Zeeuwse lading
voor Albion
WAAROM SHOREHAl
DRIE NARCISSEN
ALLES PLAT
ROMEINEN REEDS
IN- EN EXPORT
NOG VOLLER
KOERS DOVER
12 UUR PER ETMAAL
BUS NAAR BRIGHTON
Fi en uurtje later komen dan ook
de twee pieren van Brighton
in zicht, waarheen vanavond een
bus zal rijden met de halve beman
ning van dit schip als passagiers:
op weg naar het cafetaria met de
geroosterde haantjes, naar de bio
scoop of het danspaleis.
SAMEN UIT EN THUIS
ZATERDAG 1 APRIL 1961
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
ef een soepele regelmaat zwaaien de gifgroene armen
J-'-*- van twee mobiele kranen over het schip. Vaten en kisten,
pakken en pallets met stukgoed worden handig en behoedzaam
op de kade gezet. Wijn uit Spanje naast vlasvezelplaat uit Koe
wacht, staalconstructies van Duits fabrikaat naast conserven uit
Zuid-Beveland, zaaigoed van Walcherse origine, uien van
Schouwse bodem: kortom Zeeuwse lading voor Albion, aange
voerd in de ruimen van snelle lijnboten 's woensdags uit Vlis-
singen vertrokken, de volgende dag al in de haven van Shore-
ham, in een trotse folder de grootste handelshaven aan de En
gelse zuidkust tussen Dover en Southampton genoemd.
is het verschil in rechten, die er la
ger zijn dan in Londen. Dit ver
klaart de merkwaardige figuur,
dat Zeeuwse goederen bestemd
voor Londen goedkoper worden
verscheept via Shoreham dan
rechtstreeks naar Londen.
De baardige kraandrijver
volgt gespannen de
handbewegingen van de man
aan dek, razendsnelle vin
gers, een sussend gebaar de
geheimtaal van de haven. De
zware handen van de kraan
machinist bespelen vlug en
zeker de handles in de stuur-
cabine. Vlugge handen met
een grote verantwoordelijk
heid, die vanavond wellicht
de pijltjes van het geliefde
„darf'-spel zullen laten snor
ren in het buurtcafé, daar
vlak achter de sluizen. Nog
een paar ton en dan wacht
weer de televisie thuis, de
halve liter draught, het
bruinlauwe bier in de „pub"
op de hoek.
Nergens krijg je zulke goede ar
beiders aan boord als hier in Sho
reham bij Sea, zegt de kapitein.
Het is een van de redenen, waarom
de N.V. Hollandsche Stoomboot
Maatschappij in juni 1958 een lijn
dienst opende tussen Amsterdam
en Shoreham, in november 1959
gevolgd door een dienst Vlissin-
gen-Snoreham.
13 e bloempot met drie ranke
narcissen in de cabine van de
baardige kraandrijver is tekenend
voor de haven van Slioreham, waar
plaats is voor poëtische gedachten.
In Londen speelt alleen geld een
rol. Loon en talrijke premies;
„danger money", het beruchte ge-
varengeld en „dirty money", wan
neer de arbeiders bij het lossenn
vuile handen krijgen.
In Londen ook hebben de bootwer
kers het alleen voor het zeggen.
Boven hun hoofd zweeft de scha
duw uit een nog nabij verleden; de
dreigende vinger van de dictator,
die hun vaders en grootvaders ter
roriseerde en iedere ochtend op 'n
rij dwong: „Jouw gezicht bevalt
me, één dag werk voor tien shil-
ing". Om de drie of vier mannen
beef de vinger steken: één dag
werk voor tien shilling.
Aan die toestanden hebben de
arbeiders in de Londense
dokken een eind gemaakt.
Drastisch, want ze hebben met de
dreigende vinger de hele hand ge
nomen. Minder tactvol optreden
van een kapitein kan er vandaag
de dag grote gevolgen hebben. Bij
het minste of geringste leggen de
bootwerkers het werk neer.
Zo'n conflict kan in het ruim van
'n klein schip beginnen. Er behoe
ven maar 'n paar mensen bij betrok
ken te zijn. maar binnen enkele
uren ligt de hele haven plat. Soms
is het alleen maar een prestige
kwestie, want er wordt goed ver
diend. De arbeiders gaan niet zel
den met een weekloon naar huis
van 250.
Gevolg: Londen is als haven niet
populair bij de rederijen en men
zoekt andere mogelijkheden. Sho
reham o.a. vaart daar wel bij. De
arbeiders werken er op free lance-
basis, worden weliswaar redelijk
betaald maar verdienen niet de
overdreven hoge bedragen, die hun
Londense collega's in hun loonzak
jes krijgen.
Een ander voordcel voor de rede
rijen en dus ok voor de exporteur
Overigens is Shoreham geen
ontdekking van de laatste
jaren. De Romeinen die zich
eeuwen geleden aan de kust van
Sussex vestigden, zagen er al iets
in en in het jaar duizend, zo wil de
overlevering, had Shoreham een
levendige handel met Normandië.
Tot 1855 was de haven van Shore
ham uitsluitend getijhaven. In dat
jaar werd er een sluis gebouwd,
die enkele jaren geleden werd ver
groot en thans toegang geeft tot
een uitgestrekt, modern geoutil
leerd havengebied, waarin onder
meer de loodsen van dc N.V. Hol
landsche Stoomboot Maatschappij
zijn gelegen. Van vier uur vóór
hoog water tot vier uur na de
vloed passeren H.S.M.-boten, sche
pen met hout uit de Oostzeelanden
en schepen met kolen voor de
krachtcentrale aan de haven, de
sluizen.
De maatschappij huurt de loodsen
van de Shoreham Harbour Trus
tees, een lichaam, dat geen winst
beoogt en waarin vijf gemeente
besturen, die van Shoreham,
Southwick, Portslade, Brighton
en Hove, alsmede de plaatselijke
nijverheid, de genationaliseerde
elektriciteitsmaatschappij en de
British Transport Commission ver
tegenwoordigd zijn.
„Reeds enkele malen konden we de
havenrechten verlagen", vertelt
captain A. G. Stephenson, belast
met de dagelijkse leiding over het
havencomplex.
De activiteit op kaden en sche
pen van de H.S.M. neemt in
tussen gestaag toe. In de pe
riode maart 1959 tot maart 1960
werd 34.000 ton vracht verplaatst.
Hiervan betrof 31.000 ton import
goederen en 3.000 ton export. Over
de periode 19601961 schat men
het totaal op circa 50.000 ton.
Van die 31.000 ton in Shoreham
aangevoerde lading was circa 2000
ton afkomstig uit Vlissingen, een
gering kwantum, dat aantoont
waar de schoen knelt. Iedere
woensdag vertrekt een „stroom-
boot" van de H.S.M. uit Vlissingen
met uien, zaaigoed, stukgoed en
vlasvezelplaat en sinds kort ook
conserven. Bij deze enkele produk-
ten is het echter gebleven en de
dienst beantwoordt nog steeds niet
helemaal aan de verwachtingen,
die men er bij de opening in 1959
van had. Het aanbod van Zeeuwse
land- en tuinbouwprodukten is nog
te klein en gedeeltelijk is dat te
'wijten aan onbekendheid met deze
uitstekende gelegenheid voor de
export naar Engeland. Anderzijds
houdt het conservatisme van voor
al Engelse verladers een grootse
ontwikkeling van de lijndienst
VlissingenShoreham voorlopig
nog tegen.
Te weinig Britse afnemers van
Zeeuwse produkten zien in,
dat de moderne outillage van
Shoreham's haven de vakbe
kwaamheid, waarmee men' zich
over de goederen ontfermt, het
snelle vervoer van de kade naar
Groot-Londen (anderhalf uur per
vrachtauto), de zekerheid van tij
dige aflevering cn de lagere trans
portkosten reële voordelen zijn,
waartegenover de verklaring:
„Mijn grootvader en mijn vader
hebben altijl over Londen inge
voerd en waarom zou ik dat nu
veranderen?" niet steekhoudend
is.
Maar ook in Zeeland leeft het be
sef niet voldoende.
De dienst Vlissingen-Shoreham
is een unieke lijn. Maar de rui
men zouden nog voller-kunnen.
Dat zegt ook de kapitein van de
„Zaanstroom"; als zijn schip
wind en stroom mee
met goedgestuwde lading, koers
Dover, Westkapelie passeert. Het
schip heeft de haven tegen de
avond verlaten. De duizenvijftig
fiaardekracht, die benedendeks
uidruchtig hun plicht doen, garan
deren een snelle (12 a 13 mijl per
uur) en zekere overtocht.
De kapitein in zijn monty-coat
luistert naar de weerbenchten en
steekt een verse bolknak op. De
eerste stuurman controleert voor
de laatste maal de lading, de eerste
„meester" luistert met voldoening
naar het regelmatig gestamp van
de imponerende diesel. En terwijl
de stewart de koffie voor de nacht
klaar zet, bootsman en matrozen
het laadgerei zeevast sjorren, ver
glijdt aan stuurboord de Zeeuwse
kust in de schemering. Vormen
van huizen, hotels, Lakens en
boeien vervagen; worden licht
puntjes, tot ook die verdwijnen.
Terwijl de helft van de veertien
bemanningsleden in touw is,
slaapt de rest. Zo werkt ie
dereen minstens twaalf uur per et
maal op dit schip van bijna 500
ton.
Tijdens de wacht van de tweede
stuurman (er zijn twee stuurlui en
twee werktuigkundigen aan boord)
komt de volgende ochtend de En
gelse kust in zicht en wordt ver
der genavigeerd op de markante
punten aan de wal: de krijtrotsen
van Dover, de kale landtong van
Dungeness met zijn eeuwige hen
gelaars er wordt gebouwd,
maar wat kun je door de kijker
niet zien de badplaatsen Bex-
hill en Eastbourne, net beroemde
Beachy Head, krijtrots van in
drukwekkende afmetingen met
een vuurtorentje in de zee er voor
en dande Seven Sisters, zeven
witte heuvels, die in duizenden toe
ristenfolders, maar ook op de
zeekaarten prijken. „Het zijn er
eigenlijk acht", telt de eerste
stuurman en hij neemt nog een
slok van zijn vierde glas karne
melk (op doktersattest, want hij
heeft pas geelzucht gehad).
Shoreham is nu nog een kwartier
tje verwijderd. De huisjes aan de
wal krijgen kleur, wanneer we na
deren en terwijl de stewart thee
rondbrengt stapt de loods aan
boord. Hij neemt zelf het roer in
handen en even later liggen we in
de sluis. Wanneer we nog eens tien
minuten verder zijn zwaaien de
groene kraanarmen al over het
dek.
Shoreman blijkt een vriendelijk
stadje te zijn, met prachtige bun
galows in keurige tuintjes, dat
zich echter verschuilt achter een
facade van grauwe huizen aan een
drukke hoofdweg, die zes plaatsen
met elkaar verbindt: Worthing (3
mijl westelijk), Shoreham, South
wick, Portslade, Hove en Brighton
(drie mijl oostelijk van de haven).
Over die weg rijdt 's avonds de
bus naar Brighton, langs de
haven vol zeiljachten tSho
reham heeft naast een aantal wer
ven ook een club van amateur-kik
vorsmannen en enkele jachtvereni-
gingen langs het grintstrandje
van Hove met z'n blauwe badcab-
nes naar Brighton's beroemde bou-
le vard.
Het wordt een bioscoopje en een
geroosterd haantje voor de boots
man, voor de „meesters", de twee
de stuurman en de kok; een dans
je voor dc matrozen. En.. sa
men uit, 'samen thuis. De laatste
bus rijdt om kwart voor elf.
In de messroom wordt dan nog
wat nagekaart cn krijgt de eerste
stuurman, die dc wacht had, de
avonturen van Tommy en Jerry en
van „de dikke en de aunne" te ho
ren. De stemming is opperbest,
want morgerr begint de thuisreis.
Geen gek Teven op deze lijn. Iede
re week thuis. Vandaag in Shore
ham, 'overmorgen in Amsterdam
en dan weer naar Vlissingen om
nieuwe lading. ZEEUWSE LA
DING VOOR ALBION.
Bijna twee jaar geleden, om precies te zijn in november 1959
stelde de N.V. Hollandsche Stoomboot Maatschappij te Amster
dam een lijndienst voor vrachtvervoer in tussen Vlissingen en
Shoreham. De rederij stelde de P.Z.C. onlangs in de gelegenheid
om zich in Shoreham op de hoogte te stellen van de gang van
zaken en een onzer redacteuren maakte een reis mee met het
m.s. Zaansfroom.
De foto's tonen links van boven naar beneden: De stuurman
stelt de koers vast. ....en geeft die door aan de man achter
het roer. Zeelui staan voor niets: matjes kloppen in de haven.
De kok in de kombuis. Midden en rechts boven: Iaden in Sho
reham. Hieronder: Voor en achterDe „meester" en zijn
assistent bij hun diesel. Een baardig gelaat en drie ranke
narcissen.
