Z.L.M.-LANDBOUWDAGEN GESTART
Ir. Geuze: arbeidssituatie legt grote
investeringsdruk op landbouw
MINISTER: VOORLOPIG NOG
BEHELPEN MET WET 1870
Muzikale verrassing op Z.L.M.-diner
VRIJDAG 23 JUNI 1963
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
ALGEMENE VERGADERING 2.L.M.
Kansen voor boer door investeringen
intensivering en door recreatie
lil soms vrij sombere bewoor
dingen heeft de algemeen voor
zitter van de Z.L.M., ir. M. A.
Geuze tijdens de gisteren op
Noord-Beveland gehouden alge
mene vergadering van deze
landbouwmaatschappij, de si
tuatie in de landbouw geschetst.
„De .teruglopende resultaten in
de landbouw hebben algemeen
een gevoel van onbehagen tot
gevolg op het platteland. In
Zeeland is de situatie zo, dat de
gemiddelde bedrijfsuitbomsten
de laatste vier jaren een dalende
lijn vertonen, dit in tegenstelling
tot de algemene conjunctuurop
gang in Nederland", verklaarde
ir. Geuze. De algemeen voorzit
ter betoogde, dat de arbeidssi
tuatie ten plattelande een grote
investeringsdruk legt op de be
drijven, waar mechanisatie meer
dan ooit noodzakelijk zul zijn.
„Bij dalende inkomsten is een
zwaardere ïnvesteringslast ech
ter moeilijk te verwezenlijken",
zei hij.
De algemeen-voorzitter ran de Z.L.M,
ir. M. A. Geuze spreekt de vergade
ring toe.
(FOTO P.Z.C.)
Ir. Geuze liet ook optimistische ge
luiden horen in zijn openingsrede tot
de honderden Zeeuwse boeren, die de
Z.L.M.-vergadering in de grote tent
op het tentoonstellingsterrein van de
Z.L.M. te Kamperland bijwoonden.
Als belangrijke punten noemde hij:
produktiviteitsverhoging,
kostenverlaging, rationalisa
tie, mechanisatie, ontmen
ging, specialisatie enz.
intensivering van de fruit
teelt en groenteteelt. „Er is
in Zeeland nog nimmer zo'n
grote belangstelling geweest
voor de tuinbouw als thans.
Als dit zo doorgaat, worden
we zeker voor de fruitteelt
het belangrijkste teeltgebied
van ons land", meende ir.
Geuze.
de kansen, die de recreatie
ook aan de landbouw kan bie
den. „In deze sector kan voor
boerenzoons een bestaan zijn
weggelegd", betoogde de Z.L.
M.-voorzitter.
Onbehagen
„Er is zo langzamerhand een gevoel
van onbehagen ontstaan in de land
bouw". verklaarde de Z.LM.-voorzit-
ter. Nu de boer voor zwaardere inves-
terïngslasten komt te staan, zal hij
meer krediet nodig hebben. ..Deze si
tuatie wekt onbehagen", zei ir. Geuze.
Spreker merkte verder op. dat men
van de zijde van de regering welis
waar een soort „bevroren steun" on
dervindt, die hij geenszins wilde ba
gatelliseren en waarvoor de land
bouwers ook erkentelijk zijn, maar
de boerenstand zou tevens meer be
grip en medeleven wensen in de
moeilijke situatie, waarin de land
bouw thans verkeert. „Hieraan ont
breekt toch nog veel'', voegde ir.
Geuze eraan toe.
Uitvoerig ging hij verder in zijn rede
in op de regeringspolitiek ten aanzien
van de landbouw gedurende de laat
ste twaalf jaar. Ir. Geuze constateer
de daarbij, dat tot 1953 de vergroting
van de produktie per ha een gebie
dende eis was. Daarna is een kente
ring gekomen in de afzetmogelijkhe
den en toen is de nadruk komen te
liggen op verlaging van de produk-
tiekosten, aldus spreker.
Affaire Stahlmann
Hij herinnerde eraan, dat de heer
Marynen, die in 1960 minister van
landbouw is geworden, de land
bouw tweemaal een ontkoppeling
heeft voorgehouden. Deze ontkop
peling houdt voor de landbouw
in zo is uit de ervaring van een
tweejarig beleid wel gebleken;
ook al wordt het nog zo ontkend
dat de minister van landbouw
zich heeft neergelegd bij de wens
van de regering, dat de landbouw
in geen geval een cent meer mag
kosten dan vroeger. Integendeel,
liefst zo veel mogelijk minder.
Kennelijk doelend op de affaire
Stahlmann, zei de heer Geuze,
dat hij hierbij nog wilde aanteke
nen, dat onverstandige manoeu
vres van de minister de afzet bij
onze beste klant hebben geschaad.
Ir. Geuze zei verder, dat ook de
boeren niets liever zouden zien
dan dat de overheidsbijdragen
zouden dalen. „Helaas het is niet
zo; zeker niet van prijzen van 'Z/i
cent van een vrij produkt als
aardappelen, waarvoor niet weini
ge boeren de laatste maanden deze
hebben moeten zien kwijt te ra
ken".
Welke kant
Gezien de vele moeilijkheden, welke
de landbouw op zijn weg ontmoet,
vroeg ir. Geuze zich af welke kant
men nu op zal moeten gaan. Hij was
van mening, dat men veel in de be
drijven zal moeten investeren. I-Iij
noemde het ongelukkig, dat de ach
teruitgang van de financiële resulta
ten op de boerenbedrijven op een
ogenblik komt, dat de noodzaak tot
investeren zich aandient. „Deze te
genstrijdigheid vergroot ons onbeha
gen", zei hij. In dit verband merkte
hij op, dat de bedrijven tot 15 ha en
de grootste bedrijven, zich gemakke
lijker kunnen bewegen dan de bedrij
ven in de grootte klasse van ruim 20
ha. Hier drukken de vaste lasten,
voortvloeiende uit de mechanisatie,
onevenredig hoog, stelde hij. Ook in
de technische hoek zullen dé perspec
tieven voor de landbouw verbeterd en
verbreed moeten worden.
Gunstig noemde ir. Geuze de drang
om te intensiveren (fruitteelt en
groenteteelt). Hij verwachtte hiervan
veel.
Recreatie
Ook aan de recreatie wijdde spreker
veel aandacht. Nadat hij een over
zicht had gegeven van de omvang van
het toerisme in Zeeland, verklaarde
ir. Geuze, dat de bestedingen van de
toeristen in Zeeland (rond 40 mil
joen gulden) ongeveer 10% van de
gehele agrarische bruto produktie-
waarde in Zeeland bedragen. Ir. Geu
ze onderkende niet de vraagstukken,
welke de recreatie voor de boeren
stand meebrengt, maar anderzijds zei
hij, dat het goed zou zijn als de land
bouw zich verdiept in de kansen, die
de snel groeiende recreatie kan bie
den voor initiatieven van agrarische
zijde op velerlei gebied. Hij dacht in
deze o.a. aan boerenzoons, die op het
bedrijf geen plaats kunnen vinden.
Texel noemde hij als voorbeeld. Daar
heeft het platteland met zijn boeren
het toerisme geïntegreerd, verklaar
de hij. Het bestuur van de Z.L.M. zal
hiernaar een onderzoek instellen.
Een ander punt, dat ir. Geuze aan
roerde was de „public relations", die
verschillende kringen van de Z.L.M.
de laatste jaren hebben ondernomen.
Hierdoor is een nauwer contact stad-
platteland ontstaan.
Hij sprak voorts nog zijn waardering
uit jegens de P.Z.E.M. 'voor de thans
tot stand gekomen regeling onrenda
bele gebieden.
Aan het slot van zijn rede stond ir.
Geuze stil bij de toekomst van de
Vlaggen, tenten en spandoeken vor
men de blikvangersvan de Z.L.M.-
tentoon stelling.
(FOTO P.Z.C.)
Veel te zien voor Zeeuwse
boeren op tentoonstelling
I Er zijn voor de Zeeuwse boeren
I vele interessante zaken te zien n
1 op de landbouwtentoonstelling
1 van de Z.L.M. in Kamperland,
1 Niet alleen in de meer dan
I tien grote tenten, maar ook
op de open terreinen, waar
tientallen landbouwmachine-
1 rieën en -werktuigen zijn ten- s
toongesteld. Vele standhou-
I ders hebben hun stands in de
I tenten bijzonder fraai opge-
i bouwd. De verschillende voor-
lichtingsdiensten zijn present,
de Cultuur Technische Dienst,
i de Planteziektenkundige Dienst
I Staatsbosbeheer, uiteraard de
Z.L.M., de L.J.G. en de Platte- 1
I landsvrouwen en tal van ande-
I re diensten, instellingen en be-
dryven. Zo kan men zien wat
I Noord-Beveland voortbrengt
aan akkerbouw- en tuinbouw-
produkten, hoe de bedrijfs- M
1 grootte is op dit voormalige
1 eiland en vele andere interes-
I santé zaken. Bijzonder instruc- m
tief is bijvoorbeeld de kaart
van Noord-Beveland van de
I Cultuur Technische Dienst,
waarop de verspreide ligging
van de percelen is aangegeven,
i Op de open terreinen treft men
1 het „grote goed" aan: tracto-
ren, maaidorsers, rooïmachi- n
nes voor vele gewassen, land-
I bouwwagens. zaai- en wied-
I machines, transporteurs, melk-
machines en andere grote en
1 kleine landbouwwerktuigen.
boerenjeugd. Ondanks alles was hij
van mening, dat een jonge boer, die
op een goede basis van landbouwon
derwijs een lcansgevend bedrijf kan
aanvaarden en boer wil zijn in leven
en werken, heus nog wel aan zijn
trekken kan komen.
Economische oorlog
Bij de aanvang van zijn openings
rede had ir. Geuze uitvoerig stil
gestaan bij de politieke gebeurte
nissen in de wereld. Hij consta
teerde daarbij, dat in economisch
opzicht een „koude oorlog" aan. de
gang is tussen het oostelijk en het
westelijk blok. Spreker betoogde
dat de westelijke wereld slechts
door een nauwere politieke bunde
ling de .economische strijd het
hoofd zal kunnen bieden. Hij be
treurde het, dat enerzijds de
„Zes" en anderzijds de „Zeven" zo
weinig reële voortgang boeken.
„Over de E.E.G.", zei ir. Geuze, „niets
dan slechts!". De algemeen voorzit
ter van de Z.L.M. was van mening,
dat nauwelijks meer sprake is van
trachten te integreren door middel
van de E.E.G.-overeenkomsten. Er
is integendeel alle geneigdheid om
gebruik te maken van de zogenaam
de ontsnappingsclausules, zei hij. Ge
zien deze stand van zaken zal Neder
land veeleer moeten trachten een op-
portuniteitspolitiek te volgen, .het
geen mogelijk moet zijn, zonder dat
men al te veel water in de wijn doet,
meende ir. Geuze.
Overschotten
Ook het vraagstuk van de agrarische
overschotten en de afzet ervan sneed
ir. Geuze aan. De worsteling om het
probleem der agrarische overproduk-
tie en het inkomen van de boer valt
vrijwel overal te constateren en he
laas in toenemende mate, aldus ir.
Geuze, die verder betoogde, dat onze
beschaving in de sociale achterstand
van het platteland onvoldoende heeft
weten te voorzien. „Misschien, dat
minister Zijlstra niet alleen in Ne
derland het woord aehterstandsfilo-
sofie wil gebruiken, maar dat hij zich
ook eens onder ons plattelandsvolk,
waar hij uit voortgekomen is, wil be
geven om de toepassing te leren",
voegde ir. Geuze eraan toe.
Spreker zei verder, dat ook wel
het verwijt wordt gehoord, dat de
organisatie of het coöperatieve be
drijfsleven de kansen niet heeft
weten te benutten. Hij merkte
hierover op, dat een mens nooit
genoeg doet in zijn leven. Een
feit is, dat plicht vaak datgene
is, dat men van anderen verwacht.
Want het is zo, dat destijds niet
de organisatie of dc toenmalige
Stichting voor de landbouw het
Een overzichtsfoto in de grootste tent
op het Z.L.M.-tentoonstellingsterrein
in Kamperland, tijdens de vergade
ring van de Z.LM.
(FOTO P.Z.C.)
heeft laten zitten bij de totstand
koming van een stroeellulosefa-
briek in Zeeland.
Iedereen zegt, dat in de aardappel
sector iets zal moeten gebeuren,
maar het fonds heeft men enige
jaren geleden zelf de nek omgedraaid.
Naar onze aanmaningen om het are
aal kleiner te houden heeft men col
lectief nooit willen luisteren", ver
volgde de algemene voorzitter. Let
terlijk vervolgde hij: „Waarom sla
ik zo van mij af? Het is geenszins
uit lust om U hier en over uw hoof
den heen de afwezigen eens lekker
de waarheid te zeggen. Want met -
ze wijze van toespreken komt men
nooit ver vooruit. Maar de scherpste
afkeuring valt te verdragen indien
men voelt, dat hij die afkeurt liever
zou prijzen. Zo moet U het aanvoelen
en het is toch goed de hand in eigen
boezem te steken".
Hij merkte verder in zijn betoog
nog op, dat men in Zeeuwsch-Vlaan-
deren de moed niet in de schoenen
heef laten zakken, maar een nieuwe
groenvoerdrogerij heeft gesticht.
Een van de punten, die ïr. Geuze
aansneed, was de vrije zaterdag.
„Voor ons op het platteland gold tot
nu toe, dat we by het verlaten van
de lagere school afscheid hadden ge
nomen van die vrije zaterdag. Thans
gaan we de kennismaking meer of
minder intensief hernieuwen. Werk
gevers en werknemers denken er on
derling zeer verschillend over.
Een provincie als Zeeland blijkt nog
wel zo ingesteld te zijn, dat een zo
fundamenteel ingrijpende materiële
verbetering niet zonder „zelfonder
zoek" wordt aanvaard. De toestand
raag niet zo worden, dat voor te wei
nigen in de week zoveel werk te doen
blijft, dat zelfs de ene bijzondere
rustdag gevaar loopt, want dan zou
de aanpassing voor de boerenstand
op een stuk slechte ondermaatse
kwaliteïtsconfectie uitlopen", aldus
de Z.L.M.-voorzitter.
Bij dragewet thans in
vergevorderde staat
Minister Korthals van verkeer en
waterstaat heeft gistermiddag op de
algemene vergadering van de Z.L.M.
in Kamperland gesproken over de
betekenis van het Deltaplan en de
gevolgen die de uitvoering ervan
heeft voor Zeeland. In dit verband
merkte hij op, dat de bijdragenwet
Deltawerken, waarnaar ook op
Noord-Beveland al vele jaren reik
halzend wordt uitgezien, in „zeer ver
gevorderde staat van voorbereiding
is". Voorlopig moet men zich ook nog
behelpen met de wet van 18*70 op de
calaniiteuze polders, maar „een nieu
we regeling is in voorbereiding". Wy
hebben hierover contact met het pro
vinciaal bestuur van Zeeland", aldus
de bewindsman.
Bij de aanvang van zijn vrij kort
betoog, deelde de minister de over
wegingen mee, die geleid hebben tot
het ten uitvoer brengen van het Del
taplan. Alle bestaande dijken verho
gen, zou betekenen een reus bouwen
op lemen voeten, zei hij. Met name
de dijken rond de Oosterschelde mis
sen een stevige basis. Oevervallcn
komen regelmatig voor en zelfs nu
beheerst men dit verschijnsel nog
niet. De hoeveelheden zand, die uit
de Oosterschelde naar zee verdwij
nen, lopen in de honderden miljoenen
kubieke meters, verklaarde de be
windsman. Een andere overweging
is geweest uitbreiding van het zoet
waterreservoir.
Aanpassing
De veranderingen eisen aanpassing,
betoogde de minister. Noord-Beve
land weet daarvan mee te praten:
daar heeft men de z.g. aanpassings-
werken, de gehalen langs de Zand-
kreek, die voor afvoer van het pol
derwater moeten zorgen. Hij was ver
der van oordeel, dat de Noordbeve-
landers de voordelen van het Delta
plan hij noemde de kortere ver
bindingen wel zullen benutten.
Noord-Beveland staat niet voor niets
vooraan in de Nederlandse landbouw,
zei hij. De bewindsman sprak ook
over de geestelijke veranderingen.
Men zal hier in aanraking komen
met bevolkingsgroepen van andere
levensstijl. De bevolking zelf zal dit
vraagstuk moeten oplossen, meende
minister 'Korthals.
Hij betoogde verder, dat het vreemde
niet vereenzelvigd zal mogen worden
met het verkeerde. Men zal elkander
moeten respecteren en begrijpen. Bij
dit alles zal de bevolking haar eigen
houding en opvatting niet mogen la
ten varen. Behoudt het typisch eige
ne, behoudt de hoogste levenswaar
de, aldus dc bewindsman, die voorts
zei, dat elke moeilijke situatie een
uitdaging is aan de mensen om daar
op een antwoord te geven. Na de
ramp In 1953 is liet eerste deel van
het antwoord gegeven door de Ne
derlandse gemeenschap in Iuiar ge
heel. Het andere deel moet van de
bevolking zelf komen, besloot de mi
nister zijn betoog.
De eerste dag van het
Z.L.M.-festyn op
Noord-Beveland werd
gisteravond in de
Stadswijnkelder te
Kortgene besloten met
het traditionele diner
van bestuur en geno
digden, waaraan onder
meer minister en me
vrouw Korthals aanza
ten.
Het werd 'n prettig sa
menzijn, waarvan de
ongedwongen, gezellige
sfeer wel heel duidelijk
werd gedemonstreerd
door een onverwacht
optreden van de pianist
Marinus Flipse. Hoe
wel hij „kwam om te
eten en niet om te spe
len", liet deze interna
tionale concertpianist
zich toch door de tafel
president, ir. Geuze,
vermurwen om de
plaats van de huispia
nist op het podium in
te nemen en zijn mede
disgenoten te verrassen
op een knap gespeelde
„Danse Espagnole" van
Granados en om na een
ovationeel applaus zijn
gehoor nog te „ver
plichten" te luisteren
naar een vertolking
van de „Vuurdans"
van Manuel de Falla.
Aan het goed verzorg
de diner in de keurig
door L.J.G. en Z.P.M.
versierde zaal, werden
naast vele vriendelijke
woorden ook nog enkele
serieuze wensen ken
baar gemaakt. Zo uitte
de Z.L.M.-kringvoorzit
ter G. M. F. Bom in
zijn welkomstwoord de
vrees welke bij de
Noordbevelanders leeft
over het uitblijven van
plannen voor nieuwe
wegen. Hij vroeg op
dat punt geen „inte-
rim"-maatregelen, daar
deze tot te grote ka-
velversnippering zou
den kunnen leiden.
De wnd. commissaris
van de koningin, de
heer C. Philipse, vroeg
de minister voor de
nieuwe regeling ter
vervanging van de wet
op de calamiteuze pol
ders van 1870 nauw
overleg met Ged. Sta
ten. Hij bepleitte een
regeling, die de draag
kracht van de betrok
ken gebieden niet te
zwaar zal belasten en
dacht daarbij aan een
totaallast van hoog
stens een derde van de
pachtprijs. Ook drong
deze gedeputeerde nog
aan op een spoedige
beslissing inzake de
plannen voor de Oos-
terscheldebrug, terwijl
hij de Noordbevelan
ders de verzekering
gaf, dat het provinciaal
bestuur wegenplannen
in nauw overleg met de
streek zal ontwerpen.
Carel Briels, die een
geestdriftig woord over
het spel van vandaag
en morgen liet horen,
bood mede namens
Anthony van Kampen,
vier steunpilaren van
deze manifestatie, de
heren S. J. van Lange-
raad, W. Sinke. G. M.
F. Bom en H. v .d.
Maas een boek over
Amsterdam aan.
Z.L.M. herdacht
mr. P. Dieleman
Ook de heer A. J. Groenewege
herdacht
Met enkele treffende woorden heeft
ir. Geuze in zijn openingsrede tot de
algemene vergadering van de Z.LM.
stil gestaan bij het overlijden van
mr. P. Dieleman, gedurende vele ja
ren voorzitter van de Zeeuwse Land
bouw Maatschappij. „Hij was een
man van grote gaven, die niet alleen
vele jaren een stempel heeft weten
te drukken op onze maatschappij,
maar ook op belangrijke delen van
het Zeeuwse leven", aldus ir. Geuze.
Hij noemde het de tragiek van mr.
Dieleman, dat hij de hem geschonken
gaven in nationaal kritische tijden
niet altijd goed heeft weten te ge
bruiken.
In warme bewoordingen herdacht ir.
Geuze ook het onlangs overleden
Z.L.M.-dagelijksbestuurslid, de heer
A. J. Groenewege te St.-Maartens-
dijk, voorzitter van de kring Thoien
en St.-Philipsland van de Z.L.M.
Staande nam de vergadering te zij
ner nagedachtenis enkele ogenblik
ken stilte in acht.
Gedeputeerde C. Philipse
sprak Z.L.M.-vergadering
toe
Tydcns het huishoudelijk deel van
dc Z.L.M.-vergadering tc Kamper
land heeft Gedeputeerde C. Philipse
de vergadering toegesproken. De
commissaris der koningin was ver
hinderd de vergadering bij te wonen.
Hij wees o.m. op de veranderingen,
die zich in Noord-Beveland voltrek
ken. Het openleggen van de streek
spreker noemde wegenaanleg
gaat de draagkracht van water
schap en gemeenten te boveu. Hel.
provinciaal bestuur van Zeeland
staat aan uw zjide om daar te ha
len wat er te halen valt", zei hij
doelend op extra uitkeringen uit het
gemeentefonds. Ook sneed hij het
vraagstuk van de aanpassingswerken
aan. Well; ccn strijd is gevoerd om.
slechts een voorlopige oplossing te
krijgen, herinnerde de heer Philip
se, die er op wees. dat de volksver
tegenwoordiging een beslissing zal
moeten nemen naar rechtvaardig
heid en billijkheid.
Ir. Geuze deelde by de aanvang van
de vergadering mede, dat de heer
P- L. van Westen was benoemd
tot hd van het dagelijks bestuur.
Tevens maakte hij de benoeming be
kend van ir. J. F. G. Schüngemann
tot algemeen secretaris en van ir
J. Prins en de heer C. J. P. van
Iwaarden tot secretaris. Tevens deel
de hij mede. dat een aantal Z.L.M.-
leden wegens langdurig lidmaatschap
tot ere-lid was benoemd.
Uit de rekening en verantwoording
bleek, dat tegen inkomsten van
f 223.000 uitgaven stonden van
f 216.000.
