„Heilige DaacP-fantasten horen
gevangenisstraf tegen zich eisen
klankbord
vand
Kleuter na 8 uur uit
diepe schacht gered
Incidenten tijdens
proces te Jeruzalem
aag
VRIJDAG 26 MEI 1961
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
i
Operettesfeer strekte zich
zelfs tot rechtszaal uit
(Van onze speciale verslaggever).
Eén jaar gevangenisstraf met aftrek voor de 42-jarige Machiel
J. J. Volraat en twee jaar en drie maanden met aftrek voor de
40-jarige Jolle Jansma eiste de officier van justitie, mr. J. F.
Hartsuiker, gistermiddag laat in de geruchtmakende Heilige
Daad-zaak. Zeven uur lang heeft de hoofdstedelijke rechtbank
gepresideerd door mr. J. Heintz, zich deze dag met dit miljoenen
sprookje beziggehouden.
Na het boeiende requisitoir van mr.
Hartsuiker, dat in vele opzichten deed
denken aan een prachtig libretto voor
een operette, kwamen de raadslieden
van de verdachten vanwege het late
uur, niet meer aan het woord. Hun
pleidooien werden uitgesteld tot van
morgen. Vele uren besteedde de recht
bank in de middag aan het horen van
de verdachten, wie oplichting, poging
tot oplichting en verduistering ten
laste was gelegd.
Niet zelden leidden de verhalen tot
zo'n lachwekkende situatie, dat on
mogelijk de strakke ernst in de recht
zaal gehandhaafd kon blijven. Zelfs
de president ontkwam er niet aan om
af en toe in de lach te schieten.
Verhaal
„Ik ben directeur van de N.V. Socra
tes, die op Majorca gronden heeft ge
kocht voor een bungalowpark waar
van mijn vader de beheerder zal wor
den. Het is allemaal kerkelijke grond,
zodat er toestemming voor nodig is
van de paus. Ik heb er zijne heiligheid
al enige malen voor bezocht. Deze wil
het gehele St. Petrus-penningfonds er
voor ter beschikking stellen. De ker
kelijke autoriteiten willen dit fonds
niet aan particulieren geven, maar al
leen aan een organisatie. Deze is er
nu. Het is de interkerkelijke sociaal-
culturele wereldorganisatie De Heilige
Daad. Ik ben er ambassadeur van. Er
moeten nu gelden van particulieren
komen, zolang de organisatie nog
geen zetel heeft. Daarom zou ik graag
van U 125.000,of 25.000,— ont
vangen. Met behoorlijke rente krijgt
U het terug".
Met dit operette-achtige verhaal
heeft de 40-jarige Amsterdammer
Jolle Jansma voormalig pen-
sïonho.uder-souvenirwinkelier er
oberkelner op 29 september
1960 duizend gulden losgekregen
van een kennis van zijn vader, de
heer L. B. YV'ichmann uit Glaner-
brag voor de „diplomatiek erken
de" schertsorganisatie De Heilige
Daad.
Verdachte Volraat genoot kennelijk
van het verhaal, en keerde zich nu en
dan glimlachend en met zekere triomf
naar de publieke tribune om de pret
van de toehoorders met zekere ge
noegdoening en als een soort held te
incasseren. Ook Jolle Jansma deelde
nu en dan in de vrolijkheid, maar niet
aldoor, omdat hij kennelijk te goed
voorvoelde dat de rol die hij in deze
oplichtingszaak gespeeld had voor
hem verdergaande consequenties had
dan voor zijn ambassadeur-in-het-
kwaad, Machiel Volraat.
Den Besten
Dankbaar maakten beide verdach
ten gebruik van de mededelingen
van Socrates-directeur Den Besten
in de morgenuren, dat de Israëliër
Joel met zoveel nadruk telkens te
kennen had gegeven volledig ver
trouwen te hebben in de bovenker-
kelijke en bovenstatelijke organi
satie „De Heilige Daad" met zijn
schertsprcsident, de Duitser A. D.
Dreiss. Ook zij hadden deze figuur
op de achtergrond volledig ver
trouwd.
„Ja, achteraf edelachtbare, is me wel
duidelijk geworden dat we bij de neus
genomen zijn", verklaarde Jolle Jans
ma met veel pahtos.
„Maar in die tijd, nee, is het
zelfs niet in me opgekomen dat
de heer Dreiss een aartszwendelaar
zou kunnen zijn. De prachtige papie
ren die hij toonde met de bisschoppe
lijke lakzegels en schitterende orna
menten waren volgens mij echt".
ten. Zelf heb ik de heer Dreiss eni
ge keren per auto naar het Vati-
caan gebracht. Ik heb hem de eer
ste Zwitserse wacht zien passeren
en de tweede Zwitserse wacht, die
zich veel moeilijker laat passeren.
En uren bleef hij in de ingewanden
van het Vaticaan. Eén keer heb ik
me zelfs verdekt opgesteld om te
zien of hij niet snel terugkeerde.
President: wat hebt U zelf gedaan
voor de concretisering van de Heilige
Daad ideëen?
Verdachte J. het geld bij elkaar bren
gen ervoor. Voor- de oprichting was
geld, veel geld nódig. Het was niet
zo maar een sportvereniging, maar
een wereldorganisatie.
Rap van tong
En zo gaat de heer Jansma rap van
tong verder om bijzonder slim zijn
domheid te laten blijken. In dit
opzicht doet de heer Volraat niet
voor hem onder overigens. Maar
meer nog clan Jansma krijgt hij
cle lachers o zijn hand, wanneei-
hij laat horen hoe de heer Dreiss
hem op zeker ogenblik zelfs had
verzekerd van de bisschop van
Mainz gehoord te hebben hoe de
paus in een nachtelijk telefoonge
sprek met de bisschop nadrukke
lijk had gevraagd of de heer Vol
raat tevreden was. of dat hij nog
meer miljoenen zou kunnen gebrui
ken dan die welke hem al vooi
zijn zegenrijk vredeswerk in hel
vooruitzicht waren gesteld.
In zijn requisitoir stelde de officiei
van justitie, dat in het brein van een
Duitse monteur (Dreiss), een make
laar in Horeca-bedrijven (Jansma) en
een handelaar in N.V.'s (Volraat) de
het idee is opgekomen de mensheid
min of meer te verheffen. Uit afschuw
voor de misdaad zijn ze begonnen een
misdrijf te begaan. Hun oprechte .be
wogenheid voor het levenslot van de
mensheid heeft er alleen toe geleid dat
ze grote stukken grond in Majorca
in hun bezit kregen, anderhalf jaar in
hotels in Europa hebben geleefd op
kosten van anderen, zonder dat er één
serieuze bespreking is geweest.
Triest
De meest trieste getuigenis in deze
hele affaire was die van de invalide
51-jarige verkoper J, Hagendoorn, die
eerst 28 duizend gulden en later nog
eens achtduizend gulden van zijn
zwager aan de heer Jansma ter hand
gesteld had om te laten beleggen in
Horeca-bedrijven die tien procent ren
te plus winstaandeel zouden Opleveren.
Het geld «'as overgespaard als appel
tje voor de dorst voor een invalide
dochter.
„De ooms hebben me er uitgehaald"
Angstig avontuur
Prof. dr. J. Waterink heeft wegens
het bereiken van de 10-jarige leef
tijd zijn ambt als hoogleraar aan
de vrije universiteit neergelegd. Don
derdag heeft de hoogleraar in het
Woestduincentrinn in Amsterdam
zijn afscheidscollege gehouden. Prins
Benihard kwam de scheidende pro
fessor de hand drukken.
in Frankfort
Meer dan 250 man van de Duit
se politie, de brandweer en een
eenheid van de Amerikaanse
genie, zijn er gistermorgen om
drie minuten over half vier in
geslaagd na acht uur graven,
de driejarige Wolfgang Muth
te redden, die te Frankfort in
een zeer nauwe schacht was ge
vallen.
Om zeven uur woensdagavond was
Wolfgang-, de zoon van een bus
chauffeur, in een gat gevallen, dat
op een bouwterrein was geboord om
bodemdemonstraties te vergaren.
Het jongetje was op een diepte van
ongeveer 6 meter in de 30 cm brede
schacht vast blijven zitten.
Terwijl naast het gat een tweede
gegraven werd met een dragline, om
op deze wijze ,via een horizontaal te
graven gat bij de jongen te komen,
troostten Wolfgangs ouders hun
zoontje. „Wolfgang, ze komen je
bevrijden, heb geduld", smeekte Ma
ria Muth.
De eerste poging met de dragline
mislukte, omdat de dragline
maar tot een diepte van 3.50 m
kon komen.
Een speciale dragline van het
Amerikaanse leger begon nu te
graven. Langzaam en voorzich
tig werd het gat groter ge-
Naar Vaticaan
President: hebt U de echtheid er
van wel eens nagegaan
Verdachte: nee. dat leek me over
bodig.
President: hebt U de heer Dreiss
nooit gewantrouwd?
Verdachte J.: vanzelfsprekend wel,
maar dat wantrouwen gold alleen
zijn persoon, niet de organisatie,
die ik in het geheim gesteund
dacht door de kerkelijke autoritei-
ROKER EN NIET-ROKER. In liet
gisteren uitgekomen nummer van
„Family Doctor", het vakblad van de
Britse huisartsen, heeft prof. H. J.
Eysenck van de psychiatrische fa
culteit van de Londense universiteit,
géschreven, dat rokers gemakkelij
ker drinken, trouwen, scheiden, gok
ken en 'dé moed laten zakken dan
met-rokers.
Rokers zijn over liet algemeen emo-
tioneler, neurotischer, gehaaster en
meer geneigd tot bezorgdheid", al
dus prof. Eysenck, „en ze moeten
ook vaker naar een ziekenhuis".
Volgens Eysenck zijn rokers veelal
de extroverten van de maatschap
pij. „Zij zijn gezelliger, houden van
feestjes, weten goed voedsel, een
borrel en de goede dingen des levens
in het algemeen, op hun waarde te
schatten. Zij zijn wat nonchalant en
niet gewend tb kijken alvorens te
springen en vinden het maar moei
lijk elke dag weer in het gareel te
moeten lopen", aldus prof. Eysenck.
NAZI'S IN V.S.
DE CEL IN
De bloem van de Amerikaanse
Nazi-partij, namelijk „Fülirer"
George Lincoln Rockwell en ne
gen „stormers", zit opgesloten
in de gevangenis van New Or
leans.
Woensdagavond was het tiental in
zijn „haat-bus" naar New Orleans
gekomen om de première van de film
„Exodus" te verstoren. In hun kha-
ki-pakjes, met leren koppelriemen en
de armband met het hakenkruis er
op, vertoonden Rockwell en zijn lot
genoten zich bij de bioscoop. Zij
droegen borden met teksten als
„Exodus is geschreven door een com
munistische jood", en „Amerika voor
blanken, Afrika voor de zwarten,
gaskamers voor de verraders".
In het autobusje bleek een knipmes
te liggen, alsmede een echt uitziend
klapperpistool, wat uniformen en het
boek „Spartakus".
Met opzienbarend tiental had nog
geen tien passen kunnen zetten toen
de politie opdaagde en de stakkerds
in een arrestantenwagen stopte.
Rockwell en zijn makkers komen uit
Arlington, de plaats in de staat Vir
ginia waar Amerika zijn leden uit
de wereldoorlogen begraven heeft.
Emigrant in Canada
omgekomen
De heer P. Heybloem, oud-hoboist van
de luchtmachtkapel in Nijmegen, is
in Canada, naar welk land hij' enige
tijd geleden was geëmigreerd, bij een
auto-ongeluk om het leven gekomen.
maakt. Te' middernacht begon
Wolfgang te klagen over de kou.
Er ontstond gebrek aan zuurstof.
Extra zuurstof
Een plastic slang werd in het gat
neergelaten om de jongen extra
zuurstof te geven, terwijl men war-
me lucht in het gat pompte en een
infra-rode radiator bij de opening
inétalleerde.
Een spons, in vocht gedrenkt liet
men ook zakken.
Volgens doktoren maakte Wolfgang
het toen betrekkelijk goed cn „ge
droeg hij zich buitengewoon rede
lijk".
Na middernacht stuitte de dragline
op de rotsbodem en moest men ver
der gebruik maken van luchtdruk-
boren.
„Nu slapen
Om 3.33 uur kwam Wolfgang onge
deerd uit liet gat te voorschijn. Hij
werd onmiddellijk per ziekenauto
naar het St. Markus ziekenhuis
overgebracht voor een algeheel on
derzoek. Terwijl hij naar de zieken
auto werd overgebracht zei Wolf
gang: „De ooms hebben me er uit
gehaald. Als ik thuis kom wil ik
slapen".
Zesjarige jongen
doodgereden
Te Gerkesklooster in Friesland is de
6-jarige Jelle Kramer gistermorgen
onder de wielen van een aanhangwa
gen terecht gekomen en zo ernstig
gewond, dat hij kort na aankomst in
het ziekenhuis overleed.
Edith Piaf had
rustige nacht
na operatie
Edith' Piaf dio woensdag een operatie
heeft ondergaan te Parijs, heeft een
goede nacht gehad en was gistermor
gen koortsvrij.
De componist Charles Dumont. een
vriend van de zangeres, verklaarde
dat zij de schok van de operatie „bij
zonder goed" had doorstaan. „Wij
moeten echter nog wachten op een
officieel bericht", aldus Dumont.
Een van de redders brengt het kind,
dat voortdurend bij kennis is geble
ven. uit de benauwde diepte naar
boven. De angstige spanning is ge
weken,
„Roofdier, moordenaar"
Eichmann en
getuige werden
uitgejouwd
Tijdens de zitting van gisteren
is in het proces-Eichmann de
behandeling van de anti-joodse
maatregelen in Hongarije voort
gezet. Er deden zich twee ïnci-
Dansende admiraal
Nog maar nauwelijks veertien da
gen geleden ging het gerucht,
dat de Indonesische dictator
last van zijn hart heeft cn nu heeft
dezelfde Soekarno kans gezien eer
gisteravond in Wenen zolang achter
een te dansen, dat hij de Weense po
litiecommissaris Franz Holubec met
een kwartier sloeg. De twee heren
waren erg vrolijk geworden na een
informeel etentje. Ze hadden behoef
te aan muziek en daarom werden in
Wenen enkele muzikale jongelui bij-
eengehaald die het Indonesische
staatshoofd moesten vermaken met
dansmuziek. De commissaris van po
litie had voor het diner zijn gala-
uniform aangetrokken en dus kon
Soekarno niet achterblijven. Hij was
gekleed in een lichtblauw admi
raalsuniform en de goudgeknopte
baton, die hij als staatshoofd mag
dragen, legde hij tijdens de non-stop-
dans nimmer af. Waar Soekarno ze
ker niet met de Hermandad-bevel-
hebber heeft gedanst, hebben Ween
se schonen het diner luister bijge
zet. Het is niet zo laat geworden,
want omstreeks het eerste nachte
lijke uur reisde de Indonesische lei
der door naar Praag. Dan gaat hij
naar Boedapest, Boekarest en Mos
kou. Steden dus achter het ijzeren
gordijn, waar Soekarno zich, gezien
zijn politieke ambities, ongetwijfeld
op zijn plaats zal voelen.
-p erwijl Soekarno zich met walsen
I cn tango's bezighield, stond zijn
minister van buitenlandse zaken
journalisten te woord. Hij zei dat
de president de aanstaande confe
rentie in Kaïro van zogenaamde
neutrale landen als „erg belangrijk"
beschouwt. Soekarno is ook erg
„neutraal", maar zelf kan hij door
zijn trip achter het ijzeren gordijn
niet naar Kaïro. Soëbrandio gaat in
zijn plaats. Natuurlijk vroeg men
deze naar de verwachtingen van een
dergelijk gesprek. Die waren er wel,
zei Soebandrio, maar (heel geheim
zinnig) voegde hij eraan toe, dat
men daarover niet „te vroeg" moest
spreken. Wel zei hij, dat Indonesië
erg veel voelt voor een neutraal
Laos, dat geen verplichtingen te
genover derden heeft. Hoe dat in
werkelijkheid is, kan men in vele
landen zien die zo erg bijzonder op
„neutraliteit" zijn gesteld. Indonesië
zelf bijvoorbeeld.
Uit dat land, waar door Neder
landers van allerlei richting en
rang „iets groots werd ver
richt", blijven de berichten over na
righeid en hongersnood aanhouden.
Soekarno weet daar officieel niets
van. Hij reist de wereld rond. Danst
de ene week en heeft een hartkwaal
in de andere. Net zoals het uitkomt.
De Indonesiërs zelf gaan hem al
lerminst ter harte. Hij heeft hun zo
veel beloofd wat niet te verwezen
lijken was. dat hij waarschijnlijk is
opgehouden daar over na te denken.
In plaats van te zorgen dat de Indo
nesiërs, die hij zelf jarenlang heeft
opgehitst, weer voldoende om te le
ven hebben, danst hij in admiraals-
blauw, door een Weense salon. En
geeft zijn mening over een confe
rentie. die duidelijk het spoor van
een verkapte communistische beto-
ing met zich draagt. De reis van
ioekarno bewijst dat zijn hartkwaal
genezen is. Maar hij zal er wellicht
nooit last van hebben gehad. Dat
kan ook eigenlijk niet. Een rege
ringschef die niet naar zijn land om
ziet, heeft geeneens een hart.
SOEKARNO
...dansende admiraal...
denten voor waardoor de zit
ting een kwartier werd onder
broken. Toen de getuige Freu
diger zijn relaas deed, stond
een man uit het publiek op die
met zijn vuist zwaaide en in
het<. Hongaars de getuige ervan
beschuldigde met de Duitsers
te hebben samengewerkt
zijn eigen familie te redden. „Je
redde je eigen familie en lever
de de rest van de joden aan de
nazi's uit", riep hij. De man
werd weggevoerd.
Kort daarna stond 'n gebaarde oude
re orthodoxe "jood. met keppeltje
l kruinkapje) op het hoofd, uit het
publiek op en riep: „roofdier, moor
denaar. Er zijn nog altijd joden die
je niet hebt uitgemoord en die jouw
val zullen beleven". Ook deze man
werd de zaal uitgeleid. Hij verklaar
de later dat bij in dodenkampen 69
familieleden, onder wié zijn vrouw
en twee kinderen, had verloren.
Getuige Freudiger, die na. de
komst der Duitsers in maart 1944
een comité ter. redding van de
joden had gevormd, verklaarde
dat binnen twee maanden tachtig
procent der joden in Boedapest
was gedeporteerd. Hij had Eich
mann enkele malen ontmoet. Toen
de assistent openbare aanklager.
Bach, hem vroeg of hij beklaagde
herkende antwoordde Freudiger:
„in mijn herinnering leeft het
beeld van de Obersturmbahn-
führcr in een elegante uniform
schuin naar mij toegewend, zijn
hand rustend op zijn revolver in
de koppelriem naar me
schreeuwend uit de hoogte van
zijn Herrenras. Maar niettemin
meen ik dat hij het is". Eichmann.
bleek in zijn glazen kooi, schoof
onrustig heen en weer.
Bach had eerder verklaard dat Eich
mann. de „aarts-uitroeier", zelf in
Hongarije „het vuile werk Ie velde"
ging controleren. Tussen maart én
eind juni 1944, de vóórnaamste pe
riode der deportaties, voerden de
Duitsers ruim 437.000 joden voor
vernietiging uit Hongarije weg. al
dus een rapport van het Duitse mi
nisterie van buitenlandse zaken, aan
gehaald door Bach.
Freudiger zei nog dat de Zwitserse
diplomatieke vertegenwoordiger in
Boedapest in juni 1944 aan de Hon
gaarse dictator admiraal Horthy een
scherp ultimatum van president Een transport van 1200 ioden die on
!i0°ievlel,t. eil,!de .konino. van Zweden last- van Horthy naar hun kamp in
....wordt in Utrecht de aanbe
steding gehouden voor de bouw
van de Coentunnel, die de
Zaanstreek met de rest van
Nederland zal verbinden.
zouden worden gestaakt, legen Hon
garije zou worden opgetreden als nog
niet tegenover een ander beschaafd
land was gebeurd. De Hongaarse
jering antwoordde niet en op 2
juli voerden Engelse en Amerikaan
se vliegtuigen een aanval uit waarbij
vijfhonderd slachtoffers vielen. De
volgende dag deelde Horthy de
Zwitserse diplomaat mee dat cr van
9 juli af geen deportaties meer zou
den zijn.
Hierop volgde een verwoede woor
denstrijd tussen Horthy en Eich
mann, die erop stond dat de depor
taties doorgingen. Hij kreeg zijn zin.
overbracht. Hierin werd gezegd dat,
1 indien, de deportaties van joden niet
I Hongarije
werden do
werden teruggestuurd,
door de SS weer opgehaald.
Rechtbank kon ernst niet steeds bewaren
Het Wereldgebeuren