Aantal spijtoptanten
wordt niet verhoogd
Minister Visser: geen gevaren
bij opslag van kernwapens
VOOR OP-SCHERP-STELLEN
ZIJN VELE GREPEN NODIG
lekker en gezond
DUITSE ALPINISTEN WILLEN
NAAR TOP VAN DE EIGER
ONDERZOEK PLANTA-AFFAIRE
IS NOG NIET VOLTOOID
EERSTE PAAL VOOR DE NIEUWE
VLISSINGSE U.T.S. DE GROND IN
DONDERDAG 9 MAART 1961
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
TECHNISCHE UITEENZETTING IN KAMER
De minister van defensie, mr. Visser, lieeft gisteren in de Twee
de Kamer aan het begin van zijn antwoord in het debat over
zijn begroting een verklaring afgelegd over de veiligheid en de
gevaren van de opslag van kernmunitie.
De minister geeft daarbij een motivering van het door hem ten
volle onderschreven oordeel, dat de opslag van kernmunitie
noch grotere, noch geringere gevaren met zich brengt dan de
opslag van conventionele munitie. Hij grondde zijn betoog op
een aantal categorische verklaringen van Amerikaanse en
Britse autoriteiten, op resultaten van proeven op last van de
Amerikaanse commissie voor atoomenergie, op de praktijk met
ongevallen, op het technische principe van kernexplosies en op
in alle kernwapens ingebouwde beveiligingen.
Bij alle In ons land opgeslagen kern
wapens is bovendien de medewerking
van tenminste twee personen (twee
verschillende sleutels) nodig voor dit
op-scherp-stellen.
Tot op heden hebben zich volgens
minister Visser twintig incidenten
aan deze zijde van het IJzeren
Gordijn voorgedaan, waarbij op één
of andere wijze kernwapens waren
betrokken. Van deze noemde hij een
ongeluk bij het opstijgen van een
vliegtuig dat kernwapens vervoerde,
een explosie in de lucht van een ben
zinetank van een dergelijk vliegtuig,
een blikseminslag in de lucht, het
onvrijwillig laten valen van een
kernwapen uit een vliegtuig en het
ontploffen van een raket met kern
lading.
Bij geen van deze incidenten heeft
zich ooit een onvrijwillige kernexplo
sie voorgedaan, aldus de minister van
defensie.
In het vervolg van zijn toespraak
gaf minister Visser een uiteenzetting
over het technische principe van de
kernexplosie, die hij een zeer inge
wikkelde materie achtte.
Kritische massa
Het principe berust op het ontstaan
en voortduren van een ketting-reac
tie in een zogenaamde kritische mas
sa van splijtbaar materiaal. Een niet-
kritische massa kan niet worden ge
spleten en is dus volledig onschuldig,
zij wordt eerst kritisch en dus ge
vaarlijk door samenpersing. Gaat
men nog verder, dan wordt de mas
sa over-Kritisch, in dit geval splijt zij
zichzelf (een soort zelfontbranding
dus). Een kritische massa behoeft
derhalve altijd nog een van buiten
komende aanleiding, willen ketting
reacties en explosies optreden.
Zelfs bij een zeer geringe afwij
king wordt de noodzakelijke ver
dichting niet bereikt en kan er
derhalve niets gebeiiren. Teneinde
deze fijne precisie te bereiken ge
schieden de verschillende ontste
kingen langs elektrische weg, een
elektrische batterij is voor dit doel
eveneens in het kernwapen inge
bouwd.
Batterij
Hiervorenbedoelde batterij wordt vol
gens minister Visser in de opslag
plaats uit het wapen verwijderd. Bo
vendien is een hele reeks veiligheids
schakelaars ingebouwd, zodat een
aantal doelbewuste, sommige zeer
moeilijke mechanische, andere een
voudiger met de blote hand te ver
richten handelingen noodzakelijk
zijn, alvorens het kernwapen op
scherp kan worden gesteld.
Patrick Henry na
66 dagen weer
boven water
De Amerikaanse atoomonderzeeër
Patrick Henry is na een patrouille-
tocht van 66 etmalen en 22 uur onder
water woensdag aangekomen op de
Clyde, en Holy Loch binnengevaren.
De Patrick Henry, die zestien polaris-
raketten, alsmede de hiervoor te ge
bruiken kernwapens aan boord heeft,
werd de eerste atoomonderzeeër die
gebruikmaakt van de basis in Holy
Loch. De basis bestaat uit het Ame
rikaanse onderzeebootmoederschip
Proteus, het voorraadschip Betelgeu-
ze en enkele kleine hulpvaartuigen,
die de Atlantische Oceaan zijn over
gebracht aan boord van de beide
grote schepen.
Minister Visser
naar Amerika
(Van onze Haagse redactie)
Minister Visser zal woensdag
15 maart naar Amerika ver
trekken voor een aantal be
sprekingen met zijn ambtge
noot in de V.S., Robert Mc-
Namara, zo vernemen wij uit
zeer betrouwbare politiek bron
in Den Haag. De minister zal
in Washington, zo neemt men
vrij zeker aan. zich nader
oriënteren over de houding van
Amerika inzake de militaire
hulpverlening. Van het overleg
in Amerika zal, aldus onze
zegsman, de beslissing van de
minister ten aanzien van het
nieuwe tankmaterieel en van
de aanschaf van het nieuwe
geweer voor de pai'ate een
heden afhangen.
Tenslotte wees de minister erop, dat
de opslagplaatsen van een speciale
constuctie zijn. Mocht er door vuur
of conventionele ontploffing in of
buiten een kernwapen enig splijtbaar
materiaal vrijkomen, dan zal dit
zich of slechts binnen de opslag
plaats zelf of in het allerergste geval
in de naaste omgeving van de opslag
plaats kunnen verspreiden: hierbij te
denken in afstanden van maximaal
i paar honderd meter.
TOCHT IN GEHEIM BEGONNEN
Zwitserse berg vergde
reeds achttien doden
Maandag zijn vier Duitsers na uit
gebreide voorbereidingen en on
der de diepste geheimhouding be
gonnen aan een poging om de
noordwand van de Eiger in het
Berner Oberland te beklimmen.
De noordwand van de 3974 meter
hoge Eiger heeft sinds 1938 acht
tien doden geëist. Slechts 18
bergbeklimmers uit een veertig
tal expedities hebben de top en
daarna het dal levend bereikt.
De noordwand van de Eiger is een
levensgevaarlijk object, speciaal
in de winter. De gemeente Grin-
delwald, die telkens weer moet
zorgen voor het reddingswerk,
heeft er een gewoonte van ge
maakt eventuele beklimmers er
aan te herinneren dat zij nie
mand kunnen verplichten hen te
Toni Hiebeler uit München, een zeer
ervaren klimmer, heeft de leiding
over het groepje van vier. Slechts
enkele der meest ervaren berg
gidsen waren tijdens de voorbe
reiding door Hiebeler in vertrou
wen genomen. Niemand mocht
iets van de beklimming weten
a.1 was het alleen maar omdat het
motorlawaai van passerende
vliegtuigen met journalisten of
persfotografen lawines zou kun
nen veroorzaken.
Maandagochtend zijn de vier Duit
sers uit het hotel op de Kleine
Scheidegg vertrokken en dinsdag
avond hadden zij het „lage
sneeuwveld" bereikt en er hun
bivak ingericht.
De klimmers zijn volgens een berg
gids die hen geholpen heeft zeer
DOOFPOT WORDT NIET GEBRUIKT
Fabrikant heeft recht
op openbaarheid
(Van onze Haagse redactie)
De officier van justitie te Rotterdam
mr. S. J. van der Hoeven, houdt zich
nog steeds bezig met het onderzoek
naar de Planta-affaire. „Het kost me
gemiddeld nog twee tot drie uur per
week. Het is een enorm onderzoek.
Het proces-verbaal van de politie be
draagt mi al 99 bladzijden. Ik ben
afhankelijk van deskundigen-onder
zoek en dat kost tijd. Hoe eerder liet
klaar is, hoe. liever het me is, aldus
mr. Van der Hoéven, maar ik kan
nog niet bij benadering zeggen, wan
neer dat zal zijn en hoe mijn conclu
sie zal luiden".
Er is geen sprake van. dat de zaak
in de doofpot gestopt zou worden,
zoals o.m. van communistische zijde
in de Eerste Kamer is gesuggereerd.
Integendeel: „Ik geloof, dat het pu
bliek recht heeft op openbaarheid en
up opening van zaken. Maar ook vind
ik, dat wanneer niet een straf baai-
feit zou zijn gepleegd, de fabrikant
recht heeft op die openbaarheid. Ik
zou dan bijvoorbeeld Vrijspraak kun
nen eisen". Mr. Van der Hoeven wees
erop, dat hij dit niet geheel in de
hand heeft. Indien geen straf baai-
feit zou blijken, kan hij de zaak
eventueel seponeren.
Persoonlijk zou hij, terwille van de
openbaarheid de voorkeur geven aan
het aanhangig maken en dan vrij
spraak eisen, doch ook de regering
spreekt hierin een woordje mee. „Ik
kan me overigens ook indenken, dat
de fabrikant in dit; geval de voorkeur
zou geven aan een behandeling van
de zaak", zei mr. Van der Hoeven.
Er is echter nog een andere moge
lijkheid: indien de fabrikant een
n.v. schuldig en strafbaar zou
worden bevonden, dan kan hij aan
bieden de maximale geldboete af te
kopen. De wet staat dit toe. Ofschoon
dan wel strafoplegging plaatsheeft,
komt de zaak niet in de openbaar
heid.
goed uitgerust. Zij dragen zware
rugzakken en kunnen daarom
niet snel klimmen.
Door de vorst is de kans op lawines
of steenstortingen klein en de
klimmers maken daarom een
door de deskundigen als tamelijk
goed beoordeelde kans om hun
doel, de top, te bereiken. Het
viertal heeft de Hinterstoisser
Passage, een strategische punt
op de levensgevaarlijke weg naar
de noordwand, reeds bereikt en
het bivak ligt voorbij deze plaats.
Pas dinsdagavond laat lekte er iets
uit over het plan van de vier
Duitsers. Hiebeler is een van de
weinigen die de Eiger beklommen
en die de tocht overleefd hebben.
Amerikaan in Amsterdam
neergestoken
Aan de Amstel in Amsterdam hebben
eén 27-jarige in Frankrijk gelegerde
Amerikaanse militair «I. W. en e**n
26-jarige Brabander W. H. F. M. B.
dinsdagnacht hevig met elkaar ge
vochten, waarbij de Amerikaan enige
messteken opliep.
Hij is in zorgwekkende toestand naar
het Binnengasthuis overgebracht.
Aanleiding tot de vechtpartij was een
26-jarige vrouw, die Indische C. W.
van E., eigenares van een café aan
de Amstel.
Onlangs toen de Brabander in de ge
vangenis zat, kwam de Amerikaan
de vrouw als gewoonlijk opzoekeu. Zij
vertelde hem dat zij met de Braban
der zou gaan trouwen. De Amerikaan
uitte daarop ernstige bedreigingen
tegen de vrouw. „Als je dat doet steek
ik je dood", zou hij gezegd hebben.
Dinsdag arriveerde hij weer in Am
sterdam. Hij bezocht samen met de
vrouw de bioscoop, tegen middernacht
keerden zij terug bij het café. Daar
stond de Brabander hen op te wach
ten.
Onmiddellijk stoof de Amerikaan op
hem af en begon hem te bewerken
met stoelen en flessen. De Brabander
greep toen zijn mes en braent de mili
tair een aantal steken toe in zijn,
borst en armen.
Hevig bloedend is de Amerikaan daar
na een politieposthuis in de nabijheid
van de Amstel binnen gestrompeld. De
Brabander kwam even later ook het
politiebureau binnen met de medede
ling dat er een man neergestoken
was. Spoedig bleek dat hij de dader
was. Uit het langdurige verhoor dat
de vrouw en een getuige is afgeno
men concludeert de politie dat de Bra
bander uit zelfverdediging moet heb
ben gehandeld.
De toestand van de Amerikaanse ver
lofganger liet gisteren nog geen ver
hoor door de politie toe.
De nieuwe Britse ambassadeur in Ne
derland, sir Andrexo Noble, en lady
Noble, die op het ogenblik een vier
daags bezoek aan Amsterdam bren
gen, zijn woensdag o.m. rondgeleid
door het bedrijf van Asscher's Dia
mant Mij. n.v. in de hoofdstad.
Geboeid kijkend naar het werk van
een diamantslijpster ziet men Hier
v.l.n.r.: mevrouw J?an Hall, echtge
note van de burgemeester van Am
sterdam, sir Andrew Noble en lady
Noble.
Andros Fortune
behouden
De Andros Fortune blijft be
houden. Het personeel van de
sleepboten Oostzee (L. Smit en
Co.), Atlantic en Hennes (bei
de: Bugsier, Hamburg), die de
zwaar gehavende Canadese
tanker vorige week na een
spectaculaire reis aau de grond
hebben gezet in de baai van
Corcubïon, is er namelijk in ge
slaagd liet' schip weer drijven
de te krijgen.
Het binnengestroomde water is uit de
tanker gepompt, daarna heeft men
het schip laten overhellen naar stuur
boordzijde om de grote scheur aan
bakboord, ca. 10 meter, te kunnen
dichten. Dat geschiedt met cement en
men heeft daarmee nog vijf a zes da
gen werk. Na deze voorlopige repara-
:ie zal de Andros Fortunè naar een
haven worden gesleept.
De eerste paal voor Vlissingens nieuwe uitgebreide technische school
is de grond in. De eerste van de 157 stuks, die élk een lengte hébben
van 13 meter, en de basis zullen vormen van dit nieuwe gemeente
lijke gebouw aan de Edisonweg. Met wethouder Ch. J. Gillissen
Verschage „aan het roer", dreef de heiblok de „officiële paal" de
laatste decimeters naar beneden, tot een diépte van ongeveer 12
meter.
In de kleine kring van aanwezigen, die dit gebeuren woensdagmor
gen bijwoonden, waren onder meer naast de heer Gillissen Ver
schage de directeur van de u.t.s., de heer G. van Doorn, de heren
K. Box en Joel, resp. directeur en adjunct-directeur van gemeente
werken, gemeentesecretaris W. Peters, de heer Stoel, als vertegen
woordiger van het adviesbureau irHuydts, aannemer J. Verhage
en de opzichters van het architectenbureau Rothuizen en 't Hooft.
De verwachting is, dat de bouw ongeveer een jaar tijd in beslag
zal nemen. Directeur Van Doorn verwacht in ieder geval volgend
jaar september met ingang van de cursus in een nieuwe school te
kunnen starten, Foto P.Z.C.)
WVWV^A'WWWWVVAAAAAAAAA'WWWWV^AAA'VSAAAAAA/
MINISTER BEERMAN IN KAMER
Verontrusting over
aantal zedendelicten
(Van onze parlementaire redacteur)
Minister Beerman heeft woensdag
morgen bij de beantwoording van de
vragen, die hem dinsdag bij de be
handeling van zijn begroting in de
Eerste Kamer zijn gesteld, het ver
wijt van zich geworpen, dat hij de
parlementaire democratie zou hebben
geschaad door de wijze waarop hij
het toto-ontwerp heeft aangepakt.
Bij de behandeling van dit ontwerp,
aldus de heer Beerman, heeft men
de zakelijke merites uit het oog ver
loren en dat juist brengt de parle
mentaire democratie schade toe. Hij
bestreed vervolgens de mening, on
der meer door prof. De Gaay Fort
man naar voren gebracht-, dat men
met de totstandkoming van het nieu
we burgerlijk wetboek in een impasse
is geraak.t De minister deelde mee,
dat het zesde boek omstreeks augus
tus in druk zal verschijnen. Er zal
zoveel mogelijk vaart achter een en
ander worden gezet.
Sprekend over het echtscheidings-
vraagstuk zei de minister, dat het
een brevet van armoe zou betekenen,
als er geen oplossing zou kunnen
worden gevonden. De bewindsman
legde er de nadruk op, dat hij zich
zeer zou inspannen, om zo spoedig
mogelijk tot het indienen van eer
wetsontwerp te komen. Op zeer kor-
Seerp Anema te
Zeist overleden
Zeist overleden de schrijver Seerp
Anema. De heer Anema verwierf
zich vooral grote faam door zijn
studie van het bijbelboek „Het Hoog
lied" van Salomo. Over dit onder
werp publiceerde hij een vierdelig
standaardwerk.
Seerp Anema werd op 31 oktober
1875 in Minnertsga geboren. Hij
volgde een onderwijzersopleiding en
behaalde daarna de akte Nederlands
m.o. Aanvankelijk was hij werk
zaam als onderwijzer, later als le
raar aan een hogere burgerschool. In
1924 werd hij benoemd tot schoolop
ziener in fle inspectie Amsterdam.
Dit ambt legde hij op 65-jarige leef
tijd neer.
Als letterkundige presenteerde hij
zich het eerst als dichter met de bun
dels „Poëzie 1903" en „Van Hol
lands kusten" (1907). In zijn sonnet
ten bezong hij dc schoonheid van de
natuur. Latere gedichten geven
uiting aan een grote zielespanning
van deze protestantse dichter, de
eerste, die na 1880 zijn beginsel be
wust in zijn werk liet klinken.
Anema's letterkundige werkzaam
heid bleef niet beperkt tot gedich
ten. Zijn eerste roman verscheen in
1907: „In 's levens opgang", in 1921
zag een historische studie „Een ver
geten dichteres uit de 18de eeuw"
het licht, kritische proza leverde hij
in „Moderne kunst en ontaarding".
Over bijbelse onderwerpen handelen
„Davidisch of Salomonisch" (1927),
„Proeve eener nieuwe verklaring
van het Hooglied" (1928) en een
reeks bijbelse roman „Jeroesjaleem
verloren", waarvan de eerste, „De
sjocnemieti3che", in 1952 verscheen.
In 1936 verschenen van zijn hand
„Eerherstel voor Schaepman's Eva
Sofia", het „Hooglied metrische be
werking" verscheen in 1950 en het
„Hooglied in de eeuwigheid" in 1952.
Zaterdagmorgen om elf uur zal het
stoffelijk overschot worden begraven
op de nieuwe algemene begraaf
plaats in Zeist.
te termijn zal de heer Beerman, naar
hij verklaarde, een onderhoud hebben
met de centrale organisaties van
werknemers en werkgevers teneinde
te komen tot het formuleren van een
wetsontwerp op het stakingsrecht.
Het probleem der spijtoptanten aan
snijdend, merkte de minister op, dat
hij met voldoening heeft vastgesteld,
dat, al was de kritiek dan niet van
de lucht, er toch ook begrip voor de
moeilijkheden van de regering door
klonk. Men kan, aldus de minister,
nu eenmaal niet iedereen toelaten.
Hij herinnerde eraan dat de repa
triëringsregeling, waaronder de spijt
optanten naar Nederland komen, vlak
na de oorlog in het leven was geroe
pen om Nederlanders, die als gevolg
van Japanse gevangenschap aan het
einde van hun' krachten waren geko
men, naar Nederland t® halen.
Ingaande op de wenselijkheid de
spijtoptant te toetsen voor hem
een vergunning te verlenen, merk
te de bewindsman op, dat dat toet
sen ook in het belang van de
spijtoptant zelf geschiedt. Er zijn
thans al gevallen bekend van
spijtoptanten, die weer terug wil
len naar Indonesië. De heer Beer
man zei het vervolgens niet te
willen weerspreken, dat er nood is
in Indonesië, maar hij legde er de
nadruk op, dat die nood indivi
dueel is en dat de nood van ver
scheidene visumaanvragers niet
door de feiten wordt gestaafd.
De heer Beerman verklaarde tenslot
te, dat per week twintig aanvragen
in behandeling worden genomen en
dat hij op het standpunt blijft staan,
dat de toelating thans ruim genoeg
is en ook in de toekomst geval voor
geval, na individueel onderzoek, zal
worden bekeken.
Zedendelicten
Ten aanzien van het gratiebeleid zei
de minister: „Ik neem zeer beslist
niet het standpunt in, dat de thans
nog zittende vier Duitse oorlogsmis
dadigers, die levenslang hebben, nooit
zullen mogen vrijkomen.
Met de Kamerleden, die dc toeneming
van de seksuele misdrijven onder de
aandacht hadden gebracht, zei de
minister verontrust te zijn over deze
gang van zaken. Er zijn, zo zei hij,
maatregelen genoenien om ontvluch
tingen te voorkomen en het opspo
ringswerk te intensiveren.
Een strengere straf voor zedendelic
ten zoals door mej. Zeelenberg was
bepleit, heeft volgens minister Beer-
veel gevallen ziekelijke afwijkingen.
Mag Soekarno niet
naar Duitsland
De woordvoerder van liet Indo
nesische ministerie van buiten
landse zaken, Harsono, lieeft
woensdag de Nederlandse be
richten dat president Soekarno
moeilijkheden heeft niet zijn
voorgenomen reizen naar West
en Oost-Duitsland „pure leu
gens" genoemd.
Volgens deze berichten was de uit
nodiging aan de president voor een
bezoek aan West-Duitsland afgelast
in verband met een complicatie die
zich n.a.v. zijn bezoek aan Oost-
Duitsland zou voordoen.
Vorige week sprak majoor Harsono
tegen dat de reis naar West-Duits
land werd afgelast wegens druk van
Nederland op Bonn.