PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
KRITIEK IN KAMER OP „DEFENSIE"
Leden dringen aan op
meer zekere planning
Indonesië verwerpt
drielanden-beheer
over Nieuw-Guinea
Dag zonder bruidjes
in Frankrijk
Ook in Zeeland: automatieks,
modern verschijnsel
RESOLUTIE
ANGOLA IN
V.-RAAD
ONGEREGELDHEDEN
IN ROEANDA
Jongeren gedragen zich
er niet baldadig
Opmerking
Scheerwolde
Vand
aag
204e jaargang - no. 63
Dagblad, uitgave van de firma
Provinciale Zeeuwse Courant
Directie: F. van de Velde en F. B.
den Boer. Adjunct: W. de Pagter.
Hoofdredacteuren
W. Leertouwer en G. A. de Kok.
ABONNEMENTSPRIJS 56 cent-per
week, 7,00 p. kw.; fr. p. p. 7,25
p8r kw. Losse nummers 15 cent.
WAARIN OPGENOMEN DE MIDDELBURGSE, VLISSINGSE, GOESE, BRESKENSE COURANT EN VRIJE STEMMEN
Woensdag 15 maart '61
ADVERTENTIEPRIJS 27 cent per
nun Minim, p. advertentie 4,—.
Ing. mededelingen driemaal tarief.
Kleine advertenties (max. 8 regels)
25 cent per regel met een minimum
van 1,25. „Brieven bureau
van dit blad" 25 cent meer.
Giro no. 359300 P.Z.C., Middelburg.
Bureaus: Vllsslngen Walstr. 58-60, tel. 2355 4 lijnen (b.g.j. 3508 of 3546); Middelburg, Markt 51, tel. 3841; Goes, Grote Markt 2. tel. «140 (b.g.g. adv. 5213); Oostburg, G. F. de Pauwstr. 9, tel. 2395, Temeuxen, Brouwerijstraat 2; Zlerikzee, red, tel. 2125, adm. tel. 2094.
Minder vliegtuigen - maar meer raketten
(Van onze parlementsredactie)
De NAVO-plannen voor de jaren 1963 tot en met 1966 houden
voor Nederland in dat het aantal vliegtuigen dat Nederland voor
de gezamenlijke verdediging moet bijdragen, aanzienlijk minder
zal zijn dan aanvankelijk werd verwacht, maar dat daarentegen
door de NAVO een grotere deelname in de sector geleide projec
tielen van ons land zal worden geëist. Dit deelde staatssecre
taris Calmeyer gisteravond bij de behandeling van de defensie
begroting voor 1961 in de Tweede Kamer mee. De nieuwe
NAVO-plannen zijn onlangs hoewel nog zeer globaal - aan
de defensieleiding'voorgelegd. Een en ander betekent dus, aldus
de heer Calmeyer, dat de gelukkige toestand is ontstaan dat
een vermindering van de Amerikaanse steun inzake de aanschaf
van Starfighters (25 in plaats van de verwachte 118 stuks)
wordt opgevangen door een verminderde vraag door de NAVO.
„Dubbeltjes nu
toevallig goede
kant op"
Uit de Kamer kwam hierop de
begrijpelijke reactie: stel dat
we toch 118 Starfighters had
den gekregen, dan hadden we
dns al spoedig met een overtol
lige hoeveelheid kostbare toe
stellen gezeten. „De dubbeltjes
zijn heel toevallig nu de goede
kant opgerold", zo zei de heer
Moorman (kvp). In liet alge
meen werd aangedrongen op
een meer zekere planning op
langere termijn.
Starfighters
De Starfighterkwestie was beslfst
niet het enige punt waar de Kamer
kritiek op uitoefende. In de meer dan
acht uren durende vergadering kwa
men tal van uitermate scherpe op
merkingen en niet alleen van de zijde
van de oppositie, maar vooral ook
van de regeringspartijen. Op het mi
nisteriële beleid, de drie krijgsmacht
onderdelen landmacht, luchtmacht
en marine betreffende brak zowel
in de middag- als in de avondverga
dering een stroom van kritiek los. De
heer Moorman rekende de Kamer
voor dat de bouw van Starfighters
in Europese produktie veel duurder
is dan het eenvoudigweg kopen van
deze toestellen van Amerika.
Minister Visser legde uit, dat het
verschil van negen ton per Starfigh-
ter ligt in f 500.000,gulden belas
ting die defensie moet betalen aan de
minister van financiën, terwijl de
rest ligt in een verschil van de hoe
veelheid reserve-onderdelen in Eu
ropa berekend voor 18 en in Amerika
voor 12 maanden. Door pooling met
de in het Starfighterprogramma
deelnemende landen tracht men even
wel tot een zo groot mogelijke effi
ciency te komen, aldus de minister.
Marine
De heer Roosjen (a.r.) vond het be
drag dat voor de marine beschikbaar
was gekomen veel te laag om zelfs
maar de huidige sterkte van'onze
vloot te handhaven. Het trage tempo
van de mechanisering en motorise
ring van het eerste legerkorps achtte
•hij niet verantwoord, het legerkorps
kan zijn parate taak niet vervullen,
President John Kennedy van de Ver
enigde Staten heeft maandag burge
meester Willy Brandt van West-Ber-
lijn, die ivordt beschouwd als ernstig
kandidaat voor het Westduitse bonds
kanselierschap, in het Witte Huis te
Washington ontvangen.
Foto: Bij deze ontvangst bood Brandt
aan de president een model aan van
de West-Berlijnse vrijheidsklok.
zo meende hij. De binnenlandse in
dustrie zou op korte termijn hulp
moeten bieden, anders is het noodza
kelijk dat men zich tot het buiten
land richt, zo betoogde hij.
Prioriteiten
Ook van de zijde van de heer Cou-
zy (v.v.d.) en de heer Tilanus
(c.h.) kwamen opmerkingen over
het trage tempo van de moderni
sering van het legerkorps. Door
de heer Schouwenaar (p.v.d.a.)
was tevoren reeds uitvoerig kri
tiek geoefend op de te geleidelij
ke modernisering van het leger
korps. Land- en luchtmacht dien
den prioriteit te hebben boven de
marine, zo meende hij.
Onderzeeboot
De heer Schouwenaar was overigens
de enige die zei geen behoefte te heb
ben aan een nucleaire onderzeeboot.
De heer Moorman vooral drong daar
entegen sterk aan op alle aandacht
aan de atomaire ontwikkeling bij on
derzeeboten.
Minister "Visser ontraadde in zijn ant
woord de heer Schouwenaar ernstig
bij zijn amendement inzake het tan-
kervoorraadschip te blijven. De heer
Schouwenaar liad gesteld, dat dit
schip, dat een snelheid van 20 mijl
moet kunnen halen, niet een derge
lijke prioriteit behoefde te hebben als
de motorisering van het legerkorps.
Hij stelde derhalve voor de uitgetrok
ken vijf miljoen galden voor de tan
ker over te hevelen naar de post
voertuigen.
Gemenebest-debat
verdaagd
De premiers van het Britse gemene
best hebben gisteren hun debat opge
schort tot vandaag, zonder tot een
besluit te zijn gekomen over de vraag
of Zuid-Afrika al dan niet lid van
het gemenebest- mag blijven.
Kritiek op Engeland
Verwijzing naar
Russische steun
Een Indonesische woordvoerder
heeft gisteren te Londen gezegd
dat Indonesië liet bezoek van
de Nederlandse minister van
buitenlandse zaken, mr. J. M.
A. H. Luns, aan de Britse
hoofdstad in de huidige „ze
nuwenoorlog" over de kwestie-
Nieuw-Guinea ongaarne ziet.
Indonesië blijft vasthouden aan zijn
opvatting dat het de soevereiniteit
over het gebied heeft. Het wil alleen
spreken met bevriende landen of de
Liberia en de Verenigde Arabi
sche Republiek hebben gister
avond bij de Veiligheidsraad
een resolutie ingediend waarin
Portugal wordt verzocht „met
spoed maatregelen en hervor
mingen" te overwegen waar
door de resolutie over het af
schaffen van het kolonialisme
ook op Angola van toepassing
wordt.
Verenigde Naties over de voorwaar
den van de overdracht van het ge
bied.
Om die reden, aldus de Indonesische
woordvoerder, verwerpt Indonesië de
in de pers gemelde suggestie van
een V.N.-beheerschap over Nieuw-
Guinea, uitgeoefend door India, de
Maleise Federatie en Australië. Aus
tralië heeft reeds de helft van Nieuw
Guinea in zijn macht. Als dit land
thans wordt belast met het beheer-
schap over het andere deel van het
eiland, hoe is dan eenmaking van
het westelijke deel met Indonesië
mogelijk, zo vroeg de woordvoerder.
Verder zei de woordvoerder nog
dat Indonesië steeds meer het ge
voel krijgt dat Groot-Brittannië,
waarmee Indonesië altijd be
vriend heeft willen zijn, steeds
aan de zijde van Nederland heeft
gestaan omdat het laatstgenoem
de land een Europees land is.
„Het betekent een gebrek aan
oprechtheid een probleem als dat
van West-Irian vanuit een louter
wettisch standpunt te beschou
wen en zich steeds aan de zijde
van Nederland te scharen".
Tenslotte zei de woordvoerder nog
dat het bezoek dat generaal Nasoe-
tion onlangs aan Moskou heeft ge
bracht en het door hem getekende
akkoord met de Sowjet-Unie over
hulpverlening aan Indonesië mis
schien de machtsverhouding in het
gebied van Nieuw-Guinea kan ver
anderen.
Indonesië is klaar voor een gewa- j
pende actie in het gebied, maar het
zal niet de eerste zijn die er toe
over gaat.
Prinses lUarijke opende
Marijkehal
H.K.H. Prinses Marijke heeft dins
dagmiddag in Utrecht door het luiden
van een scheepsbel de Marijkehal van
de Koninklijke Nederlandse Jaar
beurs geopend. H.M. de Koningin ver
gezelde haar dochter.
Voor verslag zie pag. S)
Ambtenarenstaking algemeen
Parijzenaren
kregen geen post
De staking van een miljoen
ambtenaren in openbare dien
sten en bedrijven is de meest
algemene sinds president De
Gaulle in Frankrijk aan de
macht kwam.
De drie grootste Franse vakbonden
de C.G.T. (de communistische vak
bond), de C.F.T.C. (het katholieke
vakverbond) en de F.O. (socialistisch
vakverbond) staan alle achter de sta
king.
Volgens vakbondsleiders was de sta
king; in Parijs voor 90 tot 95 procent
geslaagd en in de provincie van 40
tot 90 procent. Door de staking werd
het verkeer op de luchthavens van
Parijs, Orly en Le Bourget, stilge
legd, post werd niet bezorgd, er werd
niet getrouwd en alle departementale
bureaus moesten worden gesloten.
De staking die 24 uur duurde, zal ge
volgd worden door een reeks andére
stakingen. In de loop van deze maand
gaan bankbedienden en employés van
de staatsspoorwegen in staking.
Pas nu z\jn berichten binnengekomen
over de stammen-onlusten, welke in
het begin van deze maand in het
noorden van Roeanda zyn uitgebro
ken. Circa 150 hutten werden in
brand gestoken en een lid van de Wa-
toetsi-stam verloor het leven.
Volgens de berichten, die door het
informatie-centrum van Roeanda-
Oerandi werden verspreid, waren de
onlusten een nasleep van de oppositie,
die eind januari door enkele tot de
Watoetsi-stam behorende groepen
werd gevoerd tegen de nieuwe Oeran-
öese regering.
DE AUTOMATIEK is zeker
geen uitvinding van het jaar
1960, maar een feit is, dat deze
instrumenten met de glazen
„kastjes" waarin allerlei lekkers
huist dat er voor een kwartje
uitwipt, de laatste jaren ook in
Zeeland meer in de belangstel
ling gekomen zijn dan vroeger.
Ze schieten nog wel niet als pad
destoelen uit de grond, maar de
Zeeuwse grote plaatsen pikken
in dit opzicht toch wel een
graantje mee van de grote j
'lucht, die de automatiek in de
grote steden neemt. Vooral in
het afgelopen jaar is er een aan
tal nieuwe geopend en het vol
gend jaar zal men zeker weer
een uitbreiding kunnen consta
teren. Want het is gebleken, dat
deze zaken in Zeeland in een
behoefte voorzien.
Bepaalde groep zorgt
voor „bromlawaai"
Deze bewering zal niet iedereen
zonder meer overnemen. Sommi
gen immers zeggen, dat de jeugd
er niet thuishoort, anderen (en
dat is de meerderheid) vinden,
dat de automatieken plaatsen zijn
waar lawaaimakende jongeren sa
menkomen en er hun vertier zoe
ken.
Helemaal ongelijk hebben deze laat-
sten niet, maar uit een onderzoek, dat
we onder meer instelden naar de ge
dragingen van de jeugd in dergelijke
inlichtingen bleek, dat de Zeeuwse
jongens en meisjes, die min of meer
gerégeld trek hebben in een hartig
hapje, weinig last veroorzaken.
Slechts een Middelburgse automa
tiekhouder sprak van een groep
jongelui in de leeftijd van 16 tot
rond 19 jaar, die regelmatig in
zijn „eethuisje" wat vertier zoekt
van zeven tot tien uur 's avonds,
er ook wel eens wat koopt, maar
er meer behagen in schijnt te
scheppen om de ronkcapaciteit van
de brommers te demonstreren. De
één „loeit" nog harder dan de an
der. Tot ongenoegen van de eige
naar en de omwonenden. „Maar 't
zijn er maar enkelen. En kwaad
zijn ze niet", voegde hij er aan
toe.
Toezicht
Deze jongelieden vormen de rumoeri-
fe groep, waarop de Middelburgse po-
tiemannen wat meer dan normaal
toezicht moeten houden. Maar tot uit
spattingen, echte baldadigheden, heeft
Zie slot pag, 2 kol, 2)
E
r zijn zo van die dingen, die men
in de beslotenheid onder gelijk
gezinden wél kan zeggen, maar.-
die daarbuiten ergernis verwekker*.
Vorige week maakten wij daarvan
een voorbeeld mee tijdens een be
ëdiging van een groep reserve-officie-
ren in Woensdrecht. Bij deze plech
tigheid waren vele ouders en verloof
den van de betrokkenen aanwezig
en voor hen was deze gebeurtenis
eveneens een zaak van gewicht. Ou
ders vooral voelen op zo'n ogenblik
vermoedelijk meer emoties dan de
jongelui, een mengeling van herinne
ringen en trots: het is immers hun
zoon, die daar beëdigd wordt.
Toen de plechtigheid die zich
zoals gewoonlijk met militair vertoon
afspeelde achter de rug was,
maakte de officier, die de Jonge re
servisten had beëdigd, een voor de
genodigden duide
lijk hoorbare op
merking tot de
hem vergezellende
officieren: „Za
gen jullie wel hoe
zenuwachtig sommige lui waren?"
vroeg hij, alsof die nervositeit een
bron van amusement was. En de hem
omringenden beijverden zich in het
schenken van bijval.
Dat was nu naar onze mening zo'n
opmerking, die op dat ogenblik en op
die plaats beter achterwege had kun
nen blijven. Bij het napraten in de
mess zegt men welicht iets derge
lijks, maar dat doet men niet ten
aanhore van de ouders, die nog een
brok in de keel hebben omdat hun
zoon de eed van trouw als reserve
officier heeft afgelegd.
Ia Overijsel is een experiment met
een kunstmatig dorp het in 1953
gestichte Scheerwolde op een
mislukking uitgelopen. Het werd „ge
boren", toen in het Land van Vollen-
hove de ontginning van de veengron
den en de verkaveling van de land
bouwgronden ter hand werden geno
men. De Planologische Dienst projec
teerde toen een nieuwe woonkern in
een verzorgingsgebied, dat in de toe
komst 187 boerderijen zou tellen, een
kem die huisvesting zou verlenen aan
58 landarbeidersgezinnen en aan 95
verzorgers, waardoor hier een bevol
king van rond 800 zielen zou ont
staan. Rondom deze kern zouden
zich bovendien zo werd verwacht:
nog 900 mensen vestigen, zodat
met 1700 bewoners Scheerwolde een
welvarend dorp zou zijn.
Het experiment is1 echter mislukt
en men bestudeert nu de mogelijk
heid Scheerwolde in te richten 'als
vakantiekolonie, sanatorium, vluch-
telingendorp of militair kamp. Een
opvallende geschiedenis: in Frank
rijk kan men complete oude woon
kernen aantreffen, die geen levens
vatbaarheid meer hebben, in Neder
land ligt de situatie overeenkomstig
onze landsaard héél wat geperfectio-
neerder: hier is zelfs een dorp ver
krijgbaar, dat nooit levensvatbaar
heid heeft gehad, evenmin oud is,
maar integendeel gloednieuw.
De oorzaken van deze frappante
mislukking zijn stuk voor stuk opge
spoord en worden thans in een rap
port van de Overijselse Planologi
sche Dienst opgesomd en besproken.
Zij komen er in het kort op neer, dat
hier sprake is van een aantal facto
ren, die in 1953 nog onbekend waren:
sterkere mechanisatie in de landbouw
dan was voorzien, langzamere ont
ginning van de gronden, andere ver-
keersgewoonten (bromfiets), verzor
ging door winkeliers uit de oude dor
pen door middel van auto's en géén
vestiging van middenstanders in de
nieuwe kern, kortom een duidelijke
„schaalvergroting" om een mode
woord te gebruiken van het plat
teland, die men acht jaar geleden
niet had voorzien en die nu deze
woonkern overbodig maakt.
Er staan in het dorp thans 70 wo
ningen, het merendeel echter be
woond door mensen, die elders
werken en zullen vertrekken, zodra
zij in hun werkgemeente een huis
krijgenMede daarom moet er in de
toekomst een oplossing voor Scheer
wolde gevonden worden: een vakan
tiekamp. een sanatorium, er is dus al
een heel lijstje van mogelijkheden,
dat nu zal worden bestudeerd. Wij
zouden er vrijmoedig een onderwerp
aan toe willen voegen: een bezin-
ningsoord voor planologen. Dagelijks
zouden zij hier voor ogen hebben het
duidelijke voorbeeld, dat de werke
lijkheid dikwijls totaal anders loopt
dan op grond van overigens betrouw
bare gegevens mocht worden ver
wacht. Minister Van Aartsen heeft
daar op gewezen toen de nota ruim
telijke ordening werd gepubliceerd:
de ontwikkeling is vaak een andere
dan de lijn der rapporten en progno
ses. zo zei hij. Scheerwolde is er een
monumentaal exempel van. En inder
daad, daardoor een aangewezen re
traite-centrum voor planologen. Een
naam lijkt ons makkelijk te vinden:
„Dr. J. Luning Prak-oórd".
verricht koningin Juliana te
Gorinchem de officiële opening
van de nieuwe verkeersbrug
over de Merwede. een schakel
in de rijksweg 27 (Vianen.
Breda).
is liet 40 jaar geleden, dat de
wet op het Nederlandse han
delsregister van kracht werd.