Bombardementen op
Angolese rebellen
Geen Russische censuur meer
voor buitenlandse pers
KLANKBORD
Vier variaties op het
thema sarcofaag..
VRIJDAG 24 MAART 1961
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
3
LAATSTE COMMUNISTISCH LAND
Gecentraliseerde controle op
nieuwsbronnen blijft bestaan
Donderdag is de opheffing aangekondigd van de censuur op de
berichtgeving der buitenlandse correspondenten uit Rusland.
Van nu af aan zullen de correspondenten in de Sowjet-Unie hun
berichten telefonisch en telegrafisch ongecensureerd mogen
doorgeven, zonder de voorafgaande goedkeuring van „glawlit",
het Russisch eufemisme voor censuur.
Er zijn aanwijzingen dat de Sowjet-
beambten ook andere maatregelen
overwegen om het werk van de bui-
tenlandsé journalisten te vergemak
kelijken.
De naleving van de censuur was
niet uniform. Zij varieerde van
uiterst scherp in tijd van oorlog
en tijdens de laatste jaren van
het Stalinistisch tijdperk, tot ta
melijke mildheid in de afgelopen
jaren.
Ontvoerde jongen
vermoord
Het tienjarige slachtoffer van
een ontvoering is woensdag ge
bonden aan een boom aange
troffen bij Belleville in Ontario,
gestorven aan ontbering. Vie
entwintig uur daarvoor had de
hopman van de jongen de hand
aan zichzelf geslagen, na door
de politie te zijn verhoord.
Thomas McNevin, zoon van een ar
beider in het Canadese landbouw
centrum Belleville, was maandag uit
zijn woning ontvoerd toen hij met
vriendjes hockey speelde. Zijn vader
kreeg het verzoek 25.000 te betalen
wilde hij zijn zoon terughebben.
De padvindershopman. Warren Wil
liamson. 41, zei dat hij door de ont
voerders was aangewezen als hun
..bemiddelaar" om het geld in ont
vangst te nemen.
Hogere resultaten
Proost en Brandt
Sterker nog dan 1959 is 1960 voor
Proost en Brandt N.V. te Amster
dam een voorspoedig jaar geweest.
Het resultaat liet, aldus het verslag,
dat van zijn voorganger duidelijk
achter zich. De winstmarge op han
delswaren en de opbrengst van ei
gen prodnkten steeg van ruim f 13
miljoen tot ruim f 14,7 miljoen.
Na aftrek van lonen, kosten, mate-
riaalverbruik enz. resteert een bru
towinst van f 2.3 miljoen (v.j. ruim
f 1.9 miljoen), waaruit o.m. wordt
afgeschreven f 1 miljoen (f 846.104)
en voor belastingen gereserveerd
f 610.000 (f 475.000).
Uit dc netto-winst van f 47§.870
if 475.662) wordt, zoals gemeld, een
onveranderd dividend van 9 pet.
voorgesteld.
Venlose pseudo-fotograaf
komt 11 april voor
Voor de meervoudige kamer van de
rechtbank Roermond zal op 11 april
om tien uur de behandeling beginnen
van de strafzaak tegen de 25-jarige
K. M„ die in mei van het vorig jaar
nabij Yenlo het zestienjarige meisje
J. van G. liceft gedood.
Te verwachten is. dat: de zitting met
gesloten deuren zal plaatsvinden, be
halve wellicht voor het gedeelte van
de behandeling der zaak betreffende
een aantal door K. M. gepleegde
diefstallen, die eveneens in de ten
lastelegging zijn opgenomen. Ver
dachte is geruime tijd ter observatie
opgenomen geweest in de psychiatri
sche observatiekliniek te Utrecht.
Vanwege het openbaar ministerie is
een vijftiental getuigen en deskundi
gen gedagvaard. Mr. E. Franquinet
zal de zitting presideren. Als raads
man is' aan verdachte toegevoegd mr.
R. J. van Boven, advocaat en procu
reur tc Roermond. De tenlasteleg
ging omvat: moord, subsidiair res
pectievelijk: gekwalificeerde dood
slag. doodslag, het plegen van een
gewelddadig zedenmisdrijf met do
delijke afloop, zware mishandeling,
en de bovengenoemde diefstallen.
Geen waarborg
Er is geen waarborg, dat de nieuwe
toestand voor onbepaalde tijd zal
voortduren, Waarschijnlijk zal ver
antwoordelijkheid-achteraf blijven
bestaan voor de correspondenten, zo
als het geval is in Polen en Zuid-
Slavië en zal men moeten rekening
houden met de mogelijkheid dat men
ter verantwoording wordt geroepen
voor wat de Sowjet-beambten als
overtreding of niet-objectieve bericht
geving zouden kunnen beschouwen.
Bovendien zal het systeem van
gecentraliseerde controle op
nieuwsbronnen bestendigd blijven.
De buitenlanders worden nog
steeds sterk beperkt in hun be
wegingsvrijheid en zonder officië
le goedkeuring mogen zij een ge
bied om Moskou met een straal
van 40 kilometer niet verlaten.
Met enkele uitzonderingen, kan con
tact met Sowjet-instellingen alleen
tot stand komen via officiële kana
len.
Desalniettemin menen diplomatieke
waarnemers de nieuwe maatregel te
mogen begroeten als duidelijke winst
voor de vrije berichtgeving. De Sow
jet-Unie was de laatste der grote
mogendheden en het enige commu
nistische land dat de perscensuur zo
lang handhaafde.
Mogelijkheden
Waarom laat het Kremlin de teugels
thans wat vieren? Buitenlandse
waarnemers zien deze mogelijkhe
den:
De vastbeslotenheid van premier
Kroesjtsjew zijn beleid van bin
nenlandse en interne liberalise
ring, ingesteld na Stalins dood
in 1953, uit te breiden.
De Sowjet-leiding meent, dat de
positie van de Sowjet-Unie der
mate versterkt is dat men risi
co's durft te nemen die Stalin
beslist uit de weg wenste te
gaan.
Het bewustzijn dat dc censuur
niet waterdicht was. Het meeste
nieuws dat door de Sowjets-cen-
sors werd vastgehouden, werd
toch wel op de duur gepubliceerd
in het buitenland.
VERZAiMELDItlIT. Linda Bone uit
de Engelse stad Watford waadt moe
derziel alleen door. de stapels linge
rie die alle kamers in haar beschei
den woning tot plafondhoogte .vullen.
Moeder, mevrouw Elizabeth Bone, is
maandag tot zes maanden gevange
nisstraf veroordeeld voor diefstal van
één paai- handschoenen één van de
naar schatting 60.000 artikelen die
haar huis doen uitpuilen. Linda, die
27 jaar is, kreeg eeir boete van 50
pond in verband met de in een plaat
selijke winkel gepleegde diefstal, en
een voorwaardelijke veroordeling van
drie jaar.
Achtentwintig jaar lang, zo vernam
de rechter, handelde mevrouw Bone
als een hebzuchtige ekster, alles ver
zamelend wat van haar gading was
in haar zes-kamerwoning. Volgens de
voorlopige door de politie opgesteld
„voorraadlijst", had zij. in vereni
ging met haar dochter, 249 truitjes,
247 tassen, 164 paraplu's, 135 paar
handschoenen, 2S8 lipstickhouders,
142 japonnen, 55 tafelkleden. 58 paar
kousen. 81 slips en 1210 corsages bij
elkaar gebracht. Zeker nog 95 extra
auto's zouden nodig zijn om wat
niet is genoemd op Ie halen.
„IEDEREEN OP ACHTERVOLGING DODEN"
Uitlating van Amerikaanse
consul wekt bevreemding
De eigenaars en werknemers van de
ondernemingen in Noord-Angola,
waar vorige weck dc groepen op
standelingen actief zijn geweest, ke
ren thans terug naar hun bedrijven.
In Loeanda waren woensdag totaal
3500 vluchtelingen uit; liet noorden
van de Portugese kolonie binnenge
komen. Het aantal doden is nog niet
bekend: do enige officiële mededeling
hierover luidde dat „ongeveer zeven
tig mensen hot slachtoffer van de
overvallen zijn geworden".
De Portugese luchtmacht voert
voortdurend aanvallen uit op twee
bergachtige ocrwoudgebieden, waai
de vluchtende opstandelingen zich
schijnen te concentreren Het moei
lijke terrein belemmert het optre
den van politie, parachutisten en
vrijwilligers ten zeerste.
De algemene strategie van de achter
volgde eenheden is erof) gericht zo
veel mogelijk opstandelingen te do
den of gevangen te nemen voor zij
de grens tussen Angola en Kongo
hebben bereikt. Woensdag was ge
meld dat de in noordelijke richting
Israël onderzoekt
moord op agente
in Argentinië
De Israëlische politie is begon
nen met een onderzoek naar de
in maart vorig jaar in Argen
tinië gepleegde moord op het
Israëlisch meisje Nurit Eldad.
Het Israëlische ministerie van
buitenlandse zaken heeft laten
verklaren dat het meisje tij
dens een bergtocht 0111 het leven
is gekomen, maar de berichten
dat zij was betrokken bij de
opsporing van de nazi-oorlogs
misdadiger dr. Mengele, zijn
ontkend noch bevestigd.
Volgens het Israëlische dagblad „Ma'
Ariv" was het meisje vorig jaar
uit Keulen, waai- zij bij de Israëli
sche diplomatieke vertegenwoordi
ging had gewerkt, naar Argentinië
vertrokken om zich zoals viel op
te maken uit een brief aan kennis
sen in Israël bij haar zeven broers
en zusters te voegen. Zij zou onge
veer anderhalf jaar in Argentinië
blijven.
De Duitse dr. Mengele, die wordt ge
zocht wegens hel uitvoeren van „me
dische experimenten" op. en het ver
moorden van gevangenen in Duitse
concentratiekampen, zou zich reeds
enige tijd in Argentinië bevinden.
Er zijn veel berichten over Mengele
geweest, maar tot dusver is nog niet
definitief vastgesteld of hij zich :n
Argentinië schuilhoudt.
Minstens tien doden na
aardbeving op Flores
Thans is bekend geworden dut dc
aardbeving op Flores vorige week
aan minstens tien mensen "het leven
heeft gekost.
Voorts zijn er vele gewonden. Door
het ontbreken van verbindingen met
dit eiland is een juiste opgave van
het aantal slachtoffers en de omvang
van de materiële schade op dit ogen
blik niet te geven. Bij tussenpozen
1 komen nog lichte aai dschokken voor.
wegtrekkende opstandelingen bij ge
vechten met achtervolgende eenheden
„aanmerkelijke verliezen" hebben
geleden.
In zee
Te Lissabon wordt vernomen, dat
de Amerikaanse consul te Loean
da, William Gibson, tijdens een
betoging van blanken tegen het
Amerikaanse consulaat „tot grote
verontwaardiging van blanken,
zwarten en kleurlingen" heeft ge
zegd, dat de blanken Angola moe
ten verlaten. Het land behoort
aan de inlandse bevolking, zou
Gibson hebben gezegd.
De auto van de Amerikaanse consul,
die voor het gebouw geparkeerd
stond, was door de betogers openge
broken, met stro gevuld en in zee
gereden. Na de betoging voor het
Amerikaanse consulaat zouden de
betogers, blijkens Portugese persbe
richten. naar het paleis van de gou
verneur dr. Silva Tavares zijn
gegaan, waar zij de gouverneur hul
digden en het Portugese volkslied
zongen. Zij zóüden de gouverneur
hebben gevraagd de orde te helpen
handhaven, waarop Tavares de me
nigte had meegedeeld, dat het „onder
de omstandigheden van het ogenblik
noodzakelijk is de discipline te hand
haven".
De betoging bij het Amerikaanse
consulaat té Loeanda hield verband
met de stemming in de agendaeom-
missie van de algemene vergadering,
I waar de Amerikaanse V.N.-afgc-
j vaardigde (Stevenson) had ingestemd
met het voorstel tot een groot de-
bat over Angola.
Situatie rond Laos
moeilijk en potentieel
gevaarlijk
Gisteravond heeft president Kennedy
tijdens een persconferentie verklaard,
dat de situatie rond Laos „moeilijk
en potentieel gevaarlijk" is.
De Amerikaanse president, die een
„recordpublïek" had van 426 journa
listen, gaf aan de hand van een twee
en halve meter hoge kaart van Laos
en de omringende landen een over
zicht van de toestand.
De Amerikaanse president merkte
op, dat bij de beëindiging van de oor
log in Indo-China, bepaald was, dat
Laos neutraal zou zijn.
Sinds 1954 Is het land dit ook geweest
en in het begin zag het er naar uit,
of Laos zich langs neutrale lijnen zou
blijven ontwikkelen en vrij zou blijven
van buitenlandse inmenging.
Het laatste jaar echter hebben de
communisten steeds intensiever ge
tracht de macht in handen te krijgen,
aldus Kennedy.
- Exporteurs tegen
herwaardering
De bij de Stichting Nederlandse Ey-
portcombinatie (N.E.C.) aangesloten
fabrikanten hebben op hun jaarverga
dering een telegram gezonden aan de
minister van economische zaken,
waarin zij mededelen, dat de revalu
atie een ernstige belemmering bete
kent voor de Nederlandse export.
Zij signaleren de in het buitenland
epv bij Nederlandse agenten van bui
tenlandse huizen heersende tendentie
om op grond van de revaluatie de
prijzen van grond- en hulpstoffen in
buitenlandse valuta te verhogen.
In het Dorchester hotel in Londen is
een demonstratie gegeven met de
traveletteweekender, een opvouw
bare caravan. Deze praktische nieu
wigheid, tvelke is gemaakt van }i-
berglas en aluminium, heeft een
prachtig interieur, waarin, als de
travelette" is uitgeklapt, zes vol
wassen mensen een geriefelijke
plaats kunnen vinden. Er zijn twee
vaste en twee losse-extra slaapplaat
sen, wélke zijn bekleed met schuim-
plastic.
Voor miljoen gulden aan
goud opgespoord
De Argentijnse politie heeft bekend
gemaakt dat zij praktisch de gehele
buit van go-uden munten en ongemunt
goud ter waarde van 470.000 dollar
die op 15 januari op het vliegveld
Ezeiza werd geroofd, heeft achter
haald.
Ongeveer een kilo van de lading die
per vliegtuig uit Europa ai-riveerde,
is niet teruggevonden, aldus de poli
tie. Het geroofde goud werd bij een
overval op een boerderij in San Pedro,
ongeveer 160 km ten noorden van
Buenos Aires, gevonden.
Hogere straf voor tien
jaar oude overval geëist
Negen jaar gevangenisstraf met af
trek lieeft de procureur-generaal bij
het gerechtshof te Amsterdam geëist
tegen de gebroeders Gerard en Frans
T. uit Velsen, die, thans bijna tien
jaar geleden een roofoverval pleegden
op een boerderij in Monnikendam,
waarbij zij de drie bejaarde bewoners
ernstig mishandelden, zodanig dat een
van lieu, de 76-jarigè Pieter Laan,
enige tijd later aan de gevolgen pver-
leëd.
De rechtbank veroordeelde de broers
in januari jl. beiden tot een gevange
nisstraf van zes jaar met aftrek.
|llllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll!lllllllllllllll!!llllll[lllljlllllllllllliill|i
p Een fragment van een reli- p
gieuze schildering, zoals men
H die lean aantreffen op de in de e§
St.-Baafskerk in Aardenburg
destijds gevonden sarcofagen.
Worden de kleuren doffer?
zo vraagt men zich op het
H ogenblik af.
(Foto P.Z.C
(Slot van pag. 1
en de rijksinspecteur voor roeren
de monumenten in ons land. de
lieer D. F. Lunsingh Scheurleer.
Niet alarmerend
De laatste, die enkele maanden
geleden nog een bezoek aan Aar-
denburgs St. Baafskerk bracht,
meent dat de toestand bepaald
niet alarmerend genoemd kan
worden. „Het blijft altijd de
vraag hoe lang je moet wachten
voor je een oordeel kunt vellen
over de resultaten van een con
servering". zo verklaarde hij. Het
treffen van maatregelen achtte
hij in dit stadium onnodig en bo
vendien vroeg hij zich af. wie een
eventuele „revisie" van de sarco
fagen zou moeten financieren.
Wel gaf hij toe, dat met name de
conditie van een der sarcofagen
slecht is.
Een probleem noemde de rijksin
specteur de plaats, waar de sar
cofagen staan opgeslagen. „Te
stoffig", verklaarde hij. Het vin
den van een geschikte opslag
plaats is evenwel niet eenvoudig.
Wandelende zouten
„In Aardenburg zijn de sarcofa
gen aan de open lucht bloot ge
steld en dat kan inderdaad nade
lig zijn", verklaarde professor
Coremans. Hij wees er op. dat de
sarcofagen doordrenkt zijn van
zouten, die migreren bij tempera
tuurverschillen en naar het voch
tigheidsgehalte. Die „wandelende
zouten" werken in op de bij de
conservering aangebrachte be
schermende laag en Wanneer die
loslaat is het eerste verschijnsel
een doffer worden van dc kleu
ren.
„Maar dat is eenvoudig met een
voorbeeld te verklaren", aldus
professor Coremans. „De be
sehermende laag is een soort
plastic. Wel, wanneer men van
een pakje sigaretten het plastic
omhulsel verwijdert, zijn de kleu
ren onmiddellijk doffer. Het plas
tic doet de kleuren feller schijnen
dan ze in werkelijkheid zijn"!
Andere behandeling?
Hij zag evenmin reden tot directe-
ongerustheid in het doffer worden
van de kleuren. Het afschilferen
van de verf achtte hij wel een
verontrustend verschijnsel.
„Mocht dat zo zijn en zou men
ons hierover benaderen, dan zijn
1 Het Wereldgebeuren
Groene deur
Alle narigheid die buitenlandse
correspondenten in Moskou tot
gisteren ondervonden, werd ge
symboliseerd door een groene, met
een gordijn afgeschermde deur. Ach
ter deze geheimzinnige deur. die in
één van de hallen van het hoofdtele-
graafkantoor van dc Russische
hoofdstad staat, zitten de Sowjet-
censors. De correspondenten hebben
hen nooit gezien, laat staan gespro
ken. Wanneer zij hun berichten
brachten, was er slechts één Sow jet -
meisje, dat volstond met een vrien
delijke groet en „dank U wel". Daar
na verdween ze achter deur en gor
dijn. De buitenlandse journalisten
spraken dan ook van „het ijzeren
gordijntje". Voordat het meisje de
berichten binnenbracht, schreef ze
zorgvuldig de tijd op. het onderwerp,
het persnummer van de journalist,
die dan ook nog zijn handtekening
moest zetten, welke nauwkeurig
werd geverifieerd. Het kon gebeuren
dat ze direct weer achter het gordijn
vandaan kwam met de goedkeuring
van de censors, maar het kwam va
ker voor dat deze procedure dagen
duurde. Soms ging de journalist na
urenlang wachten weg. Tot zijn ver
wondering kreeg hij dan veertien da
gen na indiening van het bericht,
zijn kopij terug; maar meestal hoor
de hij nergens meer van. Gisteren is
in Moskou deze censuur opgeheven.
Maar er werd natuurlijk niet over
„censuur" gepraat, want die bestaat
er volgens de Sowjet-voormannen in
de U.S.SR, niet. Zij kondigen gis
teren dus bepaalde faciliteiten aan
voor buitenlandse correspondenten,
die hun collega's in de overige niet-
communistisehe staten a priori al
bezitten. Correspondenten van com
munistische bladen in het buitenland
vielen buiten de censuur. Er werd
verondersteld dat zij de vreemdste
capriolen wel zouden slikken als be
horend bij het systeem.
De historie van de censuur In
Oost-Europa dateert al van
1730 en was ingesteld door het
tsaristische bewind. Toen de bolsje
wieken de macht overnamen, herstel
den zij de controle op de berichtge
ving met het doel „militaire en
staatsgeheimen te beveiligen in de
pers en ook de publikatie te verhin
deren van materiaal dat de belangen
van de arbeiders kan schaden". Dc
naleving van de censuur was niet uni
form. Zij varieerde van uiterst scherp
in de oorlog en tijdens de laatste
jaren van het stalinistische tijdperk,
tot tamelijke mildheid in de afgelo
pen paar jaar.
Kharlamof, de woordvoerder van de
regering, zei dat zal worden overwo
gen ongehinderd fotografische nega
tieven naar het buitenland te zenden.
Maardc journalisten zullen af
schriften van alle berichten moeten
bewaren, zolang zij in Moskou blij
ven. Henry Shapiro van United Press
verliet de zaal van de persconferentie
en vroeg New-York aan. Hij kon zijn
hoofdredacteur, voor het eerst zonder
vooraf te zijn gecensureerd, van het
nieuws op de hoogte brengen.
Onmiddellijk nadat het besluit
van het Sowjet-presidium be
kend was, deden allerlei veron
derstellingen de ronde. Algemeen
was men het er over eens dat het
mildere systeem van de heer Kroesj
tsjew (mild althans in schijn) ook
tot uitdrukking moet worden ge
bracht tegenover de buitenlanders.
De interne liberalisering wordt dus
uitgebreid. Anderen denken dat het
zijn oorzaak vindt in het feit dat
men in Moskou tot de ontdekking
was gekomen dat de censuur niet he
lemaal waterdicht was en dat er in
de buitenlandse bladen berichten ver
schenen die de censuur niet waren
gepasseerd. Zij konden hiervan nooit
iets zeggen, want officieel waren dit
geen berichten uit de Sowjet-Unie.
Toen Shapiro zijn bericht naar New-
York had doorgebeld, vroeg hij aan
één der begeleiders van de regerings
woordvoerder die hij herkende als
één der hoogste ambtenaren van het
ministerie van buitenlandse zaken,
wat de ooi-zaak van deze ommezwaai
as. „De bourgeois-pers heeft ons in
de afgelopen drie-en-veertig jaar zo
veel zij maar kon, afgekraakt en toch
zijn we blijven leven. Jullie kunt
ons niet meer kwetsen", was het ant
woord. Maar dat het de Sowjets
ernst is met de vrijheid van de bui
tenlanders. is geen vraag. Nog steeds
mogen zij niet buiten de veertig-ki-
lometer-cirkel rondom Moskou. Ook
niet nu de beperkende bepalingen zijn
opgeheven. Niemand hebbe de illusie
dat het communisme verandert. Al
leen de methode wisselt.
wij onmiddellijk bereid om de
zaak in ogenschouw te komen ne
men", zo verklaarde hij. Voorts
gaf hij in overweging of het mis
schien aanbeveling zou verdienen
de sarcofagen een andere behan
deling te geven, wanneer ze in
derdaad in de kerk opgeslagen
moeten blijven. Maar dat zou in
overleg met „Den Haag" moeten
geschieden en zoals de lieer
Lunsingh Scheurleer al opmerkte
hier speelt vanzelfsprekend de
financiering een rol.
Vier variaties
„Toen de sarcofagen opgegraven
werden, was rood rood en wit
was ook wit. Dat is nu niet meer
het geval", weet de heer Van
Hinte pertinent. Hij betreurt liet
oprecht, dat aan deze geschied
kundige vondsten niet meer zorg
kan worden besteed.
„De situatie is bepaald niet alar
merend", meent de heer Lunsingh
Scheurleer, die haar nog onlangs
in ogenschouw nam.
„Weersinvloeden kunnen nadelig
werken", verklaren prof. Core
mans en ir. Sneyders. „Zo nodig
komen wij graag kijken".
„De kleuren worden inderdaad
doffer, maar ais leek hch ik van
zelfsprekend geen mening over
de noodzaak van al dan iet te
nemen maatregelen", zo ver
klaarde tenslotte nog Aarden-
hnrgs burgemeester, de heer J.
M. A. C. van Dongen, die hier
nog aan toevoegde: „Maar ik hch
het grootste vertrouwen in de
heer Van Hinte."
En dat zijn dan vier variaties op
het thema sarcofaag....
