KLANKBORD
Tweede Kamer wil meer weten
over nieuwe woningbouwbeleid
Luguber detail: Jood
zocht zichzelf
ZEELAND SCHRIEL BEDEELD
BIJ WONINGTOEWIJZING
WOENSDAG 3 MEI 1961
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
X
Tsjombe blijft zeker
tot vrijdag gevangen
Het Kongolese ministerie van buiten
landse zaken lieel't in Lcopoldstad
meegedeeld dat president Tsjombe
van Katanga nog steeds in Coquilhat-
stad verblijft en er zal blijven tot het
einde v an de eonferentie van Kongo
lese politieke leiders. Dit wordt niet
voor vrijdag op z'n vroegst verwacht.
LOL-CULTUUR. De man, die de
termen „statuszoekers" en „afval-
makers" populair heeft gemaakt,
heeft nu een nieuw woord gevonden:
,.lol-cultuur".
De auteur Vance Packard, die liet
beroemde boek „De verborgen ver
leiders" heeft geschreven, gebruikte
het in een lezing, die hij in Boston
hield. Hij vertelde zijn gehoor, dat de
Amerikanen gevaar lopen „een volk
van gelukzoekers te worden, die be
zig zijn een lol-cultuur op te bou
wen". Om zijn stelling te illustreren,
vermeldde hij. dat het Amerikaanse
volk „thans meer geld besteedt aan
geïllustreerde kaarten met kerst- en
andere groeten dan aan wetenschap
pelijk onderzoekingswerk bp medisch
gebied".
••Wij geven bovendien driemaal zo
veel uit aan kauwgom als aan stu
diebeurzen", zo voegde hij er aan toe.
Packard betoogde, dat de proble
men, waarmee net huidige Amerika
te maken heeft „niet in de eerste
plaats van economische aard zijn,
maar ons gehele welzijn, zowel mate
rieel als geestelijk betreffen".
Hoewel de krachtsverhouding tus
sen wat men met links en met rechts
pleegt aan te duiden in de Tweede
Kamer, is 72 afgevaardigden links
(p.v.d.a., v.v.d., c.p.n. en p.s.p.), tegen
78 leden (k.v.p., a.r.p., c.h.u. en s.g.
p.) rechts, heeft de rechterzijde dins
dag in een stemming van zuiver
links tegen rechts een zware neder-
naag geleden. De Kamer nam name
lijk met 64 tegen 59 stemmen een
amendement aan van de heer Daams
van de P.v.d.A., mede-ondertekend
namens de V.V.D., dat de gelegenheid
schept voor minderjarigen die in
rijksinrichtingen zijn opgenomen we
gens een door hen gepleegd ver
grijp, om behalve aan godsdienst
onderwijs, ook deel te nemen aan
bijeenkomsten onder leiding van
geestelijke verzorgers vanwege
door de minister toegelaten genoot
schappen op geestelijke grondslag.
De voorstellen van het amendement
hadden duidelijk het oog op het hu
manistisch verbond. Hier speelde het
absenteïsme de confessionele partij
en parten.
Zonder hoofdelijke stemming ging
de Kamer akkoord met de wet op de
bescherming van het menselijke
bloed.
RECHTSE NEDERLAAG DOOR AFWEZIGE LEDEN
(Van onze parlementaire redacteur)
„Neen", zo zei dinsdag de minister van volkshuisvesting en
bouwnijverheid, mr. Van Aartsen in de Tweede Kamer, „er be
staat een groot verschil tussen het woningbouwbeleid, zoals dat
thans wordt gevoerd en het beleid van decemer 1960, dat toen
tot een eigenaardige en spoedig opgeloste kabinetscrisis aan
leiding liéeft gegeven. Hij richtte zich voornamelijk tot de heren
Schuitemaker van de V.V.D. en Bommer van de P.v.d.A., die
bij de behandeling van de brief van de bewindsman, waarin Iüj
aankondigt, dat bet aantal gesubsidieerde woningen in 1961 met
2500 zal worden uitgebreid, liet sterkst kritiek hadden geoefend.
Ivoor hem betekend dat hij alles in'
het werk diende te stellen om de
i bouw van deze 2500 inderdaad mo
gelijk te maken.
Die kritiek had bij deze twee afge
vaardigden een totaal verschillende
grondslag. De heer Schuitemaker
constateerde dat de minister geen
weerstand had kunnen bieden aan
de op hem geoefende politieke druk
en dat nu door de wijziging van zijn
beleid een grote mate van onzeker
heid is ontstaan. Hij begreep niets
meer van de kabinetscrisis, die hij
volstrekt onnodig noemde. Waarom
kon toen niet, wat nu wel mogelijk
is? vroeg hij. Deze verandering ver
sterkt naar zijn oordeel het gezag
van de regering niet.
Nieuw overleg over de
werktijdverkorting in
de bouwbedrijven
Na afloop van een gisteren tussen
de regering en de Stichting van de
Arbeid gehouden persconferentie is
het volgende gezamenlijke commu
niqué uitgegeven
„Naar aanleiding van de brief van
de Stichting van de Arbeid van 21
april -heeft een bespreking plaatsge
had van de regering met het bestuur
van de Stichting van de Arbeid,
Van de zijde van de regering werd
aan dit gesprek deelgenomen door de
minister-president, prof. dr. J. E. de
Quay, de minister van sociale zaken
en volksgezondheid, mr. clr. Ch. J.
M. A. van Rooy, de staatssecretaris
van sociale zaken en volksgezond
heid, de heer B. Roolvink en de mi
nister van economische zaken a.i.,
prof. mr. J. Zijlstra. Ook vertegen
woordigers van het college van rijks-
bemiddelaars waren hierbij aanwe
zig. Overeenstemming bestond over
de plaats en dc betekenis die de
Sticnting van de Arbeid als advies
orgaan van liet georganiseerde be
drijfsleven voor de regering heeft. De
regering verklaarde zich bereid, in
ovei'leg te treden met partijen in het
bouwbedrijf, het college van rijks
bemiddelaars en de stichting van de
arbeid. Dit overleg zal erop zijn ge
richt, gezamenlijk na te gaan op wel
ke wijze de werktijdverkorting in
hot bouwbedrijf, zoals voorgesteld,
zou kunnen worden verwezenlijkt".
Nieuwe bestuursmutatie
bij de R.T.M.
Kr komt opnieuw een bestuursmutatie
bij de N.v. Rotterdanisclie Tramweg
Maatschappij, het streekvervoerbe-
drïjf dat enkele maanden geleden voor
99 procent het eigendom 'werd van de
gemeente Rotterdam.
De enige commissaris, die in de op
17 april gehouden buitengewone ver
gadering van aandeelhouders door de
gemeente nog in zijn functie werd ge
handhaafd de heer L. F. H. Ha-
meléers uit Venlo, vertegenwoordiger
van de obligatiehouders heeft na
melijk besloten om ook af te treden.
Over de aanleiding daartoe wenste hij
zich niet uit le laten,
in de vacature zal, overeenkomstig
het surséance-akkoord van 1942, wor
den voorzien in een algemene verga
dering van houders van S'ó procent
obligaties, die op 16 mei in Rotterdam
wordt gehouden.
Vooral richtte de heer Seliuitemaker
zich tegen de door de minister aan
gekondigde afremming van de bonw
in de vrije sector door die bouw, al
thans wat betreft de woningen van
meer dan 23.000 in de hoogste ge
meenteklassen, aan een goedkeuring
te binden. In de vrije sector zijn tien
jaar geen beperkingen van kracht
geweest. Nu komen ze er wel. „Kan
men dan nog spreken van een zo
spoedig mogelijke oplossing van de
woningnood?" zo vroeg de liberale
afgevaardigde. Men wil in de eerste
plaats goedkope woningen, maar er
zijn nog nooit zoveel goedkope wo
ningen gebouwd als de laatste tijd.
V ragen
De heer Bommer stelde de minister
enige concrete vragen: Van welk
aantal woningen gaat de minister
uit in de vrije sector? Wat doet hij
als de 20.000 woningen in de vrije
sector zijn bereikt? Voor welk be
drag zal de regering in 1961 rijks
goedkeuringen afgeven in de indus
triële sector? Kan erop worden gere
kend, dat het aantal in het bouw
programma geraamde scholen wer
kelijk zal worden gebouwd?
Hij drong er tenslotte op aan de ge
meenten dispensaties te verlenen
voor noodvoorzieningen wat de scho
lenbouw betreft, opdat geen leerlin
gen op straat zullen komen te staan.
Behalve de heren Borst (c.p.n.) en
Lankhorst (p.s.p.) beoordeelden de
'overige sprekers, dat waren de he
ren v. cl. Peyl (c.h.) aVn Vliet (lc.
v.p.) en Van Eibergen (a.r.), de dooi
de minister aangekondigde maatrege
len veel milder, al vonden ook zij.
het vreemd, dat de bewindsman in
december niet kon zien wat nu mo
gelijk is gebleken.
Nadrukkelijk verzocht de heer v. d.
Peyl de minister bij de verdeling
van de 5000 woningen, die in 1961
boven op liet bouwprogramma zijn
gezet, in de eerste plaats to denken
aan de gebieden die er bij de eerste
verdeling wat schriel zijn afgeko
men. Als Zeeuw pleitte hij speciaal
voor Zeeland.
Minister Van Aartsen,, die de spre
kers woensdag zal antwoorden, wees
erop, dat zijn beleid niet ingrijpend
was veranderd. Hij had toegezegd te
zullen bekijken of het aantal gepre
mieerde woningen met nog 2500 zou
kunnen worden uitgebreid. Dit heeft
Na een 'prettig en openhartig gesprek
met Zeeuwse jongeren verliet minis
ter Elompé. die momenteel een werk
bezoek brengt aan Zeeland, dinsdag
middag te Ternèuzen de (extra) pro
vinciale boot tussen Iloedekenskerke
en Ternèuzen. Van links naar rechts
op de foto: burgemeester mr. Rijp-
stra uit Terneuien, minister Klömpé
de commissaris der koningin in de
provincie Zeelandjhr. mr. -4. F. C.
de Casenibroot en de voorzitter van
de commissie ontwikkeling Zeeuwsch-
Vlaanderen, burgemeester J. M. -4.
C. van Dongen uit Aardenburg.
(Foto P.Z.C.)
Links-rechts
HET PROCES-EICHMANN
Israël dreigt getuigen
te zullen inrekenen
De slaat Israël heeft ecu zware slag
toegebracht aan de verdediging in het
proces Eichmann toen hij weigerde
het recht van vrijgeleide toe te ken
nen aan vier vroegere nazi's die a dé
charge zouden komen pleiten.
Er is niets dat lien verhindert naar
Jeruzalem te komen, zei procureur-
generaal Gideon Hausner, maar zij
zullen worden ingerekend op hetzelfde
ogenblik dat zij in Israël aankomen,
en worden behandeld als oorlogsmis
dadigers.
Hausner stelde daarom voor dat dc
vier, en eventueel nog meer ex-nazi's,
in Duitsland zouden kunnen worden
gehoord door een Duitse rechter iu
aanwezigheid van pleiters voor de
prosecutie en de verdediging.
Eichmanns Duitse verdediger, dr. Ro
bert Servatius, sprong op en zei dat
de Israëlische regering misschien la
ter op haar besluit zou terugkomen.
Hij vroeg het hof een besluit over de
wijze waarop de ex-nazi's zouden
worden gehoord, uit te stellen. Maar
president Mosje Landau herinnerde
dr. Servatius 'eraan dat Hausner niet
alleen procureur-generaal was. maar
ook rechtskundig hoofdadviseur van
de Israëlische regering, waardoor de
beschikking die van dc gehele Is
raëlische regering was.
De vier ex-nazi's die Servatius naar
Jeruzalem had willen laten komen,
waren prof. dr. Franz Six. een gewe
zen hoofdambtenaar op het bureau
van de Gestapo, dr. Max Merten, ex-
gouverneur van Saloniki, Hermann
Krumey, gewezen rechterhand van
Eichmann en Eberhard von Thadden,
een „deskundige" van de nazi's inza
ke Joodse kwesties.
Volgens Servatius was Von Six bereid
te getuigen over Eichmanns functies
en verantwoordelijkheden in het derde
{rijk. Merten zou getuigen dat Eich
mann had geweigerd hem een op
dracht te verstrekken zonder eerst
met zijn superieuren te hebben over
legd. Krumey, die in Frankfurt in de
gevangenis zit, zou volgens Servatius
getuigen dat Eichmann geen aandeel
had gehad in de moord op 100 kinde
ren in het Tsjechische dorp Lidice.
Von Thadden 'verkeerde in de positie
om te getuigen dat Eichmann geen
verstrekkende bevoegdheden genoot
en orders van Hitier,
Heydrich uitvoerde.
Himmler en
Eén ontbrak
De juridische strijd over de getuigen
ohtwikkelde zich nadat men een ver
haal liad belüistérd dat de fantasie
overtreft.
Een Amerikaanse Jood vertelde dat
de nazi's hem twee dagen lang had
den gedwongen tussen 182 lijken te
zoeken naar zijn eigen lijk. Op dc
lijst der nazi's was hij een dode. Maar
hij was ontsnapt, onder een andere
naani gevangen genomen en naar het
zelfde kamp "gezonden. Zijn taak werd
de opgraving en verbranding van lij
ken. In een groot graf ontbrak er één
lijk volgens de gegevens der nazi's.
Zijn eigen.
Katanga protesteert bij
Verenigde Naties
De Katangese regerintr heeft dinsdag
een beroep op de Verenigde Naties
gedaan voor onmiddelijke vrijlating
van president Tsjombe van Katanga.
Verder heeft de regeling er in dc des
betreffende nota op aangedrongen dat
de wereldorganisatie op korte termijn
een nieuwe conferentie van Kongole
se leiders organiseert „met alle waar
borgen voor onschendbaarheid van de
deelnemers".
„Hij doodde mijn familie, laat mij
nu hem doden", schreeuwt een man
in de rechtszaal in Jeruzalem, waar
het proces tegen Eichmann wordt
gevoerd, voordat hij door een snel
toegeschoten politieman zal worden
verwijderd. Buiten de rechtszaal
maakte de man zich bekend als de
6-jarige Hongaarse jood Zwi Schae-
fer. Toen de politie hem wat had ge
kalmeerd, vertelde hij aan persmen
sen: „Het proces deed me alles nog
eens doormaken, eens bestond onze
familie uit 62 mensen, nu zijn er nog
maar vier..."
Franse tanker brandt
opvarenden gered
De Braziliaanse tanker Presi
dente Wenesceslau lieeft per ra
dio gemeld dat men 42 opva
renden heeft gered van de Fran
se tanker Novice le Maou die
ter hoogte van de Braziliaanse
kust in brand staat. De Novice
le Maou meet 10.034 ton en is
eigendom van de Compagnie
Navale des Pétroles, te Le
Havre.
De Braziliaanse tanker meldde dat
men in de buurt bleef van het Franse
schip, dat wel zou ontploffen wan
neer de vlammen de lading vlieg-
tuigbenzine zouden bereiken. Gemeld
werd dat de brand woedde op het
voorschip en in de machinekamer.
Over de oorzaak van de brand werd
niets gezegd.
DRAMA IN HEERDE
Meisje vermoord
door verloofde
In een bos nabij Heerde is gisteroch
tend het ontzielde lichaam gevonden
van de 23-jarige mejuffrouw J. van
Beek uit Hoenderlo. Naar voorlopig
aangenomen moet worden, is mej.
Van B. zondagavond met haar ver
loofde. de 27_jarigc H. J. E. uit Heer-
de een wandeling gaan maken.
De recherche van de rijkspolitie die
samen niet de postcommandant te
Heerde het onderzoek leidt, kon ons
omtrent de toedracht van het een en
ander hangende het onderzoek niet
nader inlichten, doch het vermoeden
is gewettigd dat er tussen het paar
twist is ontstaan en dat E. zijn ver
loofde met wie hij onlangs in on
dertrouw ging in een vlaag van
woede met een hamer op het hoofd
heeft geslagen. In de loop van de dag
heeft hij. zich realiserende wat hij ge
daan had. tegenover derden over het
gebeurde uitgelaten, waarna onmid
dellijk de politie werd ingelicht, die
vervolgens ook op aanwijzingen van
E. het lichaam van de vermoorde ont
dekte.
E. is in arrest gesteld.
Het Wereldgebeuren
Pendelen
De eerste mei hebben de bewoner*
van het Britse protectoraat
Tanganyika feestgevierd. Dit aan
de oostkust van Afrika gelegen toe-
j listen- en jagersparadijs prins
Bernhard heeft er een uitgestreKt
'jachtterrein wordt weliswaar op
28 december van dit jaar geheel on-
afhankelijk, maar maandag kregen
de negen miljoen bewoners al zelfbe
stuur. Slechts defensie en buiten
landse zaken blijven in handen van
de Britse gouverneur. Sir Richard
Gordon, die op zijn beurt weer or
ders van de regering in Londen uit
voert.
Het zelfbestuur van Tanganyika is
helemaal niet onverwacht gekomen.
De bevolking is een dermate grote
eenheid, dat men in Londen er hoe
genaamd geen bezwaar tegen had
deze staat voor te bereiden op zelf
bestuur en op aansluiting bij dc Ver
enigde Naties en het Eritse gemene
best. Deze zelfstandigwording heeft
ook consequenties voor de nabuui-
landen die nog onder Brits toezicht
staan: Oeganda, Zanzibar en Kenia.
Oeganda en Kenia kennen grote en
niet te vermijden stammentwisten,
zodat een beperkte mate van zelf
bestuur al een tweede Kongolees dra
ma zou worden.
Vroeger was Tanganiyika Duits bezit,
maar de vrede van Versailles bracht
voor de bewoners van Tanganyika 'n
verwisseling van de nationaliteit van
de gouverneur met zich. Engeland
sprak ook nooit van de „kolonie",
maar van het „protectoraat" Tan
ganyika. In tegenstelling met Kenia
hebben de Britten nooit geprobeerd
van het land een „grond voor blan
ken" te maken.
Tanganyika heeft uitgestrekte ge
bieden, waar het klimaat even
gunstig is voor Europese ne
derzettingen als in de hooglanden
van Kenia. Er zijn overal vruchtbare
grond en een nog onbekende rijk
dom aan mineralen. De Verenigde
Naties legden Engeland de verplich
ting op vóór alles de belangen van
de inheemse bevolking in het oog te
houden. Hoewel de ontwikkelde Afri
kanen nogal wat kritiek hebben op
het Britse doen en laten in Tanga u-
yika, moet worden gezegd dat de
Engelsen al het mogelijke hebben
gedaan bij de groei naar zelfbestuur.
De Britse minister van koloniën, Iain
MacLeod stelde onlangs Tanganyika
als voorbeeld aan alle andére landen
met protectoraten en overzeese ge
biedsdelen.
Doordat de blanken in de actieve
politiek van Tanganyika waren
uitgeschakeld, kon de Afrikaan
zelf en onafhankelijk zijn staatkun
dige vertegenwoordigingen kiezen.
De African National Union werd op
gericht en kreeg bij de laatste ver
kiezingen vijftig van de eenenze
ventig zetels in dc wetgevende raad.
De leider van deze partij, Julius
Nyerere, is dus nu als premier van
een grote meerderheid verzekerd. De
overige zetels zijn door de gouver
neur toegewezen aan Europeanen en
Aziaten. Eind van dit jaar. bij de
totale zelfstandigwording, zullen de
ze zetels ook aan de Afrikanen toe
komen.
Julius Nyerere, die door zijn bijzon
der gewaad, dat herinnert aan de be
volking van Tanganyika van eeuwen
geleden en op allerlei conferenties
opvalt, krijgt wel met een heel bij
zonder probleem te maken. Ondanks
de bodemschatten is de inheemse be
volking straatarm. In andere- Afri
kaanse staten heeft men ontdekt,
dat het toverwoord industrialisatie
voor de arheider een dikke porte
monnee betekent.
Maar dat zou betekenen, dat ook
de lonen op de plantages
die overigens vrij laag zijn
zouden moeten worden opgetrokken
tot gelijke hoogte met die van de
industrie-arbeiders. Dit zou tot ge
volg hebben dat de Europese plan
ters zouden verdwijnen. Dat wil Nye
rere niet. Hij zal dus een middenweg
moeten vinden. Want de bewoners
van Tanganyika hebben al een nieu
we vorm van werk ontdekt: het pen
delen. Niet dagelijks, maar wel elke
week vertrekken zij naar omliggen
de landen. Zelfs gaan er een half
jaar in de goudmijnen bij Johannes
burg werken. Arbeidskrachten, die
Nyerere in eigen land hard nodig
heeft. En vooral nu
Economische missie naar
Nigeria vertrokken
Gistermiddag is van Schiphol een
economische missie van 25 personen
naar Nigeria vertrokken. De leden
van de missie zijn afkomstig uit de
volgende sectoren van het Nederland
se bedrijfsleven: tropische cultures,
bankwezen, aannemersbedrijven,
raadgevende ingenieurs, transport
wezen, industrie en handel.
Zaterdagmiddag reisde de minister
van economische zaken, drs. J. W.
de Pous, de missie vooruit, in gezel
schap van de waarnemend directeur
van de economische voorlichtings
dienst, de heer K. H. de Boer.
„Het voornaamste doel van de missie
is een uitgebreid rapport uit te bren
gen over haar bevindingen. Dit rap
port zal op grote schaal verspreid
worden over het Nederlandse be
drijfsleven", aldus vertelde mr. P. EL
H. Noordwal, secretaris van het Ver
bond van Nederlandse Werkgevers,
die de rapporteur van de missie is.
Drs. J. Giebel, adjunct-directeur van
de E.V.D., die het gezelschap op
Schiphol upitgeleide deed. vertelde
dat Nigeria voor Nederland een veel
belovend gebied is, met 100 miljoen
gulden aan export naar en 300 mil
joen aan import uit Nederland.
De missie zal tot 19 mei in Nigeria
blijven, doch minister De Pous ver
trekt reeds op 5 mei voor bezoeken
aan Ghana en Liberia en draagt de
leiding van de missie dan o%'er aan
de heer J. W. Hupkes. president-di
recteur van de N.V. Koninklijke
Maatschappij „De Schelde". Minister
De Pous wordt 11 mei op Schiphol
terug verwachL
