Stad wordt steen voor
steen overgeplant
Voor miljoenen diamanten in
onopvallend Londens huis
Restaurant tussen
erts en kolengruis
KOSTBARE STENEN VEILIG
OPGEBORGEN IN „VESTING
DONDERDAG 16 MAART 1961
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
18
SPANJE: PARADIJS VOOR ARCHEOLOGEN
Romaans pronkstuk moet
voor stuwmeer wijken
Het stadje Puertomarin, de
schatkamer van Romaanse
kunst in Noord-Span je, moest
gaan verhuizen 0111 plaats te
maken voor een enorm stuw
meer, dat wordt afgesloten door
een dam in het Minho-dal. De
historische gebouwen van deze
oude brugvesting uit de twaalf
de eeuw worden stuk voor stuk
afgebroken en enkele kilometers
verder als levend museum weer
opgebouwd. De overplanting
van een gehele plaats, zij het
dat deze nog slechts 800 inwo
ners heeft, is het eerste experi
ment van deze soort in Europa.
Men heeft lang geaarzeld voor
men besloot tot deze verhuizing.
Ook thans nog heeft het plan van
de architect Pons Sorolla klein
zoon van een groot Spaans schil
derdie de leiding heeft bij het
werk, veel tegenstanders. De eco
nomische noodzaak eiste echter
zijn rechten op. Want de grote
stuwmeren moeten in de thans
nog arme Spaanse berggebieden
van Galicië welstand brengen, zo
als het Badajoz-plan, het voorma
lige gebied Estremadura in nau
welijks tien jaar liet worden tot
de grote katoenleverancier van
Spanje.
Met zijn meesterwerken aan Ro
maanse kunst neemt Puertomarin,
de oude stad aan de pelgrimsroute
van Santiago, onder vergelijkbare
plaatsen de eerste plaats in. De kerk
van de Heilige Johannes is het enige
volledig in stand gebleven voorbeeld
van een Romaanse burchtkerk, ge
bouwd door Meester Mattheus. Op
unieke wijze is het de scheper van 't
Bagagewagen voor scooters
en bromfietsen in treinstel
Op verzoek van een reisorganisatie
hebben de Ned. Spoorwegen in na
volging van de autoslaaptreinen voor
de internationale treinen dier organi
satie tot aan de Oostenrijkse grens
een bagagewagen beschikbaar ge
steld, speciaal ingericht voor het ver
voer van scooters en bromfietsen.
Daartoe zijn rekken in de wageii
aangebracht. De mogelijkheid be
staat dat ook andere reisorganisaties
over een dergelijke wagen kunnen
beschikken. Zo heeft o.m. de Franse
Toeristen Service daarvoor belang
stelling getoond.
Delftse Oude Kerk
gerestaureerd
De restauratie van de Oude Kerk te
Delft, een nationaal monument dat
ruim zevenhonderd jaar oud Is, is
thans vrijwel voltooid. Zaterdag 22
april zal de kerk 's middags officieel
weer in gebruik worden genomen.
De restauratiewerkzaamheden heb
ben bijna twaaf jaar geduurd. Zij
werden verricht onder leiding van de
architect, de heer Herin, van der
Kloot Meyburg. Belangrijk onderdeel
van de restauratie is de beglazing-
van de kerk door de glazenier Joep
Nicolas. Er zijn reeds dertien ramen
geplaatst. Voor acht andere is de
opdracht aan de kunstenaar ver
strekt.
OICHTE HIST OVERDAG-CROOT LICHT
f Alleen met
GROOT LICHT
bent U overdag g
ZICHTBAAR
IN DE MIST
De wet schrijft voor dat bij DICHTE
MIST zicht minder dan 200 m)
overdag de Jcoplichten van motorrij
tuigen en dus ook) de achterlichten
móeten zijn ontstoken.
Het. voeren van STADSLICHTEN is
onder die omstandigheden zeer be
slist. verboden. Het. is namelijk le
vensgevaarlijk om. bij beperkt zicht
overdag door mist, sneeuwval, zware
regenbuien, donker weer e.d. niet met
de grote of gedimde Jcoplichten aan
te rijden. Gevaarlijk voor Uzelf en
voor de anderen. De A.N.W.B. wijst
U erop dat het gaat, om te worden
GEZIEN. Om deze reden raadt hij
dan ook alle fietsers en bromfietsers
aan verlichting te voeren. Het gaat
om u w eigen veiligheid.
beroemde Gloriaportaal van de ka
thedraal van Santiago de Compos-
telo gelukt de architectonische en
kunstzinnige samensmelting van
godshuis en vesting te realiseren.
Van cultuurgeschiedkundig en artis
tiek standpunt niet minder interes
sant is de oude Romaanse brug over
de Minho. Een kapel, waar eens de
pelgrims de zegen ontvingen, be
kroont het bouwwerk, waarvan de
versterkingen nog vertellen over de
bedreigingen waaraan de oude pel
grimsweg vroeger blootstond. Senior
Pons Serolla herschept met een
groep zorgvuldig geschoolde arbei
ders het verleden van Puertomarin
de kerken en wachttorens, de bur
gerwoningen en de bronnen, de kapel
len en de oude brug over de Minho
op één der bergtongen, die in de toe
komt de oever zal vormen van het
enorme stuwmeer van Belesar.
Steenlagen verdeelden de stevig in
elkaar verankerde granietblokken
der muren in stukken, die daarna
stuk voor stuk weiden genummerd
en naar hun nieuwe plaats overge
bracht. Het nieuwe Puertomarin zal
zelfs weer zijn oude, ingezakte boe
renhuizen bezitten, zoals eeuwen ge
leden de pelgrims deze reeds zagen.
De overplanting van het plaatsje zal
bovendien het schoolvoorbeeld wor
den voor soortgelijke experimenten
in de toekomst. De exploitatie van
de waterkrachten in Spanje zal na
melijk nog meer dan één dorp en
één kleine stad bedreigen.
Spanje is nog steeds de grote on
uitputtelijke vindplaats voor de ar
cheologen en kunsthistorici van
Europa, Nog geen jaar geleden ont
dekte men bij Taragona een Romeins
keizersgraf. Op het ogenblik werken
de Spaanse archeologen in Barce
lona aan het opgraven van een oude
Romeinse burcht, terwijl Duitse ge
leerden in Nova, nabij Cordoba, een
groot Romeins terra ssenheilïgdom
reconstrueerden. Al deze onderzoe
kingen vormen echter slechts een
fractie van de mogelijkheden die op
het Pyrenees schierleiland zijn te
vinden.
A avert entte J
Politieke en culturele leiders uit alle
landen van West-Europa zullen op 25
en 26 maart te Parijs bijeenkomen voor
het opstellen van een verzoek aan de
Spaanse regering om aan de Spaanse
politieke gevangenen amnestie te verl-
nen. De organisatie berust bij het Franse
„Nationale Comité ter. Verdediging van
de Slachtoffers van het Bewind van
Franco", waarin o.a. oud-president Auriol
oud-premier Faure, de nobelprijswinnaar
Mauriac en de schrijver Cocteau zitting
hebben.
(Advertentie)
versss
Dat is pas je ware beleg:
Sandwichspread van Calvé:
smeuïg en vers uit de
vacuu'mpot: pssst... proef!
U MAAKT ER MÉÉR
VAN MET CALVÉ!
Op werf gekapseisde
„Merauke" gelicht
Het 1100 ton, voor Indonesische reke
ning gebouwde motorschip „Merau
ke", dat twee weken geleden bij de te
waterlating in Italië kapseisde en
zonk, is gisteren gelicht. Direct zqn
werklieden in de machinekamer afge
daald om de machines te demonteren
en te reinigen. De oorzaak voor het
kapseizen is 'overigens nog niet ge
vonden.
Op 27 februari gleed de „Merauke"
voor de ogen van de Indonesische am
bassadeur en vele honderden belang
stellenden te water. Het schip lag
nauwelijks stil toen het zware slagzij
kreeg en kapseisde. Dertig werklie
den, die aan boord van het schip wa
ren. wisten te ontkomen toen de „Me
rauke" zich in tamelqk ondiep water
op zijn kant vleide.
Eén zusterschip van cte „Merauke"
is op dezelfde werf te Marina di Car
rara in aanbouw en zal binnenkort te
water worden gelaten. Deze gebeurte
nis wordt met meer dan de gebruike
lijke belangstelling tegemoet gezien.
Oud-international Felix
Smeets te Delft overleden
In Delft is dinsdagmorgen vroeg na
een langdurige ziekte overleden de
Nederlandse oud-international Felix
Smeets. De heer Smeets, die de leef
tijd van 56 jaar bereikte, speelde in
de periode van 1923 tot en met 1926
veertien maal in het Nederlands elf
tal, waarvan 11 maal als rechtsbui
ten.
In deze veertien wedstrijden scoorde
hij zeven doelpunten. Felix Smeets
maakte verder deel uit van het kam-
Ïioenselftal van H.B.S. in het seizoen
924-1925. In 1926 vertrok hij naar
het toenmalige Nederlans-Indië, waar
hij veel deed om het contact tussen
de „Indische" H.B.S.-leden te verster
ken. Voor dit werk werd hem het
ere-lidmaatschap van de Haagse ver
eniging verleend. De begrafenis zal
zaterdag in Delft plaatsvinden.
ER WORDT NIET OP KREDIET VERKOCHT
Diamanten ter waarde van 90 mil
joen gulden worden eens per
maand op een maandagmorgen op
twaalf kleine tafeltjes uitgespreid
in een onaanzienlijk Londens huis.
Wie denkt, dat hij zal worden ver
blind door het geschitter, komt be
drogen uit. Want ongeslepen en
ongepolijst zien de schatten er uit
als kleine, vuile stukjes glas. Twee
dagen later zijn zij echter tot de
laatste toe verkocht en de, behal
ve aan insiders, vrijwel onbekende
centrale verkooporganisatie voor
diamanten heeft zijn werk voor een
maand weer achter de rug.
Voor de rijke diamanthandelaren uit
de gehele wereld ls deze verkooporga
nisatie de belangrijkste en rijkste
bron voor hun aankopen. Als pel
grims komen zij uit Antwerpen en
Amsterdam,, uit.Tel Aviv, New -York
>y'
en Parijs naar Londen, om daar de
grootste aanbieding te bekijken, die
de wereld te bieden heeft. De kost
bare stenen zijn afkomstig uit de be
roemde mijnen van Kimberley in
Zuld-Afrika, uit Tanganjika en uit
vele andere streken, waar diamanten
worden gevonden. De centrale ver
koopsorganisatie wordt geleid door
een voormalig Zuidafrikaans parle
mentslid, Harry Oppenheimer. door
de ingewijden „Mister Diamonds" ge
noemd, die tegelijkertijd de presi
dent-directeur is van één der groot
ste Zuidafrikaanse mijnen.
Chequeboek
niet voldoende
Lang niet iedereen, die over een.
chequeboek en een aantoonbaar
hoog banksaldo beschikt, mag het
geheimzinnige huis in Charter
house Street betreden. Slechts
ongeveer honderd vaste klanten
vormen de misschien wel meest
exclusieve internationale club ter
wereld, die aan toelating drie
voorwaarden stelt: een smette
loos karakter, een banksaldo, goed
voor getallen van zeven cijfers en
de ogen van een lynx. Om welke
sommen, het bij dit soort zaken
'gakt-'Aucwdl: aangetoond 'door de
jaaromzetcijfers van 1960, die on
geveer een miljard gulden belie
pen, op een na het hoogste jaar
cijfer sedert de stichting van de
centrale.
Wanneer de kopers in Londen aan
komen, zijn daar reeds volgens hun
schriftelijke instructies gesorteerde
„pakketten" samengesteld, die zij in
alle rust kunnen bestuderen. Elk
„pakket" diamanten heeft een waar
de van minstens een miljoen gulden.
De inkopers begeven zich naar een
der twaalf kleine toonkamers, die alle
noorderlicht hebben en bestuderen de
stenen op een met wit papier bedekt
tafeltje. Zij kunnen de aanbieding
taxeren zolang zij willen, maar zij
mogen geen losse diamanten uitzoe
ken en andere afwijzen. Men koopt
hier een volledig „pakket" of hele
maal niets. Wordt gekocht, dan
wordt ook ter plaatse betaald niet
een cheque. Termijnen of krediet is
er niet bij het aanbod van diaman
ten op dè wereldmarkt is zo gering,
dat hier bepaald geen behoefte aan
bestaat.
Pakket van 33 miljoen
De tot nu toe hoogste cheque, die de
verkoopsorganisatie ontving, had een
waarde van 8,4 miljoen dollar (ca.
33 miljoen gulden) en werd uitge
schreven door de Amerikaanse dia
manthandelaar Harry Winston, die in.
een „pakket" de „Niarchos-diaman-
ten" en nog 50.000 andere stenen
verwierf. Zijn de zaken afgewikkeld,
tlan vliegen de handelaren naar huis.
De diamanten worden hun heel sim-
VROUWEN WERKEN IN DE MIJN
Precies om zes unr komt elke werkdag mevrouw Anna Hedman naar de
Kapiteinsgroeve in Malmberget in Lapland, kruipt in haar mantel van
schaapsvacht en zet een veiligheidshelm op. Enkele minuten later daalt
zij met een lift af naar een diepte van 500 meter, waar de „eetzaal" van
de mijn zich bevindt. Weliswaar verbiedt de Zweedse wet vrouwenarbeid
onder de grond, maar tot nu toe heeft niemand zich eraan gestoten, dat
in een der grootste ertsgroeven van Zweden en van de gehele wereld
veertien vrouwen, in twee ploegen ingedeeld, voor het lichamelijk weizijn
van enkele duizenden mijnarbeiders zorgen.
Zweedse kompels krijgen
ondergrondse erwtensoep
Met het eigenlijke koken behoeven
de 14 wouwen zich daar diep onder
de grond niet bezig te houden. De
bedrijfskeuken maakt de maaltijden
„boven" klaar en vult daarmee plas-
ticzakken. Daarna wordt de lucht uit
de zakken gepompt, voor ze herme
tisch gesloten, in een waterbad ge
koeld en daarna in een koelcel bij
plus 5 graden worden opgeslagen. De
houdbaarheid van deze gevarieerde,
calorieënrijke kost met Wiener
Vervroegd lentefeest
op Keukenhof
De opening van Keukenhof te Lisse
zal op donderdag 23 maart door me
juffrouw minister Klompé worden
verricht. Het uitzonderlijk zachte
weer heeft de voorjaarsbloei twee
weken vervroegd. Daarom acht het
Keukenhofbestuur het niet langer
verantwoord de oorspronkelijke ope
ningsdatum te handhaven.
Immers zou daardoor de nu reeds
prachtige voorjaarsweelde ten on
rechte aan de bloemenliefhebbers
worden onthouden. Naast de krokus
sen en ander bijgoed staan al vele
narcissen in bloei. Op 23 maart zul
len ook de tulipa's hun kleuren in vol
le pracht laten zien. Bloeiende hees
tergewassen vervolmaken 't kleuren
spel. De kassen met hun duizenden
tulpen verwachten weer tienduizen
den verrukte bezoekers. De tentoon
stelling is op de datum van opening
toegankelijk vanaf half vier
mid-
pel als aangetekend stuk nagezon
den.
Het getuigt voor het absolute ver
trouwen, dat op deze legale diamant
markt heerst, dat nog nooit een
chèque ongedekt bleek te zijn, dat
nog nooit de alarmschellen onder de
tafeltjes in werking kwamen en dat
nog nooit iemand werd betrapt, die
probeerde een paar kostbare stenen
in zijn zak te laten glijden. Een der
leiders van de centrale zei hiervan:
,,In de diamanthandel moet men zich
onvoorwaardelijk kunnen verlaten
op het woord van een man dan
kan er niets verkeerd gaan. Zou het
ooit toch eens gebeuren, dan is de
betrokken handelaar voor goed uit
geschakeld in deze wereld".
Dit onbegrensde vertrouwen heerst
natuurlijk alleen in de „binnenste
cirkel". Uiterlijk ziet het kleine huis
er niet veel anders uit, dan zoveel
soortgelijke huizen in Londen.
Slechts weinig mensen zijn ingewijd
in de omvangrijke veiligheidsinrich
tingen. De plannen van de architec
ten worden angstvallig geheim ge
houden. „Wij willen niet pochen", zei
een afdelingschef, „maar wij hebben
dit huis gemaakt tot een regelrechte
kleine vesting". Slechts dit konden
wij te weten komen: de kern van het
gebouw bestaat uit staal, waarin van
de benedenverdieping tot het dak
talloze massieve safes zijn inge
bouwd. Slechts een peleton tanks zou
hierin misschien een bres kunnen
slaan. Zelfs de Sovjet-Unie vertrouwt
de verkoop van zijn kostbaarste ste
nen toe aan deze monopolistische
verkoopsorganisatie van het kapita
listische westen
Schnitzels ter grootte van een ont
bijtbord, erwtensoep met spek waar
in dé lepel blijft staan, of van de an
dere smakelijke gerechten, bedraagt
zeven tot acht dagen.
Malmberget
net, dat
De Kapiteinsgroeve
heeft een onderaards verkeersnet, c
met zijn 300 km lengte de New York-
se „subway" concurrentie aandoet.
Terwijl in de etenspauzes dé arbei
ders met de treinen naar de eetzaal
komen, werken de vrouwen in de on
middellijke nabijheid van de liften.
Hun „restaurant" is in vele opzichten
ongewoon: natte rotswanden, knet
terende boren, donderende explosie*
in de verte, voorbij ratelende erts-
treinen en bovendien het voortduren
de lawaai van de ertsverbrijzelings-
machine.
Gezellige zithoekjes, een perfecte
ventilatie en verwarmingsinstallatie
kunnen haast voor de illusie zorgen,
dat men zich in een restaurant boven
de grond bevindt. Daar men in Lap
land in de winter met zijn korte,
grauwe dagen toch maar zelden een
raam opent, hebben de vrouwen er in
dit jaargetijde weinig bezwaar tegen,
dat er ondergronds geen vensters
zijn.
(Advertentie)
Een stal met
500.000
paarden
Zelfs Barnum and Bailey, the
greatest show on earth, heeft
in zijn stallen geen 500.000
edele viervoeters staan. Want
er bestaat geen stal en geen
piste, groot genoeg om een
half miljoen paarden te bergen.
De kracht van ëen half mil
joen paarden heeft Ruton al
afgeleverd in de tientallen
jaren van zijn bestaan. Want
Ruton bouwde meer dan een
miljoen stofzuigers en elke
stofzuiger heeft een motor
van ongeveer een half pk.
Voor U, Nederlandse huis
vrouw, is het belangrijk dat
Ruton al zoveel stofzuiger*
bouwde. Want dat betekent
dat Ruton over een onschat
bare ervaring beschikt. Di*
ervaring vindt U verwerkt in
elke Ruton en Rutonnette die
de fabriek verlaat.Ruton stof
zuigers zijn doordacht, zijn
aangepast aan Uw eisen.
Tussen de vele goede stof-
zuigermerken die er in Neder
land zijn, neemt Ruton door
zijn ervaring een aparte plaats
in. Vraag dat eens aan een
vakman. Ook hij zal-U ver
zekeren dat Ruton gegaran
deerd goed is.
't .was Ruton - t Is Ruton
't blijft Ruton
RADOMA N.Y.