K.N.S.M. zwerft meer dan honderd
jaar op alle wereldzeeën
SOPRAAN JOAN SUTHERLAND
LOOPT WEG UIT VENETIË
VAKANTIE VOOR- EN NADELEN
IN JUNI, JULI EN AUGUSTUS
Uit de
wondere
wereld
van de
techniek
PROVINCIALE ZEEUWSE
COURANT
ZATERDAG 27 MEI 1961
GRIEKSE MYTHOLOGIE ALS NAMENGEEFSTER
Geschiedenis begint in 1856
tijdens de Krimoorlog
(Van één onzer redacteuren)
Nog maar nauwelijks zwegen in 1945 op de wereldzeeën de
kanonnen, ol in Amsterdam kwam te midden van de resten van
de eens zo trotse haven van Hollands koopmanstad Amsterdam,
de directie van de K.N.S.M. bijeen om de balans van vijf jaren
oorlog en bezetting op te maken. Geruchten over zware verliezen
van de koopvaardijvloot hadden het zojuist bevrijde Nederland
al bereikt. Met 85 schepen was de K.N.S.M. de meidagen van
1940 ingegaan. Toen de kruitdamp was opgetrokken, bleek dat
de K.N.S.M.-vloot nog slechts 42 schepen telde. Erger nog was
het verlies aan mensenlevens: 247 personeelsleden hadden bij
het vervoer van lading en troepen naar elk oorlogsterrein van
de geallieerden het leven verloren. Zestig procent van de la
dingscapaciteit was ten onder gegaan. Maar terwijl op de we
reldzeeën een harde strijd voor het behoud van de Europese
volken werd gestreden, hadden in de tekenkamers van de K.N.
S.M. alsof er niets aan de hand was in de wereld rondom hen
scheepsbouwdeskundïgen aan plannen voor nieuwbouw ge
werkt. Op de laatste dag van het bevrijdingsjaar waren al veer
tien schepen in aanbouw. De K.N.S.M. had niet alleen de oorlog
helpen winnen, maar had getoond bij de wederopbouw van Ne
derlands faam over de gehele wereld te willen meehelpen.
De Ondine, één can de vele I\.N.S.M.-schepen.
Wie thans over de grote complexen
van de K.N.S.M. wandelt dwaalt
is misschien beter gezegd begrijpt
niet dat de maatschappij nog maar
nauwelijks honderd jaar oud is. En
haar opkomst en groei heeft te dan
ken aan een oorlog, een strijd op het
Russische schiereiland De Krim.
Tot omstreeks 1850 waren het de
Engelsen en Fransen geweest, die
samen met de geweldige Russische
vloot, het handelsvervoer over vrij
wel de gehele wereld verzorgden.
Maar de oorlog op de Krim nood
zaakte deze landen alle beschikbare
scheepsruimtc te gebruiken voor
troepentransporten, in 1856 kwamen
in Amsterdam enkele ondernemende
zakenlui bijeen. Het waren oude rot
ten in het scheepvaartvak, die er ook
niet tegenop zagen financieel risico
te nemen. Want zij hadden een ogen
schijnlijk onuitvoerbaar plan voor
ogen: een eigen maatschappij voor
vrachtvervoer. Op de eerste vergade
ring werden spijkers met koppen ge
slagen.
Men besloot een scheepvaart
maatschappij te stichten, die de
naam Nederlandse Stoomboot
Maatschappij zou krijgen. Latei
kreeg de Vennootschap het predi
kaat Koninklijk. De initialen K.
N.S.M. zijn thans aan verschepers
over de gehele wereld een begrip
geworden.
Ondine
De verwarde oorlogstoestand maak
te het de scheepvaartdirectie niet
mogelijk een schip te laten bouwen.
Over aankoop viel ook niet te den
ken. want de meeste scheepswerven
bouwden alleen maar voor de oor
logsvloot. Een van de K.N.S.M.-he-
ren ging een kijkje in Engeland ne
men en slaagden erin een geschikt
vaartuig te vinden. Het schip heette
Nina, maar in Amsterdam gaf men
het de naam Ondine, ontleend aan de
Griekse mythologie. Van dat ogen
blik af zoekt de K.N.S.M. voor elk
nieuw schip in de oude Griekse ver
balen naar een passende naam. Alle
goden en half-godcn. helden uit de
Trojaanse oorlog en legendarische
krijgers van Griekenland zijn ver
noemd.
Men is daar maar één keer afgewe
ken. Omstreeks de eeuwwisseling
wilde men onze grote Rembrandt
eren door een schip zijn naam te ge
ven. Het trof wat ongelukkig dat de
boot, nog maar nauwelijks buiten de
pieren, geweldig begon te slingeren.
Zeeziekte was een veel voorkomend
euvel van de Rembrandt-bemauning.
Maar de scheepslui hadden al gauw
een passende naam voor hun vaar
tuig. „De dronken schilder" werd
racer beken dan de Rembrandt.
Maar, om nog even aan boord van
de Ondine terug te gaan: het was
een keurig scheepje van driehonderd
ton en met een diepgang van slechts
elf voet. Het werd met stoom voort
bewogen en was uitgerust met zeilen
voor het geval de machine uitviel.
Er was "voor dertig personen passa
giersaccommodatie aan boord en dat
maakte een tocht met de Ondine bij
zonder aantrekkelijk.
0 Dc president van Nicaragua. Luis So-
nioza, heeft de noodtoestand opgeheven-
Deze werd ingesteld nadat revolutionairen
vorig jaar november aanvallen hadden ge
daan op Diriambo en Jinotepe. Waar
nemers menen dat de noodtoestand is op
geheven om personen die sind3 de op
stand werden gevangen gehouden voor
burgelijke rcchtbanden te kunnen be
rechten.
Zes schepen
De ondernemende directie liet nieu
we schepen bouwen en tegen liet
eind van het tweede K.N.S.M.-jaar
had men al zes schepen. Daarna was
een verbazingwekkende groei
merkbaar. De gunstige ligging van
de Nederlandse havens maakte de
concurentie met buitenlandse maat
schappijen gemakkelijker. In 1880
waren er vierentwintig schepen. De
maatschappij beleefde een tijdperk
van grote bloei. Na de eeuwwisseling
ging het nog steeds beter. Grotere,
snellere en machtiger schepen verlie
ten de werven. In 1912 ging men een
fusie aan met de Koninklijke West
Indische Maildienst, waardoor aan de
behoefte om goederen op doorcon-
nossement te verschepen, kon worden
voldaan. De toegenomen bedrijvig
heid weerspiegelde zich in het aantal
reizen; in 1900: 279, in 1905: 301, in
1913: 460. De eerste wereldoorlog be
zorgde de maatschappij veel narig
heid. De Titan en de Flora kwamen
even in het wereldnieuws, door
dat de bemanning in 1914 vele ma
trozen redde van dc door de Duitsers
getorpedeerde Britse oorlogsschepen
Cressy, Aboukir en Hogue.
De aanvankelijke opgang na de
Vrede van Versailles werd in de
beruchte crisisjaren voor een
groot deel ongedaan gemaakt.
Ten koste van grote finaneiële
offers werden de diensten niet ge
staakt. maar de N.V. verloor een
aanzienlijk deel van het bedrijfs
kapitaal. Men bleef ondanks dc
Memoires van Eichmann
in Poolse handen
Het Poolse blad „Polityka" schrijft
dat) de memoires van Èicliniann die
door de vroegere Nederlandse jour
nalist Willem Sassen aan liet Am. -i-
lcaanse blad „Life" zijn verkocht, in
Pools bezit zijn.
Zij omvatten 1258 getypte pagina's
en enkele pagina's in handschrift die
door de directeur van het criminolo
gisch instituut te Warschau op hun
echtheid zijn onderzocht.
Volgens het blad waren de memoires
nog vijf maanden geleden in bezit
van frau Vera Eichmann, in Argen
tinië. Het is niet bekend hoe dc Pool
se autoriteiten het origineel in han
den hebben gekregen, maar het blad
laat doorschemeren dat de secretaris
van Eichmann. een Pool van origine,
in deze zaak betrokken is.
„Van onderen"
De band tussen Zeeland en de
K.N.S.M. is waarom ï.iet er-
kend niet zo hecht. Daarvoor
H leeft men te ver van elkaar.
Maar de directie heeft wel een
leuke herinnering aan één van
M de Zeeuwse jongens, die de zee-
vaarlschool in Amsterdam be
ll zocht. Voor zijn praktijkoplei-
ding moest bij eens in de mast
van een K.N.S.M.-schip klim-
men en de top verven. Door zijn
.hoog debuut" was hij blijkbaar p
zo zenuwachtig dat de kwast j
hem uil de vingers schoot. Een
der K.N.S M.-heren nam een i
kijkje bij het werk van de toe- I
H komstigé zeelui en kreeg de I
kwast vol verf precies op zijn j
f§ hoed. Toen de adspirant-zee-
man later beneden zwam, kreeg I
hij de wind van voren. „Je had j
H nog voldoende tijd om ..van on-
deren" te roepen", zei het K.N.
jH S.M.-staflid. De jongen, die deze
opmerking bad verwacht, zei:
„Glad niet. Want U had heslist
naar boven gekeken en de
kwast had U dan precies in i
uw(ander woord voor
H gezicht) gehad".
'Illllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllillillllllllllllllllllllllllllllllllll
recessies doorwerken. En niet
succes. In 1939 keerde het getij.
De tweede wereldoorlog overtrof de
crisisjaren echter in tegenslag en
rampspoed. De scheepsruinite werd
van 286.000 ton gereduceerd tot
112.000. Dc havens werden vernield.
geweldige opslagruimten vervielen
en 'velen verloren het leven. Maar,
zoals gezegd, de vrede bood de maat
schappij gelegenheid voor uitbouw.
De Amsterdamse haven kreeg het
moeilijk door het verlies van onze
bezittingen in de oost.
De N.N.S.M. versaagde niet. Nog al
tijd varen op de wereldzeeën dc
schepen van de maatschappij als een
bewijs van Nederlandse onderne
mingsgeest en Nederlands zeeman
schap.
Victor Terry ter
dood gebracht
Donderdag is in de Londense
Wandsworth gevangenis het dood
vonnis doör ophanging voltrokken j
aan de 20-jarige Victor John Terry,
veroordeeld wegens een in maart op j
de 61-jarige bankbediende John Pull
gepleegde moord.
Terry, die tijdens zijn proces heeft j
beweerd dat hij de reïncarnatie was
van de Amerikaanse gangster wijlen
„Legs" Diamond, werd terechtge
steld zonder dat buiten de gevange
nis de gebruikelijke betoging werd
gehouden. Wel stond er mevrouw
Kathcrine Hargreaves met haar vier
jaar oude zoon Leslie. „Ik ga altijd
met de kinderen naar terechtstellin
gen kijken", zei ze, „ze stellen vra
gen en weten dan dat ze nooit
kwaad moeten doen willen ze een
soortgelijk lot ontlopen". Mevrouw
Hargreaves had ook haar zes jaar
oude andere zoontje Francis mee
willen brengen, „'maar het kind
sliep."
Terry's medeplichtigen, Philip
Tucket. 17. en Alan George Hosier.
20, zijn tot gevangenisstraffen ver
oordeeld.
DE JONGSTE ITALIAANSE OPERA-REL
Woedend naar Londen na
conflict met dirigent
Mocht Rome de primeur van een
opera-rel hebben gehad, liet is niet
de enige stad gebleven waar een
prima-donna wegliep van een gala
voorstelling. In Venetië is thans de
desertie van de Australische so
praan Joan Sutherland, die als dc
opvolgster van Maria Callas ge
doodverfd is, het gesprek van de
dag.
Enkele uren voor de galavoorstelling
van Bellini's „La Sonnambula" in
het operahuis La Fenice. pakte
Joan Sutherland haar koffers,
mompelde woedend enkele Engelse
woorden, die helaas niet door de
Italianen werden verstaan, „van
wege haar Australisch accent",
zoals de directie van La Fenice
JUNI GEMIDDELD HET ZONNIGST
IN JULI
Bouw van Coentunnel
is aanbesteed
Onder grote belangstelling is gister
morgen iu Utrecht de Coentunnel
door de directie sluizen en struwen
van rijkswaterstaat aanbesteed. Het
project werd in drie percelen ver
deeld. Perceel A omvatte liet malton
van de. noordelijke afrit en de aan
leg van liet bouwdolc op de noorde
lijke oever van liet Noordzeekanaal,
perceel II liad betrekking op dc
bouw van de zuidelijke afrit en per
ceel C het baggeren van de sleur,
waarin de tunnelstukken worden ge
plaatst.
De laagste inschrijver voor het gehe
le project was do aannemingsmaat-
schappij voorheen Hillen en Roosen
uit Amsterdam met een bedrag van
f 20.342.000. Hoogste inschrijver was
do aanncmingsmaatschappij voor
heen de Fa. Boersma uit Den Haag
met een prijs van f 21.644.000.
Ook bij de afzonderlijke inschrijving
voor de percelen A en B was de aan-
aannemingsniaatscliappij Hillen en
Roosen dc laagste inschrijver met
bedragen van respectievelijk
f 11.276.000 en f 6.820.000. Voor de
combinatie van de percelen A en B
was deze maatschappij eveneens de
laagste inschrijver met een prjjs van
f 18750.000.
Rijkswaterstaat had het gehele pro
ject begroot op ongeveer f 20.000.000.
De totale kosten van de aanleg van
de tuimel worden geraamd op circa
f 45.000.000. Gunning werd aange
houden.
Stabiel weer in juli:
het natst in augustus
(Van onze weerkundige medewerker)
Weinig verrassend maar wel betrouw
baar zou het vakantieweer in ons land
zijn wanneer het zieli precies aan een
gemiddelde hield. Wij zouden dan
reeds nu al met grote zekerheid kun
nen aankondigen dat juni de droogste
en zonnigste, juli de warmste en
augustus de meest onstabiele zomer
maand zal gaan worden.
Elke zomer heelt zijii eigen aangena
me en onaangename perioden en als
vakantieganger is het nu juist de
kunst om je vakantie zo uit te kienen
dat men juist van zo'n zomerse perio
de profiteert. Een kunst is dit niet
maar louter geluk, elk jaar opnieuw.
Wel is het zo dat wanneer men bv.
tien jaar achtereen zijn vakantie
neemt in de tweede week van juni
men, althans in ons land, minder re
gen zal krijgen dan in de laatste week
van juli.
Een heel enkele keer komt er een zo
mer voor waarin het er niets toe doet
wanneer men vakantie heeft, want
dan is het, zoals in 1959, van half mei
tot eind september fraai zomerweer.
Vaak ook dat er in het geheel hoog
stens een of twee weken van goed zo
merweer sprake is en de overige da
gen koel en regenachtig blijven. Dit
laatste beeld zullen velen zich nog van
verleden jaar herinneren toen er na
26 juni nauwelijks van zomerweer
sprake meer is geweest.
VAKANTIE IN JUNI
Doordat in juni"de scholen nog geen
vakantie hebben, is juni niet ae top-
niaand. Toch wordt er in juni al heel
wat meer vakantie genomen dan vroe
ger. Eensdeels het gevolg van een
spreiding maar ook doordat het in
vele vakantiecentra dan nog minder
druk is terwijl velen uit ervaring kun
nen beamen dat het weer vaak hcüs
niet minder is dan in juli of augustus.
De zomermaand juni geeft gemiddeld
het grootste aantal uren zonneschijn
(in De Bilt 215 uren). Vaak nog dat
de wind west lot noord is waardoor
een verblijf aan het strand in de voor
zomer vaak minder prettig is dan in
de tweede helft van de zomer. Wel
valt daar dan minder regen maar het
zeewater heeft nog enige tijd nodig
om op temperatuur te komen. De zee
watertemperatuur bedraagt begin juni
meestal omstreeks 14 graden. In bet
meer bosrijke binnenland is een va
kantie in 'de gemiddeld wat minder
warme junimaand vaak heerlijker
dan in de hoogzomer.
In .juli beginnen de vakanties eerst
goed los te komen om zo tijdens de
bouwvakvakantie een hoogtepunt te
bereiken. In de vakantiecentra is de
drukte enorm en bij hete dagen zijn
er langs grote delen van ons strand
dan alleen nog.... staanplaatsen.
Juli is gemiddeld de warmste maand.
Het kan vrij stabiel zijn met veel zon
en zomerse dagen, doch af en toe is
juli ook een uitgesproken regenmaand
met heel weinig mooie dagen. Ook
hier weer... „je moet geluk hebben".
Het aantal omveersdagen in het bin
nenland is in juli het grootst.
IN AUGUSTUS
Vroeger meende men. toen de vakan
ties nog maar nauwelijks waren in
gevoerd, dat augustus de vakantie
maand was, maar daar zijn in de loop
van de jaren velen reeds op terugge
komen. Zeker, het lukt soms. Vooral
de eerste helft geeft nog wel eens
warme en mooie zomerdagen maar de
tweede helft van augustus staat be
kend als het meest regenrijke deel
van de hele zomer. Velen die vrij zijn
in de keuze van hun vakantie, geven
dan ook de voorkeur aan begin sep
tember boven eind augustus. Vooral
aan het strand is het in deze periode,
nu het zeewater meestal tot 17 a .18
graden is gestegen, aangenamer. Ook
de kille noordelijke winden die Lot
diep in juni nog wel voorkomen, zijn
in augustus hoogst zeldzaam.
In het kort komt het hierop neer, dat
alle drie zomermaanden voor de va
kantie hun eigen voor- en nadelen
hebben. Maar laten wij wel van de
ouderwetse gedachte afstappen, voor
al zij die vrije keuze hebben, dat men
per se tussen half juli en half augus
tus vakantie moet nemen in ons land.
Geef ons de rustige juni of begin sep
tember maar.
f het later uitdrukte, cn nam het
vliegtuig naar Londen,
i Zij werd inderhaast vervangen door
I de Italiaanse sopraan Elvina Ra-
1 niella.
De directie van de opera legde een
lange verklaring af waarin werd
gezegd, dat de Australische haar
contract had verbroken wegens
een „ontoelaatbaar argument niet
de dirigent".
Volgens de iredetie had de zangeres
naar geduld verloren toen dirigent
Nello Santi tijdens de repetities
een sneller tempo aangaf dan haar
stem kon volgen.
Het eerste incident had zich dinsdag
morgen voorgedaan toen tijdens
een repetitie, tegen het einde van
de eerste acte. de sopraan de aria
„Non e' questo. ingrato core"
moest gaan inzetten.
„Het was op dit punt", aldus het
communiqué van de directie, „dat
de sopraan de eerste tekenen van
ongeduld vertoonde en verzocht de
tempi langzamer te spelen dan
dirigent, maestro Nello Santi aan
gaf".
Santi „gaf geen gehoor aan haar ver
zoek. daar hij van mening was
dat de artistieke interpretatie niet
door de zangeres behoorde te wor
den veranderd. Er had een leven
dige uitwisseling van meningen
plaats en dat was het einde van
alles".
Tijdens de generale repetitie dinsdag
avond gebeurde het tweede inci
dent. „La Sutherland was begon
nen te zingen toen de tonen lang
zaam in haar keel stierven zodra
zij, merkte dat maestro Santi, zo
als een paar uur tevoren, het tem
po te snel voor haar aangaf vol
gens een artistieke interpretatie
van het stuk die zeker volkomen
correct was maar haar niet in de
smaak viel", aldus het communi
qué.
0 Tijdens een receptie in de Moskee in
Parijs, ter gelegenheid van de Islamiti
sche feestdag Aid el Kebir, loste een on
bekend gebleven dader een schot in de
richting van de moefti van de moskee.
De moefti bleef ongedeerd, doch een ser
veerder werd licht gewond.
0 In Bogota heeft een 33-jarige vrouw
liet leven geschonken aan een vierling
drie jongens cn een meisje. De vrouw,
wier man haar eind vorig jaar heeft ver
laten. heeft reeds drie kinderen van acht
tot twee jaar.
„Woedend verliet, zij het toneel, begaf
zich naar haar kleedkamer, gooide
haar kostuum op een stoel, kleedde
zich en ging in een nabijgelegen
trattoria wat eten".
Woensdag zond de directie haar een
brief om haar aan Iiaar contract
te herinneren en om haar er on tc
wijzen dat dc verantwoordelijkheid
en de gevolgen van een eventuele
breuk voor haar zouden zijn.
De brief van de oneradrrectie werd
niet beantwoord. Uit nadere in-
lichtingen bleek, dat Joan Suther
land naar Londen was vertrokken.
Korf geding in
schrootaffaire
(Van onze Haagse redactie)
Dc Haagse schroothandelaar L.
Worms heeft tegen de Haagse advo
caat mr. W. D. van der Kuil een kort
geding aangespannen bij dc president
van de Haagse rechtbank. Het blijkt
nu dat deze advocaat het „comité Dc
Groot", dat de geruchtmakende
schrootaffaires in onderzoek heeft ge
nomen, bepaalde vertrouwelijke mede
delingen heeft gedaan, die voor de
heer Worms weer aanleiding zijn ge
weest om de minister van economi
sche zaken een telegram te sturen,
dat de heer D. P. Spierenburg, vice-
voorzitter van de hoge autoriteit van
de E.G.K.S., in de na-oorlogse jaren
als directeur van het rijksbureau voor
metalen op het kantoor van een
bumphandelaar gelden zou hebben
aangenomen in ruil voor een vergun
ning voor verkoop van goederen naar
landen achter hef ijzeren gordijn.
0 Volgens het Braziliaanse radiostation
Globo heeft de politie van Brasilia een
Zuidslaaf aangehouden die een aanslag
op president Tito wilde organiseren. Het
Zuidslavische staatshoofd zal over enige
lijd een officieel bezoek aan Brazilië
brengen. De man zou gedurende de oor
log tot de Oestadji hebben behoord, een
beweging die met de Duitsers collaboreer
de.
