PROVIHCIALE ZEEUWSE COURANT NIEUW-GUINEA-RAAD GEOPEND MET KONINKLIJKE WENSEN kort zijn' ,Moge weg naar recht tot zelfbeschikking Aanslag ki Parijse effectenbeurs Nieuwe regeling van de wethouderswedden Vandaag INSCHAKELING VAN PAPOEA BIJ BESTUUR VLIEGRAMP IN CHILI EIST 26 DODEN Prijzen Nederlands 204e jaargang - no. 80 Dagblad uitgavt van de firma Provinciale Zeeuwse Courant Directie: F. van de Velde en P. B. den Boer. Adjunct: W. de Pagter. Hoofdredacteuren W Leertouwer en G. A. de Kolt. ABONNEMENTSPRIJS 66 cent per week, 7.00 p. kw.; fr. p. p. 7,25 per few Losse nummers 15 cent. WAARIN OPGENOMEN DE MIDDELBURGSE, VLISSINGSE, GOESE, BRESKENSE COURANT EN VRIJE STEMMEN Woensdag 5 april 1961 ADVERTENTIEPRIJS 27 cent per m.ra Minlm. p. advertentie Ing. mededelingen driemaal tarief. Kleine advertenties imax, 8 regels) 25 cent per regel met een minimum van 1,25. „Brieven bureau van dit blad" 25 cent meer. Giro no 35930(1 P Z C. Middelburg. Bureaus: Vllsslngen Walstr 68-60 tel. 2355 (b.g.g. red 3508/3546. adv. 3647/3643)Middelburg. Markt 61 tel 3841 (b.g.g. red. 2078/3169. adv. 2375); Goes Gr. Markt 2. tel. 6140 (b.g.g. red. 7853. adv. 5213), Oostburg. tel 2395; Terneuzen tel 2116. Ziertkzee i 2425 adm i I. 2094. Nederlands Nieuw-Guinea is woensdagochtend 9 uur, bij ons vannacht, plaatselijke tijd een nieuwe fase in zijn ontwikkeling naar zelfbeschikking begonnen met de installatie van de Nieuw- Guinea-raad, een volksvertegenwoordiging voor het gehele, 700.000 inwoners tellende gebied. De 28 leden van de raad, o.w. een vrouw hebben bij hun installatie door gouverneur Platteel in Hollandia in een koninklijke boodschap het advies meegekregen, ziclizelf te zijn en te blijven, in een vorm die zij zelf kunnen kie zen zoals hun eigen aard dat ingeeft. In de Stadsgehoorzaal van Hollandia, de voorlopige behuizing van de raad, waar onder gro te belangstelling van autoriteiten uit Nieuw-Guinea, Nederland en het buitenland de installatie plaats had, klonk na de openings toespraak van de gouverneur, dr. P. J. Platteel, de stem van ko ningin Juliana door eeu geluidsband. „Leden van de Nïeuw-Guï- nea-raad", zo zei de vorstin, „ik wens U veel geluk en voldoening toe bij al uw arbeid voor uw land en volk. In Nederland is er vreugde omdat gij heden uw werk begint. Het is dé eerste stap op de weg, die leidt naar de uitoefening van het fecht tot zelf beschikking door uw volk. Moge die weg kort blijken te zijn". De gouverneur van Nederlands Nieuw-Guinea, dr. P. J. Platteel opende de zitting met. een rede, waarin hij de raad alle mogelijke medewerking van het bestuur toe zegde opdat de democratische pro cedure zou worden bevorderd. De Nieuw-Guinea-raad is niet alleen belangrijk voor de inwoners van Nieuw-Guinea, maar ook tegenover de belangstellenden in de gehele we reld, aldus dr. Platteel, die zich ver heugde over de „grote internationale belangstelling" en de komst van le den van de Nederlandse, Australi sche en Nieuwzeelandse regeringen. De gouverneur kondigde aan dat de inschakeling van de Papoea in het bestuur versneld zou plaats hebben. Steunverlening „Doordat het mogelijk wordt deze op elk gewenst ogenblik de plaats te doen innemen waarvoor zijn opleiding en capaciteiten hem ge schikt maken, komt het karakter van de bijdrage van Nederland als steunverlenend land hiermee duidelijker naar voren", aldus de gouverneur, die verklaarde hoop vol te zijn gestemd door de goede verstandhouding tussen Neder landers en Papoea's, die bij de verkiezingsstrijd was gebleken. „Nederlanders steunden Papoea-kaft- didaten en omgekeerd", zei hij. „op ras is niet gelet, slechts op vertrou wen en kundigheid". De Nederlandse minister van binnen landse zaken, mr. E. H. Toxopeus, wenste de raad geluk, „vooral gezien de wil van de bevolking tot het dra gen van een verantwoording die uit gaat boven plaatselijk en streekbe-. lang". Hij noemde de instelling van de op democratische wijze gekozen volks vertegenwoordiging niet alleen voor Nieuw-Guinea van de grootste bete kenis. maar ook voor het koninkrijk als geheel. Hij voorzag ook vreugde in de Verenigde Naties, gezien het feit dat de raad gevormd is conform het doel van het handvest: „zelfbe stuur cn zelfbeschikking". Paasweekeinde eiste in West-Duitsland 80 doden Gedurende het lange vi-ije paas weekeinde, van Goede Vrijdag tot en met Tweede Paasdag, zijn in West- Duitsland minstens 80 personen bij verkeersongelukken gedood, aldus de politie van Frankfort. De politie vreest echter dat wan neer alle rapporten binnen zijn. het aantal nog groter zal zijn. Waar schijnlijk niet groter dan' dat van verleden jaar toen de politie een dag na Pasen moest melden dat er 120 doden waren. Op Tweede Paasdag toen de stroom vakantiegangers huiswaarts keerde vielen de meeste doden op de weg. heeft te Hollandia in te- ff genwoordiglicid van de Neder- landse minister van binnen- landse zaken, mr. E. H. Toxo- peus en vijf Kamerleden do officiële installatie plaats van de uit 28 leden bestaande §j Nieuw-Guinea Raad. Ij is het 40 jaar geleden if dat de beroemde Nederlandse componist dr. Alphons J. M. H Diepenbrock tc Amsterdam M overleed. mi Eerste stap „Deze eerste stap", zo vervolgde de minister, „zal door andere moeten worden gevolgd". Mr. De Rijke, lid van de raad, wees erop dat sinds 1949 het streven van de Nederlandse regering uaar zelf beschikking der Papoea's „steeds duidelijker in daden tot uiting is ge komen". Hij noemde liet de tragiek van Nederland dat liet weinig waar dering oogstte voor zijn onbaatzuch tige politiek „door do luide Indonesi sche aanspraken". Persoonlijk geloofde hij dat dat deel van de Papoea-bevolking, dat „weet wat hier aan de gang is, de Neder landse regering dankbaar zal zijn en ook is, dat Nederland voor de lang zamerhand bijna ondraaglijke druk niet heeft willen wijken". „Ten koste van een algemene breuk met Indonesië en ondanks internatio naal wantrouwen van haar oogmer ken blijft do Nederlandse regering standvastig", aldus mr. De Rijke, die pleitte voor evenveel wijsheid in In terne zaken en geduld met de „aan vankelijke onervarenheid en ondes kundigheid van de Nieuw-Guinea- raad naar de maatstaven der oudere volksvertegenwoordigingen". Gelukwensen werden verder nog uit gesproken door staatssecretaris mr. Bot en mevrouw Stoffels-van Haaf- ten, ondervoorzitter van de Tweede Kanier. De installatie van de raad ging ge paard met uitgebreide feestelijkhe den. Voor de plechtigheid in de Stadsgehoorzaal begon, musiceerde de militaire kapel voor het gebouw. Voorts stonden het ceremonieel in heien van de eerste paal voor het raadsgebouw door mevr. Stoffels van Haaften op het programma, waarna er volksdansen waren, een lampionoptocht van schoolkinderen, een ontvangst door de voorzitter van de Nieuw-Guinea-raad en een groot vuurwerk. De leden van de Nieuw-Guinea-raad zijn reeds een dag of tien in Hollan dia. Zij hebben niet alleen kennis niet elkaar gemaakt, doch ook reeds veelvuldig informele bijeenkomsten gehouden waarbij o.m. de mogelijk heid van fractievorming is bespro ken. Sommige leden hebben reeds verklaard dat zij onderwijsvraag stukken ter sprake willen brengen, in liet- bijzonder de middelbare oplei ding voor Papoea's. Streng verboden moppen te tappen H De Oostenrijkse P.T.T. heeft H één van de vele diensten die p de telefoonabonnees werden verleend, moeten staken. Wie dinsdag nummer 1717 draaide om „de grap van de dag" te p p horen, kreeg geen humor, p doch een beschaafde meisjes- p stem te horen: „met ingang m van vandaag wordt geen grap van de dag meer verteld", zei p het meisje. H Een officiële reden is voor het stopzetten van deze dienst s niet gegeven, doch één van de vele humoristen die aan de dienst meewerkten zei dins- fj dag: „het wordf met de dag p moeilijker grappen te beden- ken, omdat elke ambtenaar, élke instelling en elke groep p van mensen tegenwoordig be- ledigd meent te zijn, als men H hem of haar hel onderwerp van een grapje maakt". lllllllllllllllllllllllllll!l!llll!lll!l!!l|l)l||!)!!l!lll!!!!!!!ll|!!!!i!ll!l||j|lllllll!U Op paasmaandag hébben koning Boudewijn en koningin Fabiola in Oostende hun door de stad aangebo den huwelijkscadeau, de vissersboot „Fabiola", in ontvangst genomen. Foto: In een motorvlet van de Belgi sche marine, begeven de koning en de koningin zich lachend naar de „Fabiola", die men op dé achtergrond in het Mongomery-dok ziet liggen. TWAALF ZWAAR GEWONDEN Plasticbom geplaatst door Europese extremisten In eeu toilet op de eerste etage van het Parijse beursgebouw is dinsdagmiddag een bom geëx plodeerd. Twaalf mensen wer den bij de explosie gewond. Twee van ben verkeerden in le vensgevaar. De aanslag is, naar de politie aanneemt, het werk van de mensen die de vorige week in Evian burgemeester Blanc met twee bommen ver moordden. Volgens de politie was in één van de toiletten een plastic-springlading, voorzien van een slaghoedje, op een verborgen plaats aangebracht. De bom als zodanig was door amateurs vervaardigd. Er zijn meer van deze bommen ontploft in de afgelopen da gen. Maar het is de eerste maal dat hier slachtoffers bij zijn gevallen. Op het beursplein, waar een laag glasscherven lag na de explosie, verzamelde zich een grote men senmenigte. Brandweer en politie begonnen hun onderzoek, terwijl de gewonden in ziekenauto's wer den afgevoerd. Korte tijd later kon worden meegedeeld dat de ex plosie een kwestie van sabotage door Europese extremisten was. Keel afgesneden In de nacht van donderdag óp vrij dag maakten twee plastic springla dingen, die kort na elkaar ontplof ten, in Evian een eind aan het leven van burgemeester Blanc. Zondagoch tend ontplofte nabij het flatgebouw waar Frangois Mitterand, voormalig minister van binnenlandse zaken woont, ook zo'n springlading en te Saint Jean de Luz werd een hotel waarvan de eigenaar geen enkele Op een helling van het Andes- gebergte op 160 km ten zuiden van Santiago is dinsdag het wrak gevonden van de Chileen se dakota, die met 23 passagiers en een bemanning van drie le den op een vlucht van het eiland Cliiloe naar Sontiago werd ver mist. Alle inzittenden zijn, naar verluidt, om het leven gekomen. In het laatst ontvangen radiobericht van het toe stel had de gezagvoerder gemeld, dat zich op de vleugels en de pro pellers ijs afzette. föanth 9* politieke belangstelling zei te heb ben door een andere bomaanslag vernield. Voorts zijn het afgelopen weekeinde vijf moslims om het leven gekomen bij twee aanvallen op politieposten in de streek van Versailles. In de na bijheid zijn twee gevechten voorge komen van moslims onderling. Langs een weg heeft de politie het lijk van een Algerijn gevonden de handen vastgebonden en de keel afgesneden. IN ZEEUWSE RADEN AAN DE ORDE: Ambt veel minder „ambtelijk" WELKE VERGOEDING MAG een wethouder hebben? Sinds enkele weken is dit in de Zeeuw se gemeenteraden een actuele kwestie, waar sommigen zich een beetje het hoofd over bre ken en die voor anderen geen enkel vraagpunt oplevert. De laatsten gaan volkomen ak koord met de door Gedeputeer de Staten voorgestelde uieuwe bezoldigingsregeling, die voor de wethouders in de Zeeuwse gemeenten over het algemeen een flinke verhoging betekent. Ja, er zijn zelfs gemeenteraden in Middenschouwen bijvoor beeld die de voorgestelde verhoging nog onvoldoende ach ten. Anderen daarentegen vin den de huidige vergoeding vol doende. Wie heeft gelijk? Het is een vrij gecompliceerde kwestie, die soms 'van geval tot geval (en van gemeente tot ge meente) heel anders ligt en waar bij velerlei factoren een rol spe len. De gemeentesecretaris van Koudekerke, mr. L. A. van Splun- der, heeft er zo zijn eigen opvat tingen over, evenals de oud-wet houder van Middelburg, de heer J. W. Kögeler, die wij o.a. beiden naar hun mening over deze ma terie vroegen. Op één punt stem den hun opvattingen in ieder ge val overeen: de door G.S. voor gestelde nieuwe regeling ver dient instemming. Al was het al leen al omdat de wethoudersfunc- tic de laatste jaren aanzienlijk is uitgebreid. Het is bepaald geen erebaantje meer, maar zeker voor wat betreft de grotere gemeen ten een veel tijd en inspanning vergende functie. Mr. Van Splun- der gaf overigens een voor alle gemeenten geldend, sterk spre kend voorbeeld: „Vergelijk maar eens een raadsagenda uit laten we zeggen 1930 met een hui dige..." Do bezoldigïngsiegeling voor wet houders bestaat in de huidige vorm sinds de invoering van de gemeente wet in 1851; lange tijd was het niet veel meer dan een minimale vergoe ding, zoals die destijds ook nog vooi burgemeesters gold. In de nieuw voorgestelde regeling, trekken Ged. Staten in hun voorstel in dit opzicht ook een vergelijking: „Met name wordt in dit verband gelet op de ont wikkeling- van de burgemeesterssa larissen". Dit laatste nu ziet men niet alge meen als een juist argument, zo is ons gebleken. „Het wethouders schap blijft een bijbaan en het is niet juist om deze functie al te zeer te verambtelijken", zo stelde bijvoor beeld mr. Van Splunder. „Kiezers en raad moeten hun wethouders als het ware onder controle kunnen houden; het scheppen van een rechtspositie zou, evenals voor leden van Gedepu teerde Staten, onjuist zijn". Uitgangspunt Voor de vaststelling van de wethou- derswedde zou volgens onze (des kundige) zegslieden als uitgangs punt moeten dienen een vergoeding voor gemaakte onkosten en voor ge derfde inkomsten. In geen geval mag de betrokkene er financieel op achteruit gaan, zodat er in de gro tere steden zo nodig bijgepast zou moeten worden om de betrokkene een redelijk bestaan te verzekeren. Hoewel er naar de mening van de heer Van Splunder in steden van twintig- tot veertigduizend inwoners voor een wethouder nog geen sprake is van een volledige dagtaak (de bur gemeester blijft ade centrale figuur), vergen sommige portefeuilles toch bijzonder veel tijd. Het zelfbestuur nam toe, met name op het gebied van woonruimte- en woningwet, uit breidingsplannen en sociale zaken. De heer Kögeler formuleerde het nog weer anders: „Een gemeente doet tegenwoordig belangrijk meer zaken dan vroeger het geval was. Ik denk hierbij aan indus trialisatie; de onderhandèlingen die er nodig zijn om een industrie (Zie slot pag. 2 koL 5) vakjargon, waarin „city" en „town" tamelijk duidelijke begrippen verte genwoordigen. Van zulk een vaktaal wordt even later nog een voorbeeld gegeven, ditmaal onder invloed van de psychologie: „De koopdaad wordt er behalve zakelijk ook menselijk ge conditioneerd". Heel fraai! Het wordt tegenwoordig mode om termen uit de sociale wetenschappen in het gewone spraakgebruik in te voeren, ook al begrijpt niemand er iets van. Vooral economen en sociologen be drijven deze zonde veelvuldig. Bij het overlezen van de adverten tietekst zijn de schrijvers blijkbaar toch geschrokken van hun nonsens. En daarom wordt aan liet slot haas tig een Nederlands dichter van stal gehaald: Werumeus Buning. In het shopping centre zal namelijk de „zwarte prins merel op de groene stam" zingen als in de befaamde bal lade van deze poëet, zo wordt geju beld. Het ls al te doorzichtig de vlag van het Nederlandse woord moet tenslotte de Amerikaanse lading toch nog dekken. Waar de poëzie al niet goed voor is! De taalknoeiers van deze advertentie hadden beter Hui zinga's wijze raad nog eens kunnen ■nalezen. De herwaardering van de gulden bracht mee. dat goederen, die uit het buitenland met uit zondering van Duitsland worden geïmporteerd, iets goedkoper moe ten worden in ons land. Dat ver schijnsel doet zich op dit ogenblik al voor. Er zijn verscheidene prijsver lagingen van importgoederen aan gekondigd. Toch heeft minister De Pous het nuttig geoordeeld kort ge leden in de Tweede Kamer een waar schuwend woord te spreken. Hij zou over die prijsverlagingen contact zoeken met het bedrijfsleven en hij was er dus niet van overtuigd, dat in alle sectoren van het bedrijfsleven de prijsverlaging vrijwillig doorge geven zou worden naar de consu ment. In het jongste nummer van „De Ne derlandse Industrie" (orgaan van het Verbond van Nederlandse Werkgevers) wordt nu betoogd, dat de minister voorshands geen speciale aandrang behoeft uit te oefenen. Het zal met die prijsverlaging wel vanzelf in orde komen, zij het dan ook geleidelijk, meent de redactie van het blad en zij betoogt dan, dat de minister de zaak enige tijd zal moeten aanzien en vooral niet te snel een houding van ongeduld moet aannemen. Tegen dit alleszins redelijke betoog zal wel nfemand bezwaar hebben. De minister heeft overigens in het verleden meer dan eens getoond, dat hij een geduldig man is en hij zal dat nu ook wel zijn. Maar het feit blijft bestaan, dat er in Nederland bedrijfssecto ren zijn, waar men maar moei zaam met prijsfluctuaties meegaat, wanneer die fluctuaties in beneden waartse richting gaan. Producenten, die hun goederen op een vrije of nagenoeg vrije markt moeten brengen waar de wet van vraag en aanbod heerst, willen nog wel eens met enige droefenis kijken naar deze „hardnekkige" bedrijfs sectoren, die door onderlinge prijs bindingen en afspraken de wet van vraag en aanbod gedeeltelijk kun nen uitschakelen. Het is juist in deze sectoren, dat men er zo gemakkelijk toe kan ko men de prijsverlaging van de „re valuatie" niet of niet geheel door te geven naar de consument. Ook al zou „De Nederlandse Indus trie" in zoverre gelijk krijgen, dat handel en industrie vrij algemeen de prijsverlaging doorgeven aan de consument,,,, clan nog zullen er be drijven zijn die een „aanmoediging" van de minister nodig hebben. Dat is in het verleden gebleken en dat zal nog wel geruime tijd zo blijven. Het heeft geen enkele zin deze kwestie door een al te rooskleurige bril te bezien. Bij herhaling staan er in Neder land taalzuiveraars op, die ons volk verontrust voorhouden, dat het met het gebruik van het Neder lands een verkeerde kant opgaat. En inderdaad is er wel eens reden om over het misbruik van onze taal het hoofd te schudden, al vergeten de pu risten Soms dat een taal voortdurend in ontwikkeling is en invloeden van buitenaf vaak op een eigen wijze verwerkt. Een opvallend voorbeeld daarvan in ons eigen gewest is het na de oorlóg in zwang gekomen woord „dragline'.', dat in het Zeeuws is omgevormd tot „dreglinie". En er is eigenlijk niemand, die zich daai-- aan stoort. Dreglinie klinkt minstens zo sympathiek als de Engelse uit spraak. Bij het streven naar taalzui vering is het dus wel redelijk enigs zins maat te houden. Professor Hui- zinga heeft zelfs eens betoogd, dat overmatig purisme een „zonde tegen de cultuur" is. En hij voegde er aan toe: ,Houd het Nederlands zo, dat het goed Nederlands en tevens zo inter nationaal mogelijk is". Aan deze woorden van Huizinga werden wij vorige week herin nerd bij het lezen van een grote advertentie, opgenomen in enkele kranten, die in het centrum van ons land verschijnen. In deze annonce werden mededelingen gedaan over de bouw van een groot winkelcentrum in het noorden van Den Haag, terwijl daarbij een prijsvraag werd uitge schreven voor het uitdenken van een goede naam. Het nieuwe centrum nu wordt in deze advertentie voortdu rend aangeduid als een „shopping centre", hetgeen toch wel vreemd aandoet, ook al realiseert men zich dat een shopping centre iets anders is dan een winkelcentrum volgens Nederlandse begrippen. Maar de ini tiatiefnemers zijn blijkbaar uiterst tevreden met dit Amerikanisme, want hun prijsvraag wordt niet ge richt op een nieuwe soortnaam, maar uitsluitend op een eigennaam. En zij geven ter verduidelijking een af schuwelijk voorbeeld van een oplos sing: „Als naam stel ik voor Shop ping Centre Winkellust". Wanneer men zoiets leest, dan heeft men toch wel moeite een lichte huivering te onderdrukken Maar er is nog meer fraais. In de advertentie vindt men ook zinnen als „Dit shopping centre zal een city zijn buiten de town". Eerlijkheids halve dient vermeld te worden, dat de Engelse woorden tussen aanha lingstekens zijn geplaatst. Deson danks weinig verheffend, niet alleen door het mengsel van Nederlands en Engels, maar ook door het gebruik maken van een stedebouwkundig

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1961 | | pagina 1