GRANDIOOS
VUURWERK
LEXINGTON
Televisie in dienst
van de wetenschap
Lexi biedt U aan een
te Middelburg
r
„DIE BRÜCKE", DUITS WERK
VAN ZELDZAME EERLIJKHEID
MUZISCH!
ZATERDAG 15 APRIL 1961
PROVINCIALE ZEEUWSE' COURANT
Amerika
ver voor
(Van onze radio- en
(televisieredacteur)
Hoewel de Verenigde Staten
in belangrijke en misschien
wel in beslissende mate bij
de tweede wereldoorlog be
trokken zijn geweest, heb
ben zij binnenslands lang
niet zo ingrijpend van die
oorlog geleden als bijvoor
beeld Nederland, dat bezet
was, of Engeland, dat jaren
lang als het ware in de front
linie heeft gelegen. Allerlei
ontwikkelingen, die in West-
Europa hebben stilgestaan,
zelfs tot ver na de oorlog,
omdat we toen genoeg te
doen hadden met weer over
eind te zetten van wat was
omgevallen, zijn in Amerika
rustig doorgegaan; zij het in
vertraagder tempo.
Ditgeldt bijvoorbeeld ook voor de
televisie, een gebied waarop Ne
derland en ook Engeland voor de
oorlog pionierswerk hebben ver
richt. Philips heeft in de jaren
'37, '38 en '39 tot in de verste uit
hoeken van Europa televisiede
monstraties gegeven onze tele
visieman van het éérste uur, Erik
de. Vries, kan daar spannende ver
halen van vertellen.
Tweede plan
Maar goed de tweede wereld
oorlog heeft West-Europa ook op
dit punt naar het tweede plan
verwezen. In 1940 was het een
uitzondering in Amerika als een
school niet de beschikking had
over films en filmstrips, de eer
ste aanloop tót het gebruik van
een eigen televisieomroepje de
zogenaamde „gesloten kring"
(closed circuit) welk stelsel in
het begin van de veertiger jaren
al burgerrecht in Amerika ver
kreeg. Vooral bij het medisch on
derwijs is dit stelsel onmisbaar
gebleken. Vroeger moesten de
studenten reikhalzend van hun
amphitheatersgewijze opgestelde
collegebanken een glimp van een
operatie trachten op te vangen.
Nu hangt er vlak boven de opera
tietafel een televisiecamera. De
studenten zitten elders in een zaal
en kunnen op een projectiescherm
de operatie van dichtbij volgen
in kleuren.
Door een vergrotingsstelsel toe te
passen zien zij het zelfs beter dan
de chirurg die de operatie ver
richt. Het merkwaardige was, dat
dit gebruik van televisie al ge
meengoed was, voordat de gewone
publieke televisie een factor van
betekenis in het maatschappelijk
leven was geworden. Bij ons in
Europa is er juist een omgekeerde
tendentie: juist door de snelle ont
wikkeling van de gewone televisie
worden ook de mogelijkheden
voor zuiver wetenschappelijke te
levisie gestimuleerd.
Lynn Poole
Het eerste wetenschappelijke pro
gramma voor de gewone televisie
in de Vérenigds Staten werd in
1948 uitgezonden onder regie van
Lynn Poole, die men later „de va
der van de Amerikaanse weten
schappelijke televisieproducenten"
zou gaan noemen. De -.belangrijk
ste organisatie voor de verbrei
ding van wetenschappelijke tele
visie is op het ogenblik het „Edu
cational Television en Radio Cen
ter", dat de oprichting van vijftig
niet-commerciële zenders heeft
mogelijk gemaakt, die een groot
aantal uitstekende culturele pro
gramma's van grote verscheiden
heid brengen. Dit centrutm heeft
documentaires uitgezonden over
bijvoorbeeld psychologie, sociale
wetenschappen, dierenleven in het
wild, ruimtevaart en geneeskunde.
Bekende geleerden en deskundi
gen. waaronder veel Nobelprijs
winnaars, verlenen hun medewer
king aan deze programma's.
Gagarin in
Moskou
op t.v.
(Van onze rtv-redacteur.)
Zonder enige overdrijving kan
worden gesteld, dat gistermorgen
om 11 uur de belangrijkste televi
siegebeurtenis sinds het publieke
gebruik van de televisie zelf heeft
plaatsgevonden. Toen verschenen
namelijk op Nederlandse en vele
Westeuropese schermen recht
streeks beelden uit Moskou waar
ruimtevaarder Gagarin zijn triom
fantelijke intocht hield.
Toevallige kijkers de uitzen
ding was niet aangekondigd za
gen Gagarin op het vliegveld 30
kilometer buiten Moskou aanko
men waar hij werd begroet door
premier Kroesjtsjew en andere ho
gere Russische autoriteiten. Samen
met Kroesjtsjew in een auto geze
ten begon hij zijn triomftocht naar
Moskou. In afwachting van zijn
komst aldaar vertoonde de Mos-
kouse televisie een documentaire
over de ruimtevaart en verder gaf
een forum van officieren en ruim
tevaartdeskundigen zijn mening
over de jongste prestaties.
Het beeld was vrij redelijk, het
geluid voortreffelijk.
De eerste stap voor televisieuitwis
seling voor Oost en West is gezet,
er zullen ongetwijfeld na deze uit
zending nog vele andere uitzendin
gen volgen.
Experimenten
Het is merkwaardig dat de niet-
commerciële zenders op experi
menteel gebied vooraan gaan. Als
dan blijkt dat bepaalde program
ma's „het doen" wagen de com
merciële zenders ook de stap. Zo
is de N.B.C. in 1951 begonnen met
een wetenschappelijke serie voor
kinderen „Watch mr. Wizard".
Deze meneer Wizard (wat „tove
naar" betekent) geeft de kinderen
uitleg van wetenschappelijke be
ginselen en van technische pro
cédés, waarbij hij gebruik maakt
van alledaagse voorwerpen als li
monaderietjes. ping-pongballen,
katrollen en dergelijke.
Twee jaar later heeft de N.B.C.
een reeks gelanceerd „Atomic age
physics". Het was een „coast to
coasf'-programma, dat vijf dagen
per weck in cursusvorm 's och
tends om half zeven werd uitge
zonden door 149 zenders. Ondanks
het zeer vroege uur werd er door
gemiddeld 400.000 kijkers naar
ueze serie gekeken.
PARADE RODE PLEIN
OP BRITSE T.V.
De B.B.C. heeft een regeling
getroffen met de Rilssische t.v.-
autoriteiten, teneinde op 1 mei
een rechtstreekse reportage
van twee uur te kunnen wij
den aan de parade op het Rode
Plein in Moskou. Het zal de
eerste keer zijn dat een recht
streekse t.v.-verbinding tot
stand komt tussen Moskou en
Londen.
Gistermiddag is met een K.L.M.-
toestel uit München het 19-jarige
Duitse filmsterretje en zangeresje
Heidi Brühl op Schiphol aangeko
men. Zij zal vanavond optreden in
een tv-programma. Ook staan de
première van haar film „Immer
will ich dich gehören" en een
teenager-party op haar program
ma in Nederland.
RADIO- EN T.V.-RUBRIEK
VANDAAG
Mwwywwwwwwww
<T{oren, 31 eu ew
sc/irijven
Radio
Kent U haar? Vermoedelijk niet,
■want deze struise dienstmaagd
is niemand minder dan Curd Jür-
gens in travesti, kort voor zijn
optreden in een korte televisie
film in München.
T eleuisie
De zaterdagavond van de A.V.R.
O. staat in het teken van het Eu
ropese Danstoernooi dat deze om
roepvereniging elk jaar 111 het
Kurhaus te Sclieveningen organi
seert. Dit gebeurt nu voor de vijf
de keer en men kan er de repor
tages van zien om tien voor half
negen en om vijf over half elf.
Daartussen in „llou je aan je
woord" en de laatste aflevering
van „Het is zover".
Onze Vlaamse zuiderburen zen
den om half negen het quizpro
gramma „Wie is wie" uit en om
negen uur de film „De weg naai
de sterren". Om tien voor negen
een Interpolfilm en om half elf
worden ook de Vlaamse kijkers
verbonden met het Kurhaus te
Sclieveningen, waar liet A.V.R.O.-
danstoernooi wordt gehouden.
De VARA houdt vanmiddag weer
haar matinee op de vrije zater
dag, deze keer met medewerking
van het radiokoor. Het promena
deorkest en Kerstin Andcrsson
sopraan, 's Avonds om vijf over
acht „Week uit, week in" en om
vijf over elf Opsporing verzocht
met Schijvenspeurder.
Over de andere zender speelt om
tien over half drie het Metropole
orkest o.l.v. Dolf van der Linden
met medewerking van Aad de
Rijk, zang. 's Avonds 0111 acht
uur „Populaire klassieken", te
spelen door het Radio Filharmo
nisch Orkest o.l.v. Bernard Hai-
tink. Uitgevoerd wordt de 5e
symfonie van Dvorsjak. („Uit de
nieuwe wereld").
MORGEN
Liang Wang Tsjang naar China
Liang Wang Tsjang, die de Nederlandse jeugd al vijftien maal op
woensdagmiddag in het K.R.O.-televisieprogramma heeft bezigge
houden met zijn merkwaardige avonturen, zal op 19 april voor de
laatste keer op het scherm verschijnen. Het „Bureau voor goede
diensten" van de heer Stobbe wordt gesloten en er is dan ook voor
Tsjang geen emplooi meer. In het zestiende en laatste deel zullen de
kinderen naar „de ontknoping" kunnen kijken.
Het schijnt vast te staan dat Tsjang naar China terugkeert, maar
intussen gonst het in Bussum van geruchten. Er worden wedden
schappen afgesloten naar welk China Tsjang vertrekt: naar dat van
Mao Tse Tung of naar dat van Tsjang Kai Sjek op Formosa. Eens
deels gelooft men dat communistisch China wel een „bureau van
goede diensten" kan gebruiken, anderdeels is men de overtuiging
toegedaan, dat Tsjang Kai Sjek er op gebrand is een populair figuur
als Tsjang in zijn kabinet op te nemen. De beslissing ligt tenslotte
bij Tsjang zelf; in Nederland zien we hem in ieder geval niet terug.
T elevisie
Van half vijf tot zes uur geeft Co
Hogendoorii een rechtstreekse re
portage van de Nederlandse kam
pioenschappen tafeltennis.
Om acht uur opent de A.V.R.O. het
zondagavondprogramma met „In
A.V.R.O.'s Televizier". Na „Kunst
grepen" van Pierre Janssen volgt
om kwart voor tien „Een kwartje
per seconde". De Belgische tv geeft
om half negen het gevarieerde
programma, „Zeg hé, spaar je
mee?"
Radio
Om vijf minuten over acht geeft
de A.V.R.O. over Hilversum I de
uitslag van „Dat is het".
„Zingen zonder zorgen" duurt van
negen uur tot half tien. De K.R.O.
zendt om acht uur het bekende
programma „De halve maan(d)"
uit.
Adenauer maakte kennis
met Kennedy jr.
M „Een flinke knaap", zei de
Westduitse bondskanselier Ade-
nauer toen hij voor het eerst
s oog in oog stond met John F.
Kennedy.
„Glug glug glu", was
Kennedy's antwoord. m
-- Deze ontmoeting had plaats
§j in de kinderkamer van het Wit-
te Huis, toen mevrouw Kenne-
e= dy haar driejarig dochtertje
Caroline en vier maanden oude
zoon John F. Kenndy jr. aan n
H Adenauer voorstelde.
De ontmoeting stond niet in m
het officiële programma.
M Adenauer zou aan een officiële
lunch aanzitten met ruim 150
s genodigden. Toen de 85-jarige
bondskanselier als een der p
eersten was aangekomen, ver-
M zocht de president hem mee te m
gaan naar de privé-vertrekken
s in het Witte Huis. opdat hij zou
kunnen kennismaken met me-
vrouw Kenndy.
Mevrouw Kennedy vroeg op
haar beurt of Adenauer de kin-
H deren zou willen zien, waarna
hij de wat „beperkte conversa-
j§ tie" met de jonge Kennedy had. n
flllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllilllllllllllllllllllllillllllf
JONGEN UIT BREDA ALS
GAST NAAR ISRAËL
De 13-jarige Arthur Grumvaid uit
Breda zal zondag per vliegtuig
naar Israël vertrekken op uitno
diging van de staat Israël. Hij zal
daar de viering van het 13-jarig
bestaan van de staat Israël bij
wonen.
Arthur is geboren op de dag dat Is
raël een onafhankelijke staat
werd. Veel joodse jongens uit ver
scheidene landen, die op deze
zelfde dag geboren zijn, zullen in
Israël hun „bar mitzuz" (belijde
nis) vieren.
Zij zullen de religieuze plechtigheid
bijwonen, een aantal excursies
maken en tien dagen de gast zijn
van leeftijdgenoten in Israël. De
Israëlische ambassadeur en de
president van de Nederlandse Zio
nistenbond zullen Arthur zondag
op Schiphol uitgeleide doen.
De bruiloft van
prinses Birgitta
Het koninklijk palcis in Stockholm
zal vandaag de driehonderd invitaties
versturen voor het huwelijk van prin
ses Birgitta.
Voor de plechtigheid in de paleiskapel
zijn 300 gasten uitgekozen, maar 200
van hen zullen aanzitten aan de lunch
daarna en aan het bruidsdiner in de
vooravond.
Voor het inedr moeten de heren in rok
verschijnen. Uniformen zijn verboden.
De dames zal worden verzocht in
cocktailjapon te verschijnen.
Advertentie
Op 6 MEI, 's avonds 22.15 uur, zal bij de Blauwedijk fe
Middelburg, een groot vuurwerk worden afgestoken, ter
gelegenheid van het 50-jarig jubileum van de Padvinderij
op Walcheren. Lexi hoopt, dat U allen van een prachtig
schouwspel van licht en kleur getuige zult zijn onder het
genot van een
from America's Best Tobaccos
- Aan de kinderen
biedt Lexi een grote ballonwedsirijd aan met
prachtige prijzen op 1 MEI 1961, om 14.30 uur op
de Dam - Graanbeurs, Middelburg. Deelnemers-
I kaarten a f 0.25 verkrijgbaar bij de padvinders,
|^die bij U aan huis komen.
FILMS IN ZEELAND
Rademakers „Het Mes"
prima Nederlandse film
Michael Mansfeld, scenario
schrijver en Bernard Wicki, re
gisseur, zijn de grote figuren
Advertentie j
Auteur Harry Mulisch ont
vangt platenbon en noemt
Bach 'n oude jongen
Er helpt geen moedertje-lief aan...
Harry Mulisch verdiént de Pluim Plateri-
bon, waarmee Willem O. Duys hem zo
blij verraste. Want Mulisch 'houdt zich
aan z'n woord' en schrijft een boek vol
'Voer voor psychologen!' Hier is nog
méér voer, kersvers geserveerde Harry-
ismen.
OVER PLATEN:
'Heb er 'n hele massa... 70 SO. Van
Vivaldi tot Miles Davis. Verder veel
volksmuziek, speciaal de Balkan. Ook
dol op documentaires-met-stemmen
Derde Rijk toestanden. Brechtiana. to
neel en literatuur op 45 toeren... M n
eigen plaatje niet te vergeten
OVER LUISTEREN:
'Gebruik muziek meestal als decor. Als
ik schrijf? Zeker, maar dan de oude
jongens... Vivaldi en Bacil en zo. Eigen
lijk 't omgekeerde van-Mozart: die
schreef muziek terwijl men item voor
las!'
OVER PLATENBON:
'Slim ding! Zal 'm goed besteden na
terugkeer uit Israël. Nee, nooit eerder
gekregen of geschonken. Maar dat zegt
niks. Heb ook nog nooit een boeken-
bon weggegeven. Stom eigenlijk... zal
er de volgende keer aan proberen te
denken!'
achter de Duitse film „Die
Brücke", rolprent over het oor
logsgebeuren, waarin kinderen
de hoofdrol spelen. „Die Brü
cke" is een van de meest aan
grijpende illustraties van de el
lende, waarin Hitier Duitsland
stortte en vooral ook van de
vrijwel algemene waanzin, die
zovelen het slachtoffer deed
worden van de bezeten dicta
tor. Het nationaal-socialisme
werd de jeugd met de paplepel
ingegoten door ouders, die in
hun verblinding tot de dolste
dingen in staat waren. Vele
Duitse filmers, die jaren na
de oorlog dit onderwerp
durfden aanpakken, hebben dat
in hun werk niet laten uitko
men. Ze wilden of ze konden
niet. Bernhard Wicki wel.
Het oorspronkelijke verhaal van
Manfred Grëgor, een roman met ge
noeg dramatische inhoud om voor
een film geschikt te zijn, werd ge
comprimeerd tot een scenario, dat
een felle aanklacht is tegen de gene
ratie van Hitler. Michael Mansfeld,
bekend als een commentator, die het
Nazidom nooit spaarde, stelde dit
scenario samen. Hij droeg daarmee
reeds in belangrijke mate bij tot het
eerlijke succes van „Die Brücke".
Bernhard Wicki deed de rest. Hij
koos als plaats van handeling, een
schilderachtig jstadje in schril con
trast tot de tonelen, die ev zich zou
den afspelen. Zes jongens en één
meisje (Cordula Trankow) vervulden
de rollen van slachtoffers van de
Nazi-ideologie.
Vol vertrouwen in hun ouders en
leraren laten zij zich in uniform ste
ken voor een wanhoopsdaad: het ver.
dedigen van de brug bij het stadje
tegen de Amerikaanse troepen, ter
wijl om hen heen het Derde Rijk in
puin valt.
De kinderen vechten door, wan
neer hun ouders de strijd allang
hebben gestaakt of zich uit de
voeten maken en de schilderach
tige omgeving»; verandert in een
puinhoop. Zo komt Wicki er eer
lijk voor uit bij wie de verant
woordelijkheid lag, zonder met
cynische zelfspot de werkelijkheid
te verdoezelen of object van de
humor te maken, zoals verschei
dene van zijn Duitse mede-kun
stenaars dat hebben gedaan. De
film is te zien in Alhatnbra (Vlis-
singen).
Het Mes
Grand (Goes) vertoont „Het Mes",
verreweg de beste na-oörlogse Ne
derlandse produktie. waarover we
ons reeds eerder enthousiast uit
lieten. Hugo Claus schreef het
scenario voor deze film naar zijn
eigen gelijknamige novelle, die hij
op negentienjarige leeftijd schreef.
Hij veranderde een en ander aan
de inhoud met het resultaat, dat
het filmverhaal hier en daar nogal
wat kritiek wekte. Fons Radema
kers vertelt in zijn film het ver
haal van een opgroeiende jongen,
die de eerste stap naar de volwas
senheid zet en de daarmee samen-
hangende conflicten alleen en zon
der hulp van ouderen krijgt op te
lossen. Een interessant gegeven,
boeiend verfilmd met medewerking
van de Vlaamse acteur Paul Cam-
mermans, de actrice Ellen Vogel,
de jeugdige Reitze van der Linden,
die de jongensrol zeer goed vervuil
en Marie-Louise Videc als het
vriendinnetje.
City (Middelburg) draait „Ik heb ge
zondigd" van Irving Rapper, een rol
prent over een meisje dat het klooster
verlaat voor de man van haar hart.
Het poëtische gegeven is door Rap
per met heel weinig gevoel voor poë
zie verfilmd. Teehnirama en Techni
color zijn de toverwoorden die de
zwakke regie moeten goedmaken,
want Rapper heeft zijn toevlucht
vooral gezocht in kleurige en schilder
achtige opnamen van musicerende
zigeuners en ridderlijk doende dra
gonders. Carroll Baker speelt de rol
van het meisje en Roger Moore die
van de held in officiersuniform
Spektakel
Even spectaculaire scènes biedt
„Simson en Delila" een van Cecil De
Milles ineest bekende, maar zeker niet
beste werken. In de hoofdrollen Hcily
Lainarr en Victor Mature. Te zien iii
Electro (Middelburg).
„Betaal of sterf", Luxor (Vlissingén)
is een eerlijker film met Ernest
Borgniné in de hoofdrol. Actie, actie
en nog eens actie.
Luxor (Vlissingén) brengt ook zon
dag een actiefilm op bet doek. de wes
tern „Mannen van staal".
Grand (Goes) vertoont zondagmiddag
„Duivelsbocht" met Cornel Wilde ach
ter hét stuur op de racebaan.
City (Middelburg) zorgt in de mati
neevoorstelling van zondag voor on
versneden humor door de film ..Op
naar Hollywood" van het duo Dean
Martin en Jerry Lewis te draaien. Een
film uit de tijd. dat Martin en Lewis
nog samenwerkten.
Ken Finse regeringscommissie beeft
voorstellen ingediend voor het instellen
van een technisch-wetenschappelijke raad
voor de landsverdediging die zou moeten
bestaan uit zes landen plus een aantal
raadgevers. De voorzitter zou in het alge
meen de techniek van wetenschappelijk
onderzoek moeten beheersen, de overige
leden specialisten moeten zijn inzake tech
niek, wiskunde, natuurkunde, chemie,
biologie en medicijnen.
