DE KERKENrr De Kerk, directeuren en commissarissen Wanneer op een zomerdag een actief onweersfront passeert PILOOT STORM ontvoerd in de stratosfeer De groene hel e„ maatschappij DERTIEN GRADEN Het blanke mysterie van de Matto Grosso 10 PRO V1NC1ALE ZEEUWSE COURANT ZATERDAG 12 AUGUSTUS 1961 SPRINGENDE WEERELEMENTEN.... SOCIOLOGISCH ONDERZOEK i Roomsen en gereformeerden komen achterop Dr. P. Vinke, hoofdinspecteur van de belastingen, heeft onlangs een zeer belangwekkend proefschrift gepubliceerd, waarin hy een socio logisch onderzoek instelde naar de leiding van de naamloze vennoot schappen, haar directeuren en commissarissen. Er kwamen in dit proefschrift interessante dingen aan het licht, o.m. over de sociale en familiale gebondenheid van de leidende functies in de naamloze vennootschappen. Dr. Vinke, die zelf doopsgezind is, heeft ook naar de kerkelijke bindingen van deze groep, die een zeer belangryke rol vervult in het maatschappelijk en economisch leven van ons land een onderzoek ingesteld. Hij constateert, dat rooms-katho- rublikatie van Uode-Zee- lieken en gereformeerden een aan zienlijke achterstand in de leiden de functies hebben. Terwijl zij re ving. Haar ambtsdragers zijn een ander slag geworden. De topmen sen uit de industrie ontmoeten noch de kerk, noch de ambtsdra gers meer. Daarbij komt, dat het arbeidsproces wordt bepaald door een sterk rationalistische denkwij ze. De afval van de kerk onder de directeuren en commissarissen is het sterkst ouder de hervormden, zo blijkt uit het onderzoek van dr. Vinke. Terwijl 90,6 procent van alle r.-k. directeuren het r.-k. ge. loof van hun vader trouw bleven, bleef slechts 49,9 procent van de directeuren met een hervormde vader de Hervormde Kerk trouw. Velen yan -hen werden remon strant, maar de meesten buiten kerkelijk. spectievelyk 36,6 procent en 8,9 procent van de bevolking uitma ken (in 1947), zijn de percentages roomsen en gereformeerden voor de directeuren respectievelijk 19,3 en 3,4 en voor de commissarissen 18,1 en 3,5. De gereformeerden ko men wel heel ver achterop. Het percentage hervormden in de leidende functies komt ongeveer overeen met het percentage her vormden op de Nederlandse be volking: bevolking 31,7 procent; directeuren 28,5 procent en com missarissen 30,8 procent. Opval lend hoog is het aantal buitenker kelijken. Het landelijk percentage voor elke buitenkerkelijkheid is 18,9, maar van de directeuren is 28,4 procent en van de commissa rissen 27 procent buitenkerkelijk. Frappant zijn ook de hoge percen tages doopsgezinden en remon stranten, namelijk bij de directeu ren respectievelijk 4,4 en 5,9 en bij de commissarissen 6 en 8,5 tegen landelijke percentages van respec tievelijk" 0,7 en 0,4. Verklaring Dr. Vinke heeft ook om een ver klaring gezocht voor deze opval lend grote onkerkelijkheid, die al leen wordt overtroffen door de onkerkelijkheid onder sjouwers, haven- en transportarbeiders en machinisten en stuurlieden ter koopvaardij. Hij zoekt bij deze „managers" de oorzaak van hun onkerkelijkheid in hun welstand, maar ook in hun internationale contacten en daarnaast in het functie-verlies der kerk. De kerk is niet meer de lerares, het enige cen trum van samenzijn en samenle- rollen over twee jaar Prof. Yigael Yadin heeft dinsdag in Jeruzalem meegedeeld, dat de Dode Zee-Pollen die Israëlische oudheidkundigen vier maanden ge leden hebben gevonden, binnen twee jaar zullen worden gepubli- Prof. Yadin zei tot de deelnemers aan het derde wereldcongres voor joodse studiën, dat alle 42 docu menten teruggaan tot de tijd dat de Hebreeuwse leider Bar Kochba in de tweede eeuw in opstand kwam tegen de Romeinse bezet ting. De rollen zullen worden ge publiceerd in hun oorspronkelijke talen: Hebreeuws, Aramees, Na- batees en Grieks. Eind september landdag St. Adelbert-vereniging De St.-Adelbert-vereniging zal dit jaar haar landdag houden in Til burg op 30 september en 1 okto ber. Als thema wordt aan de orde ge steld: „Chrïsten-zün in verbondén- heid met de ander". Prof. dr. J. Th. Snijders uit Gro ningen zal dit thema vanuit de psychologie en dé sociologie be lichten. Prof. dr. A. A. Dondeyne uit Leuven zal een filosofische cn theologische verantwoording ge ven. Het programma vermeldt verder een toespraak van mgr. W. M. Bekkers, bisschop van 's-Hertogenbosch. detraditionele jaarrede van de algemene voorzit ter, mr. F. J. G. baron van Voorst tot Voorst en een ontvangst door het gemeentebestuur van Tilburg. „Wij geven deze constateringen"; zo schrijft ds. L. H. Ruitenberg in een artikel in „Hervormd Neder land", waarin hy de bevindingen van dr. Vinke door geeft. „Wij vinden ze belangrijk. Want ze werpen een licht op de kerk zelf. En de kerk,moet het heel goed weten, want ze zal moeten zoeken naar de oorzaak van dit verschijn sel, dat niet met het makkelijke woord „materialisme" is af te doen. Zij moet niet klagen, maar vragen. Gewoon vragen, ook aan deze mensen die grote verantwoor delijkheid dragen in ons maat schappelijk besef, hoe zij deze ont wikkeling persoonlijk en voor het volksgeheel ervaren. Daar kunnen wij dan van leren". Positie der joden in Sowjet-Unie Dr. Stuart E. Rosenberg, rabbijn van de Beth Tzedec-gemeente te Toronto, de grootste joodse ge meente in Canada, heeft onlangs een reis naar de Sowjet-Unie ge maakt om de situatie, der joden aldaar te bestuderen. Over de re sultaten van dat onderzoek schrijft hij in het Amerikaanse blad (The United Church) Obser ver van juli 1961 onder meer het volgende. Zullen de Russische joden als jo den blijven bestaan? Ik ben naar de Sowjet-Unie gereisd om zélf een antwoord te vinden. Overal waar ik kwam was dit de funda mentele vraag die ik stelde. En er waren twee vastbesloten ant woorden Van Russische overheidsfunctio narissen: „Ze kunnen liet, maar willen het niet." Van joden: „We durven niet, maar we willen het wel". Duitse kerken zwegen tegen nazi-leiders „De Duitse Evangelische kerk heefit in liaar geheel gezwegen oven de jodenvervolgingen in de nazi-tijd en daar waar zjj haar stem verhief deed zü dit te on voldoende en te laat, aldu9 heeft de Amerikaanse kerkhistoricus dr. Otto L. Elias op de tweede in ternationale bijeenkomst over de geschiedenis van de kerkstrüd in Bielefeld verklaard. De Amerikaanse geschiedkundige- kritiseerde met name de leiders van genoemde kerk in de nazi- lijd van wie, volgens hem, niet één destijds op besliste wijze en te rechter tijd voor de joden is opgekomen. Wel waren individue le persoonlijkheden en geestelij ken van de Evangelische kerk met doodsverachting voor hun overtuiging uitgekomen. Modeltype trok 12 juli over (Van onze weerkundige medewerker) De lezers, die zo af en toe de neus wel eens even in de wind steken, soms een natte vinger in de lucht houden en misschien ook wel eens een aantekening maken, zullen hebben opgemerkt dat deze zomer niet alleen arm is aan zon en hoge temperaturen, maar ook aan... onweer. Ge middeld geven de maanden mei, juni en juli over het hele land 47 onweersdagen maar dit jaar bleef het bij 33. Het aantal zware, zowel front- als warmte-onweders is klein geble ven hetgeen wij allerminst als een gemis hebben gevoeld. Toch had den enkele warmte-onweders geen kwaad gekund, want het weer heeft dan ook 'n veel meer zomers karakter, ook al zou liet dan zo nu en dan eens tot een onweers bui zijn gekomen. Een van de meest zware maar ook interessantste onweders trok op woensdagmiddag 12 juli over ons land. Velen zullen zich nog die inktzwarte lucht herinneren, waarbij de lampen aangestoken moesten worden, en de plaatselijk zeer krachtige windstoten én windhozen, die voornamelijk in Zuid-Holland en in Groningen en Drente schade aanrichtten. Op de weerkaart van 's morgens 4 uur (12 juli j.l.) lag een koufront dat zich van Londen oyer Parijs naar de Rivièra uitstrekte en bij --een actieve depressie bij Zuidwest- Engeland gelegen behoorde. Het trok met een snelheid van 60 ki lometer naar het noordoosten en om 1 uur 's middags meldde het ten westen van Walcheren gele gen lichtschip Noord-Hinder on weer, een half uur later ook Zee land. Om 7 uur 's avonds trok het front via Groningen naar Duitsland weg. Waar het M nu om gaat, dat zijn de tmm markante weerverschillen langs het front waarvan de registratie van de verschil lende weerelementen in De Bilt getuigt. Bijgaand kaartje toont ons dit „sprin- geen" van de verschillende weerselementen 'smiddags even voor 16 uur. Het kwik was in De Bilt tot 25.1 graden C gestegen en er was sprake van een warme zomerse dag. Om even vóór vier uur passeer de het inktzwarte onweer- front De Bilt: de vochtigheidsgraad van de lucht die tot 60 pet. was gedaald sprong tijdens de passage van het front tot 90 pet. omhoog; de barometer vertoonde een dalende lijn. Tijdens de Hertog vraagt Franco vrede en vrijheid voor Spanje De hertog van Segovia, de oudste zoon van wijlen koning Alfons de twaalfde van Spanje, heeft in een schrijven er bij generaal Franco op aangedrongen „het heilige recht van het Spaanse volk te erkennen om in volledige vrede en vrijheid zijn po litieke regime te kiezen". De 53-jarige hertog deed in 1953 af stand van zqn rechten op de troon ten gunste van zijn jongere broer Don Juan, de graaf van Barcelona. De hertog schreef dat hij zich nooit over het door Franco gevestigde be wind had uitgelaten, omdat dit vol gens hem een voorlopig karakter draagt, zoals Franco zelf ook had verklaard. Als voornaamste doel van het huidige regime zag hy het be reiken van een verzoening tussen de Spanjaarden na de burgeroorlog. Wanneer dit bewind zou voortduren, zou deze verzoening volgens de her tog gevaar lopen. HOOG EN LAAG WATER 13 augustus 4- nap -f nap nap nap uur meter uur meter uur meter uur meter Vlissingen 3.10 2.30 15.15 2.19 9.24 1.83 21.55 2.18 Terneuzen 3.37 2.44 15-45 2.33 9.54 2.00 22.24 2.35 Hansweert 4.21 2.60 16.24 2.45 10.30 2.13 22.59 2.48 Zierikzee 4.49 1.70 16.47 1.50 10.11 1.38 "22.27 1.73 Wemeldinge 5.04 2.03 17.14 1.81 10.29 1.59 22.45 1.94 nap nap nap nap 14 augustus uur meter uur meter uur meter uur meter Vlissingen 3.43 2.33 15.48 2.18 9.55 1.83 22.28 2.15 Terneuzen 4.08 2.47 16.18 2.33 10.24 2.00 22.57 2.31 Hansweert 4.54 2.64 16.54 2.45 11.01 2.13 23.32 2.45 Zierikzee 5.24 1.71 17.23 1.48 10.42 1.36 23.01 1.68 Wemeldinge 5.40 2.05 17.49 1.78 11.01 1.59 23.18 1.91 passage van de bui een plot selinge stijging van enkele millibaren, een zogertaaipda „onweersneus" op bet diagram die dikwijls samenhangt met enorme windstoten, die dit on weersfront dan ook vergezel den en veel schade hebben aan gericht en o.a. enkele hijskra nen omverwierpen; de neerslag van deze bui be droeg in De Bilt 11 mm, de meeste regen hiervan, onge- veer 6 mm, zoals de grafiek liet zien, viel tijdens de front passage; de temperatuur. Deze bedroeg even vóór de bui nog ongeveer 24 graden C maar daalde in een minimum van tijd tot 11 graden (een daling van 13 graden in enkele minuten, die in ons land vrij zelden voor komt). Het hierboven omschreven front was een modeltype van een „fronton weer" dat in de meeste gevallen wel wat regenryker is maar min der actief. Doordat men dergelijke fronten op de weerkaarten al over Frankrijk en België kan zien na deren, is het vrywel altijd in de verwachting opgenomen zodat wij via de radio voor onweer waren gewaarschuwd, al weet men nooit vooruit waar de zwaarste klappen vallen.... LEZERS SCHRIJVEN Wachthuisjes busdienst De reizigers, die op 8 augustus, met de trein te Vlissingen aankwa men en met de bus of boot verder moesten gaan. werden zeer onaan genaam ontvangen door de windvla gen, windsterkte 7-8 van deze dag. De nieuwe aanleg der bushalten is heel doelmatig voor de bussen. De reiziger mist echter tot nu toe een bescherming bij slecht weer dicht bij de nieuwe haltepunten der bussen. Vroeger heeft hij in dit geval, dat in Vlissingen niet zeldzaam is, de bussen afgewacht in de voorhal van het station. Dit kan nu niet meer zo makkelijk, omdat hij niet op het laatste moment met al zijn bagage door slecht weer heen naar de bus halten kan hollen. Dit doet de vraag rijzen, of het niet mogelijk is, bij de bushalten een schuilhal te plaatsen, ruim genoeg voor groter verkeer. Bij het Vlissing- se klimaat is dit urgent en onmis baar. Vlissingen. H. Ehrlich. 1864. In zijn jeugd was pi loot Storm altijd, een vung lezer van Indianenboeken geweest en een bewonde raar van alles wat met de strijdlustige rode stammen had te maken. Naarmate hij echter ouder en kriti scher werd, nam hij al die buitengewone kwaliteiten van Winnetou, Sitting Bull en Crazy Horse maar met een korreltje zout. Het zou allemaal wel een tikje overdreven zijn. Doch nu hij plotseling twee van die woeste rode broeders als uit het niets zag verrijzen, begreep hij dat cr toch wel iets waar was van al die sterke verhalen. Zonder ook maar een ogenblik zijn zelfbeheersing te verliezen, iels wat zulke dappere krijgers allerminst op prijs stellen, herinnerde hij zich, kwam piloot In 1959 minder vonnissen wegens rijden onder invloed In het jHar 1959 werden 7703 veroor delingen wegens verkeersmiadryven onherroepelijk, 4950 personen wer den veroordeeld wegens ryden onder invloed van alcohol (1958: 5101), 1057 wegens joy-riding. Van de opgelegde straffen bestonden 5413 uit een geldboete en 2097 uit gevangenisstraf, waarvan 209 voor waardelijk (in 1958: 1955 en 229 voorwaardelijk). In 2023 gevallen werd de bekomende straf ontzegging van de rijbevoegdheid uitgesproken (in 1958 was dit aantal 1815). Vijf Haagse jongens stalen voor waarde van f 7000 De Haagse politie heeft vijf jongens, in de leeftijd van ,16 tot 20 jaar, aan gehouden, die in de afgelopen jaren in totaal voor een waarde van 7000 gulden hebben gestolen. Hun eerste slag sloegen zij destijds in een hotel in Scheveningen en le verde meteen een buit van 2500 gul den op; van dit geld maakten zij een vliegtocht naar Duitsland. De rest van het type Toepolew 16, die door steed aan weekendjes op De Kaag. De aanhouding van éen van hen heeft tenslotte tot de opheldering van in totaal negen diefstallen geleid. Storm overeind, knikte vriendelijk glim lachend en hief zijn hand op ten teken van vrede. De twee mannen staarden naar zijn vreemde kostuum en schenen de zaak niet erg te vertrouwen. Zij gebaarden Arend voor hen uit te lopen en dat deed hij dan maar. Even later liepen zij tussen de wigwams van het dorp, waar de aanblik van de gevangene grote consternatie verwekte. (Advertentie) HENRI VAN WERMESKERKEN 52 ZiJ is vrolijk als een kind. De ernst van haar opgroeien onder een ern stige stam wijkt steeds meer uit haar. Ze kan wild stoeien met Pan- cho, dit haar schijnt te vergoden, die nu geen ogenblik bij haar weg is en mij bijna niet meer aanziet. Goed zo. Pancho. Voor Maria schijnt er werkelijk geen leven te hebben bestaan tussen de tijd dat ze haar vader kende, moge lijk als kind van vijf of zes jaar, en nuDie vader is nog steeds bij haar. Al het andere is weg uit haar herinnering, daaruit weggeveegd doo de angsten van het offeren, door de geestelijke schok en de val in de afschrikwekkende diepte. Misschien is het al gebeurd toen ue hogeprleesters haar plotseling heb ben aangegrepen en neergeworpen ln de diépte. Des te beter! Ik heb heerlijke dagen in die grot gehad. Toen Maria uit een tweede slaap ontwaakte, is zij snel naar mij toe komen lopen en heeft zich. ang stig tegen mij aangevlijd. Ze be greep de grot niet. Ze begreep Pan cho niet, en niet Taipeke. Ik heb haar gerustgesteld. Ik heb mijn ei gen taal met haar gesproken, die ze niet verstaat cn er vaak het woord vader tussen gezegd. Zij spreekt niet veel, maar des te meer leven haar ogen. En nu geheel als van een kind. Haar vroegere blik van jonge vrouw, die mjj zo ontroer de, is niet meer in haar ogen als ze mij aanziet. Als zc spreekt, is het toch weer de taal der Aikas. Kort, scherp van klank, afgebeten. Ik wist niet dat een mens in staat was zo heilig en hoog lief te heb ben. Dat woord vader heeft daar een wijding in aangebracht, die ik niet onder woorden kan brengen. Na enkele dagen heeft ze al enkele woorden herhaald, die ik met haar sprak. Drink... eet., slaap.. Zo schijnt er een bijzondere vreugde in te heb ben, omdat ze ziet dat die mij ver heugen. Ze herhaalt ze vaak, ook als ik niet bij haar ben. Uiterlijk heeft ze een grote verandering ondergaan. Taipeke heeft dat wonder volbracht naar mijn aanwijzingen. Van het statiegewaad heeft hij een soort jasje gemaakt, naar de snit van zijn eigen pak. Dat was voor haar. Maar toen het klaar was heeft ha het zelf aangetrokken en haar zijn jasje gegeven, dat hij eigenlijk nooit gedragen heeft daarboven. Want wij moeten niet voorttrekken alsof er een vrouw bij ons is. Drie mannen maken meer indruk. Ik heb hem gezegd, ook een broek voor haar te maken. Hy heeft dat gedaan terwijl ik zelf zo ongeveer het pa troon sneed. Hij kan wonderbaarlijk knutselen met een bast-soort die op raffia lijkt en die hij samenvlecht met de gedroogde darmen van het wild dat men ons toewerpt. Toen de broek klaar was vond hij die zo mooi om de kleuren die er op ston den. dal hij ook graag zijn eigen broek gegeven heeft. Alles past haar als aangegoten. Zc is er te mooier en te slanker in. Nu is Maria als een vlugge, sterke jongen. Ze is groter dan Taipeke een hoofd kleiner dan ik. Kinderlijk blij, heeft ze de kleren aangetrokken en is erin heen en weer gestapt. Net a - vader. Dat de broek van onderen al geheel ferafeld was, bijna tot aan de knie, indertTiaar niet, het is het mooiste voor haar net als vader te zijn en ze ziet van mij naar zichzelf en dan weer naar mij. Ze is rank nu als een ree. elk van haar bewegingen is sterk en natuur lijk. Ze zou nu mijn zoon kunnen zijn Ik heb de haren wat afgeknipt, zodat ze die als pagekop draagt. Net als Taipeke. Nu is ze mijn zoon gewor den Nee hoor. kleintje, je zal altijd mijn lieve, eigen dochtertje zijn. Grappig was haar angst, toen ik haar eindelijk het versteende dier pchter in de grot toonde. Zc gaf een kreet, maakte slechts een bewe ging naar myn armen en verborg zich daarin, met het hoofd aan mijr borst. Zo stonden we lang. Zo stond ze kleiner eenmaal bij haar eigen vader. We stonder er tot zij er weer naar kijken durfde, tot zc het eindelijk aanraken kon. Ze mag geen vroes kennen in de wereld die wij nog moeten doortrekken. Dan moet zij mijn sterke jongen zijn. Alles is klaar, de waterzakken ge vuld, nog enkele daarbij die Taipeke 'gemaakt heeft van de huid van een paar apen die afdaalden langs de rots en zelfs in de grote grot kwa menWij zijn goed gewapend. Het beste wapen zyn de waterzakken. Maar wij hebben ook alles tevoren van boven omlaag kunnen brengen, de geweren, revolvers. Wy hebben daar nooit geschoten. By na alle am munitie is er nog. Maar we hebben nu een nieuwe drager. Maria.... En Pancho is belast met twee water zakken. De berekening was zuiver cn is goed uitgekomen. Zodra de duisternis volmaakt was cn het stil werd daarboven op, de rots, zijn we langs een omweg getrokken, tot naar de plek, waar eens de zwij gende gestalten ons in V-vorm om ringden. Daar was het pad, dat zij altijd betreden. Ik zie het niet, maar Taipeke ziet het. En Pancho ruikt het. Dat is voldoonde. Wij hebben de gehele nacht gemarcheerd. Taipeke voorop, dan Maria met Pancho en clan ik. We hebben ook precies vóór de dag, de plek bereikt waar wy eenmaal kampeerden en hebben daar die dag geslapen. Zodra het nacht en koeler was. zyn we weer voortgetrokken en bereikten in de avond de moerassen die het einde van het oerwoud vorm den cn de toegang tot de woestijn. Er is maar één mogelykheid in dit land, de weg teruggaan die we reeds kennen. Juist in de nacht hebben wij gemarcheerd, omdat deze, samen met het oerwoud, ons onttrokken aan de scherpe ogen van de rots. Maria heeft zich kranig gehouden, ofschoon de vrouwen der Aikas nooit hebben geweten, wat marcheren is. Ze is ook zo jong, en zo sterk. Niet ver van de plok waar wij van de verdorsting gered zijn, hebben wij een dag gekampeerd om geheel op krachten te komen, voor wy de fatale sprong in de woestyn wagen. Drie dagen zullen wij daar moeten trekken 's nachts, steeds 's nachts, omdat de dagen te heet zijn en het water onder het lopen ook te snel verdampt In de zakken, zowel als in onze ma gen. Ook hebben wij dan minder last van de insektcn, die dit land tot een hel maken. Wij zijn opnieuw goed gewapend. Al- le water is vers, wij hebben een neus- beer gescholen, die ronddwaalde. Misschien dezelfde, die ons éénmaal zo deed schrikken. Maria is een echte kameraad van my geworden. Zc blijft voortdurend in mijn nabyheid, haar ogen zijn stepds op mij gericht. Toen ik een maal struikelde, was zij het eerst by mij en in haar ogen kwam zulk een roerende bezorgdheid, dat ik ontdaan was. Taipeke is sterk op de derde plaats teruggedrongen. Die blijft toch altijd Indiaan. In Maria is steeds meer het blanke bloed gaan spi'eken, ze staat mij zoveel meer naby. Zc is ernstig, als was zij achttien, cn kin derlijk als vijftien. Een vader, die een dochtertje van haar jongste ogen blik opvoedt kan niet zoveel houden van zyn kind, als ik van Maria. Dat geheugenverlies door de schok of angst, werkt het bij haar uit. Ze schynt nu te menen, dat ze altijd bij my was... Voor mij is het of ze altijd in mijn leven geweest is. Het is mij of de jacht door de wildernis noodzake- iyk was, omdat ik van haar bestaan wist, of ik altijd naar haar verlangd had. Alles is bevredigd. De tocht is beloond, alle moeilijkheden zijn be loond en vergeten. (Wordt vervolgd)

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1961 | | pagina 16