Komt de Pijpbloem
ook in Zeeland voor?
Toni Boltini: laatste directeur
op Nederlands circus-slagveld
DONDERDAG 17 AUGUSTUS 1961
PROVINCIAL!) ZEEUWSE COURANT
Door
Barend Zwerfmans
onder zeelands hoge hemel
nog extra water toegevoerd, dat
van blad tot blad langs de buiten
kant van de boomkruinen valt. Is
daar een greppeltje aanwezig, dan
vindt men er ook de vochtminnen-
de dophei, de echte „Erica" en
daar treft men zelfs de vleeseten
de zonnedauw met hun ronde of
langwerpige blaadjes, dicht bezet
met klierharen, die met him kleef
stof de insekten vangen.
Juist op deze bloemrijke plekjes
was het mogelijk eens een verge
lijking te maken met onze Zeeuw
se bevindingen ten opzichte van
de insekten. Het trof ons, dat we
overal (en niet alleen hier) een
opvallende armoede aan insekten
moesten constateren. Weinig vlie
gen, maar speciaal heel weinig
van de hogere bloembestuivers,
bytjes en wespen bij sporadisch
enkele vertegenwoordigers van de
bonte dagvlinderschaar.
Wespen
In Zeeland op de klei werkt kou
en nat direct sterk in 't nadeel
van de wespen, maar zelfs in 't
hoge en droge Amersfoort kon ik
gedurende twee weken tot een niet
hoger aantal dan twee .(zegge
twee) waargenomen exemplaren
komen. Navraag bij trekkers leid
de slechts een enkele keer tot de
mededeling: Ja, wjj hebben wel
eens wespen bij onze limonadefles
jes te gast zien komen. Bepaald
„last" van die snoepers schijnt
echter niemand te hebben gehad.
Wat heel wat wil zeggen in een
augustusmaand. Zelfs in een fruit-
gebied als Zuid-Beveland hebben
de sorteerders van de zoete prui
men weinig of in het geheel geen
bezoek. Verheugend is het daarom
te bemerken dat de hommels zich
ondanks het wisselvallige van ons
klimaat, de bespuitingen met
groeistoffen en die met vergiften
kunnen handhaven. We hebben
natuurlijk ook de Amersfoortse
distels eens op bezoekers gecon
troleerd. Zowel deze als vlak na
(Advertentie)
Rook
waar U ook bent
permanent
in de handige
platte doos 95 ct.
Snaar do pQtjcs
voor hel mooie
nieuwe Captain Grant
Schepenalbum „Van
Stoom tot Atoom".
grote vlak staande bladeren geeft
hij de indruk van niet in ons land
thuis te behoren, 't Lijkt een ge
kweekte plant, die ergens uit een
tuintje móet zijn ontsnapt. De vrij
kleine, tot vlak voor de bloei groe
ne en dunne bloemen vragen al
leen volle aandacht als er een aan
tal tegelijk aan een wat uitsteken
de stengeltop open zijn. Heel ligt
loopt en er dus voorbij, wat een
mogelijkheid laat, dat de plant er
gens onopgemerkt door de plan-
tenzoekers in onze Zeeuwse dui
nen of de omgeving er van zou
kunnen voorkomen.
Het schetsje toont de fraaie blad-
vorm en de vreemde aronskelk
achtige bloemen. Deze bestaan uit
een knikkervormige gele basis en
een eveneens gele schuin afgesne
den en van boven verbrede buis.
In de knikker bevinden zich de
meeldraden en bovendien op de
rand er van een krans van naar
beneden gerichte haren. Kleine in
sekten dringen de bloemen binnen,
vaak al vóór de helmknoppen van
de meeldraden zijn geopend. Ze
zitten dan gevangen als in een
fuik tot de haren, die hen het ont
snappen beletten, gaan verslap
pen. Tot zo lang doemt de bloem
hen binnen de kleine holte rond te
lopen; ze worden daarbij met
stuifmeel overdekt. Die er het le
ven afbrengen verlaten de bloem
en, biy weer het daglicht te zien,
spoeden ze zich naareen an
dere. waar ze het meegenomen
stuifmeel op de nu rijpe stamper
afzetten.. De vruchten kunnen zich
nu zetten en gaan rijpen. Een
merkwaardige plant dus
We hebben een geringe hoop. dat
een of meor van onze lezers de
plant zullen herkennen en ons. zo
ze die in Zeeland hebben gezien,
met de standplaats van de plant
bekend zullen maken. Bij voorbaat
al hartelijk dank voor de mede
werking.
Senator wil Witte Huis
nationaal monument maken
De democratische senator Clinton P.
Anderson, heeft in Washington een
wetsontwerp ingediend dat ten doel
heeft het Witte Huis tot nationaal
monument te verklaren.
Toen de senator kort geleden een be
zoek bracht aan president en me
vrouw Kennedy, vertelde mevrouw
Kennedy, dat zy zich zorgen maakte
over de vaak kostbare kunstvoorwer
pen in het Witte Huis.
Als het Witte Huis nationaal monu
ment wordt, kan het Smithsonian in
stituut voor (kunst)voorwerpen uit
het Witte Huis alle artikelen overne
men. die toekomstige bewoners van
het Witte Huis niet wensen. Het
wetsontwerp heeft betrekking op het
Witte Huis en bijna 7,3 ha omliggend
terrein.
In het dierenpark van Sidney zijn
veertien man acht uur in de weer ge
weest om een grote Alaskabeer van een
ton te verlossen van een rotte kies. Voor
men de kies kon trekken, heeft men de
beer met liters chloroform, ponden slaap
poeders en een enorme injectie in slaap
moeten sussen.
Zeldzame plant voor
Nederland
Het is nog altijd een vreemd
jaar dit 1961. Men heeft
reeds vast kunnen stellen dat
de maand juli niet alleen veel
te koud, maar ook veel te nat
is geweest.
De eerste veertien dagen van
augustus kunnen al evenmin
tot de riante zomerdagen
worden gerekend. Waren de
regenbuien misschien wat
minder agressief, de tempera
tuur liet veel te wensen over
en in onze vlakke, voor het
overgrote deel bomen-arme
provincie speelde de zeewind
de vakantiegangers niet
steeds in de kaart.
Onder dergelijke omstandigheden:
weinig regen en een te veel aan
wind heeft een vakantieoord in de
bossen voordelen, waarvan we een
paar weken hebben geprofiteerd.
Zonnige plekjes tussen de bossen
gelegen, staan altijd wel ergens
onder de beschutting van een hoog
windscherm. Niet alleen wij had
den daar genot van. Welk een ver
schil als men een vergelijking
maakt tussen een heivlakte, die
door zijn uitgestrektheid niet al
leen voor de zon, maar ook voor
de luchtstromingen open ligt en
de ingesloten bosrandjes. Over
heerst op de eerste nog steeds een
bruine tint, de laatste bieden fris
groene, hoog opgegroeide heistrui
ken, die met lange trossen volop
in bloei staan. Ze genieten van re
gen en zon en krijgen bovendien
onze terugkeer de Zeeuwse had
den veel bezoek van hommels en
in diverse soorten. Terloops stelden
we vast, dat sommige zwaluwen
nog aan de voeding van hun eerste
broed bezig zijn, zodat weinige
van hen aan een tweede zullen
toekomen. De eerste jongen vlo
gen pas eind juli uit.
Is het reeds prettig op de vakan
tietrips een massa oude bekenden
onder de planten tegen te komen,
we waren bijzonder in onze schik
ook eens wat nieuws te ontmoe
ten. En dat nog wel op een dag,
waarop de regen ons alle uitgaan
had belet. Een avondwandelingetje
bracht ons toen in de nabijheid
van een door ons reeds „afge
graasde" wildernis in de buurt
van een spoorweg.
Ontdekking
Juist daar, nauwelijks enkele voet
stappen van een drukbegane weg
vonden we een nieuwe standplaats
voor Nederland van een veelbe
sproken zeldzame plant, de zoge
naamde Pijpbloem, Aristolochia.
Alhoewel zover wij weten geen
Zeeuwse plant, willen wij er -dit
maal toch even bij stilstaan. We
kenden deze van „Thijsse's Hof"
bij Oyerveen-Bloemendaal, een
klein reservaat van bijeengebrach
te zeldzame duinplanten, een ge
schenk van bewonderaars aan de
onvergetelijke Jac P. Thijsse. Zo
als de plant daar staat met de
fraai gevormde donkere en vrij
beste dagelijkse middel ter opwekking en verkwikking
belasting is onzedelijk...:*
Prins Andrew overstemde
de Gordon Highlanders
H Prins Andrew, jongste spruit
ee van koningin Elizabeth van
H Engeland, die hem heeft ge-
s noemd naar de schutspatroon
van Schotland, heeft voor het
eerst kennis gemaakt met het ee
H instrument dat men in Schot- M
land zijnde niet vermijden kan,
de doedelzak.
Het genoegen was piet weder-
zijds. li
De negentien maanden oude
prins werd door zijn verzorg-
ster, Mabel Anderson, in een
p wagentje door de laan gereden
die uitkomt op het kasteel Bal-
moral, toen de plaatselijke Gor-
H don Highlanders een aubade ff
kwamen brengen met het wijs-
je „Hielan' laddie".
Prins Andrew begon bij de eer-
11 ste maten zo ongeremd te hui- Ie
len, dat miss Anderson ijlings I|
e_ rechtsomkeert maaktp. Het-
f§ geen de Gordon Highlanders in
tegenovergestelde richting de-
den. n
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiuiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii
In de eerste week van een actie van de
Britse politie tegen onwettig wapenbezit,
zijn alleen in Londen al 2398 vuurwapens
en 15000 patronen ingeleverd. Degen'.n die
wapèntuig inleveren, krijgen geen straf.
Onder ben bevonden zich twee 011de dames
uit de badplaats Bath, die de politie een
geheel geladen colt ter hand stelden.
De vroegere Algerijnse chef-staf
Maurice Challe, gefotografeerd tij
dens zijn diner in de gevangenis van
Tulle in Frankrijk, waar hij met ne
gen andere officieren zijn straf uit
zit. Challe werd veroordeeld tot vijf
tien jaar gevangenisstraf met
dwangarbeid voor zijn aandeel in de
opstand te Algiers in mei j.l.
Overal succes... en toch
ten dode opgeschreven?
De 39-jarige Toni Boltini heeft niets van de „klassieke" circus
directeur, die we ons altijd voorstellen met reusachtige hoed,
indrukwekkende snor en donderstem. Hij doet eveleer met zijn
donker krulhaar en staalblauwe ogeu denken aan een slanke
filmheld, van wie men niet zou zeggen, dat hij aan het hoofd
staat van het laatste tenminste op het ogenblik het laatste
reizende Nederlandse circus; als enig overlevende op een slag
veld, waarop Strassburger, Mullens, Belli, Van Bever en circus
„Europa" het loodje moesten leggen. Deze rijf zijn in drie jaar
tijds het slachtoffer geworden van de hoge vermakelijkheidsbe
lasting en allerlei tegenslagen.
„Het circns is niet dood en ik ge
loof niet aan een concurrentie van de
televisie", zo zegt hij, „want overal
waar wij komen, werken we avond
aan avond uitverkocht. Dat is ook
hard nodig, want een goed program
ma is peperduur. De mensen zijn veel
kritischer geworden en je moet ze
dus echt Iets brengen. Zonder over
drijving durf ik te beweren, dat mijn
programma internationaal niveau
heeft. Maar ondanks mijn succes ben
ik hang, dat ik op den duur ook ten
dode opgeschreven ben, want de veel
té hoge belastingmarge van 40 pet.
niaakt ieder circus kapot.
Roermond gaf reeds een prachtig
voorbeeld door vrijstelling voor cir
cussen in te voeren, maar één zwa
luw maakt nog geen zomer. U moet
bovendien niet vergeten, dat de en
treeprijzen sedert voor de oorlog sta
biel zijn gebleven
In zijn gezellig ingerichte woonwa
gen met huiden van wilde dieren,
makkelijke stoelen en antiek, waar
zijn vrouw, de charmante blonde
Dicky de scepter zwaait (ze is de
dochter van de aardappelhandelaar
Veldhuysen uit Zeist, waar Toni des
tijds met lege handen zijn carrière
begon) karakteriseerde hij het gel
dende belastingsysteem als „onze
delijk''.
„Slechts met héél hard werken,
grote waakzaamheid en de nodige
dosis geluk blijft een normale
circusexploitatie mogelijk. Geluk
kig ben ik eraan gewend, mij veel
te ontzeggen. Ik rook niet, drink
niet en heb geen bijzondere hob
bies. zodat ik- al mjjn liefde en
energie op mijn circus kan wer
pen, dat ik met hand en tand zal
verdedigen. Het is mijn levens
werk, dat ik waarlijk niet zo
makkelijk stuk zal laten maken...
daarvoor heeft me dit resultaat
teveel krachtsinspanning ge
kost....".
Selfmade
Toni mag zeggen, dat hij in ieder
opzicht „selfmade" is en inderdaad
heeft hij alles met eigen handen en
brein moeten bevechten, waardoor
hij een meester op vele wapens werd.
In noodgevallen heeft hij geen tim
merman, smid of monteur nodig, ter
wijl hij desgewenst ook voor eigen
advocaat speelt en met wetsparagra-
fen heel aardig uit de voeteu kan.
£)e groenwit gestreepte chapïteau
met acht masten (60 bij 40 meter),
omlijst door een roodwit wagenpark
en fel oranje geschilderde hekken
wordt 's avonds bekroond hoog
tegen de donkere lucht met de uit
brandende lampen gevormde naam
Toni Boltini. Wanneer onze circus
directeur ernaar kijkt, zet hij de ka
ken op elkaar, want welk een lange
en harde weg van teleurstellingen
heeft hij niet moeten gaan, voordat
dit bereikt kon worden voordat
hij thans, het eerste jaar (voorheen
presenteerde hij zich onder andere
namen, o.a. Grand Cirque Interna
tional) zijn eigen naam tegen het
zwerk durfde te adverteren Hij
denkt aan zijn moeilijke jeugd
er waren zeven kinderen thuis en
hoe hij reeds als kleuter in de show
van een strenge vader op de kermis
moest optreden. Hij deed acrobati
sche toeren op een fietsje met één
wiel en moest als 10-jarige met een
schetterende trompet voor de tent
publiek trekken.
In later jaren, toen vader met
zijn gooehelkist de boer opging
en Toni zijn zelfgemaakte pop
penkast op de fiets meenam, te
kende zich al evenmin een duide
lijke lijn in zijn leven af. Ook in
'46, toen hij om de hand kwam
dingen van de aantrekkelijke
Dicky, toonden zich zijn schoon
ouders aanvankelijk rniar zeer
matig ingenomen met deze „niets
nut", die in^ motoren en dump-
auto's scharrelde en duistere toe
komstplannen had voor een eigen
circus.
Maar ze trouwden, waarna Dicky
zich op hun kamers aan de Heren
laan te Zeist alvast ging bekwamen
om ook circusartieste te worden en
tijdens haar experimenten met een
kinderfietsje op een tafel vele blau
we plekken en bulten opliep. Maar
nog hetzelfde jaar brachten de Bol-
tini's in een gammele danstent, diè
de oorlog overleefd had, in Zeist een
eigen circus-varieté programma-
zonder paarden of wilde dieren.
Terwijl Toni en passant met de aiito-
handel aardig verdiende, ging het
wrakke miniatuur-circus op tournee
en oogstte overal succes. Maar er
waren na de oorlog, toen de grotere
showbedrijven nog moeilijk op gang
konden komen, ook al dadelijk ande
re kapers op de kust. Zo kon het ge
beuren, dat Toni tijdens voorstellin
gen in Hardenberg last kreeg van
de opdringerige reclame van het 5
km verder in Slagharen opererende
tweemaster-circusje „Don Carolane".
De concurrent had wél paarden en
bijzondere attracties, zodat hij pro
beerde, de ander te overschreeuwen
door affiches in diens gebied te ver
spreiden. Dit overschrijden van een
ongeschreven fatsoensnorm leidde tot
een oorlog, die door Toni tenslotte
glansrijk gewonnen werd door een
merkwaardige vergissing.
T elefoontje
Toen hij op een dag In een koffie
huis was, meldde de ober hem een
„telefoontje". Tot zijn verbazing
kreeg hij een woedende mijnheer uit
's-Gravendeel aan de lijn, die met
allerlei ingrijpende maatregelen
dreigde, indien het bedrag van
3000,voor de tweemaster-tent
nu eindelijk niet eens betaald werd.
Toni begreep, dat hij door een ver
gissing met „Don Carolane" verwis
seld werd, die het geld zo bleek
uit het gesprek tot nog toe onmo
gelijk had kunnen opbrengen. Daar
de man geen uitstel meer wilde ge
ven en met de sterke arm wilde ko
men, wat tot de. ondergang van de
bewuste „Don" zou leiden, maakte
Toni zich bekend en bood aan, de
tent te kopen en dadelijk te betalen.
De transactie werd gesloten, maar
inmiddels was het andere circus al
naar Schagen vertrokken. Toni reis
de erachter aan en deelde de direc
teur mede: „Ik heb uw tent gekocht
en wilde hem graag meenemen".
De overwonnene nam de zaak nogal
rustig op ep zo kwamen de Boltini's
tot hun grote vreugde in het bezit
van een heuse circustent, die zij nog
de volgende winter lieten opknappen
en uitbreiden. Het jaar daarop brach
ten ze de eerste paarden met vrij
heidsdressuur en hogeschool in de
piste, maarde slag was nog
lang niet gestreden.
Hoewel het circus van seizoen tot
seizoen groter werd, balanceerde het
ook vaak langs de afgrond van de
ondergang, want een leger van
schuldeisers en niet het minst de
fiscus bleef het bedrijf van plaats
tot plaats achtervolgen. Eindeloze
conferenties, noodoplossingen en ru
zies volgden elkaar op.
Maar Toni bleef tegen de verdruk
king in groeien en kocht in 1952 zijn
eerste wilde dieren drie Russische
beren bij Ouwehands Dierenpark
te Rhenen.
Hij moest nog drie jaar wachten,
voordat hij zich een leeuwengroep
kon aanschaffen, terwijl de koop
van vier kamelen en twee lama's van
Strassburger nog langer zou duren.
Inmiddels groeiden ook hun twee
dochters, waarmede hun huwelijk
gezegend werd, voorspoedig op. An
toinette is thans 9 jaar en haar 13-
jarige zuster Josette werkt reeds als
antipodiste aan het programma mee.
„Onze tournee omvat voor dit sei
zoen tachtig plaatsen. We zijn dit
voorjaar in Den Haag begonnen,
waar de gemeente voor 21 dagen 12
mille'vermakelijkheidsbelasting en 3
mille staangeld beurde. Dat is toch
wel Iets, zou ik zo zeggen..."
Mobiliteit
Naast een goed programma vormt
een grote mobiliteit de kracht van
Toni's circus. Hij heeft vooral de
technische kant goed bekeken tot
de zit-installatie toe. die volgens zijn
aanwijzingen gebouwd werd en aan
alle eisen voldoet. Het snel op- en af
bouwen vormt samen met een be
trouwbare staf van leidingsgevend
personeel ee,. l, voo> waarUei
voor het welslagen van een tournee.
En wanneer U Toni ook ontmoet
steeds ziet hij eruit als om door een
ringetje te halen en heeft hij de
zacht neerbuigende stem en de glim
lach klaar om het „hooggeëerde pu
bliek" te begroeten