Fiat 5oo giardiniera OvereenkomstPetten' en Euratom getekend De saaie laatste dagen van de Amerikaanse harem Optimaal gebruik van hoge flux-reactor REGERINGSHULP VÖOR DUITSE SCHEEPSBOUW WOENSDAG 26 JULI 1961 PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT Polygamie der mormonen had materialistische achtergrond (Advertentie) Niets anders dan een triest tranendal (Van onze New Yorkse correspondent.) Het denkbeeld, dat een harem maar een saaie bedoening is, zal er wel moeilijk ingaan bij het publiek, gauw geneigd dit instituut te beschouwen als de privé 1001-nachtclub van puissant-rijke sheiks. Een alle-illusies-verstorende-studie over de kortstondige bloei en vrijwel radikale onder gang van de Amerikaanse harem de veel wijverij van de meer welgestelde mormonen in het gebied van Utah laat echter weinig twijfel dat het concept van karikaturisten en Hollywood-producers la Cecil B. De Mille niet op goede gronden rust. In het „Leeuwen huis" in Salt Lake City, waar het leeuwedeel van de 27 vrouwen van Brigham Young (tweede „profeet" der marmonen) haar leven sleten, heerste doorgaans een trieste atmo sfeer: intrige, haat en nijd, en op zijn best een strenge ordelijkheid, voerden er de bo ventoon. Muziek werd er zelden gehoord. Dag rantsoenen waren krap. Kleding was van alle luister ontbloot en goedkoop van kwaliteit. In geen der suites huisde het equivalent van een Brigitte Bardot. Het concept der veelwijverij, dat Joseph Smith, stichter en „eerste profeet" der mormo nen had afgekondigd, hield uiteraard nauw verband met de zinnelijkheid van deze eerste der Heiligen der Laat ste Dagen en zijn Apostelen, wier privé-levenswandel be paald niets als voorbeeldig kan worden bestempeld. Zijn opvolger, Brigham Young, was evenmin ongevoelig voor vrouwelijk schoon. Daarnaast echter zag hij polygamie als een middel tot economische kracht en daarmee een machtspositie voor zichzelf en zijn sekte een op vatting die door de snelle en suc cesvolle ontwikkeling van de ver meend onvruchtbare (n.l. zoute) grond om Salt Lake City alles zins is bevestigd. Vandaar nog vertegenwoordigen de (thans mo nogame volgelingen der mormo nen omstreeks 65 van het to taal aantal kerkgangex-s in de staat Utah. Schandaal Het einde van de Amerikaanse harem werd in de hand gewerkt door het nationaal schandaal, ont ketend door de 29-jarige Ann Eliza Webb, die in 1873 na vijf jaar, in naam, de 27e en laatste vrouw van Brigham Young te zijn geweest uit de harem vluchtte en haar 70-jarige man een geruchtmakend echtschei dingsproces aandeed, dat uitein delijk leidde tot de ondergang der polygamie in de V.S. Het is thans 80 jaar geleden, dat senator George F. Edmunds te Washington een wetsvoorstel in diende om een einde te maken aan de veelwijverij der mormonen in Utah, dat eerst 15 jaar later als een volwaardige staat tot de natie zou toetreden. De betrekke lijk milde oppositie tegen zijn voorstel, baseerde zich voorname lijk op de in de constitutie gega randeerde godsdienstvrijheid. Maar Edmunds' voorstel had de publieke opinie met zich. Het de bat was betrekkelijk kort. Ame- rika's 21e president, Chester A. Arthur, tekende de wet begin 1882. Onder deze wet werd aan alle polygamisten gedurende een periode van nog twee jaar am nestie verleend. Wie zich daarna aan veelwijverij schuldig maakte, riskeerde geldboeten van 500 plus 5 jaar gevangenisstraf, ver lies van stemrecht en ontzegging uit enigerlei nationale of plaatse lijke bestuursfunctie. Het is overigens opmerkelijk, dat hoewel Amerïka's politieke lei ders reeds in 1856 hadden aange drongen op het afschaffen van „deze heide overblijfselen van liet barbarendom polygamie en sla vernij", de Amerikaanse burger oorlog had geleid tot de bevrij ding van alle slaven per 1 ja nuari 1863, terwijl polygamie nog twintig jaar zou voortduren. Querulante Ann Eliza Webb, wie een bekend samensteller van ..Americana", de schrijver Irving Wallace, zijn nieuwe boek „De 27e vrouw" heeft gewijd, wordt er in gete kend als een beeldschone queru- lantc. Haar eerste man had zij na een huwelijk van luttele jaren door haar moeder het echtelijk huis uit laten sturen. Na enige jaren van ongehuwde staat en be trekkelijke zielerust, offerde zij zich aan Brigham Young, die haar lang en intensief het hof had gemaakt, teneinde aldus het fail lissement van haar broer (wiens rekeningen Brigham Young had geweigerd te honoreren) te voor komen. Daarop volgden vijf jaar misère in Brigham Youngs harem zij beklaagt zich, dat zij niet één avond met haar echtgenoot alleen is geweest en het sen sationele proces, waarbij Ann Eli za, dank zij een stroom van publi citeit, die zij had ontketend door over heel het land lezingen tegen de polygamie te houden, die ar restatie van Brigham Young had weten te bewerkstelligen. In de loop van deze lezingcyclus liep Ann Eliza tegen Moses R. Den ning, groot zakenman en een nieuwe hartsvriend op, verstoorde diens 25-jarig huwelijk, en zag haar derde levensverbintenis op de klippen lopen met het verschij nen van een advertentie, door Denning ondertekend „gelieve geen geld of goederen te leveren aan mijn vrouw" het teken aan de wand voor Ann Eliza haar derde en laatste echtscheidings actie te beginnen. Record Van Brigham Youngs 27 concubi nes de term is correct, want de rechter, die Ann Eliza's verzoek om echtscheiding behandelde, verklaarde dat haar huwelijk il legaal was geweest en ontbond het, terwijl hij Brigham Young tot de kosten veroordeelde was Ann Eliza de meest geëmanci peerde. Zij was korte tijd op het toneel geweest en had in haar eerste liefdesavonturen telkens geïnsisteerd, dat een huwelijk slechts mogelijk zou zijn, indien haar aanstaande zou beloven mo nogaam te blijven beloften die onder de mormonen van die da gen licht waren gedaan, maar niet werden nagekomen. Zij had de spot gedreven met Brigham Youngs record in huwelyks- transacties, gevestigd toen hij tussen 14 en 21 januari 1846 7 echtverbintenissen afsloot en zich tussen 2 en 6 februari nog een viertal bruiden verwierf. Godsdienstovertuiging bracht de ze vrouwen er toe haar rol in dit concubinaat te aanvaarden. Tal van Brigham Youngs huwelijken waren louter de raison en plato nisch, slechts bestemd om de we duwe van een dierbare vriend een ondex'komen te geven. Maar herhaaldelijk werd een ex- favoriete in Brighams „Leeuwen huis" geconfronteerd met haar opvolgster. Dit leidde soms tot felle uitbarstingen, maar vaker tot een sombere gelatenheid, die de stemming in heel het concubi naat beïnvloedde. Over haar eigen moeder schrij vend. die onder soortgelijke om standigheden leefde, herinnert Ann Eliza zich: „Mijn inzichten waren gevormd door het leven van mijn moeder (de eerste vrouw van Ann Eliza's vader), die al een zwaar lot te torsen had. Nadat zij had moeten toezien hoe een tweede vrouw haar de liefde en zorg had afgetroggeld, waarop zij bij uitstek recht had, maakte de- situatie haar onverschillig. Voor haar, placht ze te zeggen, maak ten een paar vrouwen meer of minder geen verschil en ze nam evenzeer genoegen met een-vierde deel van haar echtgenoot als met de helft". Het huwelijk werd ook door mor monen benut als een middel tot het verwenen van onroerende goederen. Brigham Young trouw de met een zekere mrs. Lewis, een weduwe, om geen andere reden dan de hand te kunnen leggen op een pand, naast een van zijn an- het WIE en WAAROM van de nieuwste WIE heeft nu het meest profijt van de Giardiniera? WAAROM zoudt U de Giardiniera kopen? lédereen I Man, vrouw en kroost hun bagage. Winkelier bestelgoed. Well-to-do vrijgezel golfstick, hengels, vrien din en picnic-mand. Vertegenwoordiger monstercollectie. Kortom: deze en gene, ##i hij en zij, U en vele anderen. Omdat deze Fiat nu nog maar fl. 4260.- kost. Omdat hij snel (ruim 95 km/u) en zuinig (1:17) is. Omdat de luchtgekoelde motor snel start, weinig slijt en steeds de nodige "overpower" heeft. Om dat het centrifugale oliefrlter de motor en dus revisiekosten spaart. Omdat er 4 men sen in kunnen of 200 kg bagage in bijna een kubieke meter. Omdat bovenal Fiat ervaring heeft met de gecomprimeerde kracht van zijn sterke Fiat 50CKmotor. UUUUSEJ EN VERDER? Door het zuinige verbruik en de laag geprijsde onderdelen C\C-±C\ bereikbaar voor ieder budget. tuöÖU." (incl, open dak m verwarming) Ann Eliza Webb, „de 21e vrouw". dere huizen. Na het „ja-woord" te hebben gegeven werd mrs. Le wis letterlijk op een boerderij op stal gezet; toen zij op het kan toor van haar echtgenoot kwam protesteren tegen de onteigening en deze huwelijksvoorwaarden, had Brigham Young het te druk haar te ontvangen. „De 27e vrouw" tekent Brigham Young als een hypocriet, wiens vrome kanselredevoeringen nau welijks zijn eigen leven beïvloe- den. Dat hij tevens een staatsman was, die er herhaaldelijk in slaag de de manoeuvres van het verre Washington te niet te doen, en daarbij van Salt Lake City een economisch en cultureel welva rende gemeenschap had gemaakt, komt minder uit de verf. Overigens, Schrijvers doel was voornamelijk te bewijzen dat de blanke haremvrouwen van Utah zozeer door de opvoeding van hun rijk kindertal en de uitvoerige huishouding in beslag waren ge nomen, dat zij er nooit aan ge dacht zouden hebben zich tegen het „systeem" te verzetten, als de 27e vrouw niet zo'n rebel was geweest. Ann Eliza, die de Amerikaanse vrouw het ïxxonogame huwelijk lxeeft gegeven, eindigde haar le ven als pamflettiste. Haar werk raakte spoedig in het vergeet boek. Haar laatste publikatie da teerde van 1908. Daarop verdween zij uit liet gezicht, en er is nie mand die weet waar, of wanneer zij stierf. Agenten voert KRABBENDIJXE e.o.: Garage J. Francke - Dorpsstraat 84 - TêI. 01134-505 MIDDELBURG ê.o.: Eerste Zeeuwse Autogarage L. Blaas, Markt 45-47, Tel. OI180-2918 SLUIS e.o,ï Garage P.Cde Smit - St. Annastraac 49-51-TeL 01178-412 Hieuw ruimtevoertuig verlaat Cape Canaveral De Amerikaanse organisatie voor de ruimtevaart (NA.SA) heeft mede gedeeld, dat de V.S. in de komende dagen een ruimtevoertuig willen lan ceren, dat een afstand van achthon derdduizend kilometer moet afleg gen, om vervolgens weer naar de aarde terug te keren cn in de atmos feer te verbranden. Het ruimtevoertuig zal, bij een ge slaagde lancering, mogelijk meer dan vijftig dagen onderweg zijn. De lancering is bedoeld als een voor bereiding voor het zenden van ruim tevoertuigen naar de maan en naar andere planeten. CONFRONTATIE EN COÖRDINATIE In het congrespaleïs te Brussel heeft dinsdagmorgen de ondertekening plaats gehad van de overeenkomst, die na langdurige onderhandelingen tot stand is gekomen tussen de Ne derlandse regering en de commissie van Euratom betreffende de over dracht aan Euratom van de hoge flux-reactor met bijbehorende terrei nen, die tot dusverre deel uitmaakte van het Nederlandse reactor-cen trum te Petten, en betreffende de oprichting van een instelling van het gemeenschapplijk onderzoekcentrum van Euratom op een aangrenzend terrein van 25 ha. Namens de Nederlandse regering werd de overeenkomst getekend door de minister van buitenlandse zaken, mr. J. M. A. H. Luns, en namens de Euratom-commissie door haar voorzitter, de heer Etienne Hirsch. De werkzaamheden van het Eura- tom-centrum zullen aanvankelijk worden geconcentreerd op een opti maal gebruik van de hoge flux-reac tor. die zal worden voorzien van de nodige aanvullende uitrusting. Bin nen een periode van 3 tot 5 jaar zal Euratom op zijn terreinen te Petten alle gebouwen en installaties doen bouwen, die nodig zijn voor een doel matig functionerend centrum. Naast het reeds thans ter beschik king van Euratom te stellen duin terrein van 25 ha, wordt eventuele uitbreiding voorzien in het direct na bij gelegen polderland. Nederland bouwt aan z'n koopvaardijvloot •r 1 juli 1961 waren, blijkens het C.B.S. 110 Nederlandse zeeschepen in aanbouw of op bestelling, waarvan 97 in Nederland eu 13 in het buiten land. De totale inhoud was 660.200 b.r.t. Een jaar geleden was dit totale aan tal schepen 116 met een inhoud van 725.700 b.r.t. Het betreft uitsluitend vracht- en tankschepen. Nederlandse passagiersschepen zijn niét in aan bouw. Per 1 juli 1961 waren in Ne derland vier schepen (Nederlandse zowel als vreemde vlaggen) opgelegd tegen 10 per 1 juli I960, Euratom zal te Petten voldoende per soneel te werk stellen om de ontwik keling en de goede functionering van zijn centrum te verzekeren. Bij de opbouw van het centrum zal voorts worden rekening gehouden met het eigen investeringsprogramma van het reactor-centnim Nederland. De overeenkomst voorziet hierbij in een confrontatie en coördinatie van ontwikkelingsplannen beider zijds, teneinde elke onnodige ver dubbeling van installaties en uit rusting te vermijden. In het cen trum zal tenslotte een totaalbe drag worden geïnvesteerd van 18 miljoen E.M.O.-rekeneenheden (64.8 miljoen galden) inclusief de waarde van de installaties, die aan Euratom worden overgedra gen en die is vastgesteld op 7 miljoen EJVI.O.-rekeneenheden (25,2 miljoen gulden). Euratom zal 10 miljoen E.M.O.-rekeneen heden (36 miljoen gulden) inves teren. De Frankfurter Allgemeine Zeïtung verneemt in kringen van de regering en het bedrijfsleven van Bremen, dat de bondsregering plannen bestudeert voor het verlenen van hulp aan de Duitse scheepsbouwnijverheid. Door de beschikbaarstelling van kre dieten uit het tegenwaardefonds van de Marshall-hulp zou de scheepsbouw zo spoedig mogelijk aan orders ter waarde van 800 miljoen a een mil jard dm moeten worden geholpen. Gedacht wordt aan de voorfinancie ring van buitenlandse opdrachten tot een bedrag van 200 miljoen dm te gen een rente van 5 pet. Verder voor- ziet het plan in kredieten van in to taal 300 miljoen dm en met een loop tijd van elf jaar voor de financiering van opdrachten uit onder-ontwikkel de landen. De marine zou in het voor jaar van 1962 orders ter waarde van 200 300 miljoen dm plaatsen. Het plan houdt voorts o.a. een regeling in, waaronder premies zullen worden betaald voor het slopen van oude en oneconomische schepen, terwijl voor de vervanging van deze schepen kre dieten tegen lage rente beschikbaar 1 zullen worden gesteld.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1961 | | pagina 5