan, maar over die methode
roepen alle thee- en koffiedeskundigen
ach en wee. Géén sop, maar een beetje
zout is hier het aangewezen reinigings
middel: wat zout op de afwasborstel en
de aanslag vliegt de pot uit.
Het korte badjasje, dat al enkele seizoe
nen op strand en in zwembad de lange
badjas helemaal heeft verdrongen, wordt
steeds modieuzer: het Is er nu ook al
met een garnering van raffia langs zoom
en zakken, en de nieuwste variatie is
een exemplaar met een sluiting van drie
knopen en met een vaste capuchon, die
aan het strand het kapsel tegen de wind
en tegen de inwerking van de felle zon
kan beschermen.
Wanneer op een regenachtige vakantie
dag de allerkleinste spruiten van het ge
zin met geen mogelijkheid zoet te hou
den zijn en moeder ha uiterste wanhoop
rondkijkt naar nóg weer eens een andere
spel-mogelijkheld kan een doos met oude
lappen uitkomst brengen. Geef ze er
een ongevaarlijke plastic-schaar bij en
laat ze maar knoeien met al die kleurige
stukjes stof, üren zijn ze er zoet mee.
zo verzekert ons een moeder, die zelf
altijd zo'n doos met kleurige lapjes
achter de hand heeft voor „noodgeval
len...,"
Wedstrijd in typen
op de Damesbeurs
Aan de 79ste Damesbeurs die volgen
de maand in Den Haag begint is ook
ditmaal weer een wedstrijd in machi-
neschrifven verbonden. Het wordt de
kandidaten voor het nationaal kam
pioenschap in machineschrijven dit
jaar zo gemakkelijk mogelijk ge
maakt; door de vrije zaterdag boeven
zij geen werk te verzuimen, en wie
ver van Den Haag woont, kan wor
den ingedeeld in de tweede groep
deelneemsters die om elf uur 's mor
gens begint. Het minimum aantal
vereiste aanslagen voor de wedstrijd,
bedraagt driehonderd per minuut;
kandidaten mogen hun eigen schrijf
machine gebruiken. De wedstrijden
worden op 23 september gehouden;
wie er meer van wil weten er iets
voor voelt, haar capaciteiten op het
gebied van het machineschrijven te
meten met die van anderen, kan
schryven naar de Stichting Nationale
kampioenschappen in machineschrij
ven, Mauritskade 49 te Den Haag.
BONT, VEREN, MOHAIR, FLUWEEL...
(Van een medewerkster)
Met het héél oude
smoesje van: „een nieu
we hoed spaart je een
nieuwe mantel", moet U
straks als het kil wordt,
uw man meetronen
langs de etalages. Eerst
om te kyken en dan om
te kopen vandaar dat
uw man mee moet, op
zijn vrije zaterdag. Bo
vendien: mannen zien
graag vrouwen met hoe
den zeggen de orga
nisatoren van de stich
ting dameshoedenexpo
sities.
Of ze gelijk hebben we
ten we niet. Het kan ons
zelfs niet schelen; wij
hebben niet hun mening
willen horen, maar hun
hoedjes willen zien. Al
jaren en jaren hebben de
Nederlandse hoedenfa-
brikanten gezegd dat ze
de hoedjes - van Parijs
„vertaalden", en al even
veel jaren hebben we,
net terug van de Parijse
shows, willen antwoor
den: „dan bent U niet zo
best in uw Frans". Ver
taling bleek al te vaak
vergroving en we waar
schuwen U vast: koop
desnoods een grote hoed
maar koop geen lom
pe.
Laten we de leuke hoed
jes vermelden. Een rond
zwart astrakan doosje
met een zoldertje van
rode pluche. Of een ruig
mutsje van wasbeerbont,
dat U niet mag dragen
als U een auto bestuurt,
want U hoort niets
meer. Liever dan het
Grace Kelly-van-Menaco
pillboxje: een pillendoos
je van nerts, een hoedje
zonder dak. Voor winter
se wandelingen de Rus
sische bontmutsen, die
U tot op het puntje van
uw neus kunt laten zak
ken. Bij vele bonthoed
jes wordt dan nog een
los velletje geleverd dat
als mantelkraagje te
dragen is.
Als echt bont te kost
baar is, dan imitatie: de
beaver een stof met
haren van 1 centimeter.
Leuk voor de jonge
meisjes zijn de ragebol
hoedjes in wit of zwart,
bruin of rood, van dikke
wollen draden of van
dunnere nylon. Ragebol
len zijn er ook van veer
tjes die recht overeind
staan. Veren worden ook
veel als garnering ge
bruikt, zelfs als bandeau
om de hoed; een heel en
kele sierveer staal
schubt op de hoed, alsof
de vrouw een potlood
achter haar oor heeft.
Zeer populair schijnt te
worden de baret: „soms
groot en dik als eeu
overdreven appelflap,
soms stijf als een cadet".
Van ons hoeft U liem
niet te dragen. Er zijn
zoveel leukere mutsjes
en mutshoedjes, van mo
hair, van angora, van
fluweel, effeu of in ruit
jes of zelfs met ijsbloe-
metjes erin geweven. En
die mutsjes worden dan
afgebiesd met satijnen
lint, en op het hoofd
vastgepriemd met een
sierspeld. Mutsjes in alle
tinten groen als het
maar mosgroen is; In
zwart, in antraciet, in
beige-bruin en in kardi
naalsrood: mutsjes wor
den zeker een rage.
moeilijkt te worden door voorschrif
ten, die die sluitingstijden vastleg
gen.
Een ander nam het op voor de
vrouwen: De toeneming van de
vrije tijd voor het personeel be
moeilijkt werkende vrouwen het
inkopen. Men mag deze vrouwen
des avonds en des zaterdags niet
in haar inkoopmoeilijkheden be
perken. In dit verband komt de
mogelijkheid van automatenver
koop ter sprake: kan de auto
maat een deel van de verkoop
overnemen? Sceptici menen: de
automaat is slechts een noodop
lossing, een aanvulling in de zelf
bedieningswinkel, een primitief
instrumentDe voorzitter van
het congres was bepaald niet
enthousiast over wat liij gezien
had van de „automatenstraat" in
Basel. Hij vroeg zich af, of het
met een mislukt experiment was.
Een van de weinige vrouwen op het
congres vond, dat de .automaat na
sluitingstijd ongetwijfeld een ver
koopfunctie heeft, maar zij was ver
der toch beslist tegen de „automa
tische winkel". Deze is namelijk in
strijd met de wens van de meeste
vrouwen, „in contact" te komen met
de goederen, waarop zij haar oog
hebben inten vollen 7if meende dat
alle experimenten n dit vlali op
niets moesten uitlopen Het grootste
succes zal in een tijd van nog ver
dere mechanisatie in de verkoop heb
ben, wie terugkeert tot de primi
tiefste verkoopmethoden. Een dood
gewone mand met appelen, waaruit
men zelf kan uitzoeken, voorspelde
zif een groot? succes!