PROVIKCIALE ZEEUWSE COURANT
PREMIER DE QUAY ZELF NAAR BONN
Leiding delegatie van
mr. Luns overgenomen
Kongolese politici
laten verstek gaan
Toeristen dupe van
Italiaanse staking
Voor oester- en mosselcultuur
was afgelopen seizoen gunstig
WITBOEK OVER
BERLIJN
NADER BERAAD OVER
LONEN BAKKERSBEDRIJF
P.Z.C.-zaterdagnummer
Wilde staking
in Velsen
Steeds meer
Oostduitsers
vluchten
Vandaag...
SPAANSE VISSERSVLOOT
DOOR STORM GETROFFEN
Flegma
Zuurdesem
V.S. DREIGEN
RUSLAND
MET VETO
204e jaargang - no. 165
Dagblad, uitgave van de firma
Provinciale Zeeuwse Courant
Directie: F. van de Velde en F. B.
den Boer. Adjunct: W. de Pagter.
Hoofdredacteuren:
W. Leertouwer en G. A. de Kok.
ABONNEMENTSPRIJS 56 cent per
week, 7,00 p. kw.; fr. p. p. 7,25
per kw. Losse nummers 15 cent.
WAARIN OPGENOMEN DE MIDDELBURGSE, VLISSINGSE, GOESE, BRESKENSE COURANT EN VRIJE STEMMEN
Zaterdag 15 juli 1961
ADVERTENTIEPRIJS 27 cent per
m.m. Mlnim. p. advertentie 4,—.
Ing. mededelingen driemaal tarief.
Kleine advertenties (max. 8 regels)
25 cent per regel met een minimum
van 1,25. „Brieven bureau
van dit blad" 25 cent meer.
Giro no. 359300 P.Z.C.. Middelburg.
Bureaus: VUsslngen Walstr. 58-60, tel. 2355 (b.g.g, red. 3508/3546,adv. 3647/3043; Middelburg,Markt 51, tel.3841 (b.g.g. red. 2078/3169, adv.2375); Goes Gr. Markt2, tel. 6140 (b.g.g. red. 7853, ndv.5213); Oostburg, tel.2395; Terneuzen tel. 2116; Zierikzee red. tel. 2425. adm. tel. 2094.
Soepeler houding op topconferentie verwacht
(Van onze Haagse redactie)
Minister Luns, die vrijdag voor het eerst na zijn ineenstorting-
in de Tweede Kamer, weer een vergadering van de minister
raad bijwoonde, heeft in diezelfde vergadering onmiddellijk een
nederlaag moeten incasseren, toen na ampele discussies het ka
binet besloot, dat niet hij maar de minister-president zelf de
delegatie zal leiden, die Nederland zal vertegenwoordigen op de
topconferentie van de zes E.E.G.-landen, die dinsdag a.s. iii Bonn
wordt gehouden.
Met deze beslissing heeft de minister
raad de knoop doorgehakt in het con
flict over de bevoegdheden, dat naar
buiten bleek, toen prof. De Quay tij
dens de eerste topconferentie van de
zes, die op 10 februari in Parijs werd
gehouden, verklaarde, dat niet hij,
maar minister Luns voor Nederland
het woord zou voeren, omdat de Ne
derlandse constitutionele verhoudin
gen zulks vereisten.
Op de conferentie die dinsdag in
Bonn wordt gehouden zal overeen
komstig de opvattingen van de mi
nisterraad, de Nederlandse minister
president, als hoofd van de Neder
landse delegatie zelf het Nederlandse
standpunt vertolken. De constitutio
nele bezwaren die daartegen op 10
februari nog golden, zijn door de ver
gadering van het kabinet van donder
dag blijkbaar voorgoed uit de weg
geruimd.
De Amerikaanse. regering stelt zich
voor over enkele weken een witboek
uit te geven over de kwestie Berlijn.
Het zal waarschijnlijk worden gepu
bliceerd in de vorm van een brochure
van het ministerie van buitenlandse
zaken.
In een bespreking met partijen in
bet bakkersbedrijf, waarbij ook ver
tegenwoordigers van de looncommïs-
sie van de Stichting van den Arbeid
aanwezig waren, heeft het college
van rijksbemiddelaars gisteren zijn
standpunt inzake de gedane Ioon-
voorstellen bekendgemaakt.
Na een uitvoerige gedachtenwisseling
hebben partijen verzocht om gelegen
heid tot nader beraad in eigen kring.
ALS VIERDE toeristische
troef van Zeeland is Yerseke
uitverkoren. De schijnwerpers
zijn gericht op de lekkernijen
uit dit Bcvelandsc dorp: do
oosters, mosselen en kreeften.
Verder in dit 18 pagina's tel
lende P.Z.C.-zaterdagnummer
Stemmen uit de kerken (pag.
3); Vakantie-rubriek (pag.
4): Radio en TV plus films in
Zeeland (pag. 9): feuilleton,
alsmede kerken en maatschap
pij (pag. 10); Cultuurpagina
(pag. .13); Vrouwenpagina
(pag. 15) en Kinderkrant
(pag. 17).
VVVVVVVVVVVVVV**wVVVVVVVV
Dat betekent een onmiskenbare
nederlaag voor minister Luns, die
zich steeds op het standpunt stel
de de grondwettelijke verhoudin
gen in Nederland de verantwoor
delijkheid voor het buitenlands be
leid bij de minister van buiten
landse zaken doen berusten.
Op die grond was mr. Luns tot de
gevolgtrekking gekomen, dat Neder
land, anders dan de andere vijf lan
den, niet de mogelijkheid had, zich
in het geregeld Europees top-overleg,
zoals de Franse president De Gaulle
het nastreefde, door de leider van de
Nederlandse regering te doen verte
genwoordigen. De Nederlandse ver
tegenwoordiger in dat top-overleg zou
altijd de minister van buitenlandse
zaken dienen te zijn, zo was de op
vatting van mr. Luns.
Principebezwaren
Hoewel dal uiteraard nimmer is toe
gegeven, is het aan weinig twijfel on
derhevig, dat de strakke houding die
mr. Luns op dit punt innam, juist
met het oog op dat topoverleg van de
zes, bepaald is door enerzjjds enigs
zins uiteenlopende opvattingen tus
sen prof. De Quay en mr. Luns op
onderdelen van bet buitenlands be
leid, en anderzijds door de zeer duide
lijk uitgesproken principiële bezwa
ren van de minister van buitenlandse
zaken tegen de aanvankelijke plan
nen van De Gaulle.
Van een miniatuur-dwar shelling in
het dwergstadje Madurodamin
Den Haag, heejt de Rode-Kruishelp-
ster mej. Dineke Kioerreveld, vrijdag
een modél te ivater gelaten van het
Rode-Kruishospitaalschip ,fJ. Henry
Dunant". Het scheepje is geschonken
door de afdeling Den Haag van het
Nederlandse Rode Kruis.
De foto geeft een beeld van deze mi
niatuur plechtigheid.
Een donderdagmiddag onder het per
soneel van de havendienst der Kon.
Papierfabrieken Van Gelder Zonen
te Velsen uitgebroken wilde staking,
die circa 100 man omvat, duurde gis
teren nog voort.
De erkende vakbonden hebben zich
van deze staking gedistantieerd, zo
deelde de directie mede. Waarom er
gestaakt wordt is de directie niet dui
delijk. De fabricage van krantepapier
in de fabriek te Velsen gaat normaal
door.
9 Hei. opperste hof van Duitsland heeft
eeft voormalige luitenant, ter zee veroor
deeld tot 10 jaar opsluiting wegens het
verkopen van geheime inlichtingen aan
de Russen.
Parlementariërs blijven thuis
Conferentie op
losse schroeven
De lioop (lat liet Kongolese par
lement vandaag voor het eerst
na negen maanden in de Lova-
nium-universiteit bij Leopold-
stad bijeen zou kunnen komen,
is gisteren vervlogen doordat de
afgevaardigden uit Stanleystad
niet zijn komen opdagen.
Men hoopte nu maar dat de macht
hebber in Stanleystad Antoine Gizen-
ga, zondag met zijn 50 parlementa
riërs in Lcopoldstad zou aankomen.
De enige die gisteren in Leopoldstad
zijn opwachting maakte, was „ko
ning" Albert Kalonji van Zuid-Kasai.
Hij negeerde de transportmogelijk
heid en de bescherming die de Ver
enigde Naties hadden aageboden en
vloog met zjjn entourage in een ge
woon lijnvliegtuig binnen.
Het aantal refugiés uit Oost-Duits-
land is in de afgelopen week van
500 tot 1000 per dag gestegen, aldus
het ministerie van al-Duitse zaken
te Bonn.
Het aantal Oostduitsers dat zich als
refugié opgaf bedroeg de afgelopen
week 6737. De week daarvoor bedroeg
dit aantal 4657.
De Westduitse bondskanselier. Kon
rad Adenauer, zei donderdag in West-
Berlijn, dat er een „gevoel van pa
niek" in de Oostzone scheen te zijn
en dat voor velen van de 17 miljoen
Duitsers de levensomstandigheden
ondraaglijk moesten zijn geworden.
Bondskanselier Adenauer heeft de
minister voor al-Duitse zaken. Lem
mer, opgedragen in West-Berlijn te
blijven en het transport van de vluch
telingen naar West-Duitsland te or
ganiseren. Adenauer wil de premiers
van de Westduitse staten voorts ver
zoeken meer vluchtelingen op te ne
men.
Op het vliegveld waren duizenden
Baloeba aanwezig om hun opper
hoofd te begroeten. Hij werd door
hen, zoals het een koning betaamd
naar de auto geleid die de pre
mier van de centrale regering, Jo
seph Heo, ter beschikking had ge
steld. Kalonji verblijft ook in de
residentie van Ileo.
Maar bij het vallen van de avond
gisteren, had zich nog geen Kongo
lees volksvertegenwoordiger aan de
poorten van de Lovanium gemeld.
De president van Katanga, Moise
Tsjombe, vertrok gisteren naar Kol-
wezi, daardoor zorgend voor nog een
kink in de parlementaire kabel.
Treinverkeer ligt lam
Personeel van
spoorwegen wil
hogere lonen
Het spoorwegverkeer in Italië
is gisteren praktisch geheel tot
stilstand gebracht door een 24-
uurstaking' van het personeel,
en dit nog wel op het hoogte
punt van het toeristenseizoen.
Berichten uit alle delen van het land
meldden dat slechts enkele noodtrei-
nen reden, bemand door werkwilligen.
De staking begon donderdagavond
middernacht.
Duizenden toeristen kunnen thans
niet op tijd naar huis. In Milaan
moesten 250 Britse toeristen, die niet
verder konden reizen en geen hotel
kamers konden krijgen, in de wacht
kamers van het station de nacht
is het 150 jaar geleden, dat f|
de Nederlandse portretschilder
Julianus D. U. Ledel te Den
Bosch werd geboren.
H MORGENviert de Noorse
ff staatsman dr. Trygve H. Lie,
§1 oud-secretaris-generaal van de
Verenigde Naties, te Oslo zijn
65ste verjaardag.
Iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii
doorbrengen. Zij vertrokken gister
morgen vroeg in een speciale trein,
die bewaakt werd door militairen.
Het stakingsparool dat door het
overgrote deel van het spoorweg
personeel werd opgevolgd, was
uitgegeven door cle niet-commu-
nistische zowel als door de com
munistische vakbonden, uit pro
test tegen het regeringsantwoord
op de door hen gestelde looneisen.
Volgens berichten die in de Spaanse
hoofdstad, Madrid, zijn binnengeko
men, zijn tenminste 12 vissersvaar
tuigen voor do noordkust van Spanje
door een plotselinge zomerstorm
overvallen en vergaan.
Hierbij zouden ruim 60 vissers zijn
omgekomen. Het vissersvaartuig
„Camp Eder" uit Aviles zou met drie
van de 14 bemanningsleden de diepte
zijn ingegaan. Een sloep met zeven
man aan boord zou ook zijn vergaan.
Zes kleinere boten werden bij El Fer-
rol vernield. De Spaanse marine
neemt thans deel aan het zoeken naar
overlevenden.
Sommige boten zijn er in geslaagd
voor de storm uit in andere havens
binnen te lopen. Andere kwamen ge
durende de nacht op halve kracht
huiswaarts.
De algemene sfeer in de Spaanse vis
sersplaatsen is er echter een van ver
driet, angst en wanhoop.
Voor vandaag is in de meeste plaat
sen algemene rouw afgekondigd.
„ZEELAND PRESENTEERT" 8 SEPTEMBER IN YERSEKE
Opvoering spel
„Negentig jaar
in NULLEN"
Het seizoen 1960-1961 is voor
cle Zeeuwse oester- en mossel
cultuur bijzonder gunstig ge
weest. Er zijn meer mosselen
geëxporteerd dan ooit tevoren:
namelijk 75.000.000 kg Neder
landse mosselen en 9.000.000 kg
buitenlandse mosselen. Voor het
eerst sinds vele jaren heeft de
ocstersector liet. jaarlijkse over
schot van rond 5.000.000 a
6.000.000 oesters kunnen rui
men. Dit laatste dank zij de li
beralisatie in Frankrijk, welk
land in tegenstelling tot andere
jaren honderd procent meer
oesters afnam: namelijk in liet
afgelopen seizoen 10.500.000
stuks. Deze gunstige ontwikke
ling is te danken aan de E.E.G.
Deze mededelingen werden ge
daan tijdens een vrijdagmiddag
in „De Oesterbeurs" te Yerseke
gehouden persconferentie, waar
in het programma voor „Zee
land Presenteert" op 8 septem
ber a.s. werd ontvouwd.
Ook nu wordt weer de officiële ope
ning van liet oester- mosselseizoen le
Yerseke een groots gebeuren. Hoog
tepunt van de dag is de jaarlijkse
vlootschouw niet meer dan honderd
ryk gepavoiscerdc vissersschepen uit
Yerseke, Zierikzee, Bruiuissc en Tho-
len. Zoals elk jaar staat ook in 1961
een openluchtspel op het program
ma: een „documentaire" over de
Zeeuwse oestercultuur van 1870 tot
heden. Het openluchtspel over de oes-
tercultuur draagt de naam: „Negen
tig jaar in NULLEN", liet is ge
schreven door Jaap Kolkman, die een
groot aandeel heeft in de jaarlijkse
festiviteiten rond de opening van het
oester- en mosselseizoen. Gebroken
is voorts met de traditie om de hon
derden genodigden in een tent te ont
vangen: nu zullen zij kunnen aanzit
ten aan een openluclitmaaltijd op de
haven.
Festiviteiten
Dc heer Kolkman vertelde tijdens de
gisteren gehouden persconferentie
een en ander over de komende fees
telijkheden. Op vrijdag 8 september,
als „Zeeland Presenteert", zal Yer
seke worden versierd, evenals de vis
sersvloot. 's Morgens is er op de vro
lijke tonen van de harmonie „Mozart"
een optocht van de schooljeugd naar
de haven, waar ballonnetjes zullen
worden opgelaten, 's Middags trekt
de traditionele optocht door de stra
ten van Yerseke, waarbij men uit
beeldingen zal kunn,en zien, ontleend
aan het oester- en mosselbedrijf. Om
half drie volgt de imposante vloot
schouw op de rede van Yerseke. Na
terugkomst van de vloot wordt het
openluchtspel opgevoerd, dat een in
druk zal geven van de „ups en
downs" van de oestercultuur in de
ïoop van negentig jaar. Een en ander
zal zich afspelen óp een drijvend to
neel in de haven, tegen een decor
(3 bij 5 meter) van Jan Steen's „Het
oestcrcetstertjc".
(Zie slot pag2 kol. 2)
ftantlijn
Als nuchtere Nederlander weet
men eerlijk gezegd niet goed
wat men aan moet met het ver
bluffende enthousiasme, dat het En
gelse volk bereidt aan de argonaut
Gagarin. Zeker, het gaat hier om een
pionier van de moderne mensheid,
een Columbus van deze eeuw, wiens
prestatie tot de verbeelding spreekt
van zeer velen, maar toen vraagt
men zich af of de wijze, waarop het
Engelse publiek de Russische majoor
ontvangt, niet buiten redelijke pro
porties wordt getrokken. Is hier wel
uitsluitend waardering in het geding
voor het werk van de Russische
ruimtevaart? Of zijn hier allerlei
andere factoren aan de orde? Eén
daarvan zou bijvoorbeeld kunnen
zijn, dat de Britten al dan niet be
wust de Verenigde Staten willen
prikkelen: zoiets in de geest van „de
Russen hebben het dan toch maar
vóór de superieur-doende Amerika
nen gedaan!" Misschien speelt ook
een rol, dat men juist in deze dagen
van politieke spanning duidelijk wil
makeü, dat men geen vijandelijke ge
voelens jegens het Russische volk
koestert. Hoe dan
ook, de reacties in
Engeland op het
bezoek van de
Russische ruimte
vaarder hebben
weinig te maken met de onverstoor
baarheid, die een eigenschap zou zijn
van het volk aan de andere kant van
de Noordzee. De foto's van Gagarins
ontvangst hebben iets weg van zoek-
plaatjes: „Waar is het flegma?"
Overigens: als soortgelijke gevoe
lens van hartelijkheid nu ook eens
aanwezig waren tussen de heren aan
de top...
Een kort bericht in de krant van
gisteren vestigde de aandacht
op het tachtigjarig bestaan van
de Bond van Vrije Evangelische Ge
meenten, een kerkelijke groepering
in ons land, die ook in Zeeland be
kendheid geniet. Mede in deze pro
vincie immers ligt de bakermat van
deze gemeenten en nog altijd heeft
een naam als die van de Goese pre
dikant Huibert Jacobus Buddingh
hier een bekende klank. Voor het
gros van ons volk echter is de Neder
landse kerkgeschiedenis van de ne
gentiende eeuw een boek, dat met
vele zegelen is gesloten, terwijl bo
vendien de belangstelling en-oor eer
der af- dan toeneemt. Niettemin is
het een geschiedenis, die boeiender
is dan men oppervlakkig zou vermoe
den: het gaat hier niet om de histo
rie van grote wetenschappelijke da
den, maar om die van de gewone
mens, zoekend en tastend naar de
Waarheid. Zij die deze geschiedenis
hebben gemaakt, zijn voor de „offi
ciële historici" randfiguren geweest,
eenvoudige predikanten en gemeente
leden, die in een tijd waarin Marx en
Engels profeteerden, niet in de eer
ste plaats waren beroerd door de
maatschappelijke nood, maar door de
vraag naar de fundamenten van het
christendom.
Randfiguren in het panorama der
geschiedenis, inderdaad. Desondanks
hebben zij duidelijk het geestesmerk
van ons volk medebepaafd. Eind vo
rige eeuw en begin van deze eeuw
hebben mensen als Buddingh en Van
Leusden om enkele namen te noe
men zich in Zeeland beter dan wie
ook gerealiseerd wat het betekende
„zuurdesem" te moeten zijn. Zij en
hun volgelingen hebben hier hun
invloed is tot op de huidige dag on
miskenbaar zondagsscholen ge
sticht en aan jeugdwerk gedaan vóór
dat men bij andere groeperingen ook
maar in de verste verte begreep, dat
voor jongeren iets kon en moest wor
den gedaan. In deze provincie hebben
de Vrij-Evangelischen zich voortdu
rend blijmoedige werkers van het elf
de uur geweten. Bij het tachtigjarig
bestaan* van hun overkoepelende or
ganisatie. mag dit hier wel eens na
drukkelijk worden gemomereerd.
De Verenigde Staten zullen zo
nodig een veto uitspreken over
liet Russische plan, de secreta
ris-generaal van de Verenigde
Naties te vervangen door een
driemanschap (een vertegen
woordiger van het westen, een
van de communistische landen
en een van de neutralistisclic
landen). Dit staat in een verkla
ring, die de Amerikaanse minis
ter van buitenlandse zaken,
Rusk, gisteren in Washington
heeft gepubliceerd.
Van officiële Amerikaanse zijde
is reeds eerder verklaard, dat
de vervanging van Hammars-
kjöld door een triumvitraat
het zgn. „Troika"-plan zou
neerkomen op verlamming van
de Verenigde Staten.
Robert Schuman. de voormalige Fran
se minister van buitenlandse zaken en
geestelijke vader van de Europese Ko
len- en Staalgemeenschap, is tot erebur
ger van Bonn benoemd.