Teleurgestelde Zeeuwse predikant
keerde uit Zuid-Afrika terug...
Raad Oostburg trok besluit in,
dat nooit genomen was...
CAMERA
INRUIL
ACTIE
NIEUWBOUW KINDERZORG ZIT
„VAST" OP RIJKSGOEDKEURING
BELGISCHE JONGEDAME KENDE
VERKEERSREGELS NIET
T/< 3 JUNI
UW OUDE FOTOTOESTEL
IS 7.50, 10.-of
15,- waard!
DONDERDAG 18 MEI 1961
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
5
De pogingen van tie jonge
Zeeuwse predikant J. A. Don
(30) om in Zuid-Afrika ver
andering te brengen in de
starre rassenscheiding, die de
Nederduits Hervormde Kerk
van dit land nog altijd hand
haaft, zijn (voorlopig) tever
geefs geweest. Acht jaar lang
was deze predikant in Zuid-
Afrika. Nu is hij met
vrouw en drie kinderen te
rug in Middelburg, weliswaar
niet volkomen gedesillusio
neerd, maar toch vele illusies
armer. De belangrijkste illus-
sïe, die hij verloor, was deze:
de verwachting, dat het in
Zuid-Afrika ondanks alles
mogelijk zou zijn blank en
zwart in één kerk in dit
geval de Nederduits Her
vormde Kerk bijeen te
brengen
Reeds vervuld door deze verwach
ting trok hij in 1953 na zijn
kandidaatsexamen in Utrecht
naar Zuid-Afrika. Enkele maan
den later volgde zijn vrouw, een
geboren Middelburgse, met wie
hij reeds in Nederland was ge
trouwd, hem na. Drie kinderen
werden daar in Zuid-Afrika gebo
ren: Frans (7), Bart (6) en Ma
rijke (1). De Zuidafrikaanse
plaats Piet Retief beleefde in 1954:
éen kleine familiereünie, toen de
pas 23-jarige dominee J. A. Don
door zijn vader, ds. F. Don sr.,
daar bevestigd werd als voorgan
ger.
Gewelensslrijd
Maar vooral in Johannesburg,
,waar hij in augustus 1956 een
ambt aanvaardde, werd de starre
apartheid-in-de-kerk voor hem
een groeiend probleem, een gewe-
tensstrijd bijna. In deze plaats
werd hij voorganger van een
blanke wijkgemeente van de Ne
derduitse Hervormde Kerk met
ougeveer 800 lidmaten. „Nergens
liggen de rassenverhoudingen zo
scherp en zo complex als in Zuid-
Afrika", zegt dominee Don, „en
dat maakt oqIc de kerkelijke
apartheid in dit stadium bijkans
onoplosbaar".
Op dit moment lacht ook hij het
nog vrijwel uitgesloten, dat blank
en zwart bijvoorbeeld in één wijk
gemeente van de Nederduits Herv.
de Kerk samengaan. „En volko
men verschil in culturele achter
grond, een verschillend gevoelsle
ven, maar ook een verschil in
taal maken dit nu nog niet prak
tisch uitvoerbaar", vertelt deze
predikant, die zijn woorden zorg
vuldig wikt en weegt, omdat een
landelijk blad hem uitlatingen
over de apartheidspolitiek in de
mond heeft gelegd, die hij beslikt
niet heeft geuit.
Samen met zijn vrouto bekijkt
ds. J. A. Don een glanzend
springbolcvel, dat hij bij zijn
afscheid van zijn gemeente in
Johannesburg kreeg.
(Foto P.Z.C.)
Verontrusting
beleid van de kerk tegen te gaan,
behalve op hogere ambtelijke ker
kelijke vergaderingen". Met ande
re woorden: de predikanten, die
zich bezwaard voelden over deze,-
starre apartheid, mochten daaraan
geen uiting pieer geven.
Onafwendbaar dringt zich nu de
vraag op: lioa is de houding van
de Nederduits Hervormde Kerk
tegenover dat deel van de zwarte
bevolking, dat zich bij de kerk
aan wil sluiten? „In dat geval be
oogt de Nederduits Hervormde
Kerk de stichting van zelfstan
dige naturellenkerken om te evan
geliseren", aldus ds. Don, die
weer: met vele andere predikan
ten juist "dit ziet als een om
standigheid, die de scheiding tus
sen zwart en blank verscherpt en
die de frustratie en de haat tus
sen de rassen verergert.
Daarom wensen de predikanten,
die zich bezwaard voelen, geen
zelfstandige naturellenkerken,
maar wel zwvarte en blanke ge
meenten in één kerk. Dit zou een
belangrijk gevolg hebben: bij be
langrijke kerkelijke vergaderin
gen zouden leiders van zwarte ge
meenten met leiders van blanke
gemeenten aan één tafel moeten
zitten En dat nu is in de hui
dige situatie in de Nederduits
Hervormde Kerk ondenkbaar.
Advertentie
Kleurspoeling
Zélf doen!
Thuis gaat het vlugger, thuis
kost het minder, thuis wordt het
xnooicr als U gewoon zelf Uw
haar wast met POLYCOLOR-
Kleurshampoo l Naar verkiezing
in de eigen natuur
lijke kleur of in een
chique modetint!
Haal direct een tube
POLYCOLOR.
tintgevende
haarwassing
't Hoort
hij Uw
make-up
Grote tube f. 1.95
FINANCIËN ROND, MAAR
Ds. Skating: We hoeven er
nog niet op te rekenen
„ALLES LIGT kant en klaar.
Als er maar een rijksgoedkeu
ring' komtDat zei ds. II.
M. Strating, de voorzitter van
het bestuur van de vereniging
Kinderzorg te Middelburg,
woensdag tijdens de jaarverga
dering over de nieuwbouw van
Kinderzorg. De financiën zijn
rond, nadat voor 1961 een be
langrijk bedrag op de begroting
van het ministerie van justitie
voor de vernieuwing is opgeno
men. Maar de zaak „zit vast" op
de rijksgoedkenring. „Terwijl
het bestuur duidelijk is ge
maakt, dat we er voorlopig niet
op kunnen rekenen", verzuchtte
ds. Strating.
Hij verzekerde echter, dat het be
stuur vast van plan is om zo spoe
dig mogelijk deze belangrijkste goed
keuring te verkrijgen, want zoals de
zaken er thans voorstaan, geeft het
niets dan grote zorgen.
Bij de behandeling van het door se
cretaris ds. F. H. A. v. d. Wind sa
mengestelde jaarverslag verklaarde
ds. Strating op een vraag van ds. I.
J. van Houtc. dat Zeeland „schreeu-
wend gebrek" heeft aan een l.o.m.-
school (een school voor kinderen
met leer- en opvoedingsmoeilijkhe-
KANTONRECHTER MIDDELBURG
Ondertussen- betreurt cis. Don het,
dat in Nederland het Zuidafri
kaanse rassenprobleem vaak zo
zwart-wit geschilderd wordt. „Het
is nu eenmaal onmogelijk öm in
de praktijk in één slag tot een
gelijkheid te. komen, maar even
goed is. het wel mogelijk door
het laten varen van starre tra
ditionele opvattingen, nog stam
mend uit de vorige eeuw, gelei
delijk tot een oplossing te gera
ken", aldus deze predikant, die
graag naar Zuid-Afrika terug zal
gaan als de omstandigheden zich
in die zin wijzigen. Nu wacht hij
echter op een beroep van een Ne
derlandse gemeente.
Niettemin kon deze Zeeuwse pre
dikant zich toch niet verenigen'
met de nog altijd heersende ge-
dachtengang in de. Nederduits
Hervormde Kerk van Zuid-Afri
ka. Daarin stond hij niet alleen.
„Vier jaar geleden al was êr in
deze kerk een groep van predi
kanten, die zich bezon op de
apartheidssitutatie uit verontrus
ting over de starre vasthoudend
heid aan traditionele opvattingen
over een scheiding, vooral ook op
kerkelijk terrein", zo formuleert
ds. Don zorgvuldig zijn woorden.
Hij moet het toegeven: het meren
deel van die predikanten was bui
tenlanders als hijzelf. „Maar er
waren ook Afrikaanse predikan
ten, daar geboren en getogen bij.
voor wie ik juist liet grootste res
pect heb", zegt hij.
Een starre vasthoudendheid aan
traditionele opvattingen dus. Wel
ke zijn die traditionele opvattin
gen? „Daarvoor is het nodig te
weten", zo vertelt deze predikant,
„dat in de vijftiger jaren van de
vorige eeuw de Nederduits Her
vormde Kerk min of meer staats
kerk was. Toen stond deze kerk
tegenover een heidendom in zijn
felste, vormen en daarom was het
ook volkomen begrijpelijk, dat er
van geen gelijkstelling tegenover
hetbarbarisme sprake kon zijn".
Toen reeds werd een artikel, dat
deze gescheidenheid, of apartheid
zo men wil, onder woorden bracht,
op een synode van de kerk aan
vaard. „in de loop der jaren is
dat artikel wel veranderd, maar
niettemin handhaaft het artikel
nog altijd dit principe van de
apartheid", aldus ds. Don.
„Zelfs in de laatste tien jaar,
waarin er ook in Zuid-Afrika, zo
veel veranderde, juist ook in ver
band met do verhoudingen tussen
de rassen, veranderde er in feite
niets aan dat artikel", aldus ds.
Don, die met andere predikanten
het daarmee niet eens kon zijn.
En in maart van dit jaar was er
voor deze predikant clan ook
slechts één besluit mogelijk: Zuid-
Afrika verlaten,
Groot licht kwartier na
zonsondergang vereist
Het verkeersgebod, dat vijftien mi
nuten na zonsondergang buiten de
bebouwde kom groot licht moet wor
den gevoerd, brengt jaarlijks enkele
tientallen overtreders voor de kan
tonrechter te Middelburg. Ook op de
zitting van woensdag stonden en
kele automobilisten, die tegen deze
bepaling gezondigd hadden, voor rar.
J, Moolenburgh terecht.
Eén van hen, mej. S. M. F. H. uit
Deurne (België), dacht een goed ali
bi tè hebben, toen zij zei: „zo'n rege
ling kennen wij in België niet." Maar
de kantonrechter kon dit moeilijk
gelovèn.
„Dit zal toch wel wettelijk vastge
legd zijn", vroeg hij enigszins ver
baasd, maar de Belgische schone
schudde ontkennend van neen.
Voor de officier van justitie, mr. T.
Lebret, maakte het geen verschil:
de overtreding was gepleegd, waar
voor de eis f30 of 6 dagen luidde.
Het vonnis was tenslotte f 15.
Eenzelfde boete legde de kanton
rechter de koopman J. M. P. T. uit
Goes en de fruitteler D. M. uit Baar-
Geen uiting
Want het was tijdens deze syno
de waarin ook besloten werd
dat Zuid-Afrika uit de wereldraad
van kerken zou treden dat het
aanvechtbare artikel over de
apartheid opnieuw bevestigd
werd. Bovendien werd het besluit
genomen, dat „van geen ambts
drager meer verwacht wordt dit
EEN ONDERONSJE ACHTERAF..
Stichting van een
bejaardencentrum
SEN MERKWAARDIG voor-
itel heeft gisteravond de raad
;an Oostburg ruim een uur lang
lezig gehouden. Ogenschijnlijk
vas er niets vreemds aan dit
voorstel: intrekken van een
principe-besluit om op een wei
land aan de Kroonwijksingel
bungalows te doen bouwen.
Onthullend was echter een
nuchtere constatering van bur
gemeester J. L^ van Leeuwen,
die sedert enkele maanden eer
ste burger van deze gemeente
is. „In werkelijkheid is er geen
sprake van een principe-besluit,
dat ooit genomen zou zijn", zo
stelde hij vast, zichtbaar tot
verbazing van de raadsleden.
„Het is mij namelijk gebleken",
zo voegde hij er aan toe, „dat
dit onderwerp behandeld werd
na de raadsvergadering, in een
onderonsje achteraf"
Geenszins wilde de heer Van
Leeuwen de goecle trouw van de
raadsleden in twijfel trekken.
„Maar men kan zo'n gang van
zaken toch beslist geen goede
werkmethode noemen", gaf hij als-
zijn mening en hij voegde er aan
toe: „De laatste hamerslag was
immers reeds gevallen, publiek en
pers waren al vertrokken en de
heren, die toen nog in de raad
zaal waren, waren Weliswaar
raadsleden, maar als raad. waren
zij toch niet meer bijeen". Tegen
dit alles, had de heer Van Leeu
wen „wel enige bezwaren".
Een pikante bijzonderheid Is, dat in
enkele geschriften en in raadsdebat-
ten wel steeds gesproken werd van
een principe-besluit om de bungalows
te doen bouwen. „In de notulen van
de raadsvergadering A'an 13 januari
1960, waarin dit behandeld zou zijn, is
echter niets te vinden", zo bad burge
meester Van Leeuwen ontdekt.
Na deze woorden van de raadsvoor
zitter gloeide de herinnering aan dit
„principe-besluit" ook langzaam op
en wethouder A. P. Modde maakte
zich tot tolk van de raad, toen hij
toegaf: „Inderdaad het was meer
een informatieve bespreking, waar
bij bleek, dat de raad in grote meer
derheid voor het plan geporteerd
Scherp gekant
„Maar hoe kunnen we dan nu beslui
ten een principe-besluit, dat in feite
nooit genomen is, in te trekken",
wilde de heer A. A. van Terheijden
(ltvp) weten. „Omdat de mening van
de raad wel duidelijk was over dit
onderwerp en omdat b. en w. bij het
opnieuw in behandeling komen van
deze zaak meenden te moeten doen
als ware het wel genomen", zo re
pliceerde burgemeester Van Leeu
wen en met deze mening kon de raad
zich verzoenen.
Overigens waren vijf raadsleden
scherp gekant tegenintrekking
van dit niet bestaande principe-be
sluit. Zo hield de heer Ph. A. de
Vuyst (gemeentebelang) een plei
dooi voor bouw van zes bungalows,
waarin hij ondermeer zei: „Inder
daad hebben we al een principe-be
sluit genomen om zes bungalows te
doen bouwen". Dat was echter nog
vóór burgemeester Van Leeuwen zijn
onthulling had gedaan.
Do heer W. C. F. de Coene (k.v.
p.) was tegen intrekking, „omdat
hét weiland nu een onwelriekende
chaos met een veestal en een sta
pel rottende bieten" is. Bovendien
verwacht hij, dat bij bungalow-
bouw liet geschil tussen de ge
meente en de heer Berthou, de
grondeigenaar, dan uit de wereld
wordt geholpen. Dat geschil is er,
omdat een gedeelte van de
Kroonwijksingel op het terrein
van de heer Berthou ligt. Bij bun-
galowbouw zal hij wellicht het
hele terrein verkopen.
De heer J. Barendregt (gemeente
belang) „ik heb zelf op een be
langrijk stedebouwkundig bureau
gewerkt" meende, dat door bun-
galowbouw de wijk Finland een har
monisch geheel zou worden met de
binnenstad. Tenslotte werd het voor
stel van b. en w. met zes tegen vijf
stemmen aanvaard, waarbij behalve
de heren De Vuyst, De Coene en Ba
rendregt ook de heren Van Terheijde
en P. J. de Loos (k.v.p.) tegen
stemden.
Bejaardencentrum
Een herziening van liet. uitbreidings
plan ontmoette bij de raad verder
niet het minste bezwaar. Hierbij at
tendeerde burgemeester de raadsle
den nog op het feit, dat in de zoge
naamde Schuddebocht wel gelegen
heid zal bestaan voor bungalow-
bouw. Deze herziening voorziet ver
der in een uitbreiding van liet zie
kenhuis.
Verder zal getracht worden in dit
uitbreidingsplan ruimte te scheppen
voor een bejaardencentrum voor
West-Zeeuwsch-Vlaanderen.
„Een stichting voor dit bejaarden
centrum is reeds opgericht", zo deel
de burgemeester van Leeuwen mee.
Wellicht zal de stichtingsacte reeds
binnenkort passeren.
In deze raad kon burgemeester Van
land op, die beiden ook tegen de
„verlïchingsbepaling" hadden gezon
digd.
Spijt
Spijt als haren op zijn hoofd had de
bejaarde Vlissinger C., die een ont
moeting met een oude vriend ge
vierd bad met enkele glaasjes bier.
Bier dat niet alleen weer „best"
bleek te zijn, maar ook koppig, want
de Vlissinger werd aangehouden,
omdat hij zich in kennelijke staat op
de openbare weg bevond. De eis was
f20; het vonnis f10.
Een boete van f 35 de eis was f 50
kreeg de Vlissinger W." vail L. op
gelegd, omdat Wj bij het afslaan de
doorgang voor zich niet had vrijge
laten, waardoor een botsing ont
stond.
Voor het niet verlenen van voorrang
werden W. S. P. en P. A. S. uit St.
Laurens beboet met f 10 en f.15.
Notaris De Neeling
te Eefde overleden
Op 93-jarige leeftijd is te Eefde
overleden de heer A. de Neeling,
oud-notaris te Gorssel. De heer De
Neeling werd in Amersfoort gebo
ren. Van 1910 tot 1930 was hij nota
ris te Middelburg en sindsdien tot 1
januari 1956 te Górssel.
Advertentie j
Inlichtingen bij uw fotohandelaar
Leeuwen enkele interessante mede
delingen doen. Zo zal de marktruim-
te voor de kooplieden vergroot wor
den: er komen vijf inplaats van vier
rijen kramen, terwijl er bovendien
meer ruimte beschikbaar zal komen
voor landbouwmachines. Voorts is
het thans zover, dat de noodwonin
gen in de Gratema straat voor sloop
kunnen worden verkocht. In dit ver
band is de realisering van het toege
wezen woningbouwcontingent voor
1961 belangrijk. Voor 20 van deze te
bouwen woningen is een keus ge
maakt uit plannen van de Stichting
Studiegroep Efficiënte Woningbouw.
Bij de rondvraag kwam met name
naar voren, dat Oostburg een ni"
pend tekort heeft aan speelruim!
voor kinderen. „Hier moet iets aan
gedaan worden, maar daarbij is ook
particulier initiatief in de vorm van
een speeltuinvereniging bijvoorbeeld
nodig", nldus de burgemeester,
den). De realisering hiervan stuit ech
ter op het te kleine aantal inwoners,
dat Zeeland telt, alsmede de te lang
durige verbindingen in de provincie.
De voorzitter verzekerde evenwel,
dat deze kwestie door de bevoegde
instanties bestudeerd wordt.
Blokhut
de j
bewoners van* Kinderzorg ondi
gebruik van een bunker te Domburg
voor hun vakantie-genoegens. Nu de
bunkers opgeruimd cn vervangen
zijn door een weg, heeft Kinderzorg
deze recreatie-mogelijkheid verloren.
Het bestuur heeft gezocht naar een
mogelijkheid om de recreatie-genoe
gens voor de kinderen en het perso
neel te combineren. Deze mogelijk
heid is gevonden in het plan om een
strook grond in de duinen onder,
Zoutelande aan te kopen en daarop
een soort blokhut te bouwen, terwijl
tevens plaats is om tenten op te
zetten.
De plannen zouden volgens het be
stuur gefinancierd moeten worden
met gelden, die beschikbaar gesteld
zijn door het Nederlands comité
voor kinderpostzegels en met een le
gaat. Deze gehele zaak zou in een
aparte stichting ondergebracht moe
ten worden. Het bestuur kreeg van
dé vergadering machtiging om een
stichting op te richten, die deze ont
spanningszaken zal behartigen.
De periodiek aftredende bestuursle
den, mevrouw S. C. de Casembroot-
barones van der Feltz. mevrouw
M. W. van der Peyl-Schuilwerve. de
heer J. Adriaanse, mr. W. K. H. Die-
lernan, mr. W. F. E. baron van der
Feltz, ds. I. J. van Houte en de heer
J. C. Kram werden allen herbenoemd;
in de plaats van de aftredende be
stuursleden, mevrouw L. Hornstra-
Tichelman, ds. L. Blom, ds. A.
Breure en ds. W. Dijckmeester werd
benoemd mevrouw F. Jorritsma-
Draayer te Vlissingen, de heer J. P.
Slager te Aardenburg, ds. P. Alblas
te Scherpenisse en mr. J. Hooy te
Middelburg. Het bestuur werd uitge
breid met de voorgestelde kandidaat
mr. H. Rijpstra te Terneuzen.
Na afloop van de huishoudelijke
vergadering werd in het City-
tlicater de film „De kinderrech
ter" vertoond. De film werd inge
leid door mevrouV/ N. A. Abbas-
Roelfsema, psychologe van „Kin
derzorg". In deze film worden de
problemen van de specifieke straf
fen in het kader van de heropvoe
ding van jongeren aan de orde
gesteld. Men maakt kennis met de
opvatting van een zeer moderne
kinderrechter, die het niet gaat
om het tot elke prijs voorkomen
van de vergrijpen, maar die de
oorzaak van het onaangepaste
gedrag tracht op te sporen en te
bestrijden.
Wegverbetering in
Schoondijke en Grocde
Woensdagochtend is aan het rijks
waterstaatskantoor te Middelburg
het onder nieuw profiel brengen met
asfaltbeton van de rijbaan van rijks
weg 58 onder de gemeente Schoon
dijke tussen km 6.360 en km 9.750
en van de rijksweg door Breskens in
de gemeente Groede tussen km 1.747
en km 2.217 aanbesteed.
Van de negen aannemers, die voor
dit werk inschreven, was de firma J.
en K. T. de Oude te Biervliet met
339.500 de laagste. Voor de overige
inschrijvers werden de volgende be
dragen genoteerd; 2 aann. bedrijf M.
P. Hol ri.v. Hulst 342.200; 3 n.v. A.
v. Dijek-Petit Bergen op Zoom
346.000; 4 P. J. v. d. Sande Bres
kens 347.000; 5 aann. bedrijf v/h
B. M. v. Noordenne en Zn. n.v. Har-
dinxveld-Giessendam 349.000; 6 fa
De Ruysscher en Zn. Biervliet
349.650; 7 fa Wed. P. R. Toussaint
en Zn. Cadzand 349.689; 8 Leen-
houts aann. bedrijf Sluis 350.0000
en 9 n.v. aann. bedrijf ELK Schoon
dijke 362.000.
Zomerdienst spoorwegen
op de Zeeuwse lijn
Veerboten Vlissingen-Breskens
vijf minuten vroeger
Met ingang van zomerdienst 1961 -
28 mei a.s. wordt zoals gemeld,
de dienstregeling van de Nederlandse
Spoorvyegeiï ook op de Zeeuwse lijn
gewijzigd. Deze wijzigingen waarme
de reeds in 1960 een aanvang werd
gemaakt worden gekenmerkt door
kortere reistijden van de sneltrein-
verbindingen en verdere verbetering
van het aansluitïngssysteem.
Voor Zeeland en Zeeuwsch-Vlaande-
ren betekenen deze wijzigingen dat
de stoptreinen naar Vlissingen 8
minuten vroeger rijden, die in omge
keerde richting 10 minuten later.
(De dienstregeling van de sneltrei
nen is nagenoeg niet gewijzigd). De
veerboten Vlissingen-Breskens v.v.
varen 5 minuten vroeger dan thans,
namelijk om tien minuten vóór het
hele uur in Vlissingen en tien minu
ten voor het halve uur van Breskens.
De uurdienst Roosendaal-'s-Herto-
genbosch-Arnhem v.v., waarop van
uit Zeeland aansluiting bestaat, rijdt
niet meer elk uur naar/yan Arnhem,
doch het ene uur via 's-Hertogen-
bosch-Utrecht naar Amsterdam en
het andere uur naar Arnhem. Te
's-Hertogenbosch vindt men met deze
treinen reeds aansluiting op een uur-
dienst die, eveneens beurtelings Eind-
hoven-'s-Hertogenbosch-Nïjmegen en
Eindhoven-'s-Hertogenbosch-U"trecht-
Amsterdam rijdt.
Door belangrijke bekorting van de
overstaptijd te Dordrecht wordt de
verbinding met de stations richting
Gorinchem aanzienlijk verbeterd-
D veerboot Breskens-Vlissingen aan
komst 22.40 krijgt aansluiting op de
laatste trein Vlissingen vertrek 22.47
naar Roosendaal. Van hier kan Rot
terdam en Den Haag H-S. nog wor
den bereikt. Er moet dan wel te Roo
sendaal .worden overgestapt.
