Moeilijkheden in de
Nieuw-Guinea-Raad
Glimlachende Tsjomhe
naar de gevangenis
In buitenlandse politiek wenst
Suriname meer zelfstandigheid
KLANKBORD
DINSDAG 30 MEI 1961
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
3
RONDE-TAFELCONFERENTIE BEGONNEN
Minister Korthals waarschuwing fj
voor internationale consequenties
Maandagmiddag is in de Trèveszaal in Den Haag de ronde- y
tafelconferentie Nederland-Suriname-Nederlandse Antillen be- J
y gonnen. 5
De foto geeft een overzicht van de zaal bij het begin van de S
besprekingen. De Nederlandse minister-president prof. dr.
J. E. de Quay, tweede van links op de achtergrond, is aan
het woord.
(Van onze parlementaire redacteur)
Zelfstandigheid in buitenlandse
aangelegenheden, handhaving
van de banden met het konink
rijk en met het koninklijk huis,
handhaving van de defensie als
koninkrijksaangelegenheïd
van de waarborgen voor funda
mentele menselijke rechten en
vrijheden van deugdelijk be
stuur en rechtszekerheid, zie
daar de verlangens van Surina
me, die mr. S, D. Emanuels,.
minister-president van Surina
me en tevens voorzitter van de
Surinaamse delegatie maandag
middag bij de opening van de
ronde-tafelconferentie met de
West ter tafel heeft gelegd.
De opening van de conferentie is
plechtig geschied in de statige, rijk
geornamenteerde Trèveszaal op het
Binnenhof in Den Haag, waar de
leden van de Nederlandse, de Suri
naamse en de Antilliaanse delegaties
zich rondom een in carré opgestelde
tafel hadden geschaard. Dat deze bij
eenkomst als een gewichtige gebeur
tenis werd beschouwd, bleek niet al
leen uit de zeer officiële omgeving,
waarin zij werd gehouden, maar ook
uit de aanwezigheid van verscheidene
vooraanstaande autoriteiten.
Zonder iets tekort te doen aan de
redevoeringen van de Nederlandse
minister-president, prof. dr. J. E. de
Quay, die de ronde-tafelconferentie
opende en aan de andere redevoerin
gen, moet worden gezegd, dat de
speech van de Surinaamse delegatie
voorzitter, mr. S. D. Emanuels, de
belangrijkste was, aangezien de con
ferentie vooral op verlangen van Su
riname, dat op enkele punten van
de samenwerking wijziging wenst te
zien aangebracht, is belegd.
Dr. Emanuels liet er geen twijfel
aan bestaan, dat hij de onderlinge
vérhouding niet alleen tussen de re
geringen, doch ook tussen de volken
van Nederland, Suriname en de Ne
derlandse Antillen beter en harte
lijker acht, dan zij ooit is geweest.
Het aandringen op deze R.T.C. door
Suriname vindt zijn oorzaak dan ook
niet in een minder goede verhouding,
zo verzekerde hij. doch zuiver en al
leen in het feit dat de verdere ont
wikkeling van Suriname dit eist.
Het moest hem van het hart, dat met
uitzondering van enige industriële
groepen die zich in Suriname hebben
gevestigd of met wie nog besprekin
gen gaande zijn, het Nederlandse za
kenleven en de industriële wereld
naar het oordeel van de Surinamers
nog te veel hun inspanningen richten
op landen waar integriteit, rechtsze
kerheid en stabiliteit ver beneden het
niveau liggen dat Suriname biedt,
waardoor men de kans loopt dat
niet-Nederlandse bedrijven een be
langrijke rol in Suriname zullen kun
nen spelen.
Met alle waardering voor wat diplo
matieke organen op verzoek van de
Surinaamse regering in het belang
van Suriname hebben verricht, was
de Surinaamse regering toch over
duidelijk gebleken, zo zei 'mr. Ema
nuels, dat er fundamenteel verschil
van inzicht kan zijn, dat zich gemak
kelijk belangentegenstellingen kun
nen demonstreren en dat zich een
gebrek aan kennis omtrent Suri
naamse behoeften en omstandigheden
kan voordoen, terwijl tenslotte in
spoedeisende gevallen de weg via Den
Haag te lang blijkt.
Uitdrukkelijk verklaarde mr. Ema
nuel dat Suriname geen algehele on
afhankelijkheid vraagt en de band
met het Huis van Oranje wenst te
bestendigen. Suriname wil zeer na
drukkelijk dat H.M. Koningin Julia
na het hoofd blijft van de regeling
van Suriname.
Hij noemde de huidige regeling
van de defensie bevredigend, prees
het samengaan van mensen van
verschillend ras, kleur of gods
dienst in Suriname, hij wenste
geen discriminatie en hij had er
geen bezwaar tegen om het waar
borgen van menselijke rechten en
vrijheden, van rechtszekerheid en
deugdelijk bestuur aan een ko
ninkrijksorgaan op te dragen.
Mits dit orgaan ook feitelijk op
voet van gelijkwaardigheid is in
gesteld.
Scholier verongelukt
De 12-jarige scholier Wim de Man
uit Hilversum is met zijn fiets op
de Kleine Drift onder een hem in
halende veetransportwagen geval
len. Dc jongen, die onder de achter
wielen terecht kwam, was op slag
dood.
MACHTIGE DUIM. Toen voor een
rechtbank in Oost-Oeganda stamlid
Matajo Episinala terecht stond op be
schuldiging van tovenarij, kwam een
bewijsstuk ter tafel. De aanklager
deponeerde er een toverkist waarin
een mensenduini. Episinata ontkende
zijn beroep niet cn hij vertelde dat de
duim van een sterke man was die nu
dood was en dat de duim een machti
ge talisman tegen vijanden was. Epi
sinata kreeg een jaar gevangenisstraf
en de rechter beval de confiscatie van
de duim. Epinisata protesteerde niet
tegen de straf maar. ging op zijn
knieën voor de rechter om de duim
terug te krijgen. De rechter weigerde
en merkte op„Als die duim zo mach
tig is, zal de regering hem gebruiken
om nog meer medicijnmannen te van
gen".
Mr. Emanuels zei, dat zijn delegatie
tevreden zou zijn, als de door Suri
name geponeerde beginselen in prin
cipe op de r.t.c. worden aanvaard. Na
bereikte overeenstemming zou de
r.t.c. kunnen worden verdaagd en
een kleine commissie aan het werk
kunnen gaan. Inmiddels stelt Surina
me er echter prijs op, dat de gelijk
waardigheid der drie landen, die in de
preambule van het statuut ligt ver
ankerd, doch niet consequent is door
gevoerd in de daaropvolgende arti
kelen van het statuut reeds voor
uitlopend op een nadere wijziging
zoveel mogelijk wordt nageleefd.
Waarschuwing
De Nederlandse delegatievoorzitter,
drs. H. A. Korthals, tenslotte rele
veerde, dat de samenwerking tot dus
ver voortreffelijke resultaten heeft
opgeleverd voor dé drie landen, doch
dat Nederland steeds open staat voor
overleg. Hij achtte het echter de
vraag, hoe wensen, die in de rich
ting van. een grotere zelfstandigheid
gaan, kunnen worden gerealiseerd en
wat de consequenties daarvan zullen
zijn, zowel nationaal als internatio
naal beschouwd.
Eerst wanneer deze tweeledige vraag
is beantwoord, kunnen op verant
woorde wijze beslissingen worden ge
nomen, meende hij. Min of meer als
een waarschuwing deelde hij mee, dat
wijziging van de status alleen kan
geschieden in gemeenschappelijk be
raad en na goedkeuring door twee
derde van het aantal leden der volks
vertegenwoordigingen.
Nadat de officiële redevoeringen,
waarmee een ronde-tafelconferentie
pleegt te worden ingeleid, waren uit
gesproken, zijn de delegaties onmid
dellijk in besloten vergadering aan
het werk getogen.
Na bezoek uit Nederland
Kritiek op
toespraken
Het is absurd, dat het lid van de
Nieuw-Guinearaad, de heer Van
Zeeland, tegenover de pers uiting
heeft gegeven over zijn „ergernis"
over een nalatigheid van de voorzit
ter. Deze „nalatigheid" zou hierin
hebben bestaan, dat de voorzitter bij
de ontvangst op 24 mei van de leden
der Nederlandse parlementaire mis
sie in de raad, aan enkele leden gele
genheid heeft gegeven tot het houden
van een toespraak. Ieder lid beeft
„Kam",, een paard, van de bereden
'politie in New York, schrok zo lievig
van een passerende auto, dat het
pardoes de East River insprong. Zijn
berijder, de politieman John Jezselc,
kon er nog maar net afspringen. Hij
ontdeed zich van zijn bovenkleding
en dook eveneens in het water om
zijn viervoeter te helpen. Even later
kwam er nog een politieagent bij.
Met behulp van d,rie roeiboten, een
helikopter, een kraan en vele helpen
de handen werd „Kum" na twee uren
gered.
immers het recht van initiatief, en
kan dus de voorzitter verzoeken, een
toespraak te mogen houden.
Dit werd verklaard door het lid van
de i'aad, de heer N. Jouwe. Hij deed
dit naar aanleiding van een inter
view met de pers, dat het lid, de
heer Van Zeeland, dezer dagen heeft
gegeven over de redevoeringen van
de leden Jouwe en De Rijke tijdens
genoemde vergadering.
De heer Jouwe deelde mede, dat hij
reeds voordat Hij naar Biak was ge
reisd, om de parlementaire missie
af te halen, voorzitter Sollewijn
Gelpke op de hoogte had gebracht
van zijn voornemen, een toespraak
te houden.
Wat de heer De Rijke betreft,
aldus de heer Jouwe, deze heeft
een kwartier voor de aanvang der
bijeenkomst de voorzitter van een
soortgelijk voornemen in kennis
gesteld. Volgens de heer Jouwe
heeft de heer Sollewijn Gelpke
getracht, de heer De Rijke hier
van te weerhouden.
De heer Jouwe wees erop, dat de
heer De Rijke in zijn toespraak ge
heel voor zichzelf heeft gesproken,
en zulks in de rede ook met nadruk
heeft medegedeeld. „Hoewel ik zulks
minder nadrukkelijk zeide, heb ik
ook uitsluitend voor mijzelf gespro
ken."
De heer Van Zeeland had dezer da
gen een persbijeenkomst belegd,
waarop hij mededeelde, te spreken
mede namens de leden Gosewisch,
Tanggahma, Bonay, Maturbongs,
Boerwos en Suwae.
Van Zeeland zeide dat de
verklaringen van de leden Jouwe en
De Rijke bij de ontvangst van de
Nederlandse parlementaire missie,
niet namens de raad waren afge
legd en voor de overige leden van
de raad een volkomen verrassing wa
ren en „een staaltje van de voortdu
rend blijkende onderonsjespolitielt
van de voorzitter met de leden Jouwe
en De Rijke". Ook gaf de heer Van
Zeeland uiting aan zijn „ergernis
over de nalatigheid van de voorzit
ter om te vermelden, dat de moge
lijkheid bestond tot het. houden van
toespraken tijdens de vergadering".
Bereiding van lysine
Tijdens de chemische dag die in
Maastricht werd gehouden, heeft ir.
.T. van Waes, directeur van nieuwe
ontwikkeling bij de chemische bedrij
ven van de staatsmijnen, gesproken
over de vervaardiging van lysine,
een nieuw produkt. Hij zei onder
meer dat de bereiding van lysine ve
le moeilijkheden geeft. Wanneer men
erin slaagt een juiste en goedkope
bereïdingsvorm te vinden, dan zal
dit produkt toepassing kunnen vin
den in bijmening van veevoeders,
voor het fokken van baconvarkens
en voor kippen.
S.S.-ers veroordeeld
De rechtbank te Aurieh in Duitsland
heeft gisteren vijf man veroordeeld
tot gevangenisstraffen variërend van
3 tot 6 jaar, wegens deelneming aan
massale moord op joden in Lithauen
tijdens de tweede wereldoorlog.
De veroordeelden zijn lid geweest
van de S.S.- en politieafdelingen.
Hun namen, leeftijden en vonnissen:
dr. Werner Scheu, 51, zes jaar; Ka-
rel Struve, 58, 5% jaar; Wilhelm
Schmidt, 47, Vfe jaar; Otto Bastian,
51, 4 jaar, en Priedrich Jagst, 53,
3 jaar.
Jacht voor prins Bernhard
bijna gereed
Ongeveer midden juni hoopt men een
proeftocht te kunnen maken met het
motorjacht, dat het Nederlandse be
drijfsleven prins Bernhard bij diens
50ste verjaardag gaat aanbieden.
Het stalen vaartuig, dat een lengte
over alles van 12.90 meter krijgt, is
bedoeld om zonder vaste bemanning
te worden gevaren. In het voorschip
is een kleine 2-persoons slaaphut
aangebracht, daarachter een toilet
met douche en een keuken. Mid
scheeps ligt de salon.
In de stuurstand zijn de bedienings
hendels voor de motoren en diverse
meters ingebouwd.
De boot wordt uitgerust met een
magnetisch kompas, echolood, log,
richtingzoeker en „ship te shore"-te-
lefonie-installatie.
De machine-installatie bestaat uit 2
motoren van elk 180 pk. bij 2800
omw./min., die elk via een tandwiel
overbrenging de schroeven aandrij
ven.
K.L.M.-vertegenwoordiger
in Kongo omgekomen
De vertegenwoordiger van de K.L.
M. in Kongo, Hiflde baron van
Voorst tot Voorst, is maandag in
Leopoldstad bij een auto-ongeluk om
het leven gekomen.
Hij is na het ongeluk bewusteloos
naar een ziekenhuis gebracht, waar
hij om twee uur in de middag over
leed.
Engeland treedt (nog)
niet toe tot E.E.G.
In de raad van de Westeuropese
Unie, die maandag te Londen is bij
eengekomen, heeft premier Macmil-
lan van Engeland verklaard, dat men
momenteel van hem ,.geen werke
lijke uitspraak" mag verwachten
omtrent de Britse toetreding tot de
E.E.G.
Volgens gezaghebbende waarnemers
wilde de Britse eerste minister hier
mee te kennen geven dat er nog pro
blemen op een oplossing wachten.
Bij vliegongeval
13 doden
Bij Singapore is gisteren een vier
motorig vliegtuig van de Britse
luchtmacht neergestort. Alle 13 in
zittenden kwamen om.
Het waren de vijf bemanningsleden
en acht militaire passagiers. Het
toestel maakte een oefenvlucht.
Vredesconferentie over
Laos uitgesteld
De zitting van de vredesconferentie
over Laos te Genève is „voor ten
minste één of twee dagen uitgesteld"
aldus is maandag door een Russische
woordvoerder bekendgemaakt. Hij
gaf geen reden op voor het uitstel
van de zitting.
Vrijheidsrijders moeten
wegen aanleggen
Van de 27 „vrijheidsrijders" die
vrijdag door een rechtbank te Jack
son, in de staat Mississippi, waren
veroordeeld tot gevangenisstraffen,
zijn er maandag 22 overgebracht
naar de „gevangenisboerderij" van
Hinds County.
De „gevangenisboerderij" is een
kleine, op het platteland gelegen ge
vangenis, waar veroordeelden op het
land of bij wegenaanleg werken.
De 20 mannen 18 blanken en 2
negers zullen, in de gebruikelijke
zwart-wit gestreepte gevangenis-
kledij, bij de wegenaanleg aan het
werk worden gezet. De 2 meisjes
zullen in de keuken van de gevange
nis werken.
Engelse werkloze denkt
rijke graaf te zijn
Een werkloze vader van vijf kinderen
in Engeland heeft zich opgeworpen
als erfgenaam van een grafelijke
titel en een fortuin van twee en
een half miljard pond sterling.
„Ik voel dat alles wat ik zeg waar is",
aldus de veertigjarige John Deve-
re East uit de stad Tring,
Niet zo zeker zijn twee advocatenkan
toren in Londen die de zaak met
East hebben besproken. Hun oor
deel luidde: „Wij geloven er nu
net niets van".
East zegt dat hij een afstammeling is
van de graven van Oxford. Dit ge
slacht stierf 257 jaar geleden bij
de dood van de twintigste graaf uit.
Hij had, zegt hij, van zijn rechten
gehoord door een neef, en had zich
de laatste zeven jaar met speur
werk bezig gehouden.
„De twintigste graaf liet roerend en
onroerend goed na dat in onze da
gen een waarde zou vertegenwoor
digen van twee en een half miljard
pond sterling", aldus East.
Maar East, levend in een woonkazer
ne van de regering, geeft toe dat
er een hinderpaal ligt op de weg
naar inning van al dat geld. Om
als eenentwintigste graaf van Ox
ford te worden erkend, moet hij
zeker tweeduizend pond sterling
hebben voor de procesvoering. En
dat heeft de werkloze vader van
vijf kinderen voorlopig nog niet.
WACHT VAN MACHINEGEWEREN
Hartelijke ontvangst
in Leopoldstad
President Moise Tsjombe van
Katanga heeft gisteren bij zijn
aankomst per boot te Leopold
stad een zeer hartelijke ont
vangst gekregen van de bevol
king. Er was echter geen enke
le twijfel, dat liij onder arrest
stond, ondanks zijn zonnige
glimlach en de vele handdruk
ken die hij uitreikte.
Ongeveer 5000 mensen stonden langs
de kade opgesteld, waar Tsjombe
aan boord van een rivierboot uit
Coquilhatstad zou aankomen. Zij rie
pen „lang leve Tsjombe" en „lang
leve Katanga". Tsjómbe's minister
van buitenlandse zaken, Evariste
Kiemba, wuifde en lachte hen toe
vanaf het dek.
Met machinegeweren gewapende pa
ra's stonden echter aan weerszijden
van de loopplank opgesteld, toen
Tsjombe van boord ging. Er was
geen spoor van nerveuze depressie
bij Tsjombe le bespeuren toen hij
lachend aan land ging en op de jui
chende menigte toeliep om hier en
daar handen te schudden.
Na nog een laatste maal naar de
menigte te hebben gewuifd, stapte
Tsjombe in een Amerikaanse auto,
waarmee bij naar dc kazerne der
para's werd overgebracht, die te Cent
Maisons op 10 kilometer buiten Leo
poldstad is gelegen.
Zijn auto werd gevolgd door een
twaalftal vrachtwagens met para
chutisten. Tsjombe was vergezeld
van zes van zijn legerofficieren en
ongeveer 12 leden van de Katan-
gaanse delegatie, die op 22 april uit
Elizabethstad naar Coquilhatstad
was vertrokken. Zij werden naar
een gevangenis in Leopoldstad over
gebracht.
Het Wereldgebeuren
Eer-loos
Attention", riep de in ceremonieel
geklede officier van de repu
blikeinse garde gistermiddag
precies twee uur in het gebouw van
het hoog gerechtshof in Frankrijk.
Vier generaals, een admiraal en vier
burger-rechters, met aan het hoofd
de 4.6-jarige president van het opper
ste gerechtshof, René Cassin, schre
den de sombere zaal binnen, waar
tweehonderd leden van binnenlandse
en buitenlandse pers en een gelijk
aantal belangstellenden, merendeels
juristen, wachtten op het begin van
één van de meest dramatische pro
cessen in de Franse geschiedenis:
het proces tegen de generaals Cbal-
le en Zeiler, de leiders van de vier
daagse legeropstand in Algiers. De
opstand, die ook bekend is gewor
den door de even dramatische nacht,
waarin Parijs wachtte op een para-
chutistenaanval. Het proces zal kort
zijn. Men verwacht dat woensdag de
uitspraak zal vallen. Juristen zijn
van oordeel dat die in het gunstig
ste geval levenslange gevangenis
straf zal zijn.
De aanwezigheid van nog meer le
den van de republikeinse garde,
allen in groot tenue, was be
slist niet als eerbewijs voor dc bei
de beklaagden bedoeld. Want cr
staan geen generaals met hoge de
coraties terecht.
Het zijn twee burgers, aan wie de
president de generaalsrang heeft ont
nomen en die hij heeft vervallen
verklaard van „het legioen van eer".
Zij staan dus „eerloos" voor hun
rechters. Geen gala-tenue, maar een
eenvoudig burgerkostuum was de
kledij waarin dc beide, overigens
zeer verdienstelijke generaals zich
moeten verantwoorden. Zij bleven
onbewogen bij het binnenkomen en
keken links noch rechts. Twee hoofd
figuren in een proces, waarvan men
geen opzienbarende onthullingen ver
wacht. Maar dat niet alleen drama
tisch, maar ook tragisch zal zijn.
Want de vierschaar wordt gespan
nen over twee mannen die op een
buitengewone staat van dienst kun
nen bogen.
Maurice Challe is pas 55 jaar,
een vrij jonge generaal dus.
Iemand die ongetwijfeld nog
een prachtige carrière voor zich had.
Nog geen 35 jaar oud was hij al
stadscommandant van Avignon en hij
vocht met zijn troepen verbitterd te
gen de Duitse invallers. Op het mo
ment dat de maarschalk Pétain in
Compiègne met Adolf Hitler over
een wapenstilstand onderhandelde,
hoorde Challe de oproep van Char
les de Gaulle voor radio-Londen. Van
dat ogenblik af sloot Challe zich aan
bij de maquis, het bevel tot krijgs
gevangenschap negerend. Het was
aan de heldhaftigheid van Challe
persoonlijk te danken dat op de D-
day alle Duitse vliegvelden in Nor-
mandië en Bretagne door geallieerde
vliegers werden uitgeschakeld. Chal
le had verkleed als boerenarbeider
een kijkje in. de kustgebieden geno
men en een volledige lijst'van vlieg
velden naar Engeland doen seinen.
Hetzelfde patriotisme bezielde hem
bij de: coup in Algerije. Toen
het er aanvankelijk op leek dat
de positie van De Gaulle wankelde,
verzekerde Challe dat het hem niet
ging om politieke overwinningen op
de Franse regering. Hij ontkende
heftig ook maar één militaire of
ambtelijke promotie op het oog te
hebben. Het ging hem zuiver eri al
leen om de „grandeur" van Frank
rijk. Dat hij zich daarbij van de
steun van het vreemdelingenlegioen
verzekerde, wordt hem bijzónder
kwalijk genomen. Het is. óndanks
alle anonimiteit, genoegzaam be
kend dat er tussen deze krijgers ve
le oud-S.S.-officieren zijn, die menen
nog een rekening met De Gaulle te
moeten vereffenen. De opstand is op
niets uitgelopen. Er is niets van ge
komen dan dit proces. Het zal wel
licht eindigen met de doodstraf voor
Challe. „Sterven is gewoon", zei Re-
nard, een landgenoot van Challe,
„Maar sterven voor niets, dat is wel
droevig".
MAURICE CHALLE
zonder sterren, zonder legioen
Een van Siamese tweeling
na operatie overleden
Eén van een bij de hoofden verbonden
Siamese tweeling is kort na chirur
gische scheiding van haar zusje, over
leden. Een woordvoerder van liet St.
Bartholomew ziekenhuis in Londen
deelde mede dat dc eenjarige Patri
cia McCarthy stierf, kort nadat zij
van haar zusje, Mary, bij een 13 uur
durende operatie, was geseheiden.
Mary bevond zich in een ernstige toe
stand „en zal enige tijd ernstig ziek
zijn", voegde hij eraan toe.
De tweeling werd een jaar geleden,
twee maanden te vroeg, geboren in
Cork. Ierland. In september verleden
jaar werden zij ter observatie in het
ziekenhuis in Londen opgenomen, als
voorbereiding op de chirurgische in
greep.