PAGIltó Sommige kinderspelletjes zijn meer dan twintig eeuwen oud IS DE FRANSE VROUW INDERDAAD ZO'N OPMERKELIJK WEZEN? VRIJDAG 17 FEBRUARI 1961 PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT VAN „WITTE ZWANEN" EN „RODE KRALEN" In grijze oudheid" speelden kindertjes ook met poppen en kinderserviesjes Wanneer de moderne mens in staat zou zijn, de klok ruim twintig eeuwen terug te zetten en het spelende kind uit die tij den gade te slaan, zou hij ont dekken dat die kindertjes uit de oudheid spelletjes speelden, die ook door de hedendaagse jeugd nog gespeeld worden. Hij zou kunnen zien dat kinde ren voor en rondom het begin van de jaartelling zich met dobbelstenen, speelschijfjes, rammelaars, stuiters, ballen en allerlei ander speeltuig voor spelletjes vermaakten, en dat krijgertje, verstoppertje, blin demannetje, en het „kiskas sen" of „tichelen" met platte steentjes over het water ook in de oudheid al tot de populaire kinderspelletjes behoorden. De pedagogische en psycholo gische waarden van het kinder spel besefte men in die tijden ook al, en beroemde Griekse wijsgeren moeten hebben opge merkt dat „mét behulp van goede spelen de beste werkers worden aangekweekt". Het on derwerp kinderspelletjes is brok historie op zichzelf; een historie, die niet slechts tot de grijze oudheid teruggaat, maar zelfs tot prehistorische tijden. Dat is bewezen door vondsten van allerlei kinder speelgoed bij de opgravingen, die ook in ons land in de loop der tijden zijn gedaan. Het voetballen moet door de eeuwen heen wel een van de populairste jon gensspelletjes zijn geweest! In het oude Rome speelden de jongens met een leren bal, die van buiten met bonte lappen beplakt en van bin nen met paardehaar gevuld was. Strandvermaak is blijkbaar ook al zo oud als de wereld, want jeugdi ge badgastjes speelden in de tijden der Romeinse keizers aan het strand met schepjes, emmertjes en zandvormpjes. Griekse meisjes de den de typisch-vrouwèlijke kinder spelletjes, die meisjes ook vandaag nog spelen: „keukenspellctjes", met potjes en pannetjes, die meest al uit aardewerk gebakken waren. Die Griekse meisjes waren boven dien geboren „poppemoeders", haar poppen waren uit gebakken aarde vervaardigd en er hoorden poppebedjes, -wagens en -kamers bij. Zulke poppen werden lang in ere gehouden, tot aan de bruidstijd zelfs. Kort voor of na de bruidstijd •werden ze dan vaak in een tempel gebracht, die aan de godin Artemis gewijd was, om daar te worden be waard als tastbare bewijzen van een plezierige en onbezorgde meis- jesjeugd. Tollen en hoepelen Terwijl Griekenlands vrouwelijke jeugd zich aldus vermaakte met „moedertje" en „huisvrouwtje" spe len, liepen de Griekse jongetjes met toewijding te tollen of te hoepelen. De hoepel was vaak voorzien van klingelende belletjes en werd in la ter jaren een sport-attribuut: de Griekse jongeling trainde zich er mee in het hardlopen. Naast ander vreedzaam speelgoed, zoals wagen tjes, schepen, dierenmodellen, ballen en stokpaardjes kenden de Griekse jongetjes ook „oorlogstuig": speren, zwaarden en schilden van hout. Er werd gevliegerd, er waren speeltuin spelletjes zoals schommelen en wip pen, men speelde blindemannetje en orde, veiligheid en sfeer in de kerk gebouwen in het gdrang kwamen.... Ook toen heeft men dus waarschijn lijk al hoofdschuddend gesproken over de baldadige en orde-versto rende jeugd! In menig kinderspel kan men motieven aantreffen uit heidense overleveringen. Zoals in het spel letje „Wolf en schaap" (herder, laat je schaapjes gaan), waarin gezongen wordt over de wolf, die tussen twee ijzeren tangen, tus sen zon en maan gevangen zit. Dat fraaie lied herinnert aan de wolf uit de Noorse mythologie die dagelijks in kracht en grootte verstoppertje, en deden „vra (Advertentie) Een „volwaardig dessert" yoghurt miiesii Een gezond en wat voedingsdeskun digen noemen „volwaardig" dessert is yoghurt-muësli, dat gemaakt kan worden uit yoghurt, havermout, melk en fruit. Vier lepels havermout worden geweekt in anderhalve deci liter melk, gedurende ongeveer twee uur. Daarna wordt de geweekte ha vermout overgedaan in een grote schaal, en er wordt een halve liter yoghurt door geroerd. Vervolgens gaan er twee geraspte appels door en wat basterdsuiker naar smaak. Wie van een fris smaakje houdt, kan een paar druppels citroensap door de muësli roeren, en tenslotte kan er nog een garnering van hele of ge schaafde noten op gelegd worden. Het .„poppenspel" is een meisjesspel van alle tijdenhet werd in de grijze oudheid al gespeeld en is eeuwenlang populair gebleven. Dat wordt wel bewezen door deze illustratie uit Jan Luiken's „Des Menschen Begin, Midden en Einde", uitgegeven in 1758. toenam en daarom tenslotte tus sen twee rotsen (de „tangen") werd vastgeklemd. Het heidens karakter verdween ove rigens merkbaar uit de spelletjes, nadat het christendom zich over Eu ropa had verbreid. Het werd gewij zigd of verdween soms helemaal; in plaats daarvan ontstonden er, met name in de middeleeuwen, „naboot- singsspelen" die betrekking hadden op kerk en geloof. In spelletjes als „Driekoningen" vindt men de in vloed terug, die de christelijke hoog tij- en feestdagen op het kinderspel kregen. De jeugd bootste soms com plete kerkdiensten na, of speelde „processie". Bepaalde motieven uit het volksgeloof vindt men terug in het overbekende „witte zwanen, zwarte zwanen" dat in diverse stre ken verschillende namen heeft. Men zingt ook wel over groene en witte zwanen, of over: rode kralen, witte meisjes bikkelden „vraag- en raadspelletjes", de jongens dobbelden. Niets nieuws onder de zon dus, want het meren deel van deze spelletjes heeft de eeuwen getrotseerd en wordt ook vandaag-de-dag nog gespeeld. Elk kindergeslacht blijkt die oude tra ditionele spelletjes te erven, al wor den er wel steeds nieuwe bij be dacht die echter dikwijls weer snel uit de mode zijn. Vooral het verstoppertjes-spel heeft een onverwoestbaar leven! Het werd dus in de oudheid al gedaan, het werd ook in de middeleeuwen met vuur beoefend. Dat „schuile vinkje spelen" heette rondom de zes tiende eeuw schuylwinckgen, schnyl- hoecxken en ook wel duyckerkèn. In 't Vlaams sprak men van „cop- ien comt ut den hoecke", in het trabants heette het „pijpt of ick en soeckt U niet". Er was verder in die tijd het pik-olie-graafspel, een vorm van bok-stavast, dat in diverse streken ook weer verschil lende namen blijkt de hebben ge had: in het Brabants pertgen-wel- bereyt, in het Hollands pick-olye- ofte-graef, In het Gelders cock-cock- rij-wel. Het krijgertje spelen werd „jagen genoemd, en de jeugd speel de al deze overbekende spelletjes niet alleen op de openbare weg, maar ook dikwijls In de kerken en op de kerkhoven. Een gewoonte waaraan tenslotte van hogerhand paal en perk werd gesteld omdat AU zondags dessert: een rijssttaart Er zijn „zoete" en „hartige" rijst- eters: de eerste categorie eet de rijst vrijwel uitsluitend als nagerecht met boter en suiker of bessesap, de tweede categorie verafschuwt door gans deze zoete eetgewoonten en wenst de rijst uitsluitend te consu meren als pittig en soms zelfs exo tisch hoofdgerecht. Voor de liefhebbers van „zoete rijst" is daarom het volgende recept voor rijsttaart bedoeld. Een halve liter melk wordt met een ons rijst cn een half vanillestokje tot een dikke brij gekookt., die vervolgens goed wordt afgekoeld. Verwijder het vanillestokje en roer daarna een half ons boter tot room, doe er twee eierdooiers bij als mede een ons suiker, vi'" gram gezeefde bloem, vij__ gepelde en fijngehakte amam een snufje zout. Meng de rijstebrij erdoor, schep de hele massa nu door twee stijfgeslagen eiwitten en doe alles in een goed beboterde en met bloem bestoven springvorm. Na on geveer een uur bakken in een warme oven i« de rijsttaart gaar. kralen. In dat lied wordt dan voorts nog gesproken over een zeker En geland, waarvan de sleutel gebroken is; sommige onderzoekers nemen aan dat met dit „Engel-land" de hemel bedoeld wordt, waarvan de hemelpoortsleutel zoek is. In som mige streken eindigt het spel met twee rondedansen, een van de enge len en een van de duivels. Na de middeleeuwen is het aantal kinderspelletjes in ons land nog meer uitgebreid, onder meer door dat spelletjes uit de omringende lan den (Spanje, Frankrijk, Duitsland, en ook uit de koloniën) werden over genomen. In de loop der tijden ver anderden de spelregels van een be paald spel nog wel eens, zoals het bikkelspel dat vele variaties heeft gekend. Uit de achttiende eeuw worden spelletjes vermeld met gek ke namen, zoals noot-rol en tijdje- op-tapje. De openluchtspelletjes blij ken echter sedert het midden van de zeventiende eeuw te zijn achteruit gegaan, ook al doordat ze vaak in baldadigheid en straatschenderij ontaardden, met als gevolg verbods bepalingen van hogerhand. Vroeger „meer pret Ondanks het feit dat de jeugd bij zonder vindingrijk was in het beden ken van nieuwe spelletjes, blijkt er toch in de negentiende en in onze twintigste eeuw weinig nieuws melden over de ontwikkeling van het kinderspel. „Verscheidenheid en spelpeil zijn afgenomen", zo consta teren onderzoekers, en met name in onze eeuw is dat het geval, tenge volge van de veelvuldige sportbeoe fening en het gebrek aan voldoende speelgelegenheid voor het moderne kind, vooral in de grote steden. Trouwens, reeds in 1844 heeft een Nederlands professor een lezing ge houden over het onderwerp „dat on ze voorvaderen meer pret in het le ven hadden dan wij", en hij betrok hierin het kind uit zijn tijd. waar voor wel allerlei spelletjes in aller lei boekjes werden opgetekend en gedetailleerd beschreven, maar voor wiens spelontwikkeling maar weinig werd gedaan. Nu, rüim honderd jaar nadat deze zeergeleerde heer zijn lezing hield, lijkt er steeds min der variatie in het kinderspel te komen, en minder fantasie te zijn voor het uitdenken van kinderspel letjes. Misschien, doordat de jeugd met elke generatie vroeger volwas sen wordt? (Bron: „Kinderspelen voorheen en thans", door A. Hallema en J. D. van der Weide, uitgegeven door A. A. M. Stols te 's-Gravenliage) Nu heeft de tuinman tijd voor VI Laat juist in deze maanden Uw tuin verzorgen. Straks als het voorjaar is ziet U daarvan hef fleurige resultaat 1 Over „de dagwaarop wij een diamant kopen Voorlichting krijgt de Nederlandse vrouw tegenwoordig op allerlei ge bied mode, voeding, warenkennis en vele andere zaken vormen niet langer onbekend terrein voor haar, en sedert kort kan men bij die za ken ook de voorlichting op het ge bied van sieraden rekenen. Voorlich ting over échte sieraden dan altijd. Het vakblad „Edelmetaal" weet al thans te melden, dat het „vereni gingscontact tusen juwelier en pu bliek", door middel van voordrach ten of kleine tentoonstellingen in het kader van de diverse huisvrou wenverenigingen, geleidelijk toe neemt. Die voordrachten handelen bijvoorbeeld over het onderwerp „De dag dat ik een diamant koop", of over edelstenen en edelmetalen in het algemeen, en worden toegelicht met fraaie kleurenplaatjes. Het ko pen van een diamant of ander kost baar gesteente is dan ook wel een aangelegenheid, waarbij men enige gedegen voorlichting kan gebruiken! "OanozotiH) C iet ozóutv En nu moeten we er maar eens over ophouden, zeggen een stuk of wat knorrige brieven, die nog altijd op antwoord wachten. Alles goed en wel, maar U bewijst die over- huisvrouwen heus te veel e~- Bij het woord „winterschotel" wordt meestal gedacht aan een stamp- of m< pot, waarin in ieder geval aardappels moeten voorkomen. Maar ook van maca roni bijvoorbeeld kan zo'n winterschotel worden gemaakt, in combinatie met kool en rookworst. Er is, voor vier personen, een pond macaroni voor nodig dat met water en zout wordt gekookt, vervolgens afgegoten en afgespoeld met koud water. Een pond witte of savoyekool wordt schoongemaakt en fijngesneden, en met een ons gesneden soepgroente en een paar ons in stukjes gesneden rookworst, boter hamworst of gekookte worst wordt deze een minuut of vijftien in boter gesmoord. Meng groente en worst nu met de maca roni, warm het mengsel nog even op enA maak het naar eigen smaak af met peper, zout of aroma, en kerrie. je voor eeu 3 cm vug strand. Met de hand beschilderd in vrolijke kleuren en gemaakt van Italiaans stro het resul taat is een licht en luchtig zonnehoedje, dat op geen en kel zonnig strand zal mis staan. Het is een creatie uit de Lon den se modewereld. Het is natuurlijk niet zo leuk om over de toeren te raken, maar het lijkt wel een mode-verschijnsel. Die jonge vrouwen van tegenwoordig zijn ook zo maar van de kaart. En waardóór, als wij vragen mogen Van de enor me hoeveelheid werk, die zij verzet ten? Het mocht wat. Zij hebben zo langzamerhand de hele techniek tot haar beschikking. Zij be hoeven maar stekkers in stopcontac ten te steken en alles wordt zo onge veer voor haar gedaan. Nee, dan wij in onze jonge jaren. Geen stofzuigers, geen elektrische strijkijzers, koffie molens, wasmachines, geen oliehaar den, geen geisers, geennu ja, noem maar op. Laten die klaagsters zich haar leven maar eens indenken zonder ai die ap paraten, en eens even uitrekenen hoe veel werk zij dan méér zouden moeten verzetten. Zij gaan ook veel te laat naar bed, meent de een. Zij hebben zich ook niet op haar taak voorbe reid, beweert de tweede. Zij moeten maar eens wat vroeger opstaan, advi seert een derde. In elk geval: laten zij maar eens zich zelf aanpakken, wat verstandiger le ven en zich niet zo gauw overstuur maken voor een beetje huishoudelijk werk, dat de vrouwen al eeuwen lang vanzelfsprekend verzet hebben zonder erover te klagen of er zenuwachtig van te worden. Al deze flinke, stoere, deskundige raadgevingen hebben één trek gemeen: zij komen nagenoeg al le van het platteland, of van de rus tigste contreien in de provincie. De schrijfsters kennen blijkbaar maar één type huisvrouw: dat van het dorp of de Kleine stad. Zij hebben nog nooit van dichtbij het bestaan van een huisvrouw in de zich snel uitbreidende grote steden meege- Bekende Franse mannen menen van wel Mannen overal ter wereld plegen over de Franse vrouw te spreken als over een opmerkelijk wezen. Men neemt als iets vanzelf sprekends aan dat de Franse vrouw altijd goed en elegant gekleed gaat wie tijdens een vakantie in Frankrijk hierop let, ziet al spoe dig dat dit bepaald niet- met elke franqaise het geval is! dat zij uit stekend en geraffineerd kookt, een voortreffelijk echtgenote en moeder is. en haar huishoudenop nuchtere en spaarzame wijze bestiert. Het spoortje frioliteit, dat men haar naast al deze fraaie eigenschappen pleegt toe te schrijven, geeft aan dit portret dan nog een attractieve pi kante toets Hoe denken de Franse mannen over dit beeld, dat hun buitenlandse broeders van de fran chise Jtcb&mf Êert bé kend Frans dagblad heeft onlangs aan een aantal (rekende Fransen gevraagd, of de Franse vrouw naar hun mening inderdaad zo verschil lend is van de vrouwen uit andere landen, en zo ja, in welk opzicht. Men legde die vraag al lereerst voor aan een beroemd auteur, die na diep nadenkend ant woordde dat hij het een lastige vraag vond, en dat hij heel moeilijk kon zeggen waarin de Fran se vrouwen nu precies verschillen van de vrou- wen in andere landen. e Franse vrouw is daarom zo ver schillend van haar buitenlandse zusters, omdat men haar kan beschouwen als het pro- dukt van een romanti sche literatuur van eeu wen en bovendien omdat ze, vooral in Pa rijs, leeft in een sfeer, 0 die doordrenkt is van intelligentie en kunst zinnigheid", zo vatte een ander vooraanstaaiid Fransman zijn mening over het onderwerp sa men. Een derde onder vraagde verklaarde, dat de franqaise meer dan enige vrouw ter wereld haar uiterlijke verschij ning op soepele en fan tasievolle wijze steeds weer weet te variëren. Een bekend filmacteur zag de charme van zijn vrouwelijke landgenoten voornamelijk in het feit, dat zijFrans spreken. Want in geen enkele andere taal, zo vond hij, kan men zo charmant converseren als in het Frans ..Ik. kan slecht over deze materie oordelen, want. ik ben met een Russin getrouwd", deelde een der ondervraagden mee. „Maar ik geloof dat h et- predikaat Frans type" niet hoeft af te hangen van het feit dat men toe- vdTlig in Frankrijk gé borén is. H-1 gaat bij dit predikaat om een subtiel mengsel van gra tie, lichaamsmaten en evenwichttghêld". Van een mode-ont werper kwam deze opmerking over 't betreffende onderwerp: „Ik heb te weinig buiten Frankrijk gereisd om met- kennis van zaken hierover te kunnen spre ken, en ik zou daarom met. een definitieve uit spraak over dit onder werp liever wachten tot ik wat meer ervaring heb". Een collega van- hem gaf een zeer stellig antwoord: „Op het ge bied van de mode is het heel gemakkelijk het verschil te zien tussen Franse en buitenlandse vrouwen. De franqaise heeft het vermogen, met aangeboren gezond ver stand. te reageren op el ke nieuwe mode. Een kunst die de buitenland se vrouwen niet altijd verstaan...." En het verstandigste antwoord in deze enquête kwam van de man, die meende, dat er alleen al onder het Franse vrouwendom zoveel ver scheidenheid in type is, dat het hem heel gevaar lijk leek om over dit on- derwerp generaliserende uitspraken te doen. maakt. De eerste vraag, die ik haar dus zou willen stellen, is dan ook: Hebt U wel eens in een flat gewoond Nee, niet in een dure comfortabele verzorgingsflat met goed geïsoleerde muren, liften, vuilstortkokers, centra le verwarming en wat dies meer zij. Maar in een doodgewoon drie- of vier- kamerflatje in een van die moderne blokkendozen, soms in acht lagen op elkaar gestapeld? Zo niet, gaat U daar dan eerst eens een weekje logeren. Het bescheiden- ste eengezinsnuisje in uw dorp is daarbij vergeleken een paradijs van onwezenlijke rust. Daar spreekt men zijn buren tenminste aan de voordeur, maar niet dwars door de muren heen. Daar kan men nog genoeglijk zijn eigen leven leiden, en niet het bestaan van vier andere stellen buren,op de koop toe. Als U dan eens een week geleefd hebt temidden van het gekrakeel der benedenkinderen, de ruzies der linkerburen, de late fuifjes der rechterburen, het stampend lawaai der bovenkinderen en de radio's uit al le windrichtingen tegelijk. Dan zult U misschien ook een lichte aanvechting gevoelen om met de han den stijf tegen de oren gedrukt ergens in een hoekje van de fietsenkelder te aan schuilen. __ebt U er geen flauw idee van wat het zeggen wil, een stel kinderen de lieve lange dag in een beknopte ruim te om U neen te hebben, omdat ze een voudig niet buiten kunnen spelen van wege het verkeer? Beseft U wel tot wat voor ondraaglij ke optelsom de dagelijkse ongemak ken kunnen oplopen, als U voortdu rend noodgedwongen met veel. te veel andere mensen in klein bestek moet samenleven Alleen al het gemeenschappelijk trap penhuis is voor een keurige huisvrouw een voortdurende ergernis die haar tot een obsessie wordt. Iedereen sjouwt daar maar op en neer met vui le voeten, voor de kinderen is het een uitgezochte gelegenheid om zo hard mogelijk te gillen, op en neer te dra ven, ruzie en vooral rommel te ma ken. En dat alles vlak voor haar huisdeur, die meestal niet van het stevigste en stellig niet van geluidwerend materi aal is. Gelooft U mij: de overspannen huisvrouw is niet het type dat er maar met de muts naar gooit, altijd geldgebrek heeft en de halve '~.g op straat drentelt. Dergelijke ge makkelijke naturen trekken zich ner gens iets Van aan, halen hoogstens Kaar schouders op en zetten bij buur- gerucht de eigen radio nog getroost een stuk luider aan. Nee. het zijn de plichtsgetrouwe, ge voelige vrouwen die het bestaan ten slotte niet meer aankunnen; haar wil is goed genoeg, maar haar kracht en uithoudingsvermogen zijn net niet voldoende voor het leven van van daag. Als U mij niet gelooft, gaat U dan persoonlijk, zoals ik, een dagje in een rustoord voor huisvrouwen op bezoek. U zult daar geen sigaretten rokende slonzen aantreffen, maar overgevoeli ge, veel te gewetensvolle huismoeders voor wie het een zegen zou zijn als ze eens wat onverschilliger waren. SASKIA. Advertentie MA I ZE N A DU RYEA maakt Ow groenten zó lekker. Het verwerken van plastic op de naai machine levert nogal eens ergernissen op. doordat het zomen of naaien van dit ma teriaal vaak met horten en stoten gaat. Als nu tevoren de ..baan" van die zomen en naden even wordt bestreken met een in olie gedrenkt watje, gaat het verwerken zo vlot als men zich maar kan t

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1961 | | pagina 5