Ballet en televisie
op /9dm lip!
A.V.R.O.
TELEVISIE
HET IS ZOVER!
DAT tö HET!
WEG RANDSTAD-ANTWERPEN IS
NOG NIET TE VERWACHTEN
WOENSDAG 5 APRIL, 1961
PROVINCIALS ZEEUWSS COURANT
11
KO VAN DIJK DRAAGT
ZWEEDS VERHAAL VOOR
In A.V.R.O.'s rubriek „Meesters
der vertelkunst" draagt morgen
van 15.30 tot 15.50 uur de acteur
Ko van Dijk in de vertaling van
Tine van Eeden-Schuitemaker het
verhaal „Dodendans op de Hast-
berg" van de Zweedse schrijver
Pelle Molin voor.
Pelle Molin, die in 1864 werd ge
boren, wilde oorspronkelijk schil
der worden en volgde daartoe een
opleiding aan de Kunstacademie
van Harnösand. Pas veel later,
toen hij als boerenzoon tussen de
berenjagers in Noord-Zweden
leefde, ging hij schrijven. Hij
heeft in zijn korte leven hij
stierf reeds in 1896 slechts
weinig gepubliceerd en verwierf
zich pas na zijn dood een grote
hekendheid.
Het verhaal „Dodendans op de
Haslberg" is een van de beste en
bekendste novellen van Pelle Mo-
lin. Hij v.ertelt in dit verhaal, dat
een prachtig beeld geeft van het
barre leven in het hoge noorden,
van de strijd van een man tegen
een beer.
Beeld uit een uitzending, gewijd
dan de dans onder regie' van Joes
Odufre, enige tijd geleden door
de V.P.R.O. uitgezonden.
De foto toont Jaap Flier en Willy
de la Bije.
Speciale
vormgeving
bereikt
Van onze radio-t.v.-redacteur)
Het lieeft in Nederland ge
ruime tijd geduurd voor de
discussie over „Is ballet ge
schikt voor televisie ja of
nee" was verstomd en mis
schien is deze strijd nog niet
helemaal uitgestreden. Bai-
letkenners zeggen, dat tele
visie nooit die ruimte kan
scheppen die voor ballet is
vereisttelevisiedeskundïgen
houden vol, dat ballet zich
uitstekend leent voor de
beeldbuis, mits het maar
speciaal voor het nieuwe me
dium is geschreven.
Gezien de praktijk in de afgelo
pen maanden schijnen de laat-
sten gelijk te krijgen. Enkele
choreografen hebben met enthou
siasme naar een speciale vorm
geving gezocht en vooral Hans
van Manen heeft jn dit opzicht
veel gedaan. Samen met Joes
Odufré heeft hij vaak voortref
felijk werk verricht om ballet
dichter bij de kijker te brengen,
waarbij de serie „Inleiding tot de
dans" van de V.P.R.O. nog vers
in het geheugen ligt.
Illustratie
lil de Verenigde Staten dient het
ballet in de eerste plaats als be
wegingsillustratie bij het lied. De
populairste kleinkunstenaars in
de Ver. Staten zijn zangers,
waarvan tclcvisionair gesproken
weinig valt te maken.
game". Afgezien van het feit of
dit tweetal bevorderend werkt
voor het eigenlijke ballet, blijven
hun uitzendingen relatief zo spo
radisch, dat men over het alge
meen de creativiteit van de Ame
rikaanse televisiedanskunst als
uiterst bescheiden moet ken
schetsen.
Baanbreekster
Een baanbreekster wat dit be
treft is Paulino Koncr, thans één
der topfiguren van het gezel
schap José Limón, die in de veer
tiger jaren eeu diepgaande stu
die van de televisiemogelïjkheden
voor ballet heeft gemaakt. Haar
creaties van toen, speciaal ge
schapen voor het oog van de ca
mera, liggen al lang In het ver
geetboek, maar de technische
grondslagen die zij voor t.v.-
danskuust heeft gelegd, worden
nog steeds gehanteerd.
Zij stelde een leidraad samen
over de instelling van de came
ra's en de coördinatie daarvan
met het ritme van de dans en de
muziek. Een van haar stelregels
was ook, dat bij een camera-op
name van de gehele persoon der
dansers zoveel ruimte daarbuiten
moest worden gelaten, dat een
uit het beeld verdwijnen van ar
men en benen vermeden kon wor
den. Bij elkaar heeft zij een aan
tal waardevolle richtlijnen opge
steld, die ook nu nog als het
abc van de cameratechniek gel
den.
destijds nog Sadler's Wells Ballet
heette) met Margot Fonteyn als
soliste werd door niet minder dan
30 miljoen kijkers aanschouwd,
zodat elke twijfelaar moest toe
geven, dat de danskunst ook voor
de t.v. een eigen taal en eigen ex
pressiemogelijkheden heeft. Niet-
commerciële. opvoedkundige om
roepen brengen nu dansprogram-
ma's op het scherm, die enkele
jaren geleden voor avant-gardis-
tisch zouden zijn versleten. On
langs werd als algemene inleiding
tot de danskunst „A time to
dance" uitgezonden in negen uit
zendingen van een half uur, die
voor vijftig zenders over heel
Amerika verspreid werden gere-
layeerd. De bekendste Ameri
kaanse vertolkster van de moder
ne dans is ongetwijfeld Martha
Graham. Zij heeft speciaal voor
de televisie films laten maken.
„A dancers's world" en „Appa-
lachina spring". Beide films wa
ren uitsluitend bestemd voor de
niet-commerciëie omroepstations.
Toch is er ook bij de commer
ciële zenders langzamerhand een
verbetering te bespeuren. De be
perking die het scherm het ballet
oplegt worden in verrassende
mate te niet gedaan door vin
dingrijke regisseurs en choreo
grafen. Het hoeft geen betoog,,
dat vooral kleurentelevisie in dit
opzicht een steuntje in de rug is,
omdat men dan bij de kijker nog
sterker de illusie schept dat hij
er in werkelijkheid bij is.
Lage dunk
Zoals gezegd: de situatie van de
danskunst in de Amerikaanse te
levisie is geenszins ideaal te noe
men. De financiers van de com
merciële zenders schijnen nog
steeds een lage dunk te hebben
van de algemene -belangstelling
in kunst en in het bijzonder in de
danskunst.
Maar de „sleeping beauty", ge
danst door- het Royal Ballet (dat
Radiorede door
prof. De Quay
Minister-president prof. dr. J.
E. de Quay zal vandaag om
17.55 uur over beide Hilver-
sumse zenders een toespraak
houden naar aanleiding van de
installatie van de Nieuw-Gni-
nea-Raad.
VANDAAG
Men is er dan ook bij de Ameri-
kaanse televisie steeds meer toe RADIOEN T.V.'RUBRIEK
overgegaan dansers om de zan
ger heen te groeperen, die met
hun bewegingen wat dynamiek
in een uitzending kunnen bren
gen. Het gebeurt echter slechts
zelden, dat een balletprogramma
als zodanig op het scherm wordt
gebracht, tenzij het een spectacu
lair programma zoals bijvoor
beeld de dansgroep van Moiseyef
betreft, die we ook op het Neder
landse scherm hebben kunnen be
wonderen. Men beschouwt het in
Amerika dan ook als een geluk
kige omstandigheid voor de dans,
dat een tweetal beroemde film
sterren tevens danseurs zijn:
Fred Astaire en Gene Kelly. As-
taire heeft met zijn dansen mil
joenen in verrukking gebracht en
Kelly kreeg een enorme populari
teit met zijn aan de sport ver
wante show „Dancing is a man's
In liet V.P.R.O-televisiepro
gramma van maandagavond
presenteerde Maya Bouhia een
cabaret, waaraan verder me
dewerkten Henk van Ulsen en
Rob van Reyn. De foto toont
Maya Bouma en Henk van Ul
sen in een nummer als „bro-
zerns".
oven, 31CM en....
sclvrijven
T eleuisie
Naar aanleiding van de installatie
van de Nieuw-Guinea Raad die
vandaag plaatsvindt, zendt de
A.V.R.O. de filmdocumentaire
„Het huis der Papoea's" uit, sa
mengesteld door Anthony van
Kampen en gefilmd door Fred
Komijn.
Om tien over negen „Sportpano-
rama". De Israëlische zangeres
Rika Zarai komt om tien over ne
gen op het scherm met Israëlische
en Franse chansons. De op een na
laatsLe aflevering in de spannende
filmserie „Het is zover" wordt de
kijkers om half tien voorgezet en
om tien over tien tenslotte het
literaire dispuut „De kring", dat
vanavond Harry Mulisch' nieuw
ste boek „Voer voor psychologen"
zal bespreken. Gespreksleider is
H. A. Gomperts, discussianten
zijn Harriet Freezer. G. K. van
het Reeve en Gabriel Smit.
De Vlaamse televisie heeft een
Nederlandse avond. Om half ne
gen wordt het t.v.-spel „Wach
ters bij het graf" van de N.T.S.
overgenomen en om over lialf tien
„Marinade" van de N.C.R.V. (bei
de programma's zijn telerecord-
ing).
Radio
Een gesproken porlret van de Al
gerijnse rebellenleider Ferhat Ab
bas wordt om kwart voor twee
via de VARA (Hilversum I) ge
geven door Joop Koopman op een
tekst van Lucas Kleyn. 's Avonds
om kwart over acht een uitgesteld
relais uit het „Teatro dell 'Opera"
te Rome. waar de opera Otello
van Verdi onlangs werd uitge
voerd. Deze uitzending duurt,
met enkele onderbrekingen, tot
kwart over elf.
Over de ander zender wordt in
het N.C.K.V.-prograinma om tien
over acht in de serie „Bij de gra
tie Gods" een beeld gegeven van
de tsaren Alexander de Tweede
en de Derde van Rusland. (Mede
werking verlenen Johan Schmitz
en Hetï.v Hiimmclen-Bijlevpltl.
Uitslag „Wie waagt,
kan wat winnen"
Mieke van Dillen maakt de prijs
winnaars bekend in de prijsvraag
„Wie waagt, kan wat winnen" in
het V P.R.O.-programma van van
daag. Tevens zal in dit pro
gramma de bekroonde inzending
worden uitgezonden.
Bonn hoeft Eichmann's
verdediging niet te betalen
De federale administratieve recht
bank in Keulen heeft de eis tot be
taling van de kosten van zijn ver
dediging, welke de dezer dagen in
Israël terechtstaande oorlogsmisda
diger Adolf Eichmann door tussen
komst van zijn verdediger dr. Ser-
vatius tegen de Westduifse regering
aanhangig had gemaakt, afgewezen,
met veroordeling van Eichmann in
de kosten van het over deze eis ge
voerde geding.
Eichmann had voor zijn verdediging
120.000 mark (ongeveer 108.000 gul
den) van de Westduitse regering ge
vorderd.
Ontsnapte keert naar
Utrechtse kliniek terug
Naar het ministerie van justitie me
dedeelt is de 19-jarige J. K., die
maandagmiddag uit de dr. H. van
der Hoeven kliniek te Utrecht was
ontsnapt, 's avonds in de kliniek te
ruggekeerd. Omstreeks kwart over
negen meldde hij zich eigener bewe
ging.
Toen liet schip de „Rijndam" van de
H.A.L. in de Engelse haven South
ampton had aangelegd, kregen meer
dan honderd passagiers, die van
boord gingen, bloemen aangeboden
van het Nederlandse meisje Willy
van Ruiten. Zij had een mand vol
bossen narcissen als lenteboodscliap
uit het goede Nederland.
De 21-jarige Willy is studente aan
de Leidse universiteit.
Zij is de dochter van een bollenex-
porteur in Lisse en haar hobby is
bloemenschikken. Kan men zich een
betere lente-ambassadrice wensen?
VERZUCHTING IN A.N.W.B.-ORGAAN
Pas in laatste stadium
van 15-jarenplan
Van onze Haagse redactie)
De Belgische demissionaire minister
van openbare werken, de heer O.
Vanaudenhove, heeft op 20 maart
van dit jaar in het Kurhaus te Sche-
veningen voor de leden van de Ne
derlandse Kamer van Koophandel
voor België en Luxemburg, een le
zing gehouden, waarin hij een en an
der vertelde over de grootse plan
nen, die men in zijn land voor een
net van autosnelwegen heeft. Een
en ander zou, volgens de Belgische
bewindsman, de banden, die er tus
sen de Benelux-partners bestaan,
weer nauwer aanhalen.
De A.N.W.B. reageert in haar blad
de Autokampioen (van 1 april) op
deze uitlating van de heer Vanauden
hove met de opmerking: als we die
banden nu eens als wegen zien, komt
de kritische toehoorder tot de con
clusie, dat er weinig aan-te halen
valt, en zij vervolgt met te stellen,
dat in het vijftienjarenplan van de
Belgische rgeering tevergeefs wordt
gezocht naar een op korte termijn
aan te leggen autosnelweg naar het
noorden, een ader van Antwerpen
naar de randstad Holland.
Reëds jaren, aldus de A.N.W.B.,
kruipen onze vrachtwagens over
de smalle, slipgevaarlijke, slecht
verlichte kasseienweg, die van
Wernhout naar Antwerpen leidt
en zij voegt daar aan toe- maar
maakt U niet ongerust, die weg
komt er wel... in het ontweip van
wet staat de Europaweg 10 in
noordelijke richting, dus Antwer-
pen-Amsterdam, gepland voor
1970-1975... We zullen dus alleen
nog even vijftien jaar moeten
wachten voor we met ons verkeer
vlot naar Antwerpen kunnen ko
men. Meer kan de Belgische rege
ring, onze Benelux-partner, echt
niet doen.
Er is overigens een oplossing te vin
den: particulieren, die een soort tol
wegen mogen aanleggen, waarvoor
zij van het rijk een vergoeding krij
gen. Een mooi idee, aldus da
A.N.W.B. Voor België tenminste.
Want deze onderneming zal eerst de
weg Antwerpén-Rijssel vervroegd
moeten aanleggen, dan de weg Ant-
werpen-Wallonië, daarna een brug
bij Antwerpen over de Schelde en
tenslotte dan eindelijk de weg van
Antwerpen naar het noorden.
Dat wordt, als die maatschappij ten
minste wordt opgericht en opschiet
met al die voorgaande werken, op
zijn vroegst 1965. Wat de A.NAV.B.
doet verzuchten: en dat heet dan Be
nelux in de praktijk.
Beeldhouwer Landowski
in Frankrijk overleden
De bekende Franse beeldhouwer
Paul Landowski is vrijdag j.l. in zijn
woning te Boulogne-sur-Seine over
leden na een hartaanval, zo is giste
ren in Parijs vernomen. Hij werd
86 jaar.
Prof. De Quay uit
de IKest terug
Na, een nachtelijke reis van circa 7
uren is minister-president prof. dr.
J. E. de Quay gisterochtend tegen
half acht met liet DC-8 lijntoestel
van de K.L.M. uit New York van
zijn reis door Suriname en de Ne
derlandse Antillen op Schiphol te
ruggekeerd.
Hij werd daar behalve door zijn echt
genote begroet door de vice-minister-
president, drs. H. A. Korthals en de
beide gevolmachtigde ministers, nir.
dr. R. H. Pos van Snriname en de
heer W. F. M. Lampe van de Antil
len.
0 Tweehonderd opstandige Karens heb
ben woensdag een aanval gedaan op een
politiepost in het Birmaanse dorp Khale
Tagoendaing. Er ontstónd een gevecht
waarbij één politieman en drie opstande
lingen om het leven kwamen. Soldaten
hebben de rebellen verdreven.
Advertentie)
Hedenavond 21.30 u. 5e deel
van de spannende detective:
Met de nieuwe, kleurrijke
bode voor Radio en Televisie
is het nu ook zover. D:e is van
morgen af bij de boekhandel
verkrijgbaar. Zorg dat u een
exemplaar bemachtigt, wanti
Als u zich als lid opgeeft, ont
vangt u deze ideale nieuwe
bode elke week thuis.
A.V.R.O., Keizersgracht 107,
Amsterdam.
