Eerste Kamer wenst publikatie
Nederland-Indonesië-documenten
Moord op joden in
bezet Roemenië
Frans vredesvoorstel
te Genève ingediend
f mmoRD
GEEN MENSEN
RUILEN TEGEN
TRACTORS
Aardbevingen
in Turkije en
Griekenland
WOENSDAG 24 MEI 1961
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
8
Begroting buitenlandse zaken
Alleen oppositie uit kritiek
(Van onze parlementaire redactie).
Den Haag Aan het eind van de eerste vergaderingsdag van
de Eerste Kamer over de begroting van het departement van
buitenlandse zaken voor 1961, heeft de socialistische afgevaar
digde, prof. dr. ir. W. Schermerhorn er bij minister Luns zeer
sterk op aangedrongen dat de documenten over de verhouding
NederlandIndonesië zullen worden- gepubliceerd. De argumen
ten die de minister heeft aangevoerd om deze openbaarmaking
niet tot stand te doen komen, snijden geen hout, zo betoogde
prof. Schermerhorn. De A.R.-afgevaardigde, de heer H. Algra
stond in deze, zoals hij het noemde „volkomen rechtvaardige
zaak" geheel achter prof. Schermerhorn met wie hij het overi
gens in de debatten van de Kamer vaak oneens is.
Prof. Schermerhorn betoogde dat de
generatie, die zoveel meemaakte, er
recht op heeft te weten wat er nu
precies gebeurd is. Het argument dat
er door publikatie buitenlandse ge-
Aoeliglieden geraakt zouden kunnen
worden, gaat niet aan, zo gaf hij te
kennen. Misschien zouden er Indone
sische gevoeligheden geraakt kun-
uen worden, maar wat zou dat dan
nog?
Hij meende dat er meer binnenlandse
gevoeligheden waren, van politieke
partijen en particulieren. Maar de
regering heeft niet tot taak politieke
partijen te beschermen en indien
particulieren door openbaarmaking
geraakt zouden worden, dan moet
men dit maar opvatten als een van
de harde kanten die er aan de po
litiek zitten.
Rij van tien
De eerste van tien sprekers, die
in eerste instantie hun visie op
de buitenlandse politiek gaven,
was de V.V.D.-fractievoorzitter,
mr. H. van Riel. Hij zei het niet
ultra-waarsehijnlijk meer te ach
ten dat een van beide grote we
reldmachten zich van het atoom
wapen zou bedienen. De blijven
de waarde van een nucleair ver
dedigingsapparaat trok hij der
halve in twijfel. Snelle opbouw
van de conventionele strijdmacht
zag hij als noodzakelijk.
Sprekend over de Europese politiek
merkte de heer Van Riel op, dat
zijn fractie volledig instemt met de
politieke houding jegens Frankrijk.
Met de huidige Nieuw-Guineapolïtielc
moeten we voortgaan.
De heer G. Vixseboxse (c.h.) gaf te
kennen dat de N.A.V.O. moet uit
groeien tot een organisatie die direct
zal kunnen reageren op oorlogshan
delingen als in Kongo en Laos. Aan
gezien de tijd nog niet rijp is, zijn
Europese verkiezingen nu nog niet
aan de orde. De C.I-I.-afgevaardigde
stelde zich voorts achter de hou
ding van de minister van buiten
landse zaken inzake het Europees
nationalisme van Frankrijk en Duits
land.
Geen overmacht
De laatste tijd gaan er regelma
tig stemmen op het probleem
Nieuw-Guinea los te laten. Hier-
Schrootproces tegen
staat der Nederlanden
De vereveningslcas voor schroot in
Brussel heeft een proces aangespan
nen tegen de Nederlandse staat en
een voormalige ambtenaar, de heer
v. d. G., ter terugvordering van ten
onrechte uitgekeerde verevenings
toeslagen op schroot. De arrondisse
mentsrechtbank in Den Haag heeft
gisterochtend, toen de zaak voor het
eerst voorkwam, aanhouding ervan
verleend.
Dit proces is een onderdeel van de
afwikkeling der schrootfraude. De
heer v. d. G. is een voormalige amb
tenaar van het ministerie van econo
mische zaken in Den Haag, die in
1958 werd veroordeeld tot een ge
vangenisstraf van een jaar en negen
maanden wegens het verstrekken
van valse verklaringen van z.g.n.
derde-landenschroot waaj-op door de
kas In Brussel ten onrechte toesla
gen werden uitgekeerd.
MIDDEL TEGEN KIESPIJN. Scot
land Yard is donderdag in Londen
op zoek geweest naar een achttien
jarig Zwitsers meisje, dat met kies
pijn op weg was naar de tandarts.
Rosalie Aschwanden uit Zurich, die
de Engelse taal niet machtig is, was
Der ondergrondse naar de tandarts
gegaan om een tand te laten trek
ken.
In de trein raakte zij echter haar
vrienden kwijt. De politie heeft vier
uur tevergeefs gezocht naar de jon
ge Zwitserse. Toen werd de jacht ge
slaakt. Rosalie had zelf de weg naar
huis gevonden. Zij was niet bij de
landarts geweest. De kiespijn was
wel weg. Van de zenuwen
BLONDJE. Wat precies verkeerd is
gegaan, weet de 12-jarige Linda Ap-
pleyard uit Goole (Engeland) nog
niet, maar toen zij haar gouden ha
ren wilde verven, veranderde de kleur
in hard oranje.
Toen ze met haar oranje vlechten op
school kwam, werd zij onmiddellijk
door de directrice naar huis gestuurd.
Na vijf uur wassen met water en
zeep, had heur haar nog niet de oor
spronkelijke kleur terug, maar het
harde oranje was tenminste wat ver
bleekt.
Linda was diep-teleurgesteld over
het resultaat.
..Ik zal wel altijd een blondje moeten
blijven", verzuchtte zij.
toe mogen we alleen overgaan in
dien er gesproken kan worden
van overmacht, zo betoogde ver
volgens de A.R.-afgevaardigde,
dr. W. P. Berghuis. Tevoren had
hij uitdrukkelijk gezegd, dat Ne
derland ten aanzien van Nieuw-
Guinea de politiek en morele ver
plichting heeft vast te houden aan
het huidige beleid.
Mr. Van Campen (k.v.p.) zag gaar
ne nog enige verduidelijking van het
Nederlandse standpunt inzake de
Europese politiek, waarvoor door
Nederland naar zijn mening een be
langrijke bijdrage was geleverd. Hij
toonde zich enigszins bevreesd voor
blokvorming in de N.A.V.O.
De heer Kapteyn (arb.) verweet mi
nister Luns inconsequentie in zijn
Europese politiek. Als beleidspunten
gaf hij aan: de leden van de Euro
pese executieven moeten deelnemen
aan het politiek beraad, het moet
Engeland gemakkelijk gemaakt wor
den toe te treden tot de E.E.G., een
politiek secretariaat moet zich zien
te ontwikkelen en de eenheid in de
N.A.V.O. mag niet worden geschaad.
HET PROCES-EICHMANN
Maar velen konden op het
nippertje ontsnappen
De openbare aanklager In het
proces Eiclunann in Jeruzalem
heeft gisteren gezegd dat Adolf
Eichmann tijdens de tweede
wereldoorlog met koppigheid
aanstuurde op vernietiging van
de gehele joodse gemeenschap
van Roemenië. Dat hem dit niet
geheel is gelukt, aldus de aan
klager, kwam door de bezetting-
van Roemenië door het rode le
ger in 1943.
Eichmann hoorde zoals gewoonlijk
met klaarblijkelijk gebrek aan be
langstelling 'hoe de aanklager met
gesproken en geschreven bewijzen
trachtte aan te tonen, dat hij de
drijvende kracht was geweest ach
ter het uitroeiingsprogramma dat
de nazi's voor Roemenië hadden op
gesteld.
Later in deze week zal de openbare
aanklager aan het hof een selectie
voorleggen van ruim zestig bandop
namen van materiaal dat als „de
memoires van Eichmann" is versche
nen in het Amerikaanse tijdschrift
Life in de winter van 1960.
De Israëlische procureur-generaal,
Gideon Hausner, deelde het hof
maandag mee dat Life had gewei
gerd de originele manuscripten ter
beschikking te stellen, maar dat de
Israëlische regering in het bezit
was gekomen van de bandopnamen.
Mevrouw Perle Mark, weduwe van
de vroegere opperrabijn van Czerno-
witz in Roemenië, Abraham Jakoh
Mark, in 1941 door de nazi's om het
leven gebracht, beschreef voor het
hof hoe tienduizenden joden uit
Czernowitz eerst in het getto daar
waren samengberachfc, en later wer
den overgebracht naar een gebied in
de Sowjetunie waar duizenden om
kwamen. Het vervoer geschiedde
over de rivier de Dniester.
Mevrouw Mark, een frêle, bejaarde
vrouw, zei dat kort nadat de stad
in juli 1941 in handen van de Duit
sers was gevallen, haar echtgenoot,
zijzelf en honderden andere vooraan
staande joden uit Czernowitz waren
gearresteerd, en dat de hoofdsynago
ge in brand was gestoken.
Woedende Eichmann
Documenten wezen uit dat Eichmann
„woedend" was geweest toen de Roe-
memen in 1941 achtentwintigduizend
joden over de rivier de Bug in het
door Duitsland bezette Polen hadden
gebracht, voordat de nazi's ge
reed waren om zich met hen te be
moeien. Later werden vrijwel allen
gedood, maar Eichmann beklaagde
zich erover dat de deportaties „slor
dig" waren uitgevoerd.
Eichmann had zich ook boos ge
maakt over de hulp die de Franse
I Evian vreest
luchtaanval
H Een afdeling luchtdoelartillerie M
is in stelling gebracht rondom
M de residentie van de Franse de-
legatie bij de onderhandelingen
tussen Fiansen en Algerijnen
in Evian-les-Bains. e§
Volgens een mededeling van
M een officiële Franse zegsman ez
aan United Press International i§
is deze maatregel genomen, om-
M dat men anonieme dreigemen- Éf
ten heeft ontvangen waarin
sprake was van „eën bombar-
dement" door „patriotten" die
zich verzetten tegen de vredes-
onderhandelingen met de Alge-
rijnen.
De zegsman wees erop, dat men |l
vooralsnog deze dreigementen
met een korreltje zout had aan-
gehoord, maar dat men terzelf- n
|z dertijd had besloten niets aan
het „toeval" over te laten.
lllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
handelsattaché in Boekarest aan de
joden had gegeven om hen te hel
pen ontsnappen. Hij had voorts de
arrestaties gelast van de zoon van
dr. Fiklerman, een joodse leider in
Roemenië, die hij ervan verdacht
de joden te helpen. Filderman jr. was
op het ogenblik van zijn arrestatie
in het door de Duitsers bezette Pa
rijs.
De Roemeense regering, aldus de aan
het hof overgelegde documenten, had
gevraagd om vrijlating Aan Filder
man jr. Eièhmaiins geheime politie
had geantwoord dat hij niet bereid
was de verblijfplaats van Filderman
bekend te maken, en had opdracht
de Roemenen met een kluitje in het
riet. te sturen door te zeggen dat
Filderman reeds was vrijgelaten en
teruggezonden van Berlijn naar
Frankrijk. Dr. Fiklerman woont
thans in Parijs.
Kort voordat de zitting voor de lunch
werd onderbroken, viel een vrouw
op de publieke tribune flauw. Zij was
door een duizeling bevangen als ge
volg van de benauwde atmosfeer in
de rechtszaal.
Het Wereldeebeuren
V
De Amerikaanse senator Smat-
hers heeft na een onderhoud
met president Kennedy meege
deeld dat de Amerikaanse rege
ring niet zal ingaan op het aan
bod van Fidel Castro, 1214 ge
vangen genomen leden van de
invasie-strijdmacht vrij te laten
in ruil voor 500 tractors en bull
dozers.
President Kennedy erkent dat „be
paalde humanitaire overwegingen'
bestaan. De regering zal deze kwestie,
echter in hoofdzaak overlaten aan
particuliere Amerikaanse staatsbur
gers en Cubaanse vluchtelingen, al
dus Smathers.
In Havanna hebben ongeveer vijftig
moeders van gevangenen op de trap-
Sen van het gebouw van de Ameri-
aanse ambassade gebeden en bij de
Zwitserse ambassade een verzoek
aan de Amei-ikaanse regering over
handigd. het aanbod te aanvaarden.
De Zwitserse ambassade heeft gewei
gerd het verzoek door te geven. Zoals
bekend, worden de Amerikaanse be
langen op Cuba behartigd door Zwit
serland sinds de regering Eisenhower
de diplomatieke betrekkingen heeft
verbroken.
Flatgebouw ingestort
Te Hamburg is dinsdag een vleugel
ingestoi't van een flatgebouw van vijf
verdiepingen. Drie van de bewoners
werden onder het puin bedolven, maar
konden snel door toesnellende red
dingsploegen worden gered.
De politie stelt een onderzoek in naai
de oorzaak van het gebeui-en.
DE LAOTIAANSE ONLUSTEN
Geen aansluiting bij
oost noch west
Frankrijk heelt dinsdag in Genève
twee voorstellen ingediend om de neu
traliteit van Laos te doen waarbor
gen. Volgens het eerste zou de konink
lijke regering zich moeten verbinden
geen aansluiting te zoeken b:; de gro
te machtsblokken van oost of west.
Alle deelnemers aan de conferentie
zouden van hun kant dienen te beves
tigen, dat zij de Laotiaanse neutrali
teit zouden eerbiedigen.
De plaatsvervangend leider van de
Franse delegatie, Chauvel, die de ont-
Op het hoofdkwartier van de Ame
rikaanse nazipartij vwrden voorbe
reidingen getroffen voor een haat
campagne tegen negers, joden en
communisten. Men heeft, besloten
brumhemden naar Alabama te zen
den. Fotoleden van de nazipartij
bespreken de campagne.
werpen voorlas, zei dat naar zijn me
ning, de internationale commissie van
toezicht voor het vorstendom moest
worden versterkt, om op de naleving
van het nieuwe handvest toe te zien.
Het was het eerste voorstel van net
westen na acht dagen confereren. Het
stond lijnrecht tegenover het Russi
sche voorstel, ingediend door de mi
nister van buitenlandse zaken, Gro-
myko, die het recht van veto had ge-
eist op alle operaties, die slechts ten
doel hadden de vrede, te doen weer
keren in Laos.
De westelijke en de neutrale gedele
geerden hadden dit voorstel reeds
verworpen.
Kind verongelukt
Dinsdagavond is op de Napoleonsweg
in Thorn (Limburg) het vierjarig
zoontje van de familie Gijsen door een
auto aangereden. Het kind, dat spe
lenderwijze de rijweg was opgelopen,
was op slag dood.
Dinsdagochtend zijn uit de Neder
landse vissersplaatsen de haringlog-
gers vertrokken naar de visgronden
op de Noordzee voor de jacht op de
Hollandse nieuwe. Deze foto, ge
maakt bij het visserijmonument in
IJmuiden toont het uitvaren van de
vissersboten in deze haven. Uit het
topje van de mast wordt- vrolijk naar
de wal geiouifd.
Het zuidwesten van Turkije
en de Dodecanesus hadden dins
dag een aardbeving te verduren
die haar epicentrum kennelijk
in de Aegeische Zee had. Hou
derden huizen werden vernield
en de toren van de kathedraal
van Rhodos bezweek.
In het gebied ten zuidoosten van
Athene werd de schok te 04.46 ge
voeld. Persoonlijke ongelukken wer
den niet gemeld, doch in paniek ren
den toeristen en de plaatselijke be
volking de straat op, terwijl huizen
en gebouwen bezweken. Uit Izmir in
Turkije is gemeld dat honderden
huizen werden vernield of bescha
digd te Marmaris, Ula en Mi las, aan
de zuidwestkust van Turkije.
Hulporganisaties hebben 500 tenten
naar die streek gestuurd. De seis-
mografen van de technische hoge
school te Istanboel werden door de
aardschok vernield en konden de
kracht er van niet optekenen. Ko
ning Paul van Griekenland en zijn
gezin bevonden zich aan boord van
hun jacht dat bij het eiland Rhodos
voor anker lag. Op..dat eiland be
vonden zich de hertog en de herto
gin van Gloucester. Doch een vriend
van het hertogelijk paar zei dat de
schok zelfs niet was opgemerkt dooi
de hertog.
Okapi-bruid op
weg naar Blijdorp
Gistermorgen is vanuit Bazel aan
boord van een rijnvaarder een 14
maand oud okapi stiertje vertrokken
op weg naar Rotterdam waar het
vrijdag zal aankomen. De okapi, een
zeldzaam soort giraffe met gestreep
te poten is bestemd voor de diergaar
de „Blijdorp", als bruidegom voor de
jonge Rotterdamse okapi die 18 da
gen ouder is dan haar toekomstige
gemaal. De beide jonge okapis beho
ren tot de zeven enige die buiten
afrïka in een dierentuin zijn geboren.
Het «.stiertje „Heri" wat „gelukkig"
betekent in het Kongolese dialekt
van de streek waaruit de okapis
stammen, is naar men zegt voor
25.000 Zwitserse francs aan de Rot
terdamse diergaarde verkocht, omdat
hij niet met zijn vader kon opschie
ten, die ook in de Eazelse dierentuin
verblijft.
Het okapi-wijfje in de Rotterdamse
diergaarde heet „Iluri" naar het
Kongolese oerwoud. Ituri is de doch
ter van een okapi-paar, dat in 1957
door de Belgische regering aan
„BlijdQrp" is geschonken ter gelegen
heid van het honderdjarig bestaan
van de diergaarde. De ouders heten
Diota en Mambuti en zijn afkomstig
van het vangstation, dat in Kongo
bestond, voordat het land onafhan
kelijk werd.
Nozemrelletjes
ijftig dronken jongelui van om
streeks achttien jaar zijn aan
de vooravond van Pinksteren
naar een bij Kopenhagen gelegen
camping gegaan en hebben daar op
ontaarde wijze huisgehouden. Lara-
vans werden vernield, kamperende
meisjes zijn lastig gevallen auto s
werden met stenen bekogeld en het
liep tenslotte uit op een handgemeen
met de politie. De rechtbank van
Kopenhagen stelde gistermorgen
vast dat het hier een relletje betrof
van jongens (en meisjes) die men in
ons land als nozems pleegt aan te
duiden. Dit gebeurde in Denemarken.
Ook in Engeland viel iets dergelijks
voor. Hier grepen de langharigen en
gebaarden de aankomst van een
Amerikaans oorlogsschip, de Pro
teus. aan om een relletje met de poli
tie uit te lokken, zogenaamd omdat
1 ze tegen de atoombewapening zijn.
En om wat dichter bij huis te blij-
Iven: in onze eigen Nederlandse
hoofdstad is het de dag vóór Pinkste
ren ook allerminst rustig geweest.
De kleinere jeugd vierde daar de
jaarlijkse luilak. Jongens op kleur
rijke bromfietsen, met leren vesten
en sommigen met verwarde baarden,
wierpen barricaden op voor de trams
gooiden ruiten in en mishandelden
een hoofdagent. Terwijl dus in enke
le Europese hoofdsteden hel pink
sterfeest op een dergelijke wijze
werd ingezet, ontlaadde zich in de
Amerikaanse staat Alabama een rel,
die, wanneer men deze eens heel rustig
zonder sentimentaliteiten en afstand
nemend bekijkt toch ook wel tot een
formidabele „nozemrel" is te herleiden.
Dat is al uit officiële berichten op te
maken. Men spreekt in het^nieuws
uit Alabama over ..studenten", maar
zo langzamerhand is men er wel ach
ter dat in het buitenland ook heel
jeugdige leerlingen van middelbare
scholen zich met dit predikaat sieren.
Het is daar niet alleen aan acade
miebezoekers voorbehouden.
Wat was er nu precies in Alaba
ma gebeurd? De gouverneur,
Patterson, heeft met een bevol
king te maken, die voor een deel
blank en voor een deel gekleurd is.
Het is geen gemakkelijke bevolking.
Dat bewijst de geschiedenis van deze
staat wel. Er waren in het verleden
vele onlusten. Het is misschien wel
aardig even te vermelden dat in 18t>2
het zg. „Alabama-geschil" voorviel.
Toen werd aan de bewoners van Ala
bama de clandestiene handel verbo
den met landen, die mei Amerika in
oorlog waren. Een nogal erg onaf
hankelijke staat dus. Sinds kort is
deze staat weer in het nieuws geko
men door de negerdominee Martin
Luther King, die zijn taak als zie
lenherder combineerde met zijn ac
tie tegen de blanke bevolking. De do
minee is nl. fel gekant tegen rassen
scheiding. Hij kreeg daarbij nogal
wat hulp van bepaalde blanken, die
elke vorm van onrust aanmoedigen
omdat ze ontevreden zijn over het
maatschapplijke stelsel in de Ver
enigde Stalen. Behalve deze morele
hulp, kreeg de dominee op eerste
pinksterdag steun van enkele auto
bussen vol „strijders voor de vrij
heid". Zogenaamde studenten en an
dere jongelui, zoals de persbureaus
meldden. Ontgewijfeld het slag jon
gens dat ook in Kopenhagen, Am
sterdam en Londen en overal ter we
reld op een rel is belust. Zij troffen
in Montgomery een stel blanke jonge
lui die in de komst van deze „vrij
heidsstrijders" een welkome aanlei
ding zagen de wat eentonige feestda
gen te doorbreken. Het kwam tot
een veldslag, waarbij ook ouderen
werden betrokken, die óf te goeder
trouw waren, óf probeerden de
„jeugd te begrijpen" door even zot
te doen. De pïnksterdienst van ds..
King was erg druk bezocht. Ook al
omdat het geen eigenlijke dienst
was. maar een politieke samenkomst.
Nadat de vrijheidsridders buiten
Montgomery de eerste slag hadden
verloren, trokken de jongens van de
stad naar de kerk. Er zijn berichten
dat onder die laatst on aanvankelijk
ook negerjongetjes waren, die bij
vergissing aan de „verkeerde" kant
meevochten. Het kwam ten s'.otte tot
een treffen bij de kerk. De samen
komst werd verstoord en er vielen
rake klappen.
Die vielen er later nog meer toen
Robert Kennedy, een broer van
de president en minister van
justitie, zich met de zaak ging be
moeien. Daar kwamen in Alabama
brokken van. De gouverneur had de
staat van beleg afgekondigd, maar
desondanks kwamen er ongevraagd
toch politie-agenten, gestuurd door
de beide Kennedy's. De New York
Herald Tribune (een uiterst gema
tigd blad) schrijft dat „de ongere
geldheden het gevolg waren van sto
kebranden van elders die naar Ala
bama waren gekomen om de wetten
en gewoonten te overtreden". Deze
stokebranden, zo vervolgt het blad.
kregen feitelijk nog morele hulp van
de regering. De New York Times
spreekt van een „nationale tragedie".
Andere Amerikaanse bladen verwon
derden er zich over dat „de vrijheids
ridders" zoveel bescherming van de
politie hebben gekregen.
De balans opmakend van Alabama,
kunnen we dus zeggen dat de rassen
kwestie is aangegrepen door nozems
die blijkbaar de kans kregen relle
tjes te veroorzaken, welke de gehele
wereldpers bezighouden, dat ds. King
zijn zo vurig verlangde publiciteit
kreeg en dat de familie Kennedy
waarschijnlijk weer eens een minder
juiste beslissing heeft genomen.
VER. STATEN midden-c» ZUIO-QQSTEN
