PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
DE GAULLE WIL PERSOONLIJK GESPREK
METFERHATABBAS
Nederlanders vechten
voor Andros Fortune
„Miniatuur Walcheren" herrijst in de winter
In Algerije laaide
terreur hevig op
Tsjombe door eigen
minister belaagd
Victoria
Spoken
204e jaargang - no. 52
Dagblad, uitgave van de lirma.
Provinciale Zeeuwse Courant
Directie: F. van de Velde en P. B.
den Boer. Adjunct: W. de Pagter.
Hoofdredacteuren
W. Leertouwer en O. A. de Kok.
ABONNEMENTSPRIJS 56 cent per
week, 7,00 p. kw.; fr. p. p. 7,25
per kw. Losse nummers 15 cent.
WAARIN OPGENOMEN DE MIDDELBURGSE, VLISSINGSE, GOESE, BRESKENSE COURANT EN VRIJE STEMMEN
Donderdag 2 mrt. '61
ADVERTENTIEPRIJS 27 cent per
m.m Minim, p. advertentie 4.—.
Ing. mededelingen driemaal tarief.
Kleine advertenties (max. 8 regels)
25 cent per regel met een minimum
van 1.25. „Brieven bureau
van dit blad" 25 cent meer.
Giro no. 359300 P.Z.C.. Middelburg.
Bureaus: Vlisslngen Walstr. 58-60, tel. 2355 4 lijnen (b.g.g. 3508 of 3546); Middelburg, Markt él, tel. 3841; Goes, Grote Markt 2, tel. 6140 (b.g.g. adv. 5213); Oostburg, G. F. de Pauwstr. 9, tel. 2395, Temeuzen, Brouwerijstraat 2; Zierikzee, red. tel. 2425. adm. tel. 2094.
RESULTAAT VAN BOURGUIBA'S BEMIDDELEN
Na de vergadering van het Franse kabinet met president De
Gaulle heeft de Franse minister van voorlichting Louis Terre-
noire bekendgemaakt, dat de regering bereid is om met verte
genwoordigers van verschillende Algerijnse politieke partijen
in het bijzonder met het bevrijdingsfrontonderhande
lingen over een vredesverdrag te beginnen. Naar in welingelich
te politieke kringen verluidde, zou de Franse president tegen
over zijn Tunesische ambtsgenoot de bereidheid hebben uitge
sproken om spoedig een ontmoeting te hebben met de Algerijnse
„premier" Ferliat Abbas. Gisteravond was Bourguiba in
gesprek met koning Hassan de tweede van Marokko en met
Abbas.
In Franse kringen meende men, dat
de hal nu was teruggespeeld naar
het Algerijnse kamp, en dat van die
kant de volgende slag mocht worden
verwacht, n.l. of men eveneens be
reid zou zijn om binnenkort tot on
derhandelingen over een vredesver
drag over te gaan.
Volgens dezelfde kringen zou De
Gaulle niet alleen zijn bereidheid
hebben kenbaar gemaakt om te on
derhandelen over een slaakt-het-
vuren, maar ook over de toekomst
van Algerije.
In Parijs dacht men, dat de grootste
moeilijkheid zou zijn het verschil
van mening over de periode die zou
moeten verlopen tussen de beëindi
ging van het Franse bestuur over
Algerije en het volkomen zelfstan
dig worden van dit Noordafrikaanse
gebiedsdeel.
Rust en orde
De Algerijnse leiders wensen name
lijk onmiddellijke onafhankelijkheid.
De Gaulle daarentegen zou van me
ning zijn, dat Frankrijk voorlopig
voor een aanzienlijke tijd verant
woordelijk zou moeten blijven voor
Algerije, en dat Franse soldaten er
de rust en orde zouden moeten hand
haven.
Het was de eerste keer, dat De
Gaulle de andere leden van het
kabinet op de hoogte stelde van
het resultaat van zijn besprekin
gen met Bourguiba. Alleen mi
nister Couve de Murville (buiten
landse zaken) wist nadere bijzon
derheden.
In Algerije is het echter heel onrus
tig geweest. De winkeliers in de Al
gerijnse wijken van Oran hadden
woensdag, ha de wanordelijkheden
van dinsdag, die aan vijf personen
het leven hebben gekost, terwijl er
drie werden gewond, hun winkels
gesloten. Legionairs hadden op de
hoeken der straten van de Algerijn
se wijken machinegeweerposten in
gericht. In Oran heerst thans een
atmosfeer van vrees.
Stakingen
De bestuurder van de auto, die dins
dag door Algerijnen omver werd
geworpen cn in brand gestoken, is
woensdag aan zijn brandwonden
overleden. De twee inzittenden, Fran
se vrouwen, zijn, als gemeld, levend
in de auto verbrand. De vierde dode
was een door de demonstranten om
het leven gebrachte mohammedaanse
soldaat.
Woensdag is in Oran weer een dode
gevallen. In een buitenwijk werd een
Frans-gezinde Algerijn door een ter
rorist doodgeschoten.De veiligheids
politie heeft strenge maatregelen
genomen in verband met de begrafe
nis, vandaag van de Europese slacht
offers der wanordelijkheden.
Er wordt, behalve in Oran, nog in
verscheidene andere Westalgerijnse
steden als Sidi Bel Abbes, Ain Te-
moetsjent en Saint Denis du Sig ge
staakt.
De politie heeft eigenaars van de
gesloten Algerijnse winkels kennis
gevingen gezonden, waarin hun
wordt opgedragen hun zaken van
daag weer te openen, bij gebreke
waarvan strafmaatregelen zullen
worden genomen.
Op uitnodiging van pres. Kwa-
me Nkroernah brengen president
Tito van Joego-Slavië en zijn
vrouw op het ogenblik een bezoek
aan de Afrikaanse staat Ghana.
De foto toont Tito in gesprek met
Nkroernah tijdens een bezoek op
de eerste dag van zijn verblijf in
Ghana, aan het staatshuis in de
hoofdstad Accra.
DÉFILÉ MET „ACHTERGROND"
Ueocommunisme zullen
wij uit Kongo trappen
President Moise Tsjombe van
Katanga staat voor de opgave
om een crisis in zijn regering
op te lossen voordat deze is uit
gebarsten. Gisteren stond de
Katangese president op een po
dium, vanwaar hij een défilé
afnam van de Katangese troe
pen. Achter liem stond de vice-
president van Katanga, de mi
nister van financiën Jean Bap-
tïste Kibwe, de man die de cri
sis heeft veroorzaakt. Tsjombe
heeft zonder opgaaf van rede
nen een bezoek aan Zuïd-Kasai
afgezegd, waar hij te gast zou
zijn van Albert Kalondji, de
chef van deze provincie.
Politieke waarnemers menen echter,
dat de moeilijkheden binnen het Ka
tangese kabinet de reden zijn, dat
Tsjombe niet uit Elisabethstad kan
vertrekken. Kibwe is de man, die
verantwoordelijk wordt geacht voor
het in het geheim naar Katanga
brengen van de Franse parachutis
ten-kolonel, Jean Trinquier, wiens
verblijfplaats onbekend is.
Politieke functionarissen in Elisa
bethstad menen, dat Kibwe wil pro
beren een greep naar dè macht te
doen. Het is bekend, dat hij voor
algehele afscheiding van Katanga
is, terwijl Tsjombe bereid is .tot con-
sessies als deze vrede kunnen bren
gen in de Kongo.
Leve Loemoemba
Een woordvoerder van de U.N.O.
heeft meegedeeld dat patrouilles
van de politiemacht, die tot 50
km van Loeloeaburg uit de om
geving hadden verkend, nergens
op eenheden van de Loemoembis-
Een van miniatuurs volkomen
herbouwde objecten, het stadhuis
ran Vlissingenin een opmerkelij
ke verhouding tot de ontwerper
van Miniatuurde heer A. G.
Wagensveld, die ervan overtuigd
is dat niemand precies beseft
hoeveel werk verzet moet wor
den om met .Miniatuur Walche
ren" weer goed voor de dag ie
komen. (Foto P.Z.C.)
tisclie strijdkrachten zijn gesto
ten. Maar te Gemena heeft men
twee compagnieën Loemoemba-
soldaten de stad zien verlaten. Zij
schreeuwden „leve Loemoemba"
en de bevolking, die, naar men
aannam, tegen Loemoemba of zijn
opvolger Gizenga was, riep de
leuze enthousiast mee.
Over het raadsel van het vertrek
der Loemoembisten uit Loeloeaburg
zei premier Ileo gisteren: „Wij heb
ben de U.N.O. gewaarschuwd dat wij
deze troepen zelf zouden wegjagen
Prinses Irene heeft
lichte verkoudheid
H.K.H. prinses Irene der Nederlanden
heeft woensdag in Sankt Anton een
dokter bezocht. Zij heeft een lichte
verkoudheid opgelopen.
De medicus, dl'. Hans Weiskopf heeft
haar aangeraden in het hotel te blij
ven. De wintersportplaats werd gis
teren geteisterd door hevige sneeuw
stormen, zodat de liefhebbers van de
wintersport voor het grootste deel
thuis bleven.
Z.K.H. prins Bernhard der Nederlan
den wordt donderdag in Sankt Anton
verwacht, waar hij een korte vakantie
met zijn dochter zal doorbrengen.
als de U.N.O. het niet deed. We heb
ben een aantal van hen ontwapend
en de overigen zijn gevlucht".
„Het Kongolese volk is voor 200 pro
cent anti-communistisch en wij zul
len het communisme uit Kongo
trappen", zei Ileo ook.
VIJF BEMANNINGSLEDEN OMGEKOMEN
In Amsterdam op Schiphol is ko
ningin Victoria op bezoek ge
weest: een pop bestemd voor een
wassenbeelden-museum in Canada.
Zij werd in vol ornaat in een rolstoel
naar het vliegtuig gereden en onder
grote hilariteit op een stoel van de
eerste klasse vastgegespt. Een goed-
bedachte reclame-stunt: de andere
poppen voor het museum waren een
voudig per vrachtschip en zonder
enige ophef verzonden, maar voor ko
ningin Victoria werd een vliegplaals
gereserveerd. De show zal in Cana
da worden voortgezet en in Vancou
ver is zelfs een speciale kamer voor
haar in het Empress-hotel gereser
veerd.
Sommigen hebben van dit alles
met enige verbazing kennis ge
nomen. zo bleek ons. Verbazing
over het gesol met een als koningin
Victoria verklede pop. Daarbij was
bij hen niet in de eerste plaats in het
geding een overdreven eerbied voor
een overleden figuur van vorstelijken
bloede, maar wél een zekere erger
nis over gebrek aan goede smaak.
Dergelijke wassen beelden dienen
evenals historische optochten om
een stuk geschiedenis te verbeelden
en zij vervullen als
zodanig een nutti
ge functie. Maar
het wordt iets an
ders, wanneer men
'T
gebruikt om er
DUbliciteitsgrapjes mee uit te halen,
dit geval was wat meer piëteit
jegens de nagedachtenis van een
koningin gewenst geweest, een vrouw
die zich bovendien het grootste deel
van haar lange leven verzette tegen
ieder statievertoon en die een zieke
lijke angst had voor gebeurtenissen,
die „full dress" voorschreven. Een
halve eeuw ruim na haar dood is ech
ter haar afbeelding in „full dress"
onder veel gelach en plezier eeD
vliegtuig binnengerold. Men behoeft
niet over te lopen van verering voor
koningin Victoria en haar tijd om
het eens te zijn met diegenen, die
menen dat de goede smaak hier werd
opgeofferd aan de stunt.
D1
Oostzee maakte
sleep vast
De zeesleepboot Oostzee van L.
Smit en Co. en Atlantic van de Ham-
burgse rederij Bugsier voeren op het
ogenblik een moeizame strijd om de
zwaar gehavende Canadese tanker
„Andros Fortune" (17.847 br.reg.ton)
die maandag in de Golf van Biskaye
in aanvaring kwam met het Libe
riaanse schip Point Lacre, behouden
in de baai van Corcubion aan de
Spaanse noordwestkust te krijgen.
Het achterschip van de Andros For
tune is diep. weggezonken, het ach
terdek ligt ongeveer een meter onder
water. Desondanks hoopt men de tan
ker drijvend te houden en de baai
te bereiken.
De Andros Fortuna werd ter hoog
te van de pompkamer aangevaren.
Terwijl de Atlantic reeds assisteerde,
brak een schot, waardoor ook de ma
chinekamer volliep er het schip
dreigde te zinken. De Atlantic riep
daarop de hulp ln vaii de Oostzee,
die vastmaakte. Een gedeelte van de
lading (28.000 ton ruwe olie) is in
zee gestort.
Bij de aanvaring zijn vijf beman
ningsleden om het leven gekomen. De
Spaanse destroyer Ariete bracht 22
man, die door de Atlantic waren
overgenomen en onder wie enkele ge
wonden waren, naar de wal.
Omstreeks half twaalf heeft de
Oostzee de Canadese kapitein en zijn
9 bemanningsleden van de Atlan
tic teruggebracht naar hun schip.
Ook twee man van de Nederlandse
zeesleper zijn aan boord van de Ca
nadese tanker. Zij hebben twee pom
pen, een radiozender en een reddings
vlot bij zich.
D'
Minister Luns en premier
Menzies spraken over
Nieuw-Guinea
De Nederlandse minister van buiten
landse zaken, mr. J. M. A. II. Luns,
cn de Australische premier, Menzies,
hebben woensdag te Genève ander
half uur met elkaar gesproken tij
dens het noenmaal.
Minister Luns zei na afloop: „Wij
hebben gesproken over allerlei ver
schillende onderwerpen maar ik geef
liever geen commentaar op onze be
spreking omdat deze ontmoeting een
zuiver particulier karakter droeg"
In antwoord op de vraag of zij ook
hadden gesproken over het vraag-
stuk-Nieuw-Guinea zei minister
Luns: „Deze kwestie was zeker één
van de besproken onderwerpen.
Meer kan ik er niet over zeggen".
Onvoorstelbaar veel werk
raad van Axel heeft uitvoerig
gedebatteerd over een ambts
woning voor de burgemeester
en daarna is het punt van de agen
da afgevoerd. Dat laatste was te
danken aan het college van b. en w.,
dat zijn voorstel niet met de hakken
over de sloot er door wilde halen.
Dan liever het voorstel terugnemen,
zo vond men. Deze gang van zaken
echter verhindert nu de burgemees
ter binnen een redelijke termijn een
passende woning te betrekken en
noodgedwongen wordt daardoor een
situatie bestendigd, die men juist
algemeen in den lande wil vermijden.
Hier wordt namelijk een woningwet
woning bewoond door iemand uit een
salarisgroep, die een aanzienlijk ho
gere huur kan betalen dan voor deze
categorie huizen wordt gevraagd.
vraag is nu waarom er in
Axel zulk een sterke oppositie
bestaat tegen een ambtswoning.
Een der woordvoerders heeft gesteld
dat hij principieel tegen dergelijke
woningen is. Een principe, dat blijk
baar slechts in bepaalde gevallen
geldt, want de raad in dezelfde sa
menstelling heeft destijds zonder veel
ophef voor een ambtswoning voor
een schoolhoofd gezorgd. Vermoede
lijk zijn hier dan ook niet zozeer
principes in het geding dan wel een
zekere angst voor het jongste ver
leden: men wil rond Axel geen on
aangename geruchten, geen gepraat
over dure ambtswoningen én derge
lijke dingen. Het is wel een beetje
overdreven en liet dunkt ons, dat de
ï'aad spoken ziet. In de moderne
opvattingen rond het burgemeesters
ambt, waarbij elke herinnering aan
„erebaan" is vervallen, past zeker
een ambtswoning. Men zou zelfs
kunnen stellen, dat het in deze tijd
van woningschaarste een plicht is
van een gemeentebestuur,voor een
goede huisvesting van de eerste bur
ger te zorgen. Zelfs in kleinere
plaatsen dan Axel heeft men dat
j begrepen.
urgemeester en wethouders heb
ben het voorstel van de agenda
afgevoerd: een verstandig en
tactisch besluit. Alle wegen zijn nu
nog open. Wellicht dat nu tocli nog
een goede weg kan worden ingesla
gen.
Straks sluiting Veerse Gat
in het klein
Op 30 maart zal het goede ..Mi
niatuur Walcheren" op het Mid
delburgse Molenwater de poor
ten weer voor het publiek open
zetten. Dan krijgen de duizen
den bezoekers uit binnen- en
buitenland weer de gelegenheid
om het eiland in zakformaat
te zien, maar niet één van die
duizenden zal zich een voor
stelling kunnen vormen van
wat aan de heropening vooraf
heeft moeten gaan.
Het hele winterseizoen door hebben
twaalf mannen in hoog tempo ge
werkt aan miniatuur Walclierens i
herrijzenis. In de werkplaats op het
terrein zijn deze mannen direct na
de sluiting in oktober van het vorig
jaar aan net werk gegaan om hele
stadswijken, kapitale bouwwerken
en eenzame boerenschuren te vervan
gen. Soms was het restauratie, maar
meestal betekent het ingrijpen van
de onderhoudsploeg niets minder dan
nieuwbouw. Water, warmte en ver
rotting tasten voortdurend delen van
het zo bekende ininiatuur-eiland aan.
Sinds oktober I960 zijn tientallen
daken vernieuwd, gevels opnieuw op
getrokken, bouwwerken vervangen,
ontelbare dakpannen gelegd en hon
derdduizenden gevelstenen gemar
keerd. In hoog tempo wordt dage
lijks het miniatuur-bouwvak bedre
ven een kunst apart „Maar",
zegt bestuurslid A. G. Wagensveld
van de stichting „Nieuw Walcheren"
en artistiek leider van hét geheel,
„niet drie maal meer personeel, tijd
ruimte en geld zouden we ons her
stelprogramma eerst goed kunnen
uitvoeren".
Deze zomer zal de werkplaats
overigens voor de eerste maal tij
dens het zomerseizoen gewoon
werkplaats blijven.
lingshai, maar nu zullen de onder
houdswerkzaamheden normaal
doorgang blijven vinden.
Saneringsplan
De werkplaats op het Molenwater
doet een beetje onwezenlijk aan. Zo
als in vele werkplaatsen ruikt het er
stevig naar verf, wordt een gesprek
soms onmogelijk gemaakt door een
gillende elektrische zaag, maar
de eindprodukten brengen de toe
schouwer in een soort kabouterland.
Ernstig werken de twaalf mannen er
aan onbegrijpelijk kleine deurtjes,
geveltjes en trapjes. De stichting
„Miniatuur Walcheren" zou van een
„saneringsplan" kunnen spreken. De
heer Wagensveld, die elke dag twee
maal naar de werkplaats trekt,
spreekt van een jarenplan. Volgens
een urgentieschema worden de her
stelwerkzaamheden aangevat en de
mensen die denken dat alle gebou
wen, waarmee „Miniatuur" in 1954
startte nog dezelfde zijn, zitten er
volkomen naast.
Zo werd in Vlissingen het Strand-
hotel volkomen vernieuwd, even
als het stadhuis, de Zeevaart
school, Biitannia, station en vele
huizen, In Middelburg waren het
de Lange Jan met Abdij, de hotels
Nieuwe Doelen. Du Commerce.
het stadhuis en niet te vergeten
het bureau van de P.Z.C.
Op alle Walcherse dorpen werd wei
iets vernieuwd of grondig gerestau
reerd. De nieuwbouw op „Miniatuur"
bedient zich overigens van geheel an
dere constructiemethoden dan men
bij de eerste nieuwbouw gewend was.
De ervaringen, opgedaan tijdens de
afgelopen acht jaren, hebben nieuwe
ideeën en constructies noodzakelijk
gemaakt. Het binnenwerk van de
panden wordt steviger, de verflagen
worden dikker, de dakgoten zwaar
der er komt wel het een en an
der bij kijken.
„Niemand kan ook maar in de ver
ste verte beseffen hoeveel werk hier
wordt verzet, hoe groot het onder
houd van een miniatunr-eiland is" al
dus de lieer Wagensveld.
Desolaat
Het „Miniatuur" van nu biedt nog
een desolate aanblik. De onthoofde
Lange Jan en St.-Jacobstoren rijzen
mistroostig uit boven gekantelde ho
tels en dorpskerken. Van de „Kungs-
holm" drijft een eenzaam casco in
(Zie slot pag. 5 kol. 2)
B
Dr. Verwoerd komt
naar Nederland
In gezaghebbende kringen in
Johannesburg en Pretoria wordt
het niet onmogelijk geacht dat
de Zuidafrikaanse premier dr.
Hendrik Frensch Verwoerd met
zijn echtgenote een particulier
bezoek aan Nederland zal bren
gen na afloop van de maandag
aanstaande in Londen begin
nende conferentie van premiers
der gemenebestlanden.
Op vierjarige leeftijd emigreerde
Verwoerd met zijn ouders uit Ne
derland en sedertdien is hij nimmer
in Nederland terug geweest. Hij
staat ingeschreven in het bevolkings
register van Amsterdam.