PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
- Ym
CHALLE: IN 1959 HAD IN ALGERIJE
VREDE KUNNEN ZIJN
„Koebel" in Burgh na vijf jaar:
vacantie-oord en vormingscentrum
Zeiler onwel, zitting
werd geschorst
Sjah terug naar Iran
kroonprins in gevaar
FRANS-ALGERIJNS OVERLEG
IN EVIAN KOMT OP GANG
Bijziendheid
Vandaag...
204e jaargang - no. 125
Dagblad, uitgave van de firma
Provinciale Zeeuwse Courant
Directie: F. van de Velde en F, B.
den Boer. Adjunct: W. de Pagter.
Hoofdredacteuren
W. Leertouwer en G. A. de Kok.
ABONNEMENTSPRIJS 66 cent per
week, 7,00 p. kw.; fr. p. p. 7,25
per kw. Losse nummers 15 cent.
WAARIN OPGENOMEN DE MIDDELBURGSE, VLISSINGSE, GOESE, BRESKENSE COURANT EN VRIJE STEMMEN
Dinsdag 30 mei 1961
ADVERTENTIEPRIJS 27 cent per
m.m. Minlm. p. advertentie 4,—.
Ing. mededelingen driemaal tarief.
Kleine advertenties (max. 8 regels)
25 cent per regel met een minimum
van 1,25. „Brieven bureau
van dit blad" 25 cent meer.
Giro no. 359300 P.Z.C., Middelburg.
Bureaus: vhssingen Walstr. 58-60, tel. 2355 (b.g.g. red. 3508/3546, adv. 3647/3643)Middelburg, Markt 51, tel. 3841 (b,g.g. red. 2078/3169, adv. 2375); Goes Gr. Markt 2, tel. 6140 (b.g.g. red. 7853. adv. 5213); Oostburg, tel. 2395; Ter neuzen tel. 2116; Zierlkzee, red. tel. 2425. adm. tel. 2094.
ALGERIJE-GENERAALS VOOR DE RECHTBANK
In Parijs is maandag het proces be
gonnen tegen de Franse generaals,
die verantwoordelijk zijn voor de
recente opstand tegen het regime
van generaal De Gaulle in Algerije.
De foto toont de drukte van advoca
ten en andere belangstellenden in de
hal van het Parijse paleis van justi
tie.
Maandagmiddag 2 urn' is in liet paleis van justitie in de Franse
hoofdstad het proces begonnen tegen de twee Franse generaals
b.d. die in april de vierdaagse legeropstand in Algiers hadden
geleid. De zaak tegen Maurice Challe, 55 jaar, en André-Marie
Zeiler, 63 jaar, diende voor een speciaal „lioog militair ge
rechtshof". Toen de zitting begon, stonden honderden man
schappen van de oproerpolitie, met stalen helmen op, op wacht
in de brede straten die de gerechtsgebouwen flankeren op bet
historische eiland in de Seine, dat bekend staat als „He de la
cité". Andere politiemannen en ook brandweerlieden hadden
de wacht betrokken op de daken. De scherpe veiligheidsmaat
regelen dienden om extremisten geen kans te geven voor welke
obstructie ook. Het palais de justice leek op een fort. Bij de
ingang werden aktentassen en handtasjes door de politie onder
zocht op explosiemiddelen.
Generaal Challe, gekleed in zwart
kostuum, hield na het voorlezen van
de dagvaarding een uiteenzetting
van de beweegredenen die hem had
den geleid tot zijn optreden. Zijn al
gemene stelling was, dat er in 1959
vrede in Algerije had kunnen zijn,
maar dat de Franse regering de
mogelijkheden niet had aangegrepen
en ze integendeel had geblokkeerd.
Toen hij naar Fontainebleau werd
overgeplaatst, aldus Challe, had hij
op het punt gestaan een vredesver
drag te tekenen met de FLN-leden
van de „Wilaya" (eenheid), die ver
antwoordelijk was voor Algiers.
De aanklager onderbrak Clialle om
te protesteren tegen zijn verklaring
en om de president te verzoeken een
nict-openbare zitting mogelijk te ma
ken, waar het standpunt van dc re
gering nader kon worden toegelicht.
Paul Delouvrier. voormalig Frans
gevolmachtigde in Algerije, en ande
re hoge functionarissen, zouden als
getuigen kunnen optreden. De recht
bank zal vermoedelijk vandaag een
beslissing nemen over liet verzoek
van de aanklager, Bresson.
Challe ging voort met zijn verklaring.
Hij zei dat toespraken en uitlatingen
van De Gaulle hem tegen eind 1960
hadden overtuigd dat er voor Frank
rijk geen toekomst in Algerije was
niet de huidige regeringspolitiek.
In gouden kooi
„In mijn gouden kooi van de N.A.
V.O. in Fontainebleau werd ik me er
van bewust dat ik niet kon voort-
VIER JONGENS
OMGEKOMEN
Auto reed tegen boom
(Van onze correspondent).
Bij een ongeval te Winterswijk
waar zondagnacht een Volks
wagen met vier jongelui uit
Goor tegen een boom reed, zijn
alle inzittenden gedood. De
slachtoffers zijn: de 21-jarige
bestuurder H. B. J. Welberg,
zijn 22-jarige broer G. H. Wel
berg, de 21-jarige B. J. Andrïes-
sen, zoon van de enige jaren
geleden overledeu oud-wethou
der Van Goor en de 23-jarige H.
Dijk uit Goor.
De jongelui kwamen terug van een
dansavond in Winterswijk. Zij had
den de Volkswagen geleend van een
familielid uit Almelo. De bestuurder
was pas kort in het bezit van een
rijbewijs.
Foto: het wrak van de personenauto.
gaan de republiek te dienen en ik
verzocht de Franse premier in ja
nuari van dit jaar mij te ontslaan.
Ik deelde hem mede dat we niet met
het FLN zouden kunnen onderhan
delen, omdat het FLN van Abbas
reeds was gebonden aan Moskou,
dat het steeds nieuwe concessies zou
eisen, en dat het erop zou uitdraaien
dat wij een honderdjarige oorlog
voerden om een strook grond langs
de zee, terwijl het FLN het binnen
land beheerste. Ik zeg niet dat de
leiders van Frankrijk oneerlijke po
litieke gezichtspunten huldigen, maar
ik begrijp ze met. Ik kan niet gelo
ven dat Algerije zich niet zou los
maken van Frankrijk zodra het on
afhankelijk is en ik stel geen enkel
vertrouwen in de garanties van het
FLN.. Het einde van alles zal zijn.
dat de communisten do baas worden
en Algerije voor de westelijke wereld
verloren gaat. De enige wijze om in
Algerije een onmiddellijke vrede te
verkrijgen, is alles los te laten, het
gebied en de bevolking", aldus
Challe.
Over de vier dagen van de opstand
zei Challe onder meer dat „commu
nistische cellen actief waren onder
de dienstplichtigen" en dat zij ster
ker verzet aanwakkerden dan men
had verwacht. „We weigerden onze
kameraden te bevechten", zei Challe.
Zeiler onwel
Met gebroken stem, de -banden om
het hekje van de verdachtenb'ank ge
klemd, sprak Challe het eind van
zijn verklaring uit. „U berecht bier
niet twee generaals, maar uw leger.
Men kan het aantal hoofdofficieren,
dat nee tegen ons zei toen we ze
vroegen mee te doen, aftellen op de
vingers van twee handen. De meer
derheid van het leger is desperaat.
Jarenlang is het de bewaarder ge
weest van allen die wij in de we
reld hebben, alleen gelaten, van Ton
kin tot Indo-China, Marokko, Tu
nesië en nu Algerye. We hadden
gezworen de mensen die ons steun
den niet te verlaten en vertrokken
toch. Gehoorzaamheid, discipline,
plicht, jazeker, desnoods tot de dood.
Toen generaal Zeiler ziju verklaring
aflegde, werd hij tweemaal' onwel.
Met rood gelaat en bevende handen
moest hij gaan zitten. De zjtting
werd tenslotte geschorst en een arts
kreeg het verzoek Zeiler in een zij
kamer te onderzoeken.
„ONSCHULDIGE PION IN DE CRISIS"
Demonstraties in Teheran
Volgens de in Londen verschijnende
Daily Sketch, zagen zich sjali Mo
hammed Reza en keizerin Farah van
Iran zondagavond in Rome geplaatst
voor het dilemma in Rome te blijven
totdat de onrust in hun land zou
zijn afgenomen, of naar Teheran
terug te keren om bij hun zoon te
zijn „alvorens fanatici zoals die wel
ke in Irak koning Feisal vermoord
den de macht in Iran in handen ne
mén".
Volgens de Daily Sketch kunnen de
anti-koningsgezinden in Iran de
sjah en zijn gemalin er niet van
beschuldigen het volk in de steek
te hebben gelaten, zolang de kroon
prins „onschuldige pion in de
crisis" in Teheran vertoeft.
De sjah ziet zich gesteld tegenover
de mogelijkheid dat zijn terugkeer
de revolutie ontketent die hij met
alle middelen probeert te voorkomen,
aldus het Londense blad.
Te Teheran heeft maandag een groep
demonstranten voor het ministerie
van justitie betoogd voor een open
baar proces tegen de politieke leider,
dr. Mozaffar Bagal, die wordt vast
gehouden op beschuldiging de po
litie tegen haar superieuren te heb
ben aangezet.
Pamfletten
Bagia, leider van de „bewakers der
vrijheidspartij" werd tijdens de ver
kiezingscampagne in september van
het vorige jaar gearresteerd omdat
hy pamfletten zou hebben uitgereikt
onder de politie en verklaard had
dat er met de verkiezingen geknoeid
werd.
De auditeur-generaal heeft gezegd
dat Bagal door een geheime krijgs
raad zou worden berecht. Hij heeft
de doodstraf geëist. Bagal is vroe
ger een naaste medewerker geweest
van ex-premier Mossadegh.
Regeringsfunctionarissen hebben ver
klaard, dat de sjah en keizerin Fa
rah vanmiddag in Teheran worden
terugverwacht van hun staatsïebe-
zoek aan Noorwegen en hun opont
houd in Rome.
SAHARA NOG NIET BESPROKEN
Over Ben Bella is nog
geen beslissing genomen
Ridha Malek, woordvoerder der Al
gerijnse afvaardiging naar het over
leg in Evian, heeft maandagavond in
Geneve verklaard dat maandag con
crete besprekingen zijn gevoerd over
de vraagstukken, die zijn verbonden
aan de toepassing van liet recht tot
zelfbeschikking in Algerije.
„Do beraadslagingen hebben thans
een actiever stadium bereikt, waarin
meer op nauw afgebakende proble
men wordt ingegaan", aldus Malek.
.Mpk'k ging nJö.t in. op een vraag', 'jt£
ken van het vuren in Algerije. Zijn
antwoord was een herhaling, dat er
over het recht tot zelfbeschikking
was gesproken.
Op vragen over de Sahara wilde hij
evenmin antwoorden.
In antwoord op de vraag of er iets
nieuws viel te melden over Ben Bella
en de 4 andere „ministers der voor
lopige Algerijnse regering", ant
woordde Malek dat het vraagstuk
van hun deelneming aan het overleg
te Evian nog rfiet was opgelost.
Hij voegde hieraan toe: „Wij zijn
niet van plan de Franse minister van
justitie vergunning te vragen om
ons telefonisch met hén in verbinding
ilck ging niet in op een vraag, ol stellen'
nok was gesproken over een «a- f9 v>e" steu?n
Belhacem Krim, de leider de Al
gerijnse delegatie, opende maan
dagochtend het overleg te Evian
met een uiteenzetting van het Al
gerijnse standpunt aangaande de
beginselen, op grond waarvan de
Algerijnen het recht tot zelfbe
schikking zouden moeten uitoefe-
Loonsverhoging
metaalindustrie
De vakraad voor de metaalindustrie
maakt bekend, dat de maandag ge
houden besprekingen over een wijzi
ging van de loonbepalingen in de C.
A.O. tot volledige overeenstemming
hebben geleid.
Deze overeenstemming houdt in, dat
onder voorbehóud van goedkeuring
door de bevoegde instanties van de
werkgevers- en werknemersorgani
saties en door het college van rijks
bemiddelaars, voor wat betreft de
tydlonen de minimum uurlonen voor
de volwassen werknemers (rubriek
a) per 1 juli 1961 met tien cent en
per 1 april 1962 met vijf cent zullen,
worden verhoogd. Voor de tariefba-
sislonen zal de verhoging van de ta
bellen per 1 juli negen cent bedra
gen. Een en ander geldt bij een
werktijd van 45 uur per week.
Bij een langere normale wekelijkse
werktijd wordt het weekinkomen
overeenkomstig bovengenoemde cij
fers verhoogd. Voorts .hebben de
werkgevers in de vakraad meege
deeld dat, gelet op de bereikte over
eenstemming In de met de minister
van economische zaken gehouden
prysgesprekken bij de indiening van
de loonvoorstellen door de vakraad
bij het college van rijksbemiddelaars,
de vereiste prijsverklaring zal kun
nen worden overgelegd.
Louis Joxe, het hoofd van de Franse
afvaardiging, antwoordde in de mid
dagzitting. Hierop ontspon zich een
debat dat woensdagochtend, wanneer
er weer wordt vergaderd, zal worden
voortgezet.
Frans standpunt
De leider der Franse afvaardiging
Joxe heeft maandag gesteld dat niet
kan worden aanvaard dat Franse in
woners van Algerije hun Franse na
tionaliteit zouden moeten opgeven,
om het staatsburgerschap van een
onafhankelijk Algerije te verwerven.
De vertegenwoordigers der Algerijn
se opstandelingen verwierpen even
wel het denkbeeld van „buitengewo
ne burgers".
Naar verluidt, hebben de Algerijnen
verzocht ook de bewoners van de
hara het recht tot zelfbeschikking te
verlenen. De Franse regering hand
haaft het standpunt dat de Sahara
géén deel zal uitmaken van een on
af hankelijl* Algerije.
INITIATIEF TEN BATE VAN KERKEWERK
Nieuwe bestem
ming: dependance
van Hedenesse
„DE KOEBEL", het confe-
rentie- en vakantieoord te
Burgh bestaat vijf jaar. Een
eerste lustrum van een merk
waardig bedrijf, want men
zou „De Koe-bel" zo ge
noemd naar de koe-bel, die
aan de voorzijde van dit ori
gine Zwitserse houten ge
bouw hangt een door de
hervormde gemeente van
Burgh met succes gedreven
kampeercentrum kunnen
noemen.
De kaarten liggen uiteraard an
ders: toen het houten bouwsel,
een Zwitsers geschenk, via Inter-
ohurch verkregen, vijf jaar gele
den van Zierlkzee naar de mooie
omgeving van de Zandstraat in
Burgh verhuisde gebeurde dit met
als hoofddoel: onderdak verlenen
aan het kerlcewevk in Burgh. En
zo hebben in de achterliggende
vijf jaar meisjesvereniging, vrou
wenvereniging, zondagsschool eu
bejaardensoeiëteit volop van het
gebouw kunnen profiteren.
Indien echter het gebouw oor
spronkelijk een nood-hotel al
leen voor dit doel zou zijn ge
bruikt, zou hot voor dc hervorm
de kerk van Burgh niet te exploi
teren zijn geweest. Zo werd het
plan geboren de „Koebel" in de
zomermaanden te verhuren voor
conferenties, werkkampen en
jongerengroepen e.d. Op deze wij
ze kon de exploitatie sluitend
worden gemaakt en kreeg de her
vormde kerk van Burgh de be
schikking over een gebouw, waar
Succes
Bleek dus „De. Koebel" een sti
mulans voor het kerkewerk,
ook als conferentie- en vakan
tieoord de exploitatie werd
in handen gegeven van een
„Exploitatie Commissie"
werd het Zwitserse bouwsel
een succes.
Honderden mensen, vooral jonge
ren hebben in de achterliggende
periode van het vakantieoord ge
profiteerd: liet landelijke Jonge
Kerk-werk, het jeugdwerk „Kom
pas", de in de „C.V.J.M." verenig
de Duitse christelijke jongeman
nen een ook veel groepen scholie
ren uit Zeeland en Rotterdam.
Enkele cijfers: „De Koebel" met
zijn grote- en kleine conversatie
zaal en twee ruime slaapzalen
boekte het eerste jaar 1956, 1447
overnachtingen, in 1957, 1889, in
1958, 3417, in 1959, 3204, in 1960,
3302, en - voor dit seizoen wordt
In Amsterdam is vorige week lot
doctor in de politieke en sociale
wetenschappen gepromoveerd de
oud-journalist H. Daudt. Aan zijn
proefschrift een analyse van Ame
rikaanse en Engelse studies over
verkiezingen waren enkele prik
kelende stellingen toegevoegd, waar
van er één met name de aandacht
verdient. De promovendus stelde na
melijk het volgende: „Ter voorko
ming van maatschappelijke bij
ziendheid zou het aanbeveling ver
dienen als leidinggevende personen
zich minstens eenmaal per week per
fiets, bus, tram of trein (tweede
klasse) naar hun werk zouden be
geven. In dit verband valt o.a. te
denken aan ministers, staatssecreta
rissen, leden van Tweede en Eerste
Kamer, wethouders van grote ge
meenten, directeuren van grote be
drijven, hoofdredacteuren, hoofd- en
opperofficieren. bestuurders van
werkgevers- en werknemersorgani
saties".
Het is een stelling, die vooral
door de geringe nuancering tot
tegehspraak prikkelt, maar die
aan de andere kant het nadere over
wegen toch wel waard is. Maatschap
pelijke bijziendheid, zoals dr. Daudt
het noemt, kan voor bepaalde figu
ren in de samenleving een zeker ge
vaar opleveren: zij vertoeven voort
durend in dezelfde
kringen en het di
recte contact met
andere milieus is
niet groot. Daar
door wordt men
..bijziende" en ziet men de verhou
dingen minder scherp en minder
juist. Een dergelijke situatie wordt
vooral in de hand gewerkt door de
moderne vervoermiddelen. Een mi
nister wordt per auto vervoerd, de
meeste kamerleden beschikken over
een eigen wagen, evenals werkge
vers en vakbondsbestuurders. In de
trein reizen burgemeesters en hogere
ambtenaren om maar een voor
beeld te noemen uitsluitend eer
ste klas: men kan dat met name
vaststellen wanneer men per trein
van Den Haag af komt. Soms schijnt
het, alsof de trein een rijdend verga
derlokaal is met kleine compartimen
ten, waar de besprekingen uit de
residentie worden voortgezet. Op
zichzelf uiterst nuttig, maar toch:
hetkan wellicht aanleiding geven
tot een lichte maatschappelijke bij
ziendheid.
Het moderne verkeer werkt dit in
de hand, zo stelden wij hierbo
ven vast. In de vorige eeuw
bijvoorbeeld was. er van enig onder
scheid bij het vervoer vrijwel gceu
sprake, hoewel men locn toch met
recht kon spreken van een „stan
denmaatschappij". Nicolaas Beets
heeft in zijn „Camera Obscura" ge
schreven over het gemengde gezel-«
schap in een diligence, waarin sprake
is van vogels van diverse pluimage.
Dit schrijft Beets: „Op de diligence
reist gij met officieren in de politiek,
met studenten, met heeren, die naar
een audiëntie gaan, met schoolop
zieners en leden van provinciale com-
missiën, met mannen van de beurs,
met paardekoopers en aannemers in
wijde blauwlakensche cloaks, met
handelsreizigers, schitterende door
een breeden ring aan den voorsten
vinger, met dichters, die een lezing-
gaan doen, met fiere dames, die 't
half beneden haar stand rekenen in
diligences te reizen, met weldadige
tantes, met koopvaardijkapiteins,
met jagersEn zo gaat het nog
een tijdje verder, waarna de auteur
besluit: „Ziedaar den gewonen in
houd eener diligence!"
In die dagen was een stelling,
zoals die thans aan het Amsterdam
se proefschrift van dr. Daudt is toe
gevoegd, volstrekt overbodig: in de
diligence kon geen sprake zijn van
maatschappelijke bijziendheid. Maar
in onze tijd zou het misschien niet
gek zijn als een minister eens een
keer per maand met de volle Haag
se tram naar Scheveningen toog,
liefst op een zomerdag als de hele
stad naar het strand gaat. En het
zou evenmin kwaad kunnen als bij
voorbeeld de president-directeur van
een grote industrie eens met een bus
pendelaars van zijn bedrijf meereed.
Natuurlijk is het duidelijk, dat er
andere overwegingen zijn, die deze
topfiguren dwingen tot geïsoleerd
reizen: hun wei'k is veelomvattend
en intensief, zodat elk moment moet
worden benut. En ook is het duide
lijk, dat een minister in een depar
tementale wagen voor de samenle
ving nuttiger kan zijn dan te midden
van buspassagiers. Vermoedelijk zal
dr. Daudt dit allerminst bestrijden,
maar wel wil hij daartegenover zet
ten het gevaar van „maatschappe
lijke bijziendheid". En daarvoor
schrijft hij een bepaalde bril voor:
éénmaal per week „gewoon" reizen.
Vermoedelijk zal deze bril echter
slechts zelden worden opgezet...
is het 150 jaar geleden, dat f
C de Nederlandse schilder, teke- S
naar en etser jhr. Gaspard
c L. F. van Kinschot te Amster-
dam werd geboren. 5
het aantal verwachte overnach
tingen op 4500 tot 5000 geschat.
Het vakantieverblijf-initiatief, nu
eenmaal nodig voor een gezonde
exploitatie van het gebouw, werd
een dergelijk groot succes, dat
thans jaarlijks een bedrag kan
worden gereserveerd voor het on-
(Zie slot pag. 2 kol. 4
