West-Berlijn teleurgesteld over uitblijven westelijke activiteit KLANKBORD N.A.M.-directeur: Onder bodem van Eemsmond zit geen aardgas „IN MOSKOU IS OP EEN KNOP GEDRUKT" HULPBOEKHOUDER LEEFDE 6 JAAR ONDER VALSE NAAM MATADOR GEVRAAGD OM DE METER OP TE NEMEN WESTEN EENSGEZIND IN KWEST1E-BERL1JN WOENSDAG 16 AUGUSTUS 1961 PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT 3 Vastberaden uiterlijk verbergt een gevoel van onmacht (Van een onzer redacteuren). Berlijn, 15 augustus. „In Moskou is op een knop gedrukt en in Oost-Berlijn marcheren nu de marionetten". Dit zei mij gis termorgen een oude lieer, met wie ik samen de Potsdamnier- strasse afwandelde. Hij glimlachte mild. „Een van die poppen- figuurtjes heeft een smerige kei gesmeten in het nette vijvertje A an het westen. En wat doet nu dat westen? Vergaderen, meïn Herr, vergaderen over de vraag of er misschien niet een protestbriefje moet wor den gestuurd naar die gooiende marionet". Plotseling woedend: „de dwazen. Begrijpen zij dan niet dat de man, die op de knop heeft gedrukt, zijn vinger al gereed heeft voor de volgende?" Het was maar een kort gesprek met die oude heer. Maar het bracht mij dichter bij het grote verschil tussen uiterlijke schijn en bittere werkelijk heid in de stad Berlijn. Dit is de uiter lijke schijn: een vastberaden West- berlijnse bevolking, gebalde vuisten, hoogdravende redevoeringen, felle stukken in de kranten, enerverende radio- en televisieuitzendingen, alles overgoten met de westelijke hopgcon- juncturele saus „bij ons is werk, wel vaart en vrijheid". Fatalisme Maar als dit nu de uiterlijke schijn is, wat is dan de werkelijkheid? Ik noteer het hier met enige schroom, maar desondanks is het zo: de werkelijkheid is een fata listisch gevoel van onmacht, een fatalisme dat ik steeds meer her ken in lange gesprekken met de Westberlijners. Sinds 1918 slaat men hier in de frontlijn van de koude oorlog tussen oost en west en zo langzamerhand is men er aan gewoon geraakt, althans dat kan men zeggen wanneer men niet het woord „afgestompt" wil ge bruiken. Maar men weet gelijkertijd en desondanks, dat de tegenstander werkt volgens een ijzeren logica, waarbij er niets is. dat hem van het uiteindelijke doel kan afhouden. De tegenstander is bovendien brutaal en cynisch: in de Wcense ontmoeting tussen Kroesjtsjew en Kennedy heeft de eerste onverbloemd gezegd dat hij niet de minste twijfel koestert over de vraag welk systeem uiteindelijk zal overwinnen. En de openbare me dedelingen van zijn Oostberlijnse ma rionetten zijn de laatste dagen al evenzeer onthullend voor hun cyni sche openhartigheid. En wat is nu het antwoord van het westen? „Dat praat over een protestbriefje aan een .marionet met een puntbaard", zoals mij gistermorgen de oude heer zei in de Potsdammerstrasse. Onheilsprofeet Een fatalistisch gevoel van on macht. Ik moet dit. woord nog eens hei-halen, want het lijkt, neer geschreven op een terras in het welvarende westelijke deel van Hitiers vroegere hoofdstad, toch te sterk. Maar merkwaardig, juist op dit moment komt een invalide man voorbij met een ouderwetse Leierkasten, zo 1 weggelopen uit „De drie stuiversopera", en ter wijl hij langzaam de slinger draait, klinkt over de elegante Kurfür- stendam de klagelijke muziek uit dit kleine draaiorgeltje. De orgel man schijnt een onheilsprofeet op Berlijns elegantste boulevard. Nee, dat fatalisme is toch geen te sterk woord, de gesprekken van de laat ste dagen maken het mij steeds duidelijker. Leuk kiekje Maar wat wil de Berlyner dan? Het is een vraag die ik bij herhaling heb gesteld. Een oorlog riskeren? Maar men haalt de schouwers op. Het is te laat; nog een paar dagen en het nu nog enerverende beeld van de prik keldraadversperringen en de Russi sche tanks is genormaliseerd. En dat betekent dat westerse toeristen weer naar Berlijn zullen vliegen om zich te laten fotograferen met de Bran denburgertor en een Russische pant serwagen op de achtergrond, een leuk kiekje voor thuis. Maar ondertussen is de tegenstander weer een stap dichter bij zijn uiteindelijk doel. Men heeft het te ver laten komen, zo me nen velen in Berlijn en het was niet nodig geweest, er is een viermogend- heden-pact over deze stad. een over eenkomst die herhaaldelijk is ge schonden, laatstelijk wel heel schan dalig. Men had op grond van deze overeenkomst rechtmatig kunnen in grijpen en daarom toen de volkspoli- C AROLINE NIET. De ocrssceretares- se van de Amerikaanse presidents vrouw heeft in Washington gezegd, dat wie een Amerikaanse officier in Heidelberg, Duitsland, opbelde en zich aandiende als Caroline Kennedy. -- het dochtertje van de Kennedy's een grappenmaker moet zijn ge weest. Het gesprek voor de 42-jarige An drew J. Gent uit Pittsburgh, kwam dinsdagavond door. De perssecretaresse van mevrouw Kennedy, Pamela Turnure, zei dat Caroline Kennedy logeerde in Hyan- nis Port, Massachusetts, en dat alle telefoontjes vanuit het huis van de president daar. het schakelbord van de verbindingsdienst van het leger passeerden. Dit zou nimmer de drie jarige Caroline aan het woord laten zonder toestemming van de president of zijn vrouw. „En dan daarbij", zei miss Turnure, ..Caroline kent niemand in Heidel berg". zei met de eerste rollen prikkeldraad voor de versperringen kwam aanzet ten had het westen de aanleg daar van onmogelijk moeten maken. Slachtoffers Aldus de gedachtengang van de Berlijners. En als men hen dan op de mogelijke afschuwelijke conse quenties wijst voor wellicht de he le wereld, dan liaalt men z'n schouders op. Zoals die oude heer in de Potsdammerstrasse: „Ach meïn Herr, de man die in Moskou op de knop heeft gedrukt, zit al na te denken over de volgende zet. Vandaag en gisteren zijn de Oost- berlijners het slachtoffer. Wie zul len het morgen zijn? De man in Aioskou gaat verder, onherroepe lijk. Tenzij het westen hem een halt toeroept. Maar dat is nog niet gebeurd Absurd Voor het overige toont het beeld van Berlijn steeds meer surrealistische trekken en absurde situaties, die op hun beurt weer voor allerlei proble men zorgen. Een voorbeeld daarvan maakte ik mee op het bureau van de Evangelische Kirche Brandenburg. Dr. Sibelius was zo juist naar de oostsector gereden om er de perio dieke bijeenkomst bij te wonen van het Berlijnse Konsistorium. De ver gadering moest noodgedwongen in het oosten worden gehouden omdat de kerkeraadsleden van daarginds niet meer naar West-Berlijn mogen komen. Op het Westberlijnse bureau nu wachtte men in spanning op een telefoontje: zou dr. Sibelius de oost sector in mogen? Men vreesde dat dit zwarte schaap wel niet zou worden toegelaten. Al leen vreedzame burgers immers mo gen de oostsector binnenToch luk te het. Sibelius wordt blijkbaar nog als een vreedzame burger beschouwd. Maar nu de reactie: „praat er niet over. want dan staan morgen alle Westberlijnse kranten weer vol over de vreedzame burger Sibelius die in de oostsector werd toegelaten, met onvermijdelijk als gevolg dat de bis schop een volgende maal niet meer de oostsector in zou kunnen. Dus zwijgen. Zó beheerst het oosten op allerlei ma nieren het leven in het westen. Ook dat is een stuk werkelijkheid. Hoe was het ook weer? „In Aioskou drukt men op een knop....." VERDWENEN MET 25.000 „Borgers" bracht politie op een dwaalspoor Het volgens zijn werkgever „inne mende echtpaar" Borgers uit Am sterdam, dat ruim een week geleden de brandkast van de Amsterdamse tenten- en dekkledenfabrick Gebroe ders Faber N.V. leeghaalde en er van door ging, heeft de recherche van het bureau Warmoesstraat in Amster dam oi> een dwaalspoor gebracht. Geblekeii is tlat de hulpboekhouder Borgers niet bestaat en dat de man reeds ongeveer zes jaar onder valse naam heeft samengeleefd met een andere dan zijn wettige vrouw, die hij zes jaar geleden verliet. In deze tijd schijnt hij zich aan allerlei kleine ver duisteringen en oplichtingen te heb ben schuldig gemaakt. Uit het speur werk van de politie is tenslotte ge bleken dat de verdwenen hulpboek houder de 40-jarige Amsterdammer Wouter E. is. Zijn foto werd bij dé herkenningsdienst van de Amster damse politie in de rubriek verduis teringen en oplichtingen gevonden. Bovendien is gebleken dat uit de brandkast van de gebroeders Faber niet 21.000 gulden, zoals aanvanke lijk werd gemeld, doch 25.000 gulden wordt gemist. Vorige week maandag deed de Amsterdamse firma bij de politie aangifte van dc vermoedelijke diefstal. De hulpboekhouder en zijn pseudo-vrouw, die beiden sinds een half jaar bij de gebroe ders Faber werkten en daar zeer goed aangeschreven stonden, wa ren met vakantie gegaan. Dit bleek overigens pas toen een per soneelslid van de firma Faber bij de hospita van het echtpaar pools hoogte was gaan nemen, want volgens het vakantieschema was het echtpaar daar nog niet aan toe. Toen bleek dat het echtpaar voor drie weken met vakantie was gegaan en de huur een maand vooruit had be taald. De argwanende werkgever opende toen met een reservesleutel de brandkast waarbij hy de ontstellende ontdekking deed. Valse naam Alle naspeuringen die de politie sindsdien heeft gedaan strandden om dat de naam Borgers niet bekend was. In het bevolkingsregister en bij de burgerlijke stand werden wel ver schillende Borgers gevonden maar niet de naam die bij de 40-jarige hulpboekhouder thuishoorde. Hoewel zijn werkgever aanvankelijk niet kon geloven dat zijn sympathieke em ploye zich inderdaad aan een misdrijf had schuldig gemaakt, kreeg de poli tie toch steeds meer aanwijzingen die in de richting van de vertrokken hulpboekhouder wezen. Hij was sinds korte tijd in liet bezit van de sleutel van de brandkast om dat de hoofdboekhouder met vakantie •- Minutieus speurwerk van de po litie bevestigde tenslotte het vermoe den dat de boekhouder zowel bij Fa ber als by zijn vorige werkgevers on der valse naam heeft gewerkt. Of dit verband houdt met de reeks kleine oplichtingen en verduisteringen waaraan hij zich de afgelopen jaren scliijnt te hebben schuldig gemaakt en waarvoor de politie in enkele plaatsen hem zoekt of met het feit dat liy zijn wettige vrouw en vier kinderen in Dordrecht kwaadwillig heeft verlaten, ïs niet bekend. In ie der geval meent de politie dat de hulpboekhouder met voorbedachte rade heeft gehandeld. Russische troepen uit Berlijn teruggetrokken In Oost-Berlijn gelegerde Russische troepen hebben zich zondagochtend vroeg uit dat stadsdeel teruggetrok ken toen Oost-Duitsland de grens tussen Oost- en West-Berlijn afsloot, aldus is gisterochtend te Berlijn ver nomen De bevelhebber van de Britse infan teriebrigade in Berlijn, brigadegene raal Hamilton, heeft meegedeeld dat de Russen twee gemotoriseerde divi sies te Potsdam ten westen van Ber lijn in staat van paraatheid hebben gebracht. Delen van deze divisies werden naar punten ten noorden en ten zuiden van Berlijn gedirigeerd, maar aangenomen wordt dat zij weer op hun plaats van uitgang zijn te ruggekeerd, aldus generaal Hamil ton. In de omgeving van de meeste grote steden in Oost-Duitsiand liggen Rus sische garnizoenen. In de regel blij ven de Russische troepen buiten de steden maar in de afgelopen dagen zijn in verscheidene Oostduïtse ste den bewegingen van deze troepen waargenomen. De dood op de weg Op de rijksweg EindhovenHasselt, nabij de Belgische grens, is maan dagavond omstreeks elf uur de heer H. Alanders uit Luiksgestel bij een verkeersongeval om het leven geko men. De heer Manders reed op zijn brom-' fiets in de richting Bergeijk, toen hij door een achterop komende taxi werd gegrepen. De heer Manders was ge huwd en vader van vijf kinderen. Een soldaat van het Oostduïtse volkslegermaakt het internatio nale gebaar van getikttegen de fotograaf, door met zijn vinger tegen zijn voorhoofd te wijzen. Een collega van de militair bepaalde zich tot het uitsteken van zijn tong..... Het Wereldgebeuren Staatsgreep in Frankrijk bleef uit De verwachte „staatsgreep" der uiterst rechtse groeperingen te gen president De Gaulle ïs gis teren uitgebleven maar voor alle zekerheid waren ongeveer 24.000 politiemannen paraat om elk incident te kunnen vermij den. Parijs was ter gelegenheid van Maria hemelvaart vrijwel door alle inwoners verlaten, de toeristen waren er ko ning. President De Gaulle bracht de dag door te Colombey-les-Deux-Egli- ses en op drie na waren al zijn mi nisters met vakantie. Het was van dit soort vacuüm dat volgens de ge ruchten de rechtse elementen gebruik zouden maken. t Behalve een explosie, veroorzaakt door een plasticboni iil het hoofd kwartier van Pierre Poujades partij te Saint-Cere in midden-Frankrijk, was het echter overal rustig. 9 In Chili staken ruim 100.000 arbeiders en employés voor loonsverhoging. Onder hen bevinden zich 18.000 arbeiders van de kopermijnen die reeds vier dagen staken, en 30.000 werknemers van de spoorwegen. Nieuwe commandant Nato- strijdkrachten Zuid-Europa Admiraal James S. Russell van de Amerikaanse marine, is benoemd tot opperbevelhebber van de geallieerde strijdkrachten voor Zuid-Europa. Volgens een communiqué dat is uit gegeven door de opperbevelhebber van alle N.A.V.O.-strijdkrachten, de Ame rikaanse vlieger-generaal Lauris Nor- stadt, gaat admiraal Russells benoe ming op 1 januari 1962 in. wanneer zich de huidige opperbevelhebber voor Zuid-Europa, admiraal Charles Brown, terugtrekt. Meteropnemer Eruest Stanley had geen zin 0111 op zijn leeftijd nog stierenvechter te worden. En dat, zei de directie van de Southwestern Electricity Board in Crewkerne, Engeland, was de reden waarom de nieter van boer Edward Forward al een jaar niet was opgenomen. Iedere keer wanneer Stanley naar de boederij van Forward ging, zag hij zich op het erf de weg versperd door een grote zwarte stier. „De eerste keer dat ik die vreselijke vraatzuchtige stier zag", vertel de Stanley, „was ik als aan de grond genageld. Ik voel er niets voor om op mijn leeftijd nog stierenvechter te worden". Daarom liet de 53-jarige meteropnemer een kaart ter invulling door Forward zelf achter, en motiveerde dit tegenover zijn directie door op. zijn rapport maar één woord te zetten: „stier". Maar Stanleys directie begreep het niet. Zij gaf opdracht dat de meter moest worden opgenomen, opdat boer Forward de rekening zou kunnen worden aangeboden. Nog drie keer ging Stanley naar de boerderij van Forward terug. Maar de stier liep er nog steeds. En hij zond zijn kaart opnieuw naar de directie, nu met de opmerking: „daar is een matador voor nodig". En toen zond de directie van de Southwestern Electricity Board twee harer ambtenaren naar de boerderij van Forward niet om de stier, maar om de meter te verplaatsen. „Ik begrijp het niet", zei Forwards vrouw Margaret, onze Sam vreselijk Hij is de liefste stier die ik ken". „Maar Stanley is niet te overtuigen. „Hij ziet er voor mij een beetje al te fors uit", zei hij, „ik zal uit z'n buurt blijven als ik daar maar even kans toe zie". Brandende speer Ubent de man die de grondslagen hebt gelegd voor de organisatie van:de Mau-Mau. U hebt dc ac tie geleid die tot doel had alle Euro peanen uit Kenia te verdrijven. U hebt de klok vele jaren willen terug zetten. U bent de leider geweest van de bloeddorstigste beweging die Afrika in jaren heeft gekend. U bent aan sprakelijk voor de dood van tioni.. 1- den Europeanen en van vele van uw tegenstanders". De man die deze woorden op 8 april 1953 door de offi cier van justitie van Nairobi in het gezicht kreeg geslingerd, Jomo Ke- niatta, de „brandende speer", werd veroordeeld tot zeven jaar eenzame opsluiting. Geen enkele aanklacht was door de geheimzinnige Afri kaanse nationalist toegegeven. Maat niet zodra was hij gevangen geno men, of aan de Mau-Mau-terreur kwam een eind. De leider ontbrak blijkbaar. De laatste woorden van Keniatta tot de rechtbank waren: „Wij blijven eisen dat het Afrikaan se volk 'de mogelijkheden en voor rechten zal genieten, waar elk volk recht op heeft". Wie ïs die Keniatta? Ongetwij feld één der oudste zwarte na tionalisten op het Afrikaanse continent. Al sinds de twintiger jaren doet hij aan politiek. Hoe oud Keniat ta precies is, weet niemand; hijzelf ook niet. De burgerlijke stand gaat niet zo lang terug in Kenia. Men schat de „brandende speer" omstreeks zeventig jaar. Hij is beslist niet dom. want de Engelse regering nodigde hem in 1930 uit naar Engeland te ko men om les te geven aan een school voor Afrikaanse talen. Men had hem overigens liever in het Engelse moe derland dan in Kenia. Om aan geld te komen voor zijn Afrikaanse poli tieke- acties schreef Keniatta enkele Afrikaanse sprookjes. Tijdens zijn le raarschap in Engeland, deelde hij een kamer met Paul Robeson, de Ameri kaanse negerzanger. Maar Keniatta deed meer. Hij studeerde enkele se mesters aan de Moukouse universiteit. Want Keniatta was maar van één doel bezield: Kenia voor de Afrikanen en Keniatta president. In 1947 werd hij in zijn geboorteland voorzitter van de radicaltTpartij. Kort daarop begon nen de Mau-Mau-gewelddadigheden. waardoor Kenia acht jaar lang het toneel van een vreselijk bloedvergie ten werd. Tot de Engelse regering ingreep en Keniatta tot vele jaren ge vangenis werd veroordeeld. De Engelse buitenlandse, politiek heeft, evenals de wereldpolitiek, gedurende de gevangenschaps- jaren van Keniatta niet stilgestaan. In die zeven jaren kregen de bewoners van Kenia inderdaad en kele voorrechten, waarom Keniatta had gevraagd. Toen de zeven jaren voorbij waren, achtte hel gouvernement het beter dat Keniatta nog een poosje in een verbannings oord zou blijven. Maar ook dat is deze week verleden tijd geworden. De meerderheid van de regering van Keniatta bestaat uit Afrikanen en men heeft behoefte aan een „vader figuur". Na veel druk. niet het minst van Keniatta zelf, zijn de Engelsen ertoe overgegaan de ballingschap te beëindigen. Vorig jaar noemde de Britse gouverneur Keniatta „een lei der van duisternis en dood", maar de ommezwaai kon niet worden voorko men. Met veel gedans en gezang is de oude leider door zijn stamgenoten binnengehaald. De Europeanen hopen dat hij eenheid en rust in Kenia zal brengen. Hij is de enige die het kan. Maar of hij het doet? De barbaarse gewelddaden van de Mau-Mau en de ophitsende redevoeringen van de brandende speer zijn nog niet verge ten. Misschien dat een Keniatta in vrijheid echter minder gevaarlijk is dan Keniatta als banneling. VVVV\V\A^WV^A^VVWvWVWvVVVVVWvVW^VVVVVVVV GEEN PROEFBORINGEN Interesse voor zeegebied noordelijk van Groningen (Van onze Haagse redactie). Er zit geen aardgas onder de bodem van de. Eemsmond en de N.A.M. zal ook niet in de Eemsmond naar aard gas gaan boren. Aldus heeft zeer beslist dr. ir. II. A. Stheeniun. de directeur vair de N.A.M. verklaard tijdens een demonstratie van de boor- ponton „Dc Triton", waarmee bin nenkort; voor Kijkduin in de Noord zee proefboringen worden verricht. Er is geen ogenblik aan gedacht en men zal er ook niet aan denken do „Triton" ook in de Eemsmond te gebruiken, „omdat daar geen gas zit". De heer Stheeman verklaarde dat dc gasbel in Groningen zich niet tot on der de Eems uitstrekt. „Er bestaat dan ook geen gevaar dat er aan de Duitse zijde van de riviermond, waar thans de maatschappij „Bri- gitta". evenals de N.A.M. een doch teronderneming van de Shell- en Standardoil, het Nederlandse aard gas zal wegzuigen". De kwestie van de zwevende grens in de Eemsmond is op zichzelf niet iets waar over men zich in dit ver band zorgen behoeft, te maken. Het is een zuiverjuridische kwestie die de heer Stheeman niettemin toch graag opgelost zou zien, doch om an dere redenen. Het is namelijk niet uitgesloten dat ook in 'het Noordzeegebied noordelijk van Groningen aard olie of gas zal worden gevonden. Onder meer hebben de Duitsers belangstelling voor hel eiland Borkuni en de omgeving van dit eiland. Nu verloopt de Nederlands- Duitse grens ook in dit wadden gebied, zeer merkwaardig onder andere langs de laag-waterlijn van Schiermonnikoog. Dit eiland heeft dus aan één zijde geen territoriale wateren. Nu een maal belangstelling bestaat voor de Noordzee- als gas- of oliewingebied, is het volgens de heer Stheeman zaak dat er. een behoorlijke regeling komt over de afbakening van de grenzen. In tegenspraak De kwestie van het aardgas ïs een punt, van bespreking lussen Neder land en Duitsland in de than® lopen de onderhandelingen over aauvullin- geuop liet Nederlands-Duits verdrag van april 1960. De omstreden grens in de Eemsmond is hierbij niet. in het geding, doch wel de exploratie en ex ploitatie van eventueel aanwezig aardgas, die men in de Nederlandse regering en in de Tweede Kamer bij prótócol geregeld wenst te. zien. Terwijl dus thans de N.A.M. ver klaart. dat er in de Eemsmond geen aardgas is stelt Nederland de eis dat er een regeling komt. die in een aanvullend protocol dient te wor den vastgelegd. De afspraak dat alle contraversele kwesties in dit ge bied in onderling overleg en in goe de nabuurschap geregeld zouden worden, acht men voor de mijn- bouwkundige aspecten van Neder landse zijde niet voldoende waar borg gegeven. De ongerustheid van de Nederland se regering is, naar nu dus is ge bleken, in tegenspraak niet de ver zekeringen van de N.A.M., terwijl de ze zich nu zorgen blijkt te maken over noordelijker gelegen gebieden waarover weer niet gesproken wordt in het- verband van de aanvullingen op het Nederlands-Duitse verslag. JOMO KENIATTA ...leider van dood en duisternis... COUVE DE MURVILLE: De Franse minister van buitenlandse zaken. Couve de Murville, heeft ver klaard dat er zijns inziens geen en kele twijfel over bestaat, dat er tus sen de westelijke mogendheden een fundamentele overeenstemming be staat in de kwestie-Berlijn. In antwoord op vragen voor de Fran se radio zei de minister dat het dui delijk is. dat iedereen zijn eigen ma nier heeft om de problemen te beoor delen en daarop te reageren. De vol gens hem bestaande fundamentele overeenstemming noemde hij echter van essentieel belang. De minister verklaarde dit naar aan leiding van een vraag over het al dan niet bestaan van een wezenlijk me ningsverschil tussen Frankrijk en de V.S. inzake Berlijn. De Oostduïtse maatregelen van zon dag noemde hij ernstig en geheel in strijd met de akkoorden tussen de grote vier inzake Berlijn. Hij sprak van een eerste ontwikkeling, die. naar men mag verwachten, door nieuwe moeilijkheden zal worden ge volgd.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1961 | | pagina 9