„Jagars": Zweedse elitetroepen per ski en Lappenslee vlakte in Muiderslot verrijkt met kruidentuin KAAS EN MELK ZIJN SCHAARS GEWORDEN IN ZONE KLEINE GEVECHTSEENHEDEN, SNEL EN GOED BEWAPEND MENSELIJKE FACTOR VRIJ GROOT BIJ VLIEGRAMPEN ZATERDAG 3 JUNI 1961 PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT 1B SAAB-STR AALJAGERS EN M.T.B.'S De slanke Saab J-35 „Draken" straal jagers kan men de haviken van de Zweedse luchtmacht" noemen. Op merkelijk is dit produkt van Zweed se bodem, revolutionair zijn vooral de contouren; het vliegtuig bezit na melijk een dubbele delta-vleugel. De „Draken" behoort tot de snelste vliegtuigen ter wereld, en kan 2000 Ion. per uur zelfs in de klim ruim overschrijden. De bewapening is ongeveer even groot als die der „Starfighter". Inderdaad, een opmer kelijk produkt van een volk dat slechts 1 miljoen zielen telt. Het toestel is momenteel in operationeel gebruik. Drie Oostduitse jongens sprongen de vrijheid in Toen de Oostduitse auto-veerboot Sassnïtz meerde in de haven van het Zuid-Zweedse Trelleborg, sprongen onverwacht drie jongemannen van het tweede dek op de vijf meter lager liggende kade. Zij verborgen zich in een loods, wachtten daar do politie af, en vroegen toen politiek asiel. Alle drie bleken zij door de sprong hun enkels te hebben verstuikt. Als de Sassnitz Trelleborg aandoet, moeten de Oostduitse reizigers op dit schip zich altijd verzamelen op dek drie. Van dat dek af kan men onmoge lijk op de kade springen. De drie jon gemannen hadden echter kans gezien op het voor hen verboden tweede dek te komen. Zij waren aan boord van de veerboot als leden van een „picnic groep", die een reisje met de veerboot mocht ma ken. Post- en goederentrein in Rotterdam botstsen Gisternacht omstreeks drie uur zijn in Rotterdam op het zuidelijkste ge deelte van het uitgebreide spoorweg emplacement op de Linker Maasoever ter hoogte van de Smeetlandsedijk een posttrein en een goederentrein met elkaar in botsing gekomen. Per soonlijke ongevallen deden zich daar bij niet voor. Alleen de machinist van één der treinstellen, de 38-jarige C. de Jong uit Rotterdam kreeg een lichte hoofdwonde. Hij kon na een be handeling in het Dijkzïgt-zickenhuïs naar huis gaan. Door de botsing werd de belangrijke spoorlijn tussen Rotterdam C.S. en Dordrecht enige tijd geblokkeerd. De diensten op dit traject werden in de vroege morgenuren mét autobussen onderhouden. Maar reeds om tien over was het normale verkeer in beide richtingen mogelijk. 0 De bekende Ierse toneelschrijver Bren dan Belian is in Hollywood aangehouden, omdat hij de orde zou hebben verstoord. Toen hem in een restaurant een glas bier werd geweigerd, was hij gaan vloeken. Hij werd echter voorlopig in vrijheid ge steld. nadat de betrokken restauranthou der een borgsom van 105 dollar had ge stort. Pas opengesteld voor bezoek Waardevolle historische attractie (Van onze speciale verslaggever) Tijdens de traditionele jaarlijk se ontvangst van wat Muider- slotvoogd Ton Koot „zijn pers ridders" pleegt te noemen, is ons gebleken dat deze zeven eeuwen oude veste aan de mon ding van de Utrechtse Vecht er thans een opmerkelijke publieke attractie heeft bïjgekregen: een zeventiende-eeuwse kruiden tuin, precies zoals die ten tijde van Hooft geweest moet zijn. En bovendien op dezelfde plaats als in zijn tijd. Het is eenechte Nederlandse tuin geworden van dertig bij dertig me ter, even groot als de bodemopper vlakte van het slot zelf en gelegen buiten de ommuring voor de slot brug. De botanicus G. Bootsman uit Hilversum, voorzitter van de Ver eniging voor Kruidkennis, zwaait er de scepter en kan de bezoeker dui zend en een bijzonderheden vertel len over de eeuwenoude gewassen die hem tot een hobby werden en die hem heel wat zorg opleveren om ze te bemachtigen en vervolgens in de goede conditie te houden. De meeste in deze botanische tuin voorkomende kruiden dienden eer tijds om spijs of drank verfijnder smaak te geven, maar ook was ^er in de kruidentuin van weleer altijd een aantal medicinale krui den en zelfs een aantal gewassen voor reukwatertjes of voor die dagen normaal huishoudelijk bruik. Wandelend door zijn kruidentuin schetst botanicus Bootsman ons aan de hand van zijn gewassen vele le vensgewoonten van de zeventiende ééuwers. Rozemarijn en lavendel wa ren immer geliefde kruiden om fris se geur aan het linnengoed te geven, een gewoonte die de hedendaagse huisvrouw nog veelal niet vreemd is. zij het dat haar andere middelen met dezelfde geur ten dienste staan. Ook de kalmoes staat er. We den ken het niet meer te kennen, maar de heer Bootsman verraadt ons dat dit eetlust opwekkende kruid in ge- confijte vorm terug te vinden is in de beroemde Deventer koek en er zijn pittige smaak aan geeft. BOTER EN GROENTE STEEDS KRAPPER Koffie alleen nog op zwarte markt te koop (Van onze correspondent) De jaarlijks in deze maand optreden de verzorgingscrisis in de Sowjet-zone van Duitsland, wat betreft de voedsel voorziening, schijnt dit jaar een gro tere omvang te hebben dan anders. Niet alleen boter en groente zijn ui terst schaars men kan slechts een half pond boter per week per persoon krijgen er is ook een tekort aan aardappelen. Door ondeskundige be waring zijn tonnen aardappels onge nietbaar geworden. De staatsiukopers, die van dorp tot dorp reizen, bieden de boeren Teeds tot tien mark voor een mud aardappels. Niettemin krij gen zij niet voldoende bijeen, zodat in talrijke bedrijfskeukens reeds rijst en meelspijzen inplaats van aardappels óp tafel worden gebracht. De verkoopsters in de levensmiddelen, zaken hebben instructie, de huisvrou wen margarine inplaats van boter aan te bevelen. De winkelbedienden zijn premies op een vergroting van de margarinepmzèt in het uitzicht ge steld. Kaas is. evenals melk, een schaars artikel. Volle melk is gewoon lijk alleen te krijgen voor oude men sen en kinderen. Vlees daarentegen is in voldoende hoeveelheden te krij gen, doch de keuze is kleiner gewor den. Suiker is in overvloed voorhan den, omdat de zone grote hoeveelhe den uit Cuba importeert. Ook is er geen tekort aan meel. Niet temin loopt in veel zaken de afleve ring van broodjes niet zoals het be hoort. Klanten, die bij de ochtendkof fie een vers broodje willen eten, ko men vaak tevergeefs omdat de afleve ring pas in de middag plaats heeft. Koffie is krap en wordt slechts met kwart ponden tegelijk afgeleverd. Een redelijk bruikbare soort koffie kost nog onveranderd 10 oostmark per 123 gram. Evenals de koffie-invoer werd ook de import van zuidvruchten in de laatste tijd sterk ingekrompen wegens een tekort aan deviezen. Specialiteit Een echte moerbei staat er ver der in dc kruidentuin, maar ook groeit er weer de geurige kwe- peer, waarvan de kweeperenstruif gemaakt kan worden, dat opge klopt met eiwitschuim hopelijk een specialiteit van het Muider- slot-restaurant zal kunnen wor den. Pepermunt, spêrmint. karwij en roomse kervel, de zeldzame konings varen. de madonnalelie, het boeien- wormkruid, valeriaan, look zonder look, en thijm vinden we voorts in deze kruidentuin, maar ook de heemst, een kruid waarvan de wor tel vroeger werd gebruikt om er de jonge kinderen op te laten sabbelen (de befaamde dot). Een vieze gewoonte, zeggen we te genwoordig. maar onze voorouders wisten dat de sappen uit deze wortel het tandvlees van de babies ver zachtte, waardoor het doorkomen van de tanden minder pijnlijk was. En dan, hoe wasten onze voorouders zich? Wel in Hoofts tuin groeide natuurlijk het schuim opleverende zeepkruid, dat behalve als waspro- dukt ook goede diensten bewees om drankjes een wat mousserend karak ter te geven zolang het koolzuur niet bekend was. Zeep De hennep is een andere zeven tiende-eeuwse plant, waarvan on ze voorouders groot profijt ge trokken blijken te hebben. Uit het zaad werd olie geperst, waar van groene zeep bereid werd. Maar de gedroogde stengels le verden henneptouw op en... zwa velstokjes. Wijnruit een broertje van de si naasappel, waaruit een belangrijk geneesmiddel tegen te hoge bloed druk geproduceerd kan worden, juf fertje in het groen, bieslook (een ge distingeerde uiesmaak), maagde- palm, mannetjesvaren, marjolijn, vuurwerkplant, citroenkruid, absinth, kamille en maggikruid, ze staan er allemaal, in de thans voor het eerst opengestelde kruidentuin van 't Mui derslot, waarvoor slotvoogd Ton Koot de farmaceutische raad, de voedingsraad en de bollenjongens wil gaan interesseren, teneinde te berei ken, dat er in Nederland tenminste één zo'n zeventiende-eeuwse warmoe- zerij en siertuin zal blijven. Dit streven verdient alle steun, aan gezien er de laatste tijd volgens bo tanicus Bootsman ook hij weten schappelijke instellingen wegens plaatsgebrek steeds meer van deze historische plekjes grond als over bodig worden opgeruimd. De hertog van Kent hoopt op 8 juni in York in het hutcelijk te treden met Katharina Worsleg. Een heken- de Londense firma zal het paar een bruidstaart aanbieden. Twee banket bakkers zijn al zes u-eken met de taart bezig. Het kunstwerk is 1.50 meter hoog. Er zijn verscheidene mo tieven aangebracht, o.a. St. Joris en en draak. Bovenop de taart komen nog de monogrammen van bruid en bruidegom. DICHT ONDER DE ROOK VAN DE SOWJET-UNIE oefenen in liet koude noorden van Zweden de blonde élitetroepen, de Jagars, maken Saab-straaljagers hun oefenvluchten tot hoog in het oneindige van de poolluchten, zwermen torpeclobootja- gers van ondergrondse bases uit over de Oostzee, de Noordzee en de Noordelijke IJszee. De Zweden zijn een klein volk. Slechts 7 miljoen zielen. Toch brengt dit volk een leger op, dat bekend staat om de wijze waarop het is uitgerust en geoefend, en waarop de Zweedse militair wordt vertrouwd gemaakt met de modernste wapens en de koudste weersomstandigheden; het is een leger dut onder alle weersomstandigheden te land, ter zee en in de lucht is aangepast aan de eisen van de moderne oorlog, dus atomische oorlogvoering. Bovendien zorgt eigen industrie voor de levering van supersonische straaljagers, tor- pedoboten en M.T.B.'s alsmede automatische en zware wapens. een poging doet wor- BESEF Links-uit-de-flank maken is uit de tijd toen aanstormende ruiterij moest worden opgevangen door de spiezen van het zich abrupt kerende voetvolk. Belangrijker voor de Zweedse militair is evenwel het da genlange verblijf in de ijzige noor delijke vlakten van Zweden, een keihard onderdeel van de winte'rtrai- iiing. We bepalen ons daarom tot de „Jagars", skitroepen die tot het corps d'élite van het Zweedse leger behoren, en die vooral in het hoge noorden opereren. Mannen van staal, met kerngezonde lichamen, bedreven in het skilopen en kamperen in de witte sneeuw of de donkerte van de naaldwouden, handig in het omgaan met automatische wapens en spring stoffen, vindingrijk bij het bepalen van hun routes in een landschap zonder markante punten; kortom „iets meer uit de kluiten gewassen broers van de Nederlandse comman- dosoldaal". VRIENDENTEAMS Net zoals de Zwitserse alpenjagers opereren de „Jagars" meestal boven zee, in de heuvels en hergen van het barre noorden. Bovendien in kleine gevechtseenheden. snel verplaats baar en beschikkend over een grote vuurkracht. Er wordt wel eens ge zegd dat de Jagars de „vechters van het eerste uur, zelfs de eerste mi nuut zijn". Het zijn vriendenteams van jonceniannen die elkaar om de 6 jaar terugzien en dan gedurende een maand de oude oefeningen nog eens herbalen. Ruun 14 dagen van die ma-nd brewen ze dan door 'n de arctische w«'dernis, ver van de bewoonde wereld. Een uit zeven man bestaande sectie trekt aldus met een drietal Lanpensleden of Pulka's kris-kras door de streek die ze is toegewe zen. geheel aan zichzelf overge leverd met slelhts enkele malen radiocontact. Op hun ruggen dra- gpn de mannen een last van ruim 80 Vg, omvattende een modern machinepistool, munitie, warme kleren, voedsel voor een week en een rendierhuid waarin desnoods de nacht in het ooen veld kan worden doorgebracht. In de sle den bevinden zich tenten, pot kacheltjes, ammunitie, een aan tal dekens en een assortiment zware uitrustingsstukken zoals mortieren en mitrailleurs. In een extra Pulka, een bootvormige Lanoenslede dus, bevinden zich radiozend- en ontvangapparaten alsmede het z.g. „trapper" ge reedschap. Deze sleden wegen elk niet minder dan 200 kg. en dat voor het trekken van deze sleden noeste kracht nodig is, behoeft geen betoog. Daar be schikken de jonge Zweden dan ook over, ook al staan zij dan op ski's. Deze ski's ziin eveneens van een Lappen type. breed gevormd waar door ze geschikt zijn voor poeder achtige, losse sneeuw, dat de eigen schap van drijfzand kan hebben en Prinses Margaret, die in liet najaar een babn verwacht, en haar echtge noot de heer Antony Armstrong Jo nes hebben in Kensington een par tijtje bijgewoond, (lat werd gegeven- ten huize van de Panamese ambas sadeur dr. Roberto Arias en zijn echtgenote, de ballerina Margot Fon- teyn. Margot Fonteyn had die- avond met het koninklijk ballet voor het laatst in dit. seizoen in Covent Gar den gedanst. Meer dan 60 gasten wa ren uitgenodigd voor het partijtje. elke beweging den. ENERGIEK In 1 enten van het Amerikaanse Tee- peetype overnachten ze, meestal ge plaatst in een kleine strategische terreinplooi bovenop een heuvel, waar ze voor sneeuwstormen en ont dekking goed beschut staan. Er wor den rabarber- en bramensoepen ge maakt, en het tentdoek Is binnen de kortst, mogelijke tijd van dit aroma doortrokken. Als de poolschemering de eentonige kleuren van het Zweed- sche landschap vervaagt, smelten de Jagars samen niet de donkere sil houetten van de poolwouden. Moderne jongemannen van het Zweedse land zijn daar bijeen, elk met zijn vreugden en moeilijkheden, en met een energiek besef dat. hoe wel ze misschien nooit een oorlog kenden, de gevechtsrealiteit door de jaren heen voldoende is geweest zich te wapenen en te trainen om bij een conflict niet verrast en overrompeld te worden. Op een vliegbasis 200 kilometer ver derop staan ze klaar, de supersoni sche Saab „Draken" straaljagers; de haviken van de Zweedse luchtmacht. Er hangt nog een dichte grondmist over de baan als de pijlvormige ja gers zich al een weg breken en blik semsnel na een alarm uit onder grondse hangars hogere regionen op zoeken. De Saab-straaljagers, de J- 29 „Tunnan", de J-32 „Lansen" en de laatste tevens modernste van het trio de J-35 „Draken", produkten van eigen bodem en vergelijkbaar met de modernste Amerikaanse of Russische jagers, vormen als zoda nig een symbool van de degelijkheid van liet Zweedse leger. Een leger dat opereert omdat liet moet, want de Sowjet-rook is dik.... Zelfbediening - ook in juweliersbranche Zelfbediening beperkt zich allang niet meer tot alleen maar de levensmid delenzaken; er blijken nog diverse andere branches te zijn waarin deze moderne vorm van kopen cn verko pen bijzonder goed voldoet. Niemand zou echter hebben verwacht, dat zelf bediening zich ook zou kunnen uit- strkken tot een zo „kostbaar" ter rein als de juwelierszaken! Een ju welier in Oslo heeft echter bewezen, dat het wel kan. Hij dacht lang na over de groei der omzetten in vele zelfbedieningszaken, en concludeerde tenslotte dat juist bij sieraden de ver koop sterk zou kunnen worden be vorderd door een vrije keuze. Dus waagde hij' het experiment: hij rang schikte zijn artikelen overzichtelijk, voorzag ze van prijzen, legde een speciale afdeling van goedkope ge schenkartikelen voor de jeugd aan en stelde een grote collectie verlo vingsringen samen. Na een paar maanden kon hij tot zijn niet geringe vreugde constateren dat zijn omzet met ruim honderd procent was geste gen, mede dank zij het feit dat hij ook zijn etalage op zelfbediening had afgestemd. Het vakblad „Edelmetaal" dat deze ervaringen van een Noorse collega publiceert, vraagt zich echter wel één ding af: hoe heeft de vooruitstreven de juwelier kans gezien om zijn sie raden te beschermen tegen diefstal? De kostbare zaken kunnen immers bij een dergelijke verkoopwijze wel erg gemakkelijk worden meegenomen 9 De Amerikaanse senaat heeft een reso lutie goedgekeurd voor de vorming van een „witte vloot", schepen die snel hulp kunnen bieden aan slachtoffers van aard bevingen, honger en andere rampen ïn de gehele wereld. STATISTIEK ILLUSTREERT VEILIGHEID Bij landing en start meeste ongevallen De wereld is dezer dagen we derom opgeschrikt door een luehtramp die vele mensen het leven kostte. En wederom is '11 commissie van luchtvaartdes kundigen begonnen aan een omvangrijk onderzoek naar wat de oorzaak kan zijn van dit ernstige ongeval. Dit soort ongelukken in de lucht laat vooral daarom zo'n diepe indruk bij ons achter om dat er vaak zovele mensen te gelijk het slachtoffer van wor den. Toch heeft een deskundi ge op dit gebied, de Duitser Pleine enige tijd geleden bere kend, dat minder dan drie op elke miljoen luchtreizigers het- gevaar lopen bij een ongeval met een verkeersvliegtuig om het leven te komen. Hoe vaak de waarde van statistische cijfers ook in twijfel moge worden getrokken, voor de deskundigen zijn zij onontbeerlijk. In Europa is de statistische arbeid op luchtvaartge bied nog niet zo ver ontwikkeld als in de Verenigde Staten. Volgens de gegevens uit dit laatste land gebeu ren slechts dertig procent van alle vliegrampen tijdens de vlucht op gro te of minder grote hoogte, terwijl ze ventig procent dicht bij de grond, tij dens de start of landing piaatsvind. Daarvan is de landing\ aldus cel medewerker van de Frankfurter Allgemeine, hoofdzakelijk in ver band met weersomstandigheden 't gevaarlijkst met 50 tot 52 pro cent der ongevallen, terwijl start ongelukken IS tot 20 procent van het aantal „grond-crashes" uitma ken. Met andere woorden: de sta tistiek wijst uit, dat van de mil joen startpogingen er twee en een half mislukken. Bij een gelijk aantal landingen gaat het 12 tot 14 maal mis. Geruchten Na ieder ongeval hoort men talloze geruchten. Er wordt verteld, dat de technische inrichtng van de betrok ken luchthaven onvoldoende zou zijn en de situatie ter plaatse slecht be kend. Een onderzoek wijst dan even wel bijna altijd uit, dat deze ge ruchten geen enkele grond van waar heid bezitten. Alle voor het interna tionale luchtverkeer opengestelde vliegvelden staan onder een strenge controle. Bovendien is iedere vlieger goed met zijn route op de hoogte ge bracht voor er mensen aan zijn hoe de worden toevertrouwd. Teri'ein- en weersomstandigheden zijn, alweer volgens de Ameri kaanss statistieken, slechts in 17 lot 22 procent der gevallen de oorzaak van ongelukken. Dc fac tor materiaal speelt in 20 tot 25 procent van het aantal luchtram- pen mede een rol. Vijftig procent echter, aldus de cijfers uit Amerika, moet worden geweten aan menselijke fouten. Vaak spelen ook dan nog een uit gebreid complex van factoren mee. Niet eenvoudig Men zal begrijpen dat het onderzoek naar de oorzaken van vliegrampen geen eenvoudig werk is. Het eist des kundigen, die naast grote technische kennis ook vliegervaring hebben en bovendien over een behoorlijke dosis speurzin beschikken. Het kan maan den duren voor een rapport wordt uitgebracht en daaraan is dan een intensief verhoor van vele getuigen en een grondig onderzoek der wrak stukken vooraf gegaan De uitslag van het rapport kan er toe leiden dat vliegtuigen van het verongelukte type worden verbouwd of verbeterd. Snelheid bij het onder zoek is van groot belang. Bij de ramp boven München in februari 1958 waarbij een aantal leden van 1": Britse voetbalclub Manchester United om het leven kwam, was de commissie van onderzoek snel ge noeg ter plaatse om te constateren, dat ijsafzetting op de vleugels een der oorzaken van het neerstorten moest zijn geweest. Zeer moeilijk is de oorzaak van een ramp echter vast te stellen, wanneer alles zo snel in zijn werk is gegaan, dat de, bemanning geen noodsignaal ineer heeft kunnen uitzenden en wanneer iemand het overleefd heeft.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1961 | | pagina 7