FOTO-ELEKTRISCHE CEL
SUNIL
PILOOT STORM ontvoerd in de stratosfeer
De groene hel
Uit de
wondere
wereld
van de
techniek
AARDE HAD MIDDEN 1959
2907 MILJOEN INWONERS
SPANJAARDEN LIETEN ZICH
DE SIËSTA NIET AFNEMEN
WASDAG - SUN1LDAG
WASDAG - SUNILDAG
&1INIL
IE,OMWIL,
Ckefarine
4
RYNBENDE' S
ROOD
Het blanke mysterie van de Matto Grosso
10
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
DINSDAG 15 AUGUSTUS 1961
werkingsschema sperlaagcel
binnenvallend
licht
■{beuchtings-meterV
een modern type
is de "sperlaagcel'
die gebruikt wordt
in de elektrische
bellchtlngs-meter.
lich trooster]*
t de2e cel bestaat uit een
ijzeren plaatje bedekt met
een dunne laag selenium.
daarover is een laagje
i goud aangebracht, zo dun
dat het lichtstralen door-
laat. door het invallende
4 licht wordt een zeer lage
elektrische spanning opge-
1 wekt tussen de buitenste
i metaallagen. door een ge-
i voelige amperemeter die
i met deze lagen verbonden
1 is zal een stroompje vloei-
u en, zodat de meter uitslaat
m evenredig aan de hoeveel-
heid opgevangen licht.
i sperloagcêl
Iselenum]
een foto-elektrische cel
zet een**lichtstraal (elek-
tro-magnetisch signaal)
om in een stroom (elek-
trisch signaal).
schaal-
[verdeling
kathode!':
lichtstraal]
anode
lichtstraal wordt]
onderbroken
buiscel 1
van dit laatste zijn
voorbeeldenhet
signaleren van rook
bij brand, of het au
tomatisch openen van
deuren.
de buiscel bestaat uit
een luchtledige glazen
buis, waarin een weinig
argon-en heliumgas.... i
Ft ATOHES IWOlCAU
LAAGSTE GEBOORTECIJFER IN EUROPA
Gemiddelde levensduur is
in Noorwegen het hoogst
in de buis is een lichtge
voelig plaatje metaal
(kathode) aan een nega
tieve spanning gesloten.,
een draadraampje er vóór
(anode) is op een positieve
spanning aangesloten.
onder invloed van licht-
of infrarode stralen gaat
de kathode elektronen
naar de anode zenden (foto-
.emissie); anders gezegd er
gaat een elektrische stroom
vloeien. deze kan worden
versterkt en gemeten. meest
al echter wordt er een
elektrische schakelaar door
bediend. dit kan dus gebeu-
ren wanneer een lichtstraal
?I,5^,JREFT' DOCH OOI< OM-
gtkeerd door het onderbre
ken van een voortdurend
op de cel gerichte lichtstraal.
Het demografische jaarboek 1960 van
de Verenigde Naties vermeldt dat op
grond van ter bescliikking staande
gegevens is vastgesteld dat dc aarde
in het midden van 1959 werd bev olkt
door 2907 miljoen mensen. Dat is 412
miljoen meer dan het voor het mid
den van 1950 vastgestelde aantal. Te
genover elk sterfgeval staan byna
twee geboorten.
Een kwart van de wereldbevolking
woont in de vier landen met de
grootste bevolking, te weten conti
nentaal China, India, de Sowjet-Unie
en de V-erenigde Staten.
In Noorwegen geboren baby's hebben
volgens het jaarboek de grootste
kans op een lang leven, namelijk jon
getjes 71 jaar en meisjes 75 jaar. In
Nederland en Zweden is het aantal
jaren voor jongetjes gelijk, maar dat
voor meisjes 74.
De kansen op een lang leven zijn
voor pasgeborenen in Guinee het
geringst. De gemiddelde levens
duur voor beide geslachten is daar
volgens een in 1955 verricht on
derzoek, 30.5 jaar. Ook in Haiti
is de gemiddelde levensduur kort,
32,6 voor beide geslachten. De cij
fers voor Groenland zijn 32,2 voor
mannen en 37,5 voor vrouwen en
voor India 32,45 voor mannen en
31,6 voor vrouwen.
Het aantal geboorten is waarschijnlijk
in Afrika het hoogst en in Europa
het geringst. In Afrika komen, vooi'-
zover men dat kon nagaan, 47 ge
boorten en 28 sterfgevallen op elke
De Spanjaard in de
straat, in nauwe sa
menwerking met de
Spanjaard achter de
kantoorbureaus heeft
de Spaanse regering
gedwongen tot volledi
ge aftocht op één be
langrijk punt: de
Nuevo Horaria'', de
nieuwe werktijden en
dé Spanjaard won die
slag mét:niets
doen.
De Spaanse siësta is
heilig, net zo heilig
als tea-time" in En
geland en net zo tra-
aitionéèl als hét Hol
landse pepermuntje in
de kerk. Maar de
SpAaftsê regering over
woog dat dè siësta uit
dè tijd was. Deze 20-
ste eeuw is een tijd
van doelmatigheid en
dvnamiek en dan past
het niet om van twee
tot vier de tnd te slij
ten met loomheid, doe
zeligheid en een slaap
je: siësta.
Er werden nieuwe
werktijden ingesteld in
Spanje. Tijden die veel
weg hadden van. de
schema's in de andere
Euorpese landen.
Er was in die nieuwe
regeling geen plaats
meer voor de siësta,
maar daartegenover
stond, dat winkels al
sloten om zes of ze
ven uur zodat het win
kelpersoneel ook op
tijd vry was om een
rustige avond te ge
nieten.
Dit zindè de Span
jaarden niét. Zij ble
ven uit de winkels,
tóen dèzë tijdens siës
ta-tijd open bleven en
waren bijzonder ver
stoord toen de winkels
in de namiddag sloten.
jui,st toen de Madrileen
weer energie had om
een winkel binnen te
wandelen. Sommige
winkels echter negeer
den eenvoudig de nieu
we regeling en hielden
zich aan de traditie.
De Spaanse regering
heeft nu plotseling be
kend gemaakt, dat
werktijden zijn toege
staan, waarin tijd is
uitgetrokken voor een
siësta.
Met Spaanse diploma
tie heeft de regering
het niet verloren tegen
de man in de straat.
Men noemde de nieuwe
werktijdenregeling des
tijds Nuevo Horario".
Men noemt de nieuw
ste regeling dus ook
„Nuevo Horario"
(nieuwe tijden) en
daarmee is de regeling
van de overheid dus
van kracht gebleven.
Overigens heeft de
Spaanse regering wel
te kennen gegeven, dat Terneuzen
in oktober opnieuw Hansweei t
getracht zal worden de 1
siësta-loze werktijden Zierikzee
regelipg in te voeren. Wemeldinge
Advertentie)
WASMIDDEL BawattüöüsSS
0 In Amman, Jordanië, is bekendgemaakt,
dat archeologen de muren van een oude
stad hebben blootgelegd, die naar men ver
moedt 1000 jaar vdor Christus door David
is veroverd.
LEZERS SCHRIJVEN
Rijwielpaden in Vlissingen
Na een bezoek aan Vlissingen en
omstreken is het mij een behoefte te
zeggen, hoe goed verzorgd de wegen
op Walcheren zijn en ook hoe heer
lijk het fietsen op de zgn. B.-wegen
is. Alleen één ding moet hoog nodig
bekeken worden. De fietspaden in de
nieuwe straten zoals o.a. de Presi
dent Rooseveltlaan in Vlissingen zijn
absoluut te smal, nu we een steeds
groter aantal bromfietsen gekregen
hebben.
Ik heb verschillende malen gezien,
hoe ongelukkig dit passeren ging.
Gelukkig is er ruimte genoeg ,.om
dit nieuwe euvel te herstellen door óf
van de brede trottoirs óf van de
grasrand naast de brede weg een
stukje af te nemen.
Leiden. C. M. v. Wecrlce-Hoekstra,
Plantsoen 101a, tel. 24163.
duizend inwoners voor. In Europa
worden negentien mensen per dui
zend inwoners geborenen sterven er
tien. In de Sowjet-Unie is het sterfte
cijfer acht per duizend.
De kindersterfte is in IJsland 16,4,
in Nederland 16,5 en in Zweden 16,6
per duizend. Het gemiddelde in de
wereld ligt naar schatting tussen 30
en 40 per duizend.
Van de gehele wereldbevolking is 49,9
procent van het mannelijk en 50,1
van het vrouwelijk geslacht. In Ca
nada, Australië, Nïeuw-Zeeland, Mid-
den-Amerlka, de eilanden van Ocea-
nië en het grootste deel van Azië,
wonen meer mannen dan vrouwen.
16 augustus
Vlissingen
HOOG EN LAAG WATER
4- nap 4- "ap naP
uur meter uur meter uur meter
4.45 2.25 16.54 2.02 10.59 1.79
5.11 2.4.1 17.22 2.18 11.27 1.95
5.52 2.58 17.54 2.31 0.03 2.40
6.30 1.65 18.26 1.36 11.46 1.34
6.45 1.96 18.53 1.63 12.07 1.56
nap
uur metèr
23.34 2.00
Communistisch China heeft
spoedig kernwapens
De Amerikaanse onderhandelaar op
de Geneefse conferentie over beëindi
ging van proeven met kernwapens,
Dean, en de Amerikaanse senator
Sparkman, hebben in een vraagge
sprek voor de radio voorspeld, dat
communistisch China over niet al te
lange tijd een mogendheid met kern
wapens zal zijn.
Dean zei dat het bekend is dat de
Chinezen aan een bom werken. Het
zijn bekwame en briljante mensen,
die vroeger of later een eigen bom
kunnen maken. Dit zal misschien
niet binnen een jaar gebeuren, maar
toch stellig wel in de nabije toe
komst.
Volgens Sparkman heeft China het
intellect en de technische kennis
voor het maken van een atoomboni.
Uit wat hij in de laatste jaren heeft
gehoord, meende hij te mogen con
cluderen dat de industriële voorwaar
den voor het maken van een derge
lijk wapen snel worden verwerke
lijkt.
Advertentie
ELlammtóiSfil
i f k
KERKNIEUWS
BAPTISTEN GEMEENTE
Beroepen te Stadskanaal: H. J. Stuk-
ker te Vriescheloo.
Brand legde villa in
Bloemendaal in de as
Kort na middernacht In de nacht van
vrijdag op zaterdag is brand ontstaan
in een villa in het Duinlustpark in
Bloemendaal. De villa is totaal uitge
brand.
Het huis had pas een nieuwe
eigenaar, die er zeer binnenkort wil
de gaan wonen. Een groot deel van
de inboedel was reeds in de woning
aanwezig.
De schade wordt voorlopig geschat
op ruim 100.000 gulden. De oorzaak
van de brand is niet bekend, Het
huis was tegen brandschade verze
kerd. Een der brandweerlieden is bij
het blussingswerlt gewond geraakt en
moest overgebracht worden naar het
marine-hospitaal in Overveen.
India neemt 2 Portugese
enclaves in de unie op
India heeft stappen genomen om twee.
voormalige Portugese enclaves over
te nemen.
In het parlement is een wetsontwerp
ingediend namens prémier Nehroe
waarin wordt voorgesteld de beide
onafhankelijke gebiedsdelen Dadra en
Nagar Haveli, die een 150 kilometer
ten noorden van Bombay op enige
kilometers afstand van de Portugese
enclave Daman gelegen zijn, in de
Indiase unie op te nemen.
De wet, die zeker zal worden aange
nomen, geeft India het gezag de vroe
gere enclaves te besturen en de in
woners krijgen het recht afgevaar
digden naar het Indiase parlement te
zenden. Nadat India in 1955 Portugal
toegang tot de beide enclaves had
ontzegd, verklaarden deze gebieden
zich onafhankelijk.
1866. Hét was allesbehalve
eenvoudig voor piloot
Storm om uit de hem vol
komen onbekende gebaren
taal iets wijs te worden.
Met veel geduld van de
zijde dér Indianen en de
nodige fantasie van hem
zelf, kreeg hij tenslotte
toch een vrij duidelijk
beeld van de gebeurtenis
sen. Hij was hier bij een
stam der Delawaren en het
opperhoofd heette Zwarte
Havik. Enkele dagen tevo
ren hadden verkenners de
grote „hemel-canoe" ont
dekt en gezien hoe eën
vreemde man en vrouw bij de rivier waren
gevangenomen door een troep Mohikanen.
De verstandhouding tussen Delawaren en
Mohikanen was niet al te best en Zwarte
Havik Scheen van plan de oorlogsbijl op te
graven, zodra 'de tijd der zonnedansen voor
bij was. Arend maakte hem duidelijk, dat hij
daarop niet kon wachten en er onmiddellijk
alleen op uit zou trekken. Zwarte Havik
vond het blijkbaar belachelijk dat de dappere
bezoeker zulks ongewapend wilde doen en
daarom liet hij een volledige krijgsuitrusting
aandragen. Boog en pijlen, .nes, speer en
schild werden aan zijn voeten gelegd.
Bi) p ;n, (riep tl ..Iiniuij" g«voet lerjl een cikil iic.'i:,
I tit U ir.it plesitr Uxntrkkufitdosn! Krttri20l»i!«lnnt0.J0.
(Advertentie)
Krachtige bestrijding
van pijn of griep
zonder de maag van
streek te makent
lader tablet Chefarins „4" bevat 4 beroemde
geneesmiddelen, die elk afzonderlijk in de hele
wereld beroemd zijn geworden. Een van deze
middelen is Chefarox en dientin het bijzonder
om de maag te beschermen. Ook zij die een
gevoelige maag hebben kunnen zonder be
zwaar Chofarine „4" gebruiken. Het is een
ideaal middel om pijn of griep snel en doel
treffend te bestrijden.
pure bessenjenever rC
Zonneschijn
et volle
teugen
1/1 literfles f6.95
(excl. statiegeld
HENRI VAN WERMESKERKEN
Ook de derde man van mijn V-kant
ligt reeds in het gloeihete zand. In de
woestijn betekent elke wonde de dood.
want niemand kan deze mensen te-
rugdragen. Zij wilden Maria offeren.
Gooiden haar van de rots...... daar
ligt de vierde en ook de vijfde man.
Begrijpen ze dan niet wat hier ge
beurt, dat ze nog steeds maar nade
ren Over de lijken van hun voorgan
gers
Wie commandeert hen dat Zschie
ten ook niet
De afstand is immers te groot voor
hun pijlen.
Voor ons is de afstand aangenaam
dichtbij. Welk een doelwitten.
DE SLACHTING
Ahahet commanderen komt van
achteren.
Daar hebben de achterste mannen
zich ineens neergelegd. De hele rij
volgt.
Het is ineens of zij allen dood zijn...
alleen aan de spits liggen er zes bij
elkaar. Vijf doden en een stervende.
Het gééft ons tijd om te herladen
Ziezo, kom nu maar weer op. De
In plaats van te stormen, wat het
enige* gevaarlijke zou zijn, kruipen
ze nu nader. Ik laat ze nóg enige me
ters naderen, omdat het doel nu moei
lijker isDan knal ik weer de
eerste rechts van mij neer. Of liever
gezegd op, want hij springt tweemaal
omhoog en gaat dan voor altijd lig
gen. Het is bijna een sport. En tege
lijk een genoegen om te zien hoe Tai-
peke schieteven rustig als bij
het schijfschieten.
Met een wrede trek om de mond en
na elk schot een tevreden snauw.
Maar ineens zie ik een groot gevaar
ontstaan.
Ze zijn in V-vorm opgetrokken, de
zijkanten legden wij neer. Die waren
terzijde van ons. Maar nu is van de
twintig overgeblevenen de kern in
eens vóór ons, en schuift sneller op.
Voelen ze niet, wat voor verliezen ze
nog moeten lijden op die manier. Of-
ferën ze zich alleen op, opdat maar
enkelen van hen ons nog met de gif
tige pijlen bereiken kunnen en uit
blussen
Ik begrijp hen nu ineens. Het is niet
om Maria te doen, die menen ze dood.
Het is ernstiger, het gaat om het ge
heim van hun bestaan. Om hun land.
Het geheim van hun land mag nooit
naar buiten. Dan zgn ze verloren.
Ik heb juist weer geladen, als ik deze
ontdekking doe. Nu is de kern, de
punt van de V, waaruit het comman
do ook schijnt op te gaan, geen twee
honderd meter van ons vandaan.
Ik begin sneller te schieten. Ik heb
jeen tijd om Taipeke uit te leggen,
het midden te nemen. Ik schiet, snel
achter elkaar, maar met eeri dodelijk
schot, op zo makkelijk doel.
Het kunnen er nu geen vijftien meer
zijn, die overleefden. Wat deed Tai
peke? Neen, het zijn er geen tien
meer...... Bravo, jongen, je schiet
raak.
Hij is ook in het midden aangeland.
A Is we nog eens laden, zijn ze weer
dichterbij. Ze glijden nu ontzettend
snel, maar geven daardoor ook teveel
hun lichamen bloot. Ik heb een ogen
blik medelijden. Nee, in de woestijn
moet niemand medelijden hebben. De
natuur heeft het zelf niet, is er on
meedogend. Mijn Winchester knettert
fel en raak. Dan hoor ik iets suizen,
de eerste pijl slaat direct achter mij
in de grond
Weg Maria, weg, Maria!
„Weg vaderweg Maria!" hoor
ik haar antwoorden.
Nu zijn het er nog vijfWelk een
slachting en tegelijk welk een gevaar.
Ik moet weer laden. Ik doe het in
mijn snelheid onhandig", moet de ma
noeuvre overdoen
Een pijl vóór mij in het zand.
Een treffer en alles is voorbij. Waar
kwamen die pijlen vandaan?
De Winchester doet snel zijn plicht.
Nu zie ik hetDaar ligt een ge
wonde te schietenWreed zegt
mijn kogel hem, dat verder te laten.
Nu leren die aterlingen, die op vreem
de stam neerzagen, wat Europeanen
zijn, wat geweren doen, die zij ver
smaadden. Kon ik het stamhoofd nog
maar één kogel geven. Maar die ls
er niet bij.
„Goed zo Taipeke, dat zag je goed,
een andere gewonde begon te schie
ten. Je hebt hem uitgeblust",
Twee mannen zijn nu heel nabij. Ik
schijn de ene te missen, want hij mikt
weer. Nog een kogel. Hij mikt nog...
Dan zie ik pas, dat hij zo dood is
blijven liggen. De laatste ligt nog te
schieten. Ook hij legt zich in de woes
tijn.
Het is in die groep van doden moei
lijk te onderscheiden wat nog leeft...
Ik voel iets tegen mijn schouder
slaan
Ik weet, dat je een schot of wonde
eerst als een stomp voeltDus
heeft het mij toch getroffen? Die
laatste. Hij zal mijn kogel nog heb
ben, vóór ik verlamNeen.
Taipeke heeft hem al gelegd.
Maar ik voel geen verlamming ko
men, de pijl is op mijn jas afgeslagen.
Daar zijn tweeëndertig moedige
mannen gestorven. Als helden
Nee, nog niet allenDaar schiet
weer een gewonde. Houdt die slach
ting nooit op? Taipeke trekt me snel
achter de tent
En dan heeft de laatste jammerlijke
slachting plaats. Als dieren loeren we
wat nog beweegtEen uur lang.
Dan volgt snel een schot. Nu klinkt
er al uren geen schot. Ze liggen te
sterven in de brandende zon. Ze rek
ken met armen en benen. Arme, jon
ge kerels. Ze offerden hun leven voor
een enkel bevel.
Voor hun doel, hun land. Dan voor
we weg willen trekken, zend ik Tai
peke rond met één van hun pijlen.
Het is slechts een daad van piëteit.
Eén prik met eigen gif, wat nog te
sterven ligt. Taipeke doet het met
vreugde. Het is ook zijn bestaan. Zo
vele doden. Maria, je moet als godin
toch wel geschreid hebbenen er
zullen veel kinderen sterven. Ik lief
koos haar. Ze lacht. Vader, zegt ze.
Dit alles spreekt zo van zelf voor
haar. Het gaat haar voorbij. En nu
voort, van deze plek van ellende.
Daar is Taipeke terug van zijn rond
tocht. Hij wijst naar de horizon
Nieuwe Aikas. En vóór ons de nacht.
Maria, je moet vele tranen hebben
gestort.
Voort, voort
Misschien houden al deze doden hen
op! Misschien schrikken die hen af...
I Voort!
Voort, voort. Ze zijn nog ver. Maar
ze zijn snel.
En nu zullen ze het voordeel hebben
van de nacht. Waarin onze ogen en
geweren machteloos zijn, en ze kun
nen ons besluipen.
Ze zijn tegen de van avondzon lich
tende woestijn slechts stippen, maar
wij hebben gezien hoe snel die groter
worden.
Nu we bijna geen water meer hebben,
is er niet veel te dragen. Wij kun
nen dus sneller zijn, maar Maria is
moe. En ik ben nog meer moe. Men
doodt niet zo uren achtereen, als er
geen noodzaak is, een dwingende.
Maar men doet het ook niet, zonder
dat het gemoed zware schokken
krijgt.
In de hitte van de strijd, de angst om
Maria, vergat ik dat.
Nu drukt het mij. Och kom, in onze
Europese oorlog werden door één
bom meer mensen gedood. Door gas
eenS in een nacht twaalfduizend jon
ge Europese mannen. Twintig mil
joen mensenlevens kostte die oorlog.
Wat zijn dan deze?
Wij zijn inplaats van rechtdoor te
trekken linksom geslagen op een
hard stuk woestijn, dat weinig sporen
nalaat en die dus weinig zichtbaar
zullen zijn in de nacht.
Het zal avond zijn als zij hier aanko
men. De doden zullen hen ophouden,
misschien terugjagen. Neen, daar
heerst een ijzeren discipline...... daar
is een ideaal, dat voortjaagt.
(Wordt vervolgd)
