PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
AMERIKAANSE MILITAIRE PARAATHEID
IN EUROPA OPGEVOERD
Kreekrakplan „zure pil" voor Zeeuwse boeren
Vastbesloten Berlijn
niet uit te leveren
Ruimtereis verzet
naar morgenmiddag
j Zevenvoudig ontbijt
VLIEGTUIG
NEERGESTORT:
67 DODEN
Bouwen
Vandaag...
204e jaargang - no. 169
Dagblad, uitgave van de firma
Provinciale Zeeuwse Courant
Directie: F. van de Velde en F. B.
den Boer. Adjunct: W. de Pagter.
Hoofdredacteuren
W. Leertouwer en G. A. de Kok.
ABONNEMENTSPRIJS 56 cent per
week, 7,00 p. kw.; fr. p. p. 7,25
per kw. Losse nummers 15 cent.
WAARIN OPGENOMEN DE MIDDELBURGSE, VLISSINGSE, GOESE, BRESKENSE COURANT EN VRIJE STEMMEN
Donderdag 20 juli '61
ADVERTENTIEPRIJS 27 cent per
m.m. Minim, p. advertentie 4,—.
Ing. mededelingen driemaal tarief.
Kleine advertenties (max. 8 regels)
25 cent per regel met een minimum
van 1,25. „Brieven bureau
van dit blad" 25 cent meer.
Giro no. 359300 P.Z.C., Middelburg.
Bureaus: Vllssingen Walstr. 58-60, tel. 2355 (b.g.g. red. 3508/3546, adv.
Middelburg,Markt 51,tel.3841 (b.g.g.red.2078/3169, adv.2378); Goes Gr.Markt2, tel.6140(b.g.g.red.7853, adv.5213); Oostburg, tel.2395; Terneuzen tel. 2116; Zierikzee red. tel. 2425, adm. tel. 2094.
KENNEDY ANTWOORDT KROESJTSJEW
President Kennedy heeft gisteren een beroep gedaan op premier
Kroesjtsjew van de Sowjet-Unie, om de Russische politiek ten
aanzien van Berlijn to herzien en met het westen samen te wer
ken voor een vreedzame regeling van de kwestie Duitsland. De
Amerikaanse president deelde voorts mee, dat hij de volgende
week aan het congres om toestemming zal vragen de Ameri
kaanse militaire paraatheid tot verdediging van Berlijn als de
diplomatie faalt op te voeren. Verder kondigde hij aan, dat
hij dinsdag een rede tot het Amerikaanse volk zal houden over
de maatregelen die moeten worden genomen tot versterking van
de Amerikaanse defensie in verband met de crisis om Berlijn.
Een van de belangrijkste kwesties,
die de komende ministerconferentie
in Parijs zal behandelen is het vraag
stuk van de versterking van de wes
telijke strijdkrachten met conventio
nele wapens, in verband met de mo
gelijke noodzaak wapens te gebrui
ken in de regeling van het geschil
om Berlijn.
Kennedy zei, dat deze maatregelen
het antwoord zullen moeten geven op
de vraag of Kroesjtsjew een grond
oorlog zal riskeren om Berlijn los te
knypen van de rest van West-Duits-
land, of dat het westen de keus zal
hebben tussen een atoomoorlog of
een loslaten van West-Berlijn.
Vastbesloten
Kennedy zei. dat de Russische eisen
inzake Berlijn een bedreiging inhiel
den van de vrijheid van de 2.330.000
Westberlijners. Hij voegde eraan toe,
dat de V.S. vastbesloten zijn hun ver
plichtingen inzake Berlijn na te ko
men.
Kennedy zei, dat Berlyn vandaag
een vrije stad is, waar vrije men
sen hun eigen leiders kiezen en
kunnen leven zoals 'het handvest
van de V.N. zegt dat mensen be
horen te leven.
Kennedy merkte op, dat de aanwe
zigheid in West-Berlijn van de Ame
rikanen, de Engelsen en de Fransen
was gefundeerd op rechten en over
eenkomsten die herhaalde malen wer
den bevestigd door de vier mogend
heden en door de overgrote meerder
heid van de Berlijnse bevolking. Hij
zei, dat de vrijheid van de Westber
lijners afhankelijk was van de vast
beslotenheid waarmee Amerika, En
geland en Frankrijk hun rechten la
ten gelden in die stad.
Geen vertegenwoordiging
De president voegde hieraan toe, dat
de rechten van de westelijke mogend
heden niet konden worden opgeheven
door een verdrag tussen Rusland en
Oost-Duitsland, omdat de Oostduitse
regering niet kon worden beschouwd
als een correcte vertegenwoordiging
van de 17.000.000 Oostduitsers.
De Amerikaanse president gaf ver
volgens een resumé van de westelijke
voorstellen inzake een vredesverdrag
met Jiet gehele Duitse gebied, die wa
ren gebaseerd op de vrije wilsuiting
van alle Duitsers.
Hij zei, dat de Russische voorstellen
geen vrede teweeg brachten maar
juist een verhoging van de spannin
gen in de wereld.
Kennedy waarschuwde, dat een stad
niet vrij is, als men eenvoudig de
naam „vrije stad" verzint, en dat
vrede niet automatisch komt door
het afsluiten van een vredesverdrag.
Vijfdaagse voor
Schiedamse kappers
Schiedamse kappers hebben vrijwillig
besloten per 1 augustus aanstaande
de vijfdaagse werkweek in hun bedrijf
in te voeren.
Zij zullen dinsdags de hele dag ge
sloten zijn. Het is de eerste afdeling
van de Nederlandse kappersbond die
deze vijfdaagse werkweek invoert. In
het najaar zal nog nader bezien wor
den of de dinsdag de sluitingsdag zal
blijven.
WEER GISTEREN NOG TE ONGUNSTIG
Ruimtevaarder wachtte
drie uur tevergeefs
Mannen, vrouwen mi hinderen stro
men op het ogenblik nog uit, het door
oorlogshandelingen geteisterde Portu
gese gebied Angola. Leden van liet
Rode Kruis vangen de mensen op en
zorgen voor voedsel en medische hulp. j
Foto: vluchtelingen in de. r.-k. missie
post Somgolo in Beneden Kongo. 1
Een dicht wolkeuveltL op onge
veer 5 km hoogte boven de
Amerikaanse lanceerbasis te
Cape Canaveral is gisteren voor
de tweede maal oorzaak geweest
van het uitstellen van de ruim
tereis van astronaut Virgil I.
Grissom.
Dit betekent een uitstel tot vrij
dag en wellicht zelfs tot volgen
de week dinsdag.
Weerkundigen hebben de vooruitzich
ten voor vrijdag eveneens ongunstig
'enoemd. Dinsdag was het een weer-
Jront uit het Caraïbisch gebied, dat
tegen de tijd van de afvuring de voor
bereidingen in de war stuurde. Het
aftellen was woensdagmorgen om
zes uur onze tijd begonnen. Het weer
was toen bij uitstek geschikt voor
het schot in de ruimte. Omstreeks
13.30 uur (onze tijd) was het wolken
veld echter zo dik geworden dat men
het onverantwoord achtte de proef te
wagen. De minimumhoogte van het
wolkendek mag ruim 11 km bedra
gen.
Op de neus
Om half twee was men met het aftel
len tot op 10-V-z minuut van het afvu
ren genaderd. Van officiële zijde werd
toen het staken van de procedure ge
last. Een afgelasten nadat de raket
van het type Redstone met brandstof
is gevuld, betekent een uitstel van
48 uur. Men moet de raket eerst ont
laden en vervolgens droogmaken.
Gistermiddag om 15 "uur toen de be
slissing werd genomen, had Grissom
precies drie uur en 22 minuten in zijn
^cabine, op de neus van de raket ge-
mönteerd, vastgëbodéngèlëgem I-Iet
was korter dan zijn voorganger had
moeten wachten. Shepard lag precies
vier uur en veertien minuten in de
cabine voordat het schot op 5 mei
werd gelost.
Onvoorziene weersomstandigheden
voorbehouden heeft de nationale
lucht- en ruimtevaartadministratie
het volgende schot thans vastgesteld
op 7 uur (plaatselijke tijd, 12 uur on
ze tijd) A-rijdag 21 juli.
fiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiin
voor ruimtevaarder
1§ De klok wees gistermorgen
02.25 plaatselijke tijd toen
Amerika's ruimtevaarder-in-
spe door dr. William K. Dou-
glas werd gewekt. Hij ging
rechtop zitten, geeuwde luid-
ruchtig en bestelde daarna M
H een ontbijt, bestaande uit:
E gebakken eieren, f|
1 biefstuk
E geroosterd brood
O jam ff
E sinaasappelsap M
I perziken M
koffie
ÉIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIM
De lancering van de tweede Ameri
kaanse kosmonautVirgil I. Grissom,
is voorlopig uitgesteld tot morgen
middag. Grissom, die in afwachting
van dit besluit al geruime tijd in zijn
cabine vrijheidsbeiheeft doorge
bracht, zal dus nog enige tijd in span
ning moeten leven. Foto: Grissom
rechtsverlaat een auto om zich,
gekleed in ruimtepak, naar de gereed
staande Mercury-Redstone-raket
achtergrondte begeven.
Zevenenzestig mensen zijn om
het levén gekomen toen gisteren
een vliegtuig van Aerolinas Ar-
gentinas, een DC-6, neerstortte
ten zuiden van Azul in Argenti
nië. Er waren 60 passagiers aan
boord en een bemanning van ze
ven koppen.
Volgens de eerste gegevens van de
luchtvaartmaatschappij zijn twee vol
tallige gezinnen omgekomen: de uit
zes leden bestaande familie Naed Pa-
rodi en het uit vier mensen bestaande
gezin van Abdreas Gorla.
Er waren twee niet-Argentijnen aan
boord van het vliegtuig.
Het toestel stortte neer in een gebied,
dat door een overstroming wordt ge
teisterd en viel in een ondergelopen
weiland. Het water kon overigens
niet voorkomen, dat het- wrak uit-
Gisteren weer overleg
Nederlands-Duits verdrag
De Nederlandse staatssecretaris van
buitenlandse zaken, dr. H. R. van
Houten, heeft woensdag in Bonn met
de leider van de juridische afdeling
van het Westduitse ministerie A'an
buitenlandse zaken, Von Haefften,
gesproken over de nog niét geregelde
kwesties van het Nederlands-Duitse
verdrag.
Zoals bekend, wordt van Nederlandse
zijde een regeling verlangd betreffen
de de exploitatie van aardgas in het
Eems-Dollart-gebied en is er kritiek
geleverd op de regeling van de scha
deloosstelling der Nederlandse joden.
brandde. Reddingsploegen echter
konden zich niet snel naar de plaats
van de ramp begeven.
De machine had 45 minuten gevlogen
van de luchthaven van Buenos Aires
naar Comodoro Rivadavia, de hoofd
stad van Patagonië.
De machine had eigenlijk deze vlucht
eergisteren moeten maken, maar
door de staking in het land, moest
worden gewacht tot vandaag.
BEREID TOT OFFERS, MAAR..
Gemengde gevoelens in
landbouwkringen
In Zeeuwse landbouwkringen
zijn de mededelingen van de
Brabantse commissaris der ko
ningin over het Kreekrakplan
met gemengde gevoelens ont
vangen. Hoewel de landbouw
constructief wil meewerken aan
de industrialisatie en ook bereid
is hiervoor offers te brengen,
betreurt men het in hoge mate,
dat het Kreekrakplan juist zul
ke uitstekende land- en tuin-
bouwgrond in de gemeente Ril
land-Bath opslokt.
De voorzitter van de Kring' Üos-
lelijk Zuid-Beveland dei' Z.L.M.,
de landbouwer C. J. v. d. Werff,
noemde het plan een „zure pil"
voor de Zeeuwse boeren, die ten
behoeve van Brabantse aspiraties
van hun gronden worden verdron
gen. Volgens hem (en hij werd in
die mening gesteund door de se
cretaris van de Gewestelijke Raad
voor Zeeland van het Landbouw
schap, de heer W. Goeman), is hel
bepaald niet nodig dergelijke of
fers te vragen aan de landbouw.
Waarom worden de voor de land
bouw van vrijwel geen waarde
zijnde Brabantse zandgronden niet
voor dit doel gebruikt?, zo stelden
zij. De heer v. d. Werff achtte de
zandgronden ten zuiden van Ber
gen op Zoom hiervoor een ge
schikte plaats.
De landbouw staat overigens (zoals
bekend) niet vijandig tegenover in
dustrialisatie. Dit valt ook af te lei
den uit de woorden van de algemeen
voorzitter der Z.L.M., ir. M. A. Geuze,
die betoogde, dat men als Nederlan
der begrip moet hebben voor coördi
natie van alle belangen. „We moeten
realistisch zijn en het plan als zoda
nig aanvaarden", zei hij. De Z.L.M.-
voorzitter had echter wel bezwaren
tegen liet traoee van het meest wes
telijk geprojecteerde kanaal. „Daar
mee is teveel goede landbouwgrond
gemoeid. Uit landbouwkundig" oog
punt bezien moet de voorkeur wor
den gegeven aan het oostelijke plan,
waarbij het kanaal grotendeels op de
schorren is geprojecteerd."
Dit was ook de mening van do
heer v. d. Werff, die van oordeel
was, dat in deze de landbouwbe
langen primair gesteld dienen te
worden. Hoe het ook zij, ir. Geuze
vond het als landbouwer jammer,
dat door het Kreekrakplan weer
een aanslag wordt gedaan op goe
de landbouwgrond. „Het is echter
onvermijdelijk", voegde hjj eraan
toe.
Onverwacht
„Op een onverwacht tijdstip geko
men", zei de heer Goeman over de
mededeling van de Brabantse com
missaris der koningin. „Nu het Sloe-
plan prioriteit heeft gekregen en mo
menteel in uitvoering is, had de geor
ganiseerde landbouw gedacht, dat het
Kreekrakplan nog wel enige tijd in
de ijskast zou blijven."
„Industrialisatie? Akkoord. Ons ge
west heeft dit broodnodig. Maar laat
ze dan Brabantse zandg/ond nemen,
die landbouwkundig gezien A'rijwel
geen waarde heelt, in plaats van de
vruchtbare kleigrond", betoogde de
secretaris van het Landbouwschap in
Zeeland. Hij A-ond dit een punt, dat
nog eens terdege onderzocht dient to
worden.
Bepaald niet ingenomen met het plan
toonde zich de heer v. d. Werff uit
Rilland-Bath. „De consequenties zijn
groot, boerenbedrijven zullen geheel
of gedeeltelijk verdwijnen. Ik vind dit
een „zure pil" voor de betrokken
landbouwers", merkte hij op. Daarbij
komt nog, aldus de heer v. d. Werff,
dat de provincie Zeeland weinig aan
het Kreekrakplan heeft of het zou
de gemeente Rilland-Bath moeten
zijn, die zich kan uitbreiden." Waar
om moet weer goede landbouwgrond
ten offer vallen? Waarom valt het
plan niet grotendeels In de Brabantse
zandgronden vroeg hij zich af. „Het
moet mogelijk zijn."
Hoe denken degenen erover, die
door uitvoering van de eerste fase
van het Kreekrakplan hun vrucht
bare landerijen in industriegebied
zullen zien veranderen? De heer
J. E. Vogelaar uit de Völckerpol-
der, wiens pachtbedrijf van 72 ha
volledig in de eerste fase valt,
was bijzonder mild in zijn „kri
tiek". „Als het moét. dan moet
het. Ik vind het niet erg', als ik
tenminste een bedryf van dezelfde
grootte in één van de nieuwe U-
selmeerpolders krijg. Ilc heb twee
jongens, die graag boer willen
blyven! Krijg ik geen compensa
tie, dan noem ik het een grote on-
ftantL
4[H
Er zijn moeilijkheden gerezen
rond het bouwprogram van mi
nister Van Aartsen. De bouw
markt in Nederland, die toch al niet
van spanningen ontbloot was, ver
toonde dit jaar steeds meer tekenen
van overspanning en nu heeft dan de
minister ingegrepen. Men zal zich
herinneren, dat de minister voor 1961
wilde komen tot de bouw van 80.000
woningen, waarvan 15.000 in de vrije
sector. De Tweede Kamer stond er
echter op, dat het aantal van 65.000
woningen in de premie- en woning
wetsector zou worden uitgebreid
met 5000 en dat er dan maar enige
beperking toegepast moest worden
in de vrije sector.
Het bleek al spoe
dig, dat die be
perking inderdaad
geboden was, wil
de men althans de
bouwprijzen enigermate in de hand
houden.
Dus nam de minister maatregelen
om allereerst de bouw van de duur
dere woningen in de vrije sector af
te remmen.
Deze maand echter werd het dui
delijk, dat men er met dat af
remmen van de woningen in de
duurdere sector alleen niet zou ko
men. En nu heeft de minister de ge
hele woningbouw in de vrije sector
aan een vergunningstelsel gebonden.
Dus nu wordt ook de bouw van goed
kope woningen in de vrije sector af
geremd. Voor elke bouwerij, die
meer dan ƒ10.000 zal kosten is een
vergunning nodig en die vergunning
zal niet vlot gegeven worden, want
in de eerste helft van dit jaar is het
bouwvolume voor de niet-gesubsi-
dieerde goedkopere woningen al vrij
wel opgesoupeerd.
Er is stellig- geen reden om daar
over te juichen. Die goedkopere
woningen in de vrije sector vor
men eigenlijk een natuurlijk verleng
stuk van de premie- en woningwet-
bouw. Het gaat hierbij overwegend
om woningen voor wat men dan toch
wel „de kleine man" mag noemen.
De kleine man met een spaarcentje,
en met het ideaal van het eigen, be
scheiden huisje.
Die kleine man krijgt dikwijls de
hulp van een bouwkas of van een
hypotheekgever en als er dan voor
hem geen bouwvolume beschikbaar
is binnen de sector van de premie-
bouw, zoekt hij een uitweg in de
goedkope hoek van de Arije sector.
Dat kost hem wel iets meer, maar
hij weet dat te financieren.
Maatschappelijk bezien was er niet
zo heel veel verschil tussen deze
vrije bouw en de premie- of woning-
wetbouw, want hét ging in beide ge
vallen om goedkope woningen, al
zijn dan die woningen als alle
nieuwe woningen vrij pittig van
prijs.
Nu kan men het volkomen met de
minister eens zijn, dat A'oor het
ogenblik de situatie op de bouw
markt noopt tot het afremmen van
de Avoningbouw in de gehele vrije
sector. Nieuwe prijsstijgingen op de
bouwmarkt zouden bepaald onge
wenst zijn. Maar het blijft een vraag
of men dan juist deze goedkope wo
ningbouw moet beperken. Er wordt
buiten de woningbouwsector in Ne
derland bijzonder veel gebouwd. Dat
gebeurt in de overheidssector, in de
sector van handel en industrie enz.
enz. Niet alles in die sectoren is even
urgent. Had men daar niet een ietsje
kunnen afremmen om de overspan
ning op de bouwmarkt tegen te
gaan?
Een van onze bekende economen,
prof. Pen uit Groningen, heeft
enige tijd geleden betoogd, dat
de Avoningnood in Nederland al lang
tot het verleden zou hebben behoort,
wanneer het Nederlandse volk
slechts bereid geweest zou zijn meer
geld voor de woningbouw uit te ge
ven en minder geld voor allerlei aan
gename zaken zoals ijskasten, tele
visieapparaten enz.
Prof. Pen bedoelde daarmee te peg
gen dat in Nederland een bepaalde
verdeling van het volksinkomen is
aanvaard, waarbij men genoegen
neemt met voortbestaan van een ze
kere woningnood.
Precies zo'n soort verdeling kiest
minister Van Aartsen thans voor het
bouwvolume... Hij knijpt een deel
van de goedkope woningbouw af...
en hij neemt voorlopig genoegen
met het voortbestaan tfan een stuk
woningnood. Er is geen reden om
enthousiast te zijn over deze jongste
maatregel van de minister.
j§ ...is het 25 jaar geleden, dat de
souvereiniteit over de Bosporus H
H en de Dardanellen, bij de (in M
H 1945 en 1946 gewijzigde) con-
ventie van Montreux voor de M
tijd van twintig jaar aan Tur-
kije werd toegewezen.
[lllllllllllillllllllllllllllllllllllilll
rechtvaardigheid", aldus deze
landbouwer.
Resumerend kan worden geconclu
deerd, dat de landbouw bepaald nipt
in het geweer zal komen tegen de
Êlannen tot industrialisatie in het
ireekrakgebied. De 'eemvse boer
zal het altijd blyven betreuren, dat
zijn goede landbouwgrond voor an
dere doeleinden wordt gebruikt. In
het geval van het Kreekrakplan zal
hij zeggen: „bekijk toch eerst alle an
dere mogelijkheden (zandgrond) en
als het werkelijk niet anders kan,
neem dan mijn kostbare landbouw
grond."
