Minister Van Aartsen zegt toe
met Zeeland rekening te houden
KLANKBORD
„Arbeiders verlaten
het bouwbedrijf"
MEER TROEPEN
NAAR ALGIERS
ZES DODEN IN HET VERKEER
DONDERDAG 4 MEI 1961
PROVINCIALB ZEBVWSE COURANT
8
REPLIEKEN EN DUPLIEKEN IN TWEEDE KAMER
Maar over de kabinetscrisis
zweeg bewindsman weer
(.Van onze parlementaire redacteur)
In een redevoering die naar het oordeel van verscheidene toehoorders do
Tweede-Kamerleden als droog zand door de vingers glipte, heeft de mi
nister van volkshuisvesting en bouwnijverheid, mr. Van Aartsen, woens
dag de maatregelen verdedigd, die hij in zijn brief aan de Kanier heeft
aangekondigd en die de verhoging van heb aantal in 1961 te subsidiëren
woningen met 2500 woningen betreft. Toen hij zijn beleid had verdedigd,
herhaalde de socialistische afgevaardigde Bommer de vraag, dio vrijwel
alle Kamerleden op de lippen lag, en die dinsdag reeds was gesteld:
..Waarom konden in december van het vorige jaar de 2500 gesubsidieer
de woningen niet aan het bouwprogram voor 1961 worden toegevoegd en
waarom kunnen ze er nu wel bij? En niet alleen die 2500 woningen maar
nog veel meer?
WvWVVNVVVVVWVVVVVVV^WVWS^VWVWvVV'^A^VW
In Utrecht heeft zich woensdagmiddag eeh ongewoon ver
keersongeval voorgedaan: een vrachtwagen, geladen met.
vloeibare kalk moest op een rotonde plotseling hard remmen
om een aanrijding te voorkomen. De vloeibare lading sloeg
over het dak van de cabine die prompt stralend wit v:erd.
evenals de straat voor de wagen. De Utrechtse brandweer
moest er met enkele stralen aan te pas komen om de ergste
rommel weg te spuiten....
Het Wereldgebeuren
Vreemde pion in
koude oorlog
De minister had er geen duidelijk
antwoord op gegeven. „We kennen
nu de situatie, zoals deze zich in de
eerste maanden van 1961 ontwikkeld
heeft", zo zei hij. Het aantal wonin
gen in de particuliere sector is in
de eerste maanden van 1961 aanzien
lijk toegenomen en eveneens het be
drag, waartoe rijksgoedkeuring voor
de bouw van woningen en andere
panden is aangevraagd. Die aanvra
gen zullen te eniger tijd moeten
worden gehonoreerd en liefst niet op
al te lange termijn.
Dat kan tot een verstoring van
het evenwicht op de bouwmarkt
leiden.
Daarom had de regering de keus
tussen de aanvaarding van een
ernstige overspanning op de bouw
markt in 1961 of beperking van
de bouwactiviteit. Aangezien was
gezegd, dat aan het aantal gesub
sidieerde woningen niet zou wor
den getorn. moest wel de particu
liere bouwbedrijvïgheid worden
beperkt, evenals trouwens de ac
tiviteit in enkele andere secto
ren van het bouwbedrijf.
Niettemin heeft de regering ernaar
gestreefd en met succes het
aantal in 1961 te bouwen gesubsi
dieerde woningen met nog eens 2500
te vermeerderen, nadat in december
1960 al een verhoging van het aan
tal met 2500 was toegezegd.
Waardoor deze vermeerdering nu wel
mogelijk is en in december van het
vorig laar niet, bleef door deze
verklaring in het duister gehuld.
Geen bezwaar
Op zichzelf had de heer Bommer geen
bezwaar tegen bouw in de vrije sec
tor, mits daarin maar huizen wor
den gebouwd, die daarin thuis beho
ren en de premiebouw er niet onder
heeft te lijden. Bij alle kritiek die de
heer Bommer op het beleid van de
minister leverde, lag hier toch een
punt van overeenstemming tussen
beiden. Minister Van Aartsen noem
de de vrije sector een substantieel
deel van de Nederlandse woningvoor
ziening.
Tegen de groei ervan kan in feite
geen bezwaar wórden gemaakt, vond
hij. We zullen moeten aanvaarden
dat er een vrije sector is die de wo
ningvoorziening verlicht. Er bestaat
alleen aanleiding om in de vrije sec
tor beperkende maatregelen te tref
fen, zo verklaardo hij, als er versto
ring op de bouwmarkt dreigt of
als de premiebouw in gevaar dreigt
te komen.
Deze uitspraak deed de liberale af
gevaardigde Schuitemaker, die dins
dag scherpe kritiek op de bewinds
man had geleverd, kennelijk goed.
Deze zaak is nu in zijn geheel an
ders voorgesteld dan uit de brief
van de minister kan worden opge
maakt, zei hij. De minister be
schouwt de vrije sector als een es
sentieel deel van het gehele woning-
bouwsysteem.
Als men zo spoedig mogelijk tot
een normale woningbouw wil ko
men. zal men volgens de heer
Schuitemaker geheel naar die
vrije sector toe moeten. We moe
ten van de tegenwoordige metho
de af en de bouwbedrijvigheid zijn
vrije loop laten. Hij informeerde
nog wat er gebeurt met alle aan
vragen in de vrije sector, aan
vragen waarop misschien al is
verkocht.
Gematigder
Veel gematigder dan een dag tevo
ren constateerde de heer Schuitema
ker nu, dat er op vele punten over-
Negen compagnieën van de re
publikeinse veiligsheidsdienst
zijn woensdag in Algiers aange
komen ter versterking van de
daar aanwezige politiemacht.
De extra troepen waren er heen ge
stuurd om een nieuwe golf van ter
reurdaden, die door de ondergrondse
verzetsorganisatie der kolonisten zou
worden voorbereid, te verijdelen.
SCHIPBREUK. Het plan van de 19-
jarige Britse student Alan Witt om
als eerste mens in een gemotoriseerde
badkuip het Kanaal over te steken
van Engeland naar Frankrijk, beeft
schipbreuk geleden. Witt werd afge
zet als perschef van de studentenver
eniging van Brighton omdat hij zon»
der toestemming van het bestuur de
pers had ingelicht over zijn reisplan-
nen.
eenstemming lussen hem en de mi
nister bestaat, maar dat er nog ver
schil van inzicht is wat de methode
in de bouwbedrijvigheid betreft.
Tegenover de bezwaren die waren
gemaakt tegen de beperking van de
scholenbouw, merkte de bewindsman
op, dat wordt gepoogd het bouwvo
lume voor het onderwijs zo goed mo
gelijk te gebruiken. Voor het we
tenschappelijk onderwijs is vijf mil
joen gekort, omdat verleden jaar het
bouwprogram ntet werd gehaald. Er
is nu hoop, dat het program wel
zal kunnen worden uitgevoerd. De
intrekking van de aan de gemeente
besturen toekomende bevoegdheid
om goedkeuring te verlenen voor
de bouw van scholen beneden een
bouwprijs van f 200.000 verklaarde
de minister als volgt.
Nu de gemeenten wat de scholen
betreft beneden de f 100.000 geen
vrijheid tot goedkeuring van de
bouwplannen meer hebben, geldt
voor de scholen precies dezelfde
regeling als voor alle andere ge
houwen beneden de f 300.000. Het
gaat om een totaal bedrag van 37
miljoen gulden. Dat was te ge
ring om een speciale contingen
tenregeling voor de gemeenten in
het leven tè roepen. Als het aan
tal leerlingen zich heeft uitgebreid
zodat een lokaal moet worden bij
gebouwd, dan zal voorrang wor
den verleend.
Ten aanzien van de verdeling van de
2500 gesubsidieerde woningen die
meer zullen worden gebouwd, zei de
minister, dat elke provincie er bij
de verdeling van het jaarlijkse wo-
ningbouwcontingcnt wel eens wat
minder gelukkig afkomt, maar dat
met Zeeland, waarom de heer v. d.
Peyl (c.h.) speciaal had gevraagd,
rekening zal worden gehouden. Er
zullen er ook bij zijn voor militai
ren de heer Van Vliet (k.v.p.)
had daarnaar geïnformeerd maar
daarover wordt nog overleg ge
pleegd.
Pendelen
Op de vraag van de heer v. d. Peyl
welke middelen hem ten dienste
staan om het onverantwoorde pen
delen van bouwvakarbeiders naar
Duitsland tegen te gaan, antwoordde
de minister, dat de lonen in Duits
land aanmerkelijk hoger liggen dan
in Nederland en dat ook de sociale
voorzieningen er thans goed zijn. Het
vendelen naar Duitsland is dus ver-
daarbaar. Hij betreurde het, doch
kon er weinig tegen doen.
Woensdag heeft het verkeer In Ne
derland weer zes doden geëist.
Op de rijksweg bij Ane in de ge
meente Gramsbergen zijn woensdag
middag twee vrachtauto's in botsing
gekomen. Op een der auto's zaten
vier arbeiders. Een van hen, de heer
M. Haaksman uit Den Ham, werd
van de wagen geslingerd en in zorg
wekkende toestand in het ziekenhuis
te Coevorden opgenomen, waar hij
aan zijn verwondingen overleed.
Omstreeks half vier gistermiddag is
de Zwolseweg te Apeldoorn de
•jarige A'. van der Meulen aange
reden door een jeep met aanhanger.
Hij werd op slag geclood. De man
stak met een transportfiets, waar
een hok op zat, plotseling de weg
over.
De 16-jarige scholier Peter van Os
is omstreeks kwart over drie te
Amsterdam onder de wielen van een
aanhangwagen terechtgekomen en
Geflankeerd door de commissaris der
koningin in Zeelandjhr. mr. A. F. C.
de Casembroot, rechtsen de heer
.4.. J. Berenpas, waarnemend burge
meester van Middelburg, luisterde
minister Marga A. M. Klompè gis
teren in het City-theater te Middel
burg naar een aantal redevoeringen.
Zij bezocht daar de provinciale dag
van de Stichting Zeeland voor Maat
schappelijk en Cultureel Werk.
(Foto P.Z.C.J
vrijwel op slag gedood. De jongen
liet zich op de fiets door de Wees-
perstraat voorttrekken met twee
vriendjes.
TREINEN
Omstreeks kwart voor vier is op een
met automatische knipperlichten be
veiligde overweg in Nleuweschoot bij
Heerenveen de 43-jarige ongehuwde
veehouder S. de Groot uit Nieuwe-
schoot door een tTein gegrepen. De
heer De Groot werd op slag gedood.
De automatische knipperlichten
werkten normaal.
De 35-jarige motorrijder W. Falka
uit Erica is tegen half zes door een
trein gegrepen en gedood. Het onge
luk gebeurde op een onbeveiligde
overweg in de spoorlijn tussen Zuid
Barge en Emraen. Er stonden enige
mensen voor de overweg te wachten,
maar de motorrijder reed door.
Een vrachtwagen met aanhang
wagen is in Gennep, blijkbaar
doordat de remmen weigerden,
tegen het pakhuis van een graan
handel gereden, waardoor ccn
groot deel van het pakhuis in
stortte. De gewonde chauffeur E.
J. S. uit Hoorn werd naar het zie
kenhuis te Nijmegen vervoerd,
waar later bleek, dat de verwon
dingen niet ernstig waren. De 86-
jarige A. Naber uit Berkhout, die
eveneens in de auto zat, werd zo
ernstig gewond, dat hij nog in de
cabine overleed.
Voorzitter N.A.P.B. waarschuwt
Produktieverlies
door uitblijven
vrije zaterdag
De aarzelende houding van de
regering ten aanzien van de ar
beidstijdverkorting voor het
bouwbedrijf heeft een duidelijk
produktie- en produktiviteits-
verlies in de bouw tot gevolg
gehad. Dit zei de voorzitter van
de Nederlandse Aannemersbond
en Patroonsbond, de lieer L. J.
te Pas gisteren op de jaarverga
dering van deze bond in Scheve-
ningen.
Ijl januari 1960 voorzag de ingedien
de c.a.o. in een arbeidstijdverkorting
per 5 juni 1961. Het effect van deze
vooruitziende blik is volkomen nega
tief geworden tengevolge van het
uitblijven van een beslissing door
de goedkeurende instanties. Immers,
deze vrije zaterdag was gekoppeld
aan een bepaalde verlenging op de
andere dagen door te voeren. In feite
zo zei de heer Te Pas, wordt er dus
door deze ongereglementeerde toe
stand korter geproduceerd dan wan
neer onze c.a.o. ook wat dit punt be
treft tijdig was goedgekeurd en in
gevoerd. Was de overgang van ar
beiders naar andere bedrijfstakken
nog wel enigszins in de hand te hou
den op grond van de reeds op 15 fe
bruari 1960 in druk verspreide con-
cept-c.a.o., nu er allerwege onzeker
heid is ontstaan is de belangstelling
voor die overgang veel groter gewor
den.
Er wordt beweerd dat door het
invoeren van de vrije zaterdag
een produktieverlies van 6 pro
cent zou ontstaan, dat slechts ge
deeltelijk zou kunnen worden op
gevangen door toegenomen pro-
duktiviteit. De heer Te Pas was
er echter van overtuigd dat het
produktieverlies, dat zou ontstaan
door het uit de bouw verdwijnen
van bepaalde groepen arbeiders,
verre het produktieverlies over
treft dat zou zijn geleden bij de
arbeidstijdverkorting.
Zachte winter
De afgelopen zeer zachte winter
heeft een gunstige invloed gehad op
de produktiviteit. Te verwachten
valt dat het beschikbare aantal pro-
du ktieve uren in het eerste kwartaal
1961 ongeveer 25 procent hoger zal
zijn dan in de eerste kwartalgn der
drie voorgaande jaren. (Het voorde
lig effect van de vorige winter, die
ook zacht was, werd weggenomen
door de bouwstaking). Naar spre
kers schatting zal door de zachte
winter de produktie op jaarbasis met
ongeveer 6 procent kunnen zijn ge
stegen. Dat maakt dat dit jaar bij
zonder geschikt is voor het invoeren
van de vijfdaagse werkweek. Boven
dien zo zei hij, zullen wij natuurlijk
alles doen om de kostprijzen zoveel
mogelijk te drukken door te trach
ten de aan- en aflooptijden te bekor
ten. Hij vreesde echter, dat door de
kostprijsverhogende werking van de
gemeentelijke grondpolitiek wel niet
veel terecht zal komen van het druk
ken van de totale stichtingskosten.
Geen P.B.O.
Het ntet verbindend verklaren van
de c.a.o. en het niet goedkeuren
van de voorgestelde regelingen
voor werkingssfeer, prestatiebelo
ning en arbeidstijdverkorting
moet degenen, die van de zijde
van de andere organisaties in het
bouwbedrijf nog steeds de tot
standkoming van een bedrijfschap
bepleiten, toch wel aan het den
ken zetten, meende de heer Te
Pas. De N-A.P.B. heeft als enige
nooit willen geloven, dat het
bouwbedrijf in de vorm van een
bedrijfschap meer te verteilen zou
hebben dan thans.
Wij blijven ons dan ook tegen de
invoering van de PJJ.O. in de bouw
nijverheid verzetten, zo zei hij, en
zien uit deze gang van zaken beves
tigd, dat de overheid in werkelijk
heid, wanneer alle werkgevers, en
werknemersorganisaties het over
bepaalde punten eens zijn, ons toch
nog niet in de gelegenheid wil stel
len datgene uit te voeren wat wij in
gemeen overleg menen dat noodza
kelijk is voor een juiste bedrijfsvoe
ring in het kader van de Nederland
se economie.
Kleiner importaandeel van
Nederlandse handelsvloot
Het aandeel van de Nederlandse han
delsvloot in het vervoer van de in
Nederland geïmporteerde goederen
neemt steeds af. Volgens een publi-
.katio van het Centraal Bureau voor
de Statistiek is in de periode van 1948
tot 1959 het totaal aan vrachten op i
de Nederlandse invoer, uitgekeerd aan
Nederlandse vervoerders, vrijwel gc-
lijk gebleven, namelijk 175 miljoen
gulden in 1948 tegenover 190 miljoen
gulden in 1959.
Aan buitenlandse vervoerders betaal- j
de vrachten op de Nederlandse invoer I
zijn echter verdrievoudigd. Deze zijn j
namelijk gestegen van 245 miljoen i
gulden in 1948 tot 830 miljoen gulden
in 1959. Aldus heeft de aftredende
voorzitter van de Koninklijke Neder-
landsche Reedersverenlging, de héér
W. Rehbock, tijdens een vergadering
in Den Haag gezegd.
De heer Rehbock zal voor het komen,
de jaar worden opgevolgd door de heer
W. Veder, directeur van de N.V.
Maatschappij Zeevaart in Rotterdam.
Wie van een goedkoop vakantie -
pensionnetje houdt, moet geen
kamer bespreken in de straf
gevangenis van Spandau bij Berlijn.
Er zijn maar enkele kamers in dit
bijzondere soort hotel bezet, maar het
personeel portiers, bewakers, ad
ministratie. koks cn werkvrouwen
is zo groot dat één „gast" per jaar
enkele honderdduizenden kost. De
gevangenis staat op door Rusland
bezette bodem, madr de kosten van
deze prominente misdadigers worden
door de geallieerden gezamenlijk ge
dragen. Er zit dan ook een exquis
gezelschap binnen deze muren, al
lemaal planeten die eens rond de zon
Hitier hebben gecirkeld en nu al ja
renlang over hun wandaden kunnen
nadenken. De prominentste onder
hen is zeker Rudolf Hess, eens tic
plaatsvervanger van Hitler, bedre
ven in de Egyptische mystieke lite
ratuur, notoir jodenhater en mede-
voorbereider van de tweede wereld
oorlog. In Spandau zit hij zijn le
venslange gevangenisstraf uit. die
hem door het Neurenbergse tribu
naal is opgelegd. Toch wordt elke
keer zijn naam genoemd. Deze week
hebben de Russen gezegd weer eens
met de bondgenoten uit de oorlogs
tijd te willen praten over de vrijla
ting. eventueel overbrenging, van de
Spandause gevangenen. Tot nu toe
voelt men er in het westen heel wei
nig voor. Men vermoedt dat de Rus
sen iets bijzonders in het zin hebben
met Hess. Nu de gevangenen onder
gezamenlijk geallieerd bestuur val
len, krijgen zij geen kans. Maar Hess
is misschien voor de communisten
een waardevolle figuur. Hij bracht
dan ook tweederde deel van de oor
log door in Engeland; hij „woonde"
jarenlang temidden van de vijanden.
En, zoals men weet, zijn de betrek
kingen tussen de voormalige bond
genoten Engeland en Rusland nu niet
zo heel innig meer. Wordt Hess een
pion in deze internationale schaak
wedstrijd? Een pion die zal promo
veren tot een zo belangrijk stuk dat
men er Engeland mee dreigt schaak
te zetten
In mei 1941 trok ten noorden van
Edinburgh eenzaam een vliegtuig
zijn baan. Het was middernacht.
Een Engelse vlicgtuïgpost had het
vreemde luchtvaartuig opgemerkt.
Hij verwonderde er zich over dat
een Duits jachtvliegtuig zich boven
Schotland bevond. Want het zou de
bestuurder door benzinegebrek onmo
gelijk zijn naar de Heimat terug té
keren. Niemand vermoedde dat in
deze meinacht in de stuurstoel van
de Messerschmitt niemand minder
dan de plaatsvervanger van de Füh-
rer zat. Die morgen had Hess aari
vrienden gevraagd een vliegtuig
voor hem klaar te maken. Hij had
van Hitier een vliegverbod, maar
zo zei hij, hij wilde eens een nieuw
type persoonlijk proberen. Twee uur
na de start hing een brullende en
briesende Göring aan de telefoon,
die vroeg hoe het mogelijk was ge
weest dat men „aan een gek een
vliegtuig kon geven". Terwijl Hess
nog boven Schotland kruiste, meldde
de Duitse radio dat Hess in een vlaag
van verstandsverbijstering zichzelf
van het leven had beroofd. Zijn adju
danten verdwenen tot de ineenstor
ting van Duitsland in een concentra
tiekamp. Hitler had een Arabische
gewoonte de zijne gemaakt: de bren
gers van slechte tijding achter slot
en grendel te zetten.
Als een stukje prominent nazi-
Duitsland viel Hess per parachu
te in de tuin van de hertog van
Hamilton. Een arbeider gaf hem een
kopje thee voor de schrik. In het
ziekenhuis stelde hij zich aan de dok
ter voor: ..Ik ben rijksminister Ru-
dolf Hess". De ijlings opgebelde
Churchill vroeg zich af of er een
grap met hem werd uitgehaald en
droeg de minister van buitenlandse
zaken op een onderzoek in te stellen.
De lange tijd in Duitsland gestatio
neerde diplomaat Kirkpatrick keek
enkele urén later om het hoekic van
de ziekenhuiskamer en riep: „Het is
hem, het is hem!" Onmiddellijk be
gon Hess een in het Engels gestelde
redevoering voor te lezen, waarin hij
zei dat Hitier de oorlog had gewon
nen en dat Engeland er beter aan
deed direct vrede te sluiten. Nadat
de „vredesonderhandelaar" een uur
had gepraat, zei Kirkpatrick: ..Hij is
volkomen gek". Voor alle zekerheid
werd het ziekenhuis, en later het
landgoed waar hij de rest van de
oorlog zou doorbrengen, door een in-
fanteriebataljon bewaakt. Men wilde
een Duitse ontzettingspoging voorko
men. Hot einde van de oorlog beleef
de Hess in Wales. Daarna ging hij
naar Neurenberg, waar hem levens
lange gevangenisstraf werd opge
legd. Hii wc-rd volkomen ontoereke
ningsvatbaar verklaard. Men zegt
dat hij zijn tijd nu met tuinieren
doorbrengt. Zijn rol is uitgespeeld.
Tenzij de Russen nog iets met hem
in het zin hebben. Dé plaatsvervan
ger van Hitler, die het „Wir fahren
gegen Engeland" wat al te letterlijk
en te vroegtijdig opvatte, past wel
licht toch nog in de koude oorlog.
Hij is er gek genoeg voor.
RUDOLF HESS
vredesduif aan parachute^
