loe
litis
let?
Decorontwerper bij
de televisie heeft
slopend bestaan
Een droge maart, een natte april
MARTINEZ
V akantiespr eiding
blijft probleem
£^{oreH, yew en
sclmjven
VANDAAG
MORGEN
BIJ DE TERUGKEER
VAN DE ZWALUWEN
katerdag 8 aprh; i96i
PR OV177 C TALE ZEEUWSE COURANT
15
FOKKE DUETZ
vertelt zijn
ervaringen
„De hongerwinter in Amster
dam zal ik niet gauw ver
geten. We luidden helemaal
geen kolen meer en we zaten
met dekens om in de kamer,
terwijl de bloemen dik op de
ruiten stonden. Ik heb toen
een heel merkwaardige teke
ning gemaakt. Op een dag
kreeg ik ineens het gevoel
dat ik moest gaan tekenen.
Ik heb een stuk aquarelpa
pier gepakt en ben met een
deken om me heen geslagen
aan het werk getogen. Mijn
hand heb ik maar laten gaan
en het werd een druiventros
met bladeren. Het klinkt
misschien hovaardig, maar
het was bijna een christus-
kop. Dit heeft mij een enor
me geestelijke steun gege
ven.
Dit merkwaardige stuk levenser
varing tekenden wij op uit de
mond van Fokke Duetz, een van
de (in dienstjaren) oudste decor
ontwerpers van de N.T.S. Duetz
werd op Java in de plaats Am-
barawa geboren. Zijn vader was
arts bij de Bataafse Petroleum
Maatschappij. Hij werd telkens
overgeplaatst en de kleine Fokke
is heel Indië doorgereisd. Het
laatste woonde hij in Medan op
Sumatra en op zijn elfde jJfer.
in 1921, is hij naar Nederland
gekomen. „In Indië zat ik in de
vijfde klas van de lagere school,
maar het onderwijs was er niet
zo goed en de kennis die ik er had
vergaard was slechts goed ge
noeg voor de tweede klas in Ne
derland. Op het gymnasium heb
ik het tot de vijfde klas gebracht.
Ik ben eraf gegaan, omdat ik de
kunst in wilde", aldus de heer
Duetz.
Opleiding
Eerst heeft hij van 1927 tot 1930
de afdeling vrije kunst van de
Academie te Den Haag gevolgd.
Maar reeds toen openbaarde zich
bij Fokke Duetz het verlangen
decorontwerper te worden. Hij is
daarom naar München getogen,
om daar de colleges van de thea
terklas van de Kunstacademie te
volgen.
„In 1933 beviel het me niet meet
in Duitsland en toen ben ik naar
Nederland teruggegaan. Mijn
leermeester prof. Pretorius heb
ik in 1953 in ons land terugge
zien. Hij maakte namelijk de de
cors voor de Wagnervereniging.
Teruggekeerd in Nederland ging
Fokke Duetz werken bij Eduard
Veterman in Den Haag, waar hij
veel lieeft geleerd van de prakti
sche zijde van het toneeldeeor.
Van 1935 tot 1939 is hij free
lance ontwerper geweest. In dit
laatste jaar kreeg hij een vaste,
verplichte betrekking als soldaat
in het Nederlandse leger. Precies
veertien dagen voor de oorlog ook
over Nederland losbarstte is Fok
ke Duetz getrouwd. Hij had een
week extra verlof gekregen, maar
hij had daar nauwelijks van geno
ten, of alle verloven werden inge
trokken.
In de oorlog is hij weer free lance
geweest en na de oorlog kwam
hij bij de film terecht.
„In 1952 heeft de Amerikaan
Dreyfuss hier 26 televisiefilms
gemaakt. De hoofdrollen werden
gespeeld door Amerikanen, maar
de overige acteurs waren Neder
landers. Cinetone verzorgde de
produktie en we hebben in drie
kwart jaar die 26 films gemaakt.
Elke tien dagen kwam er een
klaar en voor elke film moest ik
tien a twaalf decors maken", al
dus Duetz.
Hij heeft hiermee een ervaring
opgedaan die hem bijzonder ge
schikt maakte voor het toen nog
wel heel nieuwe medium televisie.
Peter Swart werkte al bij de
N.T.S., de tweede decorontwerper
was overleden en men verzocht
Fokke Duetz zijn plaats in tc
nemen.
Slopend bestaan
Het is nu nog haasten en jachten
bij do decorafdeling van de N.T.S.
maar het is er rustig vergeleken
bij zes, zeven jaar geleden. Swart
en Duetz stonden er met zijn
tweeën voor. In 1955-'56 is Swart
geruime tijd ziek geweest en toen
moest Duetz per week voor vier
programma's decors ontwerpen.
Later kwam Cor Hcrmcler ver
lichting brengen. In 1958 was
Swart weer overwerkt en dit keer
hield Duetz hem gezelschap de
een was voor vier maanaen, de
ander voor drie maanden uitge
schakeld. Sindsdien is er een flin
ke uitbreiding gekomen.
Hoe komt nu een decor tot stand
Vijf weken voor de uitzending
van bijvoorbeeld een dramatische
produktie op donderdagavond
stapt de regisseur naar de decor
ontwerper. Hij vertelt hem de in
houd van het stuk, de sfeer, de
tijd waarin het speelt en wat hij
er zich van voorstelt.
„Tijdens het vertellen vormt zich
al een beeld en je gaat vast zit
ten schetsen. Je bekijkt dan te
vens de mogelijkheden van de ca
mera's en de microfoonhengels,
want die moeten overal bij kun
nen komen. Aan het eind van
dat eerste gesprek heb je al een
vrij gedetailleerde schets van
hoe je je de decors voorstelt",
verklaart Fokke Duetz. Twee da
gen later gaat deze uitgewerkte
schets in lichtdruk naar de re
gisseur. Twee weken later volgt
een tweede bespreking. Behalve
regisseur en decorontwerper zijn
dan ook de geluidstechnicus, de
beeldtechnicus, de leider van de
cameraploeg,de belichter, de lei
der van de decoruitvoering, de re-
quisiteur en de assistente van de
regisseur aanwezig. Weer wordt
het hele stuk doorgenomen. De
regisseur heeft zijn „mise en
scene" gemaakt, de technici ma
ken hun opmerkingen en de ont
werper kan eventuele kleine ver
anderingen in zijn decor aanbren
gen. Ongeveer drie weken voor de
uitzending krijgen allen, die de
tweede bespreking hebben mee
gemaakt, een plattegrond met
zeer uitgebreide schetsen van het
decor. De decoruitvoerders bou
wen in de voorbereidingshal de
stukken op.
„Als ze eenmaal in de studio aan
het werk gaan, staat de boel in
een halve dag. Wat voor decors
het ook zijn, ze zijn altijd in die
halve dag gebouwd en daar neem
ik iedere keer weer mijn petje
voor af", aldus Duetz.
De N.C.R.V.-televisie wijdde don
derdagavond een uitzending aan
het stuk „Ipliigeneia in Taurié"
van Goethe in een nieuwe verta
ling van Gerrït Kouwenaar en
onder regie van Gerard Rekers.
Op deze foto v. links n. rechts:
Gnus Hermes als Orestes, Ramses
Shaffy als Pylades en Ank van
der Moer in de titelrol.
RADIO- EN T.V.-RUBRIEK
AAAA/VWWVVA/WVVA/VVVVVV»
T elevisie
Om tien voor half negen opent de
K.R.O. zijn programma met
„Brandpunt", waarin deze keer
o.a. aandacht zal worden besteed
aan kleurmogelijkheden en -effec
ten in het verkeer. Om negen uur'
Jos van der Valks „Zaterdag
avondakkoorden" met o.a. Ilse
Werner en om tien uur de tradi-
tionelo Hitchcockfilm, deze keer
goedgekeurd voor alle leeftijden.
De Vlaamse t.v. zendt om half
negen haar gebruikelijke „Wie is
Wie"-show uit en komt om negen
uur met een Catharine Valente-
show, een muzikale film. Om
kwart voor tien een Interpolfilm.
Radio
lïoefie Huetings „Down Town Jazz
Band" speelt om kwart voor twee
in het VARA-programma via Hil
versum I. Om tien voor drie is er
een discussie over do problemen
rond do winkelsluiting op zater
dag bij de vijfdaagse werkweek.
Hieraan nemen deel J. Bons jr.,
directeur-generaal van de Bijen
korf, B. Buitendijk, hoofdbestuurs
lid van de Nederlandse Consumen
tenbond, P. J. de Kruif, secretaris
van het Nederlands Verbond van
Middenstandsverenigingen en F.
J. Willems, secretaris van de Al
gemene Bond Mercurïus. Voorzit
ter is IV. Thomassen, burgemeester
van Enschede.
De andere zender biedt in het
K.R.O.-programma om acht uur
populaire klassieken, waarin men
werken van Bach, van Beethoven
en Schubert kan horen. Deze wer
ken worden uitgevoerd door het
Radio Khmerorkest o.l.v. Maurits
van den Berg. Solist is Jos Ver-
koeyen, viool. Om tien over negen
keert „Tierelantijnen" in de ether
terug, waaraan o.a. Greetje Kauf-
feld zal meewerken.
V.P.R.O. STICHT WERKGROEP
VOOR NATIONALE OMROEP
(Van onze radio- en t.v.-redaeteur).
De V.P.R.O. heeft een derde publikatie inzake de nationale omroep
het licht doen zien. Het boekwerkje heet „Hoe nu verder?" en het
bevat voornamelijk reacties op positieve en negatieve kritiek die in
dag- en weekbladpers is uitgeoefend op het „plan voor een nationale
omroep", dat de V.P.R.O. september vorig jaar heeft gepubliceerd.
Tegelijkertijd is de oprichting van een werkgroep aangekondigd, die
het vraagstuk van de nationale oplossing van het omroepproblecm
nader zal bestuderen. De werkgroep is zeer breed samengesteld en
alle belangrijke groeperingen van het Nederlandse volk zijn erin
vertegenwoordigd.
De groep bestaat uit: prof. dr. P. J. Bouman, ir. Z. Th. Fetter, F.
J. Goedhart, prof. dr. J..de Graaf, L. Hanekroot, prof. dr. P. H.
J. Idenburg, J. Kassies, dr. J. A. de Koning, ds. F. H. Landsman,
ds. J. A. van Nieuwenhuijzen, prof. dr. G. C. van Niftrik, dr. E.
Nordlohne. mr. dr. J. Ozinga, mr. dr. A. A. van Rhijn,
prof. mr. dr. M. Rooij, ds. L. H. Ruitenberg, mevrouw J. F. Schou-
wenaar-Franssen, mevrouw H. van Someren-Downer, dr. E. D.
Spelberg, mr. dr. W. Verkade, mejuffrouw dr. A. de Waal, mr. G.
E. van Walsum, prof. dr. J. A. M. 'Weterman.
Aan de leden van deze werkgroep is gevraagd het V.P.R.O.-plan
voor een nationale omroep als uitgangspunt te kiezen, zonder dat
wordt verondersteld, dat elk lid van de werkgroep zich bij voor
baat achter dit plan zou stellen.
T elevisie
In de Energiehal van Rotterdam
worden zondagmiddag wedstrijden
gespeeld om het tafeltenniskam
pioenschap van Nederland. Van de
belangrijkste partijen worden van
half vijf tot zes uur zondagmiddag
televisiereportages gegeven.
In het A.V.R.O.-programma kan
men 's avonds naar nieuwe kunst
grepen van Pierre Janssen kijken.
Om kwart voor negen Lou van
Burg met „Een kwartje per se
conde".
De Vlaamse televisie zendt om
half negen haar bekende amuse-
mentssnow „Spaar je mee?" uit.
Radio
Om vijf voor tien laat Ben Levi
weer de laatste opname horen uit
Frankrijk in zijn rubriek „Met de
Franse slag" (Hilversum I, A.V.
R.O.).
Over de andere zender kan men
in het N.C.R.V.-programma om
half zeven naar opnamen van het
Concertgebouworkest o.l.v. Eduard
van Beinum luisteren, met mede
werking van Hubert Barwahser,
fluit. Uitgevoerd wordt de suite
no. 2 van Bach.
Om acht uur via de K.R.O. het
cabaretprogramma „De Halve
Maan(d)".
Beroemde componisten als Mahler,
Strauss, Grieg, Saint-Saens, Clau
de Debussy en Granados spelen om
vijf voor tien eigen werk. Het be
treft hier historische opnamen uit
de jaren 1905—1913.
ONDER ZEELANDS HOGE HEMEL
Nu de eerste zwaluwen onze
polders hebben overvlogen
kunnen we ons realiseren, dat
reeds een heel kwartaal van
1961 is verstreken. De terug
keer van de zwaluwen blijkt
steeds nauw verbonden aan
de maand april, en wel zo,
dat we ze vrij prompt in de
eerste week kunnen verwach
ten. Het is dan ook niet hele
maal zonder reden, dat het
volk in zijn spreekwijzen het
verlangen naar de zomer en
de teleurstellingen, die elk
jaar weer op schijnbare te
kenen van vroege vervulling
van deze wensen volgen, aan
de zwaluw heeft gekoppeld
en niet aan een der vele an
dere terugkerende vogels.
Spelen bij andere vogels warmte,
zonneschijn en voedsel als bij
factoren een grote rol, de zwaluw
houdt zich bij zijn trek blijkbaar
voornamelijk aan de tijd. Wij
zouden kunnen zeggen, dat de
zonnestand hierin een hoofdrol
speelt en de verdere factoren een
bijrol vervullen. Eén zwaluw
maakt dus nog geen zomer, enke
le tientallen zullen dit evenmin
doen, feitelijk vertellen die zo
verlangend verwachte zwaluwen
ons niet veel meer dan: Het is
april. Nu dat weten wij ook van
de kalender. Daaruit kan dus vol
gen, dat we die eerste zwaluw
meldingen best zouden kunnen
missen, maar het' tegendeel is
hier van grote betekenis.
De natte maand april, volgens de
volksuitspraak in de titel, is van
groot belang voor de ontwikkeling
van de natuur, nadat een droge
maart de vóórontwikkeling heeft
gestimuleerd, maar zo'n natte
april kan ons psychisch danig
dwars zitten. Dan is de zwaluw-
Advertentie)
O., tnan
t. i/ri, I
<c-n
ioten .j
melding tegelijkertijd een steun
voor de lioop op dc zomer en een
rem voor een te hoog gespannen
verwachting. Ze zijn er weer, de
winter is nu definitief uit on
danks het witte hoedje, dat de
grillige aprilmaand ons soms nog
eens wil opzetten.
Zo'n natte maand houdt ons bo
vendien véél te veel binnenshuis
en wordt oorzaak, dat diverse
nieuwkomers op het gebied van
bloemen, vogels en insekten on
gemerkt op het toneel aanwezig
zijn. Wie lette er op, dat de pink
sterbloemen rond Pasen al in
volle fleur stonden?
Straks staan ze uitgebloeid zon
der dat hun verblijdende rol in
het mensenleven tot zijn recht is
gekomen. In dat opzicht zijn we
als de bijen: schijnt het zonnetje
dan vliegen we uit, gaan de stand
van het gewas bekijken (ook in
de natuur) en we verblijden ons
over elk nieuw bloemenkleurtje,
zelf elk insektenpakje (de hom
mels!) dat tegen de groene onder
grond van grassen en kruiden
meer afsteekt dan voorheen. Zelfs
de altijd groene naalddragers
doen er aan mee, vaak heel petite-
rig en dan toch bijzonder fraai.
Let nu eens op de diverse coni
feren, de den, de larix, maar ook
op die sierheesters met hun plat
te waaiervormige takjes, die als
met in elkaar geschoven schub
ben zijn overdekt. In de overdadig
kleurige voorjaarstuinen en park
versieringen schijnen ze niet
meer dan een wat andere, frisse
of donkere nuance van groen.
Dichterbij bekeken vinden we nu
aan cypressen de roodgeschubde
manlijke bloeikegeltjes aan de
topjes van deze takjes, telkens
zo'n karmijnrood schubje tussen
twee bruine, telkens een bruine
tussen twee rode. Maar kom niet
één dag te laat, want dan is er
van het rood niets meer tc zien
en zijn de takjes schimmelig wit
geworden.
Kom ook niet één dag te vroeg,
want dan ziet men slechts een
veel korter donker kegeltje een
knopje. Het is dus mogelijk, dal
zelfs' een goed opmerker het
fraaie voorjaarskleedje van de
cypres pas leert kennen, als hij
er bij toeval met de neus vlak op
wordt geduwd
Het geheim? De onontwikkelde
manlijke kegeltjes verschijnen in
dc vorm van een donker knopje.
Dit knopje bestaat als alle conifc-
renkegeltjes uit schubben, die de
onontwikkelde meeldraden be
schermen. Bij de cypres drukken
de helmknoppen, die rood zijn de
ze schubjes uiteen, zodat vlak
voor ze rijp zijn deze kegeltjes
uit rode en bruine schubben schij
nen te bestaan. Barsten deze
helmknoppen dan storten ze een
overvloedige massa stuifmeelkor-
rcltjes uit van minimale grootte
i't zijn windbloeiers') en weg is
het rood, terwijl het witte stuif
meel als een schimmelaanslag de
omliggende bladschubben over
dekt. Maar dicht in de omgeving
staan de ronde groene vrouwlijke
kegeltjes, die profijt trekken van
die witte poederlaag. Het is dus
mogelijk, dat het verlangen de
eerste zwaluw te zien ons op een
vochtige dag het huis uitlokt en
juist het toeval in de hand
speelt, dat ons met dit kortston
dig voorjaarskleed van de cypres
doet kennismaken.
Regen of geen regen, we zullen
dus (als Strijbos ons in het arti
kel van woensdag adviseerde) ter
dege moeten opletten, willen be
paalde interessante gebeurtenis
sen in de natuur ons niet ontgaan.
De eerste zwaluwen zijn meest
geen blijvers. Ze hebben op onze
breedte hun reis nog niet voltooid,
hun doel ligt noordelijker en zo
is het nodig andere meldingen
niet te verzuimen. Wanneer komt
de eerste blijver onder de zwalu
wen! Wij horen graag nog lang
over het binnenkomen (overko
men) van de trekkers, maar ik
hoop ook op vele meldingen onder
het motto: de zwaluwen zijn bij
mij op de nestplaats terugge
keerd! De eerste zwaluw maakt
ieder er op attent: let op! Straks
komen ze weer bij ons. En zo
zien we dat we toch aan de kalen
der niet genoeg hebben en zelfs
niet aan een hotel in de vuurto
ren van Westkapelle om te weten,
dat de datum van één april is
gepasseerd. Bent U er ingelopen?
De Cadzandse cn „Erremuse"
zwaluwen niet, die lieten wijselijk
1 april passeren en kwamen pas
de volgende dag. Een wijze raad,
lees de „gevaarlijke" P Z.C. één
dag te laat en de kans er in te
lopen is voorbij.
i P.S. Niet aan de redactie vertel
len a.u.b.).
Advertentie)
de sigaar waarmee
His Lordship zich zo
van adel voelt
HQNNEUR een hoog-
geklasseerde
sigaar voor 31 cf.
Propaganda zonder resultaat
A.N.W.B. doet
bedrijfsleven en
onderwijs verwijt
Het kost u even veel als
u meteen een goed hor
loge koopt ...een Prisma!
Dan bent u zeker van 'n
mooién goed horloge!
j (Van onze Haagse redactie)
j „Beschamend en beangstigend"
heeft de vice-voorzitter van de
A.N.W.B., de heer P. F. Zim
merman gistermorgen bij de
opening van Goed Kamp, het
resultaat van twaalf jaar ijve
ren voor een betere vakantie-
spreiding genoemd. Alle pogin
gen van de stichting recreatie
om medewerking te krijgen van
de onderwijsinstanties en het
bedrijfsleven zijn vastgelopen
op een gebrek aan begrip voor
het economisch en sociaal be
lang van de spreiding.
Hij deed ccn poging alsnog iets
voor de vakantiespreiding te berei
ken. „In een land dat een mammoet
wet kan baren, moet het toch mo
gelijk zijn", zo zei hij. „met mede
werking van onderwijs eu bedrij
ven de vakantieperiode van één
propvolle maand te verlengen tot
een van twee minder drukke maan
den: van 1 juli tot 31 augustus.
De heer Zimmerman betoogde
dat door spreiding van de va
kanties de bedrijven in de logies-
verstrekkende sector economi
scher geëxploiteerd kunnen wor
den en derhalve goekoper voor
de gasten kunnen zijn. Dit geldt
ook voor aanverwante bedrijven
als reisbureaus, vervoersbedrij
ven, de vermaaksindustrie e.d.
In de 70 kilometer lange kust
strook van de randstad Holland
zijn dringend nieuwe, goed ge
outilleerde kampeerterreinen,
bungalowparken en hotels nodig.
Het is onmogelijk deze accommo
daties te vormen, indien men
slechts op één maand volledige
bezetting kan hopen.
Hindernissen
Om tot een redelijke vakantiesprei
ding te komen zullen drie belangrij
ke hindernissen genomen moeten
worden
1. Het onderwijs, dat zeker de va
kanties over twee maanden zal
moeten spreiden.
2. Het bedrijfsleven, waarin tal van
fabrikanten voorkomen die het
voltallige personeel collectief va
kantie geven en in die tijd de
fabriek sluiten. Dit gebeurt dan
mede door het ontbreken van
de spreiding in het onderwijs
in de drukste maand: 35 juli tot
15 augustus.
3. De gezelligheidsdrang van talloze
vakantiegangers, die zich niet
cloor schoolkinderen gebonden we
ten aan augustus, maar niettemin
in die maand op de drukste plaat
sen neerstrijken omdat het dan
zo gezellig is. Doelgerichte pro
paganda voor deze groep is nodig.
De vice-voorzitter van de A.NAV.B.
meende dat er, aangezien alle Ne
derlanders bij het probleem van de
vakantiespreiding zijn betrokken,
thans eindelijk wel eens ernst ge
maakt mag worden met de oplos-
De viercntwintig-uurstakirig van de
Franse douane-ambtenaren, die donder
dagmorgen zeven uur is^ begonnen, beeft
voor de luchtreizigers geen moeilijkhe
den opgeleverd. Op Orly verschenen SO
van de 230 douane-ambtenaren niet op
hun werk en op Le Bourget bleven er
13 van de 130 weg. De meeste stakings
brekers zijn lid van de communistische
vakbond C.G.T., die zich tegen dc sta
king heelt uitgesproken.
