Juni, de tijd van lathyrus en orchideetjes PILOOT STORM ontvoerd in de stratosfeer De groene hel HOEKSE FAMILIE MICHIELS GING NAAR AUSTRALIË Het blanke mysterie van de Matto Grosso 10 PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT MAANDAG 12 JUNI 1961 ONDER ZEELANDS HOGE HEMEL Bijtjes bouwden nest in deurslot De warmte heeft het dit jaar wel bijzonder moeilijk om vaste voet te krijgen. In 't al gemeen wil het met de voor zomer maar niet op gang ko men. Ja het deed zelfs vreemd aan ergens te lezen: „Zomertijd, bestelt nü uw brandstof voor de komende winter". Want juist op die dag stond de kolenman voor de deur om nog maar een paar mudjes te brengen. Voor deze vóórzomertijd wel te verstaan. fui Lsflföp her Door Barend Zwerfmans En danheb je ze opeens niét meer nodig. De dijken en bermen, voor zover nog niet gemaaid, dragen nu een uiterst kleurrijk bloemenkleed. Daarin vormen de vlinderbloemen een belangrijk patroon. De gele veldlathyrus, de scharlaken-rode aardaker en hun naaste familie leden, de wikke-soorten, lastig vaak om hun rankende eigen schappen en hun grote vrucht baarheid, brengen wat variatie in de hoofdkleuren wit en geel, die sinds de lente de boventoon voe ren. De lila knautia en de pui-pe ren distelhoofdjes helpen een handje om het rood wat meer kans te geven. Maar juist de laat- sten waarschuwen er voor, dat de tijd is aangebroken om de zeis ter hand te nemen. In onze dagen mag dat nog zo heten, inderdaad staan de zeisen in een hoek, en schuift de maai- machine haar schokkende messen in beangstigend snel tempo over weide en berm: Dit jaar al heel vroeg. Juli, onze hooimaand, mag zich er op bezinnen of een naams wijziging geen voordelen biedt. Wat zal er voor haar overblijven, nu reeds eind mei de pakken 'hooi in rijen langs de Zeeuwse hoofd weg lagen? Mei is de maand van de vogel eieren, waaruit volgt dat het in juni zal wemelen van de jonge vogels. Het doet dan ook goed te bespeuren, dat het vogelreservaat •bij Ritthem in toenemende mate zijn naam eer gaat aandoen. De verzorgers verheugen zich bijna even sterk bij de geboorte van een nieuw broedsel of de vestiging van een nieuwe vogelsoort op hun terrein als de vogels zelf. We hebben er een middag mo gen dwalen en de vorderingen van het bos met eigen ogen kunnen aanschouwen. De kale vlakte die er na de dijkbreuk restte is herschapen in een lusthof, die door talloze ge heimzinnige laantjes wordt doorkruist. De gehele vogel stand wordt er nauwkeurig nagegaan, de nesten beschermd de jongen geringd en het bos vrijgehouden van belagers. Er is veel verscheidenheid in hout soorten, maar ook in str.uikge- AcLverte.il'tel I Sinds was en langzaam aan komt ook Iets meer variatie in de bodembegroeiing. Dé wielewaal is er reeds aanwe- zig de nachtegaal laat nog op zich wachten, maar ook voor deze vogel komen de juiste terreinsitu- I aties. Zo nu en dan vindt men j? zelfs een orchideetje en dat krijgt dan een keurige bescherming van gaas om zich heen tegen konijne- 1 vraat. Buitengewoon fraai is de H ligging van het vogeleiland in de |i uitgestrekte kreek, te meer opval- lend, wanneer men er vanuit een 5; donker en krom laantje opeens vlak voor staat. De elite van de Zeeuwse water- I vogels, de kleurige bergeend en de I aristrocratische kluut hebben zich 1 hier gehandhaafd sinds de stich- ting. Scholekster, tureluur, vis- 1 dief en kievit, maar ook veel jon ge konijntjes paradeerden voor onze kijkers. De trots en tevens i het verdriet van de terreinver- 1 zorgers is een bundeltje terugmel dingen van elders aangetroffen door hén geringde vogels. Hoe h vaak zien ze daarop het woordje: s „geschoten" vermeld, mét als i plaatsaanduiding ergens in Frank- rijk, Italië of zelfs Spanje 1 Tot zelfs bij de kleinere zangvogeltjes toe. Is dat nu de beloning voor ii hun zorgen? Eén lichtpuntje is er: 1 de tijden zullen in dit opzicht toch wel veranderen en indien voorlo- pig nog niet, dan zullen met zorg beschermde broedsels de kans op terugkeer van althans een aantal van de vogels in elk geval ver- i- groten. Alleen een gezamenlijk protest h van vele vogelbeschermers kan hier op den duur verbetering bren- k gen. Steunt daarom vooral de vo- f elwachten in uw omgeving en nog beter) wordt er zelf lid van. Meldingen Er zijn nog een paar aardige mel dingen door te geven. In de eerste plaats hebben we de meeuwering van het trekstation Moskou met medewerking van de vinders kun nen opzenden. Verder is er een nieuwe vindplaats van de moeras- andijvie te vermelden, ditmaal uit St.-Maartensdijk. Ook ontvingen we (uit Kloetinge), een doosje, waarin de inhoud van een deur slot werd gevonden. Een soort wil de bijtjes, ongetwijfeld een Osmia- soort, had via het sleutelgat in dat slot één of meer nesten gebouwd, bestaande uit kleicellen en voor zien van stuifmeelklompjes. Ten slotte was het slot, daarmee zo volgepropt, dat de sleutel niet meer normaal kon werken. We hebben al eens meer zo'n geval onder ogen gehad (Hansweert). De eige naar van het slot kwam het mij laten zien, zoals hij het had ge vonden. Deze bijtjes zijn allerminst kies keurig met de onderkomens die ze ontdekken; ze zijn aangetroffen op talloze vreemde plaatsen, waar het een of andere gaatje maar toegang toe geeft. Een bekend voorbeeld is bijvoorbeeld een nest C- e; rielyttnuti in een dwarsfluit. In het Kloe- tingse geval waren de bijtjes wel bijzonder actief geweest: er bleek een ongehoorde hoeveelheid stuif meel te zijn bijeengebracht, wat wijst op een grote soort, waar schijnlijk Osmia bicornis („niet twee horentjes"). De zwaluwen plaatsen ons dit jaar wel voor raadselen. Ergens wist ik de aanleg van een twaalf tal nesten van huiszwaluwen. Toen ik kort geleden de bouw eens ging controleren bleken op die ene plaats niet minder dan drieënveertig nesten gereed en in aanbouw. Kibbelpartijtjes werden nu niet meer opgemerkt en de laatste nesten zijn zeer snel ge bouwd (binnen veertien dagen), 't Lijkt er dus veel op of ze elkaar het bouwen eerst uit jaloezie be moeilijken en later genoegen ne men met die plekjes, waar nog plaats voor hen is, al is dat dan maar boven óp het nest van een overwinnaar. Als het waar is zul len ze er beter aan doen een „huis- vestigingsbureau voor zwaluwen" te stichten. Tenminste als ze twee broedsels willen grootbrengen. Die nu nog bezig zijn met de aanleg, komen bijna een hele broedperio- de achter. Zwarte Zee arriveerde met midbody in Baltimore De „Zwarte Zee" van L. Smit en Co's internationale sleepdienst is donder dag met de tweede midbody, die voor Amerikaanse rekening bij Verolme werd gebouwd, in Baltimore gearri veerd. Het transport vertrok op 10 mei uit Rotterdam, de reis heeft dus precies een maand geduurd. Het nieuwe tussenstuk zal bij de Maryland Drydock and Shipbuilding Company worden ingevoegd in een bestaande tanker van 15.000 br. reg. ton. Het heeft o.m. dertig lading tanks. Na de constructie wordt het draagvermogen van de tanker 25.000 ton. Lancering Ontdekker XXIV werd een mislukking De Amerikaanse luchtmacht heeft meegedeeld dat de vorige week van de basis Vandenberg gelanceerde Ontdekker XXIV met een geheime lading, in de Stille Oceaan is ge stort. Voorlopig neemt de luchtmacht aan dat dit zo is gebeurd, aangezien het radiocontact werd verbrokefi kort nadat de Agena-B satelliet zich had losgemaakt van de Thorraket. Hier uit valt af te leiden dat de tweede trap heeft gefaald, of niet juist is afgegaan. Advertentie j brengt een vogelalbum.. met prachtig ge tekende plaatjes van 50 nederlandse vogel soorten. Spaar die 50 mooie, kleurrijke plaatjes door Rizla te kopen. In èlkpakje Rizla vindt U er één! Koop het mooi verzorgde album „Zo leer je vogels kennen" bij Uw tabakswinkelier voor slechts 65 ct. SHAG en Rizla die horen bij elkaar! ZEEUWEN ALS EMIGRANTEN Ouders bezoeken nu geëmigreerde kinderen (Van onze correspondent in Australië) Voor het echtpaar A. Michïels uit de Lovenpolder in Hoek be stond er alle reden om naar Australië te gaan. Drie kinde ren waren er in de loop der ja ren al heen getrokken en het was voor vader en moeder Mi- chiels eenvoudiger om de grote reis naar Australië te maken, dan de kinderen en kleinkinde ren naar Hoek te laten komen. Het was Jacob Michiels, die als eer ste met vrouw en drie kinderen de grote stap waagde. Dat was acht jaar geleden. Hij was lasser van be roep en zag toekomst in het jonge Australië. De eerste tijd in het kamp 9 Bij het Poolse dorp Torun hebben boeren een zilveren kist opgegraven die ruim tien kilo goud en zilver, een groot aantal edelstenen en vijftig parels bevat te. De schal is waarschijnlyijk begraven tijdens de Zweedse invasie in Polen, in '1655, aldus bericht het Poolse partij-or gaan „Trybuna Ludu". vond hij geen pretje, maar al spoe dig zat hij weer in zijn oude beroep. ..Als ik voor de keus zou staan, om naar Nederland terug te gaan of in Australië te blijven, dan bleef ik hier", zegt mevrouw MichielsFlo- rissen, die uit Zaamslag komt, heel beslist. Twee jaar later volgde Gelein Mi chiels met zijn echtgenote, die een zuster is van Jacobs vrouw. Dat maakte dat er een beetje fa milieleven ontstond in het nieuwe land. Dit familieleven breidde zich nog uit toen ook zuster Ebe- rina naar Melbourne kwam. Landbouwers Geen gebrek aan ondernemingsgeest dus in die Hoekse familie. Gelein, die in Nederland motordrijver was, had plannen voor een eigen land bouwbedrijf. „Kom daar eens om in Nederland", zegt hij. Maar in de staat Victoria kocht hij vrij gemakkelijk 75 acres grond. Toen moesten weliswaar nog 40 acres worden ontgonnen, maar als begin van de uitbreiding voor eigen bedrijf kocht Gelein al spoedig 10 melkkoeien. „Ruimte is er genoeg", zegt hij, „dat blijkt wel uit mijn 70 acres. Als je werken wilt, kun je hier wat bereiken. Nou ja, voor tegen slagen blijft niemand gespaard, maar een goed emigrant laat zich niet gauw uit het veld slaan. We komen heus wel waar we zijn wil len". Origineel Zwitsers fabrieksmerk 1811. Op de lange duur echter begon de utopische en naar zijn idee „tamme" leefwijze der Neo-mensen piloot Storm ontzettend te vervelen. Dit was een zoe telijk bestaan zonder doel of streven, het mocht dan zijn, dat de aardbewoners van de vierentwintigste eeuw aan die rust behoefte hadden na zo'n zenuwslo pend tijdperk, maar de rei zigers uit de twintigste eeuw waren toch geheel an ders geaard. Ongemerkt echter verliepen de seizoenen, de bladeren vielen, het werd winter en weldra lag de gehele wereld onder een donzig wit sneeuwkleed. En nu begon de weemoed eerst recht te knagen aan het hart der avon turiers. Keer op keer richtten hun schreden zich naar de Terra I in de hoop uiteindelijk tóch nog ergens het defect aan de hyper-drive te kunnen ontdekken. Zelfs de brave Charley, die het zo wonderwel met de Neo-meisjes scheen te kunnen vinden, kwam tenslotte zijn krachten op het apparaat beproeven. Wat zij echter ook schroefden, sleutelden en peuter den, de juiste constructie van het delicate Valeron-meehanisme konden zij niet ontdek ken. Kapitein Marc had hun een „toverdoos" geschonken met een verkeerde formule! Eberina kreeg al spoedig werk op een fabriek. De taalmoeilijkheden leverden haar zorgen. Toen Gelein nog op de fabriek werkte is ook hij daarvan niet gespaard geble- veii. Zeeuwse kap Een voordeel van de familievestiging was, dat de broers de handen ineen konden slaan en zelf een huis bouw den. Dat gebeurde in hun vrije tijd en met een 40-urige werkweek"schiet er wel eens een uurtje over. „Ze hebben ons al zoveel over het land geschreven, dat we besloten zelf maar eens te gaan kijken", zeiden rader en moeder Michiels. Mevrouw Michiels zette haar Zeeuwse kap op en al op de „Willem Ruys" trok zij de nodige belangstelling". Wij mogen voor de kinderen niet achterblijven en willen oolc wel wat van de wereld zien", aldus het on dernemende echtpaar. Een voordeel voor hen is, dat de kinderen in Aus tralië niet zo ver uit elkaar wonen; dat gebeurt ook wel eens anders. Alle kinderen en kleinkinderen wo nen binnen een straal van 100 kilo meter van Melbourne en dat maakt de reis een stuk eenvoudiger. „Het is geen pretje", zegt het echtpaar, „dat je kinderen zo ver weggaan, maar wat Australië hen kan bieden, is in Nederland niet mogelijk". LEZERS SCHRIJVEN Barbara Moore (111) le Waarom moet voor iemand, die voor ons wandelaars (sters) alleen bekend is door kranteberichten e.d. zo een grote reclame worden ge maakt in deze krant? 2e Velen zullen het met mij eens zijn, dat deze vrouw hier in Neder land een bepaald niet beste indruk heeft achtergelaten. 3e Moeten wij geloven aan haar capaciteiten en prestaties die zij levert in Amerika en Engeland enz. 4e Het komt mij persoonlijk niet mogelijk voor, dat dan zo'n vrouw die zulke prestaties op haar naam heeft staan, amper in Bergen op Zoom kan aankomen, en zelfs in Lewe- dorp al vraagt hoe ver het nog is. Ik heb meer respect voor diegenen die voor het eerst deze 70 km lopen, en dan nog fris aan de finish aanko men. Maar als je dan de krant open slaat, vind je een klein stukje waar alleen instaat, hoe het weer was enz. Ik geef U hierbij maar enkele voor beelden, maar waar moet het met onze wandelsport naar toe in Zee land? Er zijn zelfs mensen genoeg, ik hoef helemaal geen namen te noemen, die het dubbele van deze afstand dik wijls hebben gelopen, je vindt am per hun namen in de P.Z.C. Willen wij in Zeeland hoger op in de wandelsport dan moet er meer re clame gemaakt worden. Barbara Moore is voor ons een slecht voorbeeld geweest. Ik moet U vertei len dat ik persoonlijk nog liever in Goes op de trein was gestapt, dan 600 meter achter haar aan te gaan lopen. Middelburg. J. de Leeuw. HENRI VAN WERMESKERKEN Frank Ladage is teruggekeerd uit het land....:, waaruit men niet terug- Toen zijn brief mij bereikte, heb ik erop gestaard als een groot wonder. Alsof hij teruggekeerd was uit een Jenseits, waaruit nooit terugkeer mogelijk is geweest. Ik heb het wonder niet geloofd. Pas toen zijn slanke, rijzige, nu bijna pezige gestalte voor mij stond eerst toen zijn sterke hand in de mij ne lag, heb ik voor waarheid aange nomen wat ongelooflijk scheen. Zijn brief zei in het kort, wat een Ï'eweldig verhaal kon zijn: „Ik ben eruggekeerd uit het landwaar uit men niet terugkeert. De Groene Hel. J(j hebt mij er van afgehouden, toen na de gezamenlijke Amazonereis bij Boa Esperanza op de uiterste grens der beschaving, onze wegen scheid den. Jij keerde naar de beschaving terug- ik keerde die de rug toe. Toen heb ik even geaarzeld. Wij waren op die toevallig gezamenlijke bootreis van Europa naar Paragedurende ons verblijf te Para en de tochten met de Gailoas over de Amazone naar Ma- naos en Boa Esperanza in twee maanden vrienden geworden, zoals mensen dat in een héél leven niet worden. Ik heb geaarzeld, toen Don Pereira, de planter op de alleruiterste grens van de beschaving, mij hetzelfde zei, wat de consuls te Para en Manaos beweerden: „Dat is het land, waaruit men niet terugkeert. Parintintins noch Vam- pyr-Indianen, oerwouden of pampas laten hun prooi nooit los. Eerst jij en toen Pereira lieten mij gaan met een lange handdruk, als aan iemand, die men niet meer wil afhouden van- zelfmoord. Nog eenmaal heb ik ge aarzeld, toen ik vcor het eerst een. zaam in het oerwoud rustte, dat te recht de Groene Hel heet, en dat mij in de nacht met zijn geheimenissen omhulde. Daarna was er geen aarzeling meer. Een mens heeft slechts éénmaal een leven te verliezen. Zo nabij een doel(als er een doel was) leek de. lafheid van terug keer mij zwaarder te verwerken, clan de moed om verder te gaan. Misschien zou ik mijn doel nooit be reikenmisschien zou ik nooit vinden, wat ik daar in de diepste duisternissen van het Amazonegebied zoeken moestMisschien was het een utopie. Terwijl ik dit schrijf, ben ik er zelf verwonderd over, dat mijn hand nog schrijven kan. En meer dat ik nog leef. Niet enkel om de worste ling tegen de eindeloze pampa en het ondoordringbare oerwoud met al zijn gedierte, maar ook tegen de mens, die erger is dan het wilde dier en die de strijd voor het eigen bestaan met zoveel gevaarlijker wapenen voert. Er zijn minutenja, eeuwenlange seconden geweest, dat ik reeds wist, dat bewaarheid werd, dat dit het land was, waaruit men niet terugkeert en zelfs geen belangstelling meer voor het leven had. Toen de reus achtige anaconda mij in zijn marte lende omhelzing gevangen had Toen ik de hete adem van de gewel dige jaguar, die koningstijger van dé. pampa, aan mijn strot voelde. Of nog erger, toen ik onder „mensen'' was, die daar de diepste oerwouden bewonendie in mij de eerste blanke zagen, welke ooit een voet op hun jachtgronden had gezet en in wier vreemde leven ik mij onge vraagd opdrong, omdat ik iets zocht, dat ik vinden wilde. Groot is het wonder, dat ik aan hen ontkomen ben, dat ik niet stierf on der de wolk van hun giftige pijlen en niet omkwam door hun haat te gen het vreemde en tegen de wrede beschaving. Kom bij mijpas wanneer ik je hand weer in de mijne heb gevoeld en teruggedacht heb aan die gloei- hete avond in Boa Esperanza, waar je die hand uit de mijne terugtrok in het zekere weten, dat je die voor het laatst gedrukt haddan pas zal ik zelf geloven dat het werkelijk heid is Ik zit hier in mijn landhuisje op mijn Friese eiland, waar ik blijven wil, tot ik weer gewend ben aan de be- I schaving en aan de wereld. Ook een andere. Kom hier, nu het zomer is, nu de frisse wind van het noorden over het meer strijkt. En het zal ongelooflijk schijnen, dat wij eenmaal in Boa Es peranza zaten. Jou, die het eerste deel van de tocht en de lange voorbereidselen mee maakte, zal ik het vervolg vertellen, aan de hand van mijn dagboek, dat ik bijhield zolang het mij mogelijk was. Jouw pen als schrijver zal misschien Itunnen weergeven, wat de Groene Hel der Matto Grosso in Brazilië is. Voor mij zal dat de uiteindelijke op lossing-zijn van een nachtmerrie, om dat ik zelf bijna niet geloof, dat ik nog leef of dat ik nog recht heb om te leven. Kom! Ik heb mijn hand gelegd in cle hand, waarvan ik met een laatste druk eenmaal voorgoed afscheid nam. Uit zijn dagboek, soms vele vergeelde bladzijdensoms slechts enkele korte, felle notities, en uit zijn mon delinge toelichtingen, is dit boek ont staan, dat geen roman wil zijn, om dat het zuivere waarheid is, gehoord hoord iut de mond van iemand, die... terugkeerde uit het landwaar uit de mond van iemand, die Zoëven heb ik met mijn beide Mos so's voor het eerst in het oerwoud de tent opgeslagen. Voor het eerst in het oerwoud. De Braziliaanse civilisatie ligt dui zend kilometers van mij wegDe oude Europese duizenden mijlen. Tot nu toe heb ik geslapen in hotels, in cabines of op de dekken van Ama zone- en Madeira botenin kleim: hutten, waar het ongedierte mij dwong mij in cle hangmat uit te strekkenDit is de eerste nacht in de wildernis en op een plek, die op de kaart niet staat aangegeven als een dorp of stad. Het oerwoud is mij niet vreemd Ik ken het Sumatraanse oerwoud en dat van Afrika. Maar dat zijn oerwouden, waai-over de adem der civilisatie is gegaan en tot waar de arm van de wet reikt. Daar zijn alleen wilde dieren de vij anden van de mens en feitelijk alleen in uitzonderingsgevallen, wanneer men ze zelf opzoekt, opjaagt, aan valt of als ze honger hebben. Hier, waar ik nu ben, daar is de vij and van cle mensook weer dn mens en nog wel een, die over veel gevaarlijker wapenen beschikt, dan het dier, namelijk het betrekkelijk intellect, dat zich uit in sluwheid, dat zijn aanvals- zowel als verdedigings middel vindt in het vergif. Hier, nog dicht bij de Madeira en op de oever van de Maisy-Merimée, woont nog, verscholen in de bossen, de Indiaan, die reeds in aanraking kwam met de blanke. En welk een blanke! Het uitschot... de halfbloed rubbertapper, die bier terrein afzocht én gewetenloos zijn weg heeft gebaand met de loop van zijn geweer, waarmee hij altijd zeer haastig was. Het is hem niet kwalijk te nemen, want het bos is bevolkt door Karïpoena en Parintintin India nen, die elkaar beoorlogen en lang zaam uitroeien. Geen van beide kent een merci voor zijn tegenstander en de lange, giftige pijlen of de kleine dorens uit cle blaas roeren schieten zwijgend door het woud als het er op aankomt om te doden of zelf meester te blijven. Het is de voortdurende strijd tot zelfbehoud. En ook naast mij'liggen nu de geweren gereed. Ofschoon ik ze niet wil gebruiken. Mijn doel is een anderhet is een vreemd doel. (Wordt vervolgd).

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1961 | | pagina 8