PAGIltó
Sommige kinderspelletjes zijn
meer dan twintig eeuwen oud
IS DE FRANSE VROUW INDERDAAD
ZO'N OPMERKELIJK WEZEN?
VRIJDAG 17 FEBRUARI 1961
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
VAN „WITTE ZWANEN" EN „RODE KRALEN"
In grijze oudheid" speelden kindertjes
ook met poppen en kinderserviesjes
Wanneer de moderne mens in
staat zou zijn, de klok ruim
twintig eeuwen terug te zetten
en het spelende kind uit die tij
den gade te slaan, zou hij ont
dekken dat die kindertjes uit
de oudheid spelletjes speelden,
die ook door de hedendaagse
jeugd nog gespeeld worden.
Hij zou kunnen zien dat kinde
ren voor en rondom het begin
van de jaartelling zich met
dobbelstenen, speelschijfjes,
rammelaars, stuiters, ballen
en allerlei ander speeltuig voor
spelletjes vermaakten, en dat
krijgertje, verstoppertje, blin
demannetje, en het „kiskas
sen" of „tichelen" met platte
steentjes over het water ook in
de oudheid al tot de populaire
kinderspelletjes behoorden.
De pedagogische en psycholo
gische waarden van het kinder
spel besefte men in die tijden
ook al, en beroemde Griekse
wijsgeren moeten hebben opge
merkt dat „mét behulp van
goede spelen de beste werkers
worden aangekweekt". Het on
derwerp kinderspelletjes is
brok historie op zichzelf; een
historie, die niet slechts tot de
grijze oudheid teruggaat,
maar zelfs tot prehistorische
tijden. Dat is bewezen door
vondsten van allerlei kinder
speelgoed bij de opgravingen,
die ook in ons land in de loop
der tijden zijn gedaan.
Het voetballen moet door de eeuwen
heen wel een van de populairste jon
gensspelletjes zijn geweest! In het
oude Rome speelden de jongens met
een leren bal, die van buiten met
bonte lappen beplakt en van bin
nen met paardehaar gevuld was.
Strandvermaak is blijkbaar ook al
zo oud als de wereld, want jeugdi
ge badgastjes speelden in de tijden
der Romeinse keizers aan het
strand met schepjes, emmertjes en
zandvormpjes. Griekse meisjes de
den de typisch-vrouwèlijke kinder
spelletjes, die meisjes ook vandaag
nog spelen: „keukenspellctjes",
met potjes en pannetjes, die meest
al uit aardewerk gebakken waren.
Die Griekse meisjes waren boven
dien geboren „poppemoeders",
haar poppen waren uit gebakken
aarde vervaardigd en er hoorden
poppebedjes, -wagens en -kamers
bij. Zulke poppen werden lang in
ere gehouden, tot aan de bruidstijd
zelfs. Kort voor of na de bruidstijd
•werden ze dan vaak in een tempel
gebracht, die aan de godin Artemis
gewijd was, om daar te worden be
waard als tastbare bewijzen van
een plezierige en onbezorgde meis-
jesjeugd.
Tollen en hoepelen
Terwijl Griekenlands vrouwelijke
jeugd zich aldus vermaakte met
„moedertje" en „huisvrouwtje" spe
len, liepen de Griekse jongetjes met
toewijding te tollen of te hoepelen.
De hoepel was vaak voorzien van
klingelende belletjes en werd in la
ter jaren een sport-attribuut: de
Griekse jongeling trainde zich er
mee in het hardlopen. Naast ander
vreedzaam speelgoed, zoals wagen
tjes, schepen, dierenmodellen, ballen
en stokpaardjes kenden de Griekse
jongetjes ook „oorlogstuig": speren,
zwaarden en schilden van hout. Er
werd gevliegerd, er waren speeltuin
spelletjes zoals schommelen en wip
pen, men speelde blindemannetje en
orde, veiligheid en sfeer in de kerk
gebouwen in het gdrang kwamen....
Ook toen heeft men dus waarschijn
lijk al hoofdschuddend gesproken
over de baldadige en orde-versto
rende jeugd!
In menig kinderspel kan men
motieven aantreffen uit heidense
overleveringen. Zoals in het spel
letje „Wolf en schaap" (herder,
laat je schaapjes gaan), waarin
gezongen wordt over de wolf, die
tussen twee ijzeren tangen, tus
sen zon en maan gevangen zit.
Dat fraaie lied herinnert aan de
wolf uit de Noorse mythologie
die dagelijks in kracht en grootte
verstoppertje,
en deden „vra
(Advertentie)
Een „volwaardig dessert"
yoghurt miiesii
Een gezond en wat voedingsdeskun
digen noemen „volwaardig" dessert
is yoghurt-muësli, dat gemaakt kan
worden uit yoghurt, havermout,
melk en fruit. Vier lepels havermout
worden geweekt in anderhalve deci
liter melk, gedurende ongeveer twee
uur. Daarna wordt de geweekte ha
vermout overgedaan in een grote
schaal, en er wordt een halve liter
yoghurt door geroerd. Vervolgens
gaan er twee geraspte appels door
en wat basterdsuiker naar smaak.
Wie van een fris smaakje houdt, kan
een paar druppels citroensap door
de muësli roeren, en tenslotte kan er
nog een garnering van hele of ge
schaafde noten op gelegd worden.
Het .„poppenspel" is een meisjesspel van alle tijdenhet werd in de grijze
oudheid al gespeeld en is eeuwenlang populair gebleven. Dat wordt wel
bewezen door deze illustratie uit Jan Luiken's „Des Menschen Begin,
Midden en Einde", uitgegeven in 1758.
toenam en daarom tenslotte tus
sen twee rotsen (de „tangen")
werd vastgeklemd.
Het heidens karakter verdween ove
rigens merkbaar uit de spelletjes,
nadat het christendom zich over Eu
ropa had verbreid. Het werd gewij
zigd of verdween soms helemaal; in
plaats daarvan ontstonden er, met
name in de middeleeuwen, „naboot-
singsspelen" die betrekking hadden
op kerk en geloof. In spelletjes als
„Driekoningen" vindt men de in
vloed terug, die de christelijke hoog
tij- en feestdagen op het kinderspel
kregen. De jeugd bootste soms com
plete kerkdiensten na, of speelde
„processie". Bepaalde motieven uit
het volksgeloof vindt men terug in
het overbekende „witte zwanen,
zwarte zwanen" dat in diverse stre
ken verschillende namen heeft. Men
zingt ook wel over groene en witte
zwanen, of over: rode kralen, witte
meisjes bikkelden
„vraag- en raadspelletjes",
de jongens dobbelden. Niets nieuws
onder de zon dus, want het meren
deel van deze spelletjes heeft de
eeuwen getrotseerd en wordt ook
vandaag-de-dag nog gespeeld. Elk
kindergeslacht blijkt die oude tra
ditionele spelletjes te erven, al wor
den er wel steeds nieuwe bij be
dacht die echter dikwijls weer snel
uit de mode zijn.
Vooral het verstoppertjes-spel heeft
een onverwoestbaar leven! Het
werd dus in de oudheid al gedaan,
het werd ook in de middeleeuwen
met vuur beoefend. Dat „schuile
vinkje spelen" heette rondom de zes
tiende eeuw schuylwinckgen, schnyl-
hoecxken en ook wel duyckerkèn.
In 't Vlaams sprak men van „cop-
ien comt ut den hoecke", in het
trabants heette het „pijpt of ick
en soeckt U niet". Er was verder
in die tijd het pik-olie-graafspel,
een vorm van bok-stavast, dat in
diverse streken ook weer verschil
lende namen blijkt de hebben ge
had: in het Brabants pertgen-wel-
bereyt, in het Hollands pick-olye-
ofte-graef, In het Gelders cock-cock-
rij-wel. Het krijgertje spelen werd
„jagen genoemd, en de jeugd speel
de al deze overbekende spelletjes
niet alleen op de openbare weg,
maar ook dikwijls In de kerken en
op de kerkhoven. Een gewoonte
waaraan tenslotte van hogerhand
paal en perk werd gesteld omdat
AU zondags dessert:
een rijssttaart
Er zijn „zoete" en „hartige" rijst-
eters: de eerste categorie eet de rijst
vrijwel uitsluitend als nagerecht met
boter en suiker of bessesap, de
tweede categorie verafschuwt door
gans deze zoete eetgewoonten en
wenst de rijst uitsluitend te consu
meren als pittig en soms zelfs exo
tisch hoofdgerecht.
Voor de liefhebbers van „zoete rijst"
is daarom het volgende recept voor
rijsttaart bedoeld. Een halve liter
melk wordt met een ons rijst cn een
half vanillestokje tot een dikke brij
gekookt., die vervolgens goed wordt
afgekoeld. Verwijder het vanillestokje
en roer daarna een half ons boter tot
room, doe er twee eierdooiers bij als
mede een ons suiker, vi'"
gram gezeefde bloem, vij__
gepelde en fijngehakte amam
een snufje zout. Meng de rijstebrij
erdoor, schep de hele massa nu door
twee stijfgeslagen eiwitten en doe
alles in een goed beboterde en met
bloem bestoven springvorm. Na on
geveer een uur bakken in een warme
oven i« de rijsttaart gaar.
kralen. In dat lied wordt dan voorts
nog gesproken over een zeker En
geland, waarvan de sleutel gebroken
is; sommige onderzoekers nemen
aan dat met dit „Engel-land" de
hemel bedoeld wordt, waarvan de
hemelpoortsleutel zoek is. In som
mige streken eindigt het spel met
twee rondedansen, een van de enge
len en een van de duivels.
Na de middeleeuwen is het aantal
kinderspelletjes in ons land nog
meer uitgebreid, onder meer door
dat spelletjes uit de omringende lan
den (Spanje, Frankrijk, Duitsland,
en ook uit de koloniën) werden over
genomen. In de loop der tijden ver
anderden de spelregels van een be
paald spel nog wel eens, zoals het
bikkelspel dat vele variaties heeft
gekend. Uit de achttiende eeuw
worden spelletjes vermeld met gek
ke namen, zoals noot-rol en tijdje-
op-tapje. De openluchtspelletjes blij
ken echter sedert het midden van de
zeventiende eeuw te zijn achteruit
gegaan, ook al doordat ze vaak in
baldadigheid en straatschenderij
ontaardden, met als gevolg verbods
bepalingen van hogerhand.
Vroeger „meer pret
Ondanks het feit dat de jeugd bij
zonder vindingrijk was in het beden
ken van nieuwe spelletjes, blijkt er
toch in de negentiende en in onze
twintigste eeuw weinig nieuws
melden over de ontwikkeling van
het kinderspel. „Verscheidenheid en
spelpeil zijn afgenomen", zo consta
teren onderzoekers, en met name in
onze eeuw is dat het geval, tenge
volge van de veelvuldige sportbeoe
fening en het gebrek aan voldoende
speelgelegenheid voor het moderne
kind, vooral in de grote steden.
Trouwens, reeds in 1844 heeft een
Nederlands professor een lezing ge
houden over het onderwerp „dat on
ze voorvaderen meer pret in het le
ven hadden dan wij", en hij betrok
hierin het kind uit zijn tijd. waar
voor wel allerlei spelletjes in aller
lei boekjes werden opgetekend en
gedetailleerd beschreven, maar voor
wiens spelontwikkeling maar weinig
werd gedaan. Nu, rüim honderd
jaar nadat deze zeergeleerde heer
zijn lezing hield, lijkt er steeds min
der variatie in het kinderspel te
komen, en minder fantasie te zijn
voor het uitdenken van kinderspel
letjes. Misschien, doordat de jeugd
met elke generatie vroeger volwas
sen wordt?
(Bron: „Kinderspelen voorheen en
thans", door A. Hallema en J. D.
van der Weide, uitgegeven door A.
A. M. Stols te 's-Gravenliage)
Nu heeft de tuinman
tijd voor VI
Laat juist in deze
maanden Uw tuin
verzorgen.
Straks als het
voorjaar is ziet
U daarvan hef
fleurige resultaat 1
Over „de dagwaarop wij
een diamant kopen
Voorlichting krijgt de Nederlandse
vrouw tegenwoordig op allerlei ge
bied mode, voeding, warenkennis
en vele andere zaken vormen niet
langer onbekend terrein voor haar,
en sedert kort kan men bij die za
ken ook de voorlichting op het ge
bied van sieraden rekenen. Voorlich
ting over échte sieraden dan altijd.
Het vakblad „Edelmetaal" weet al
thans te melden, dat het „vereni
gingscontact tusen juwelier en pu
bliek", door middel van voordrach
ten of kleine tentoonstellingen in
het kader van de diverse huisvrou
wenverenigingen, geleidelijk toe
neemt. Die voordrachten handelen
bijvoorbeeld over het onderwerp „De
dag dat ik een diamant koop", of
over edelstenen en edelmetalen in
het algemeen, en worden toegelicht
met fraaie kleurenplaatjes. Het ko
pen van een diamant of ander kost
baar gesteente is dan ook wel een
aangelegenheid, waarbij men enige
gedegen voorlichting kan gebruiken!
"OanozotiH)
C iet ozóutv
En nu moeten we er maar eens
over ophouden, zeggen een stuk
of wat knorrige brieven, die nog
altijd op antwoord wachten. Alles
goed en wel, maar U bewijst die over-
huisvrouwen heus te veel e~-
Bij het woord „winterschotel" wordt
meestal gedacht aan een stamp- of m<
pot, waarin in ieder geval aardappels
moeten voorkomen. Maar ook van maca
roni bijvoorbeeld kan zo'n winterschotel
worden gemaakt, in combinatie met kool
en rookworst. Er is, voor vier personen,
een pond macaroni voor nodig dat met
water en zout wordt gekookt, vervolgens
afgegoten en afgespoeld met koud water.
Een pond witte of savoyekool wordt
schoongemaakt en fijngesneden, en met
een ons gesneden soepgroente en een paar
ons in stukjes gesneden rookworst, boter
hamworst of gekookte worst wordt deze
een minuut of vijftien in boter gesmoord.
Meng groente en worst nu met de maca
roni, warm het mengsel nog even op
enA maak het naar eigen smaak af met
peper, zout of aroma, en kerrie.
je voor eeu 3 cm vug strand.
Met de hand beschilderd in
vrolijke kleuren en gemaakt
van Italiaans stro het resul
taat is een licht en luchtig
zonnehoedje, dat op geen en
kel zonnig strand zal mis
staan.
Het is een creatie uit de Lon
den se modewereld.
Het is natuurlijk niet zo leuk om over
de toeren te raken, maar het lijkt wel
een mode-verschijnsel. Die jonge
vrouwen van tegenwoordig zijn ook
zo maar van de kaart. En waardóór,
als wij vragen mogen Van de enor
me hoeveelheid werk, die zij verzet
ten? Het mocht wat.
Zij hebben zo langzamerhand de hele
techniek tot haar beschikking. Zij be
hoeven maar stekkers in stopcontac
ten te steken en alles wordt zo onge
veer voor haar gedaan. Nee, dan wij
in onze jonge jaren. Geen stofzuigers,
geen elektrische strijkijzers, koffie
molens, wasmachines, geen oliehaar
den, geen geisers, geennu ja,
noem maar op.
Laten die klaagsters zich haar leven
maar eens indenken zonder ai die ap
paraten, en eens even uitrekenen hoe
veel werk zij dan méér zouden moeten
verzetten.
Zij gaan ook veel te laat naar bed,
meent de een. Zij hebben zich
ook niet op haar taak voorbe
reid, beweert de tweede. Zij moeten
maar eens wat vroeger opstaan, advi
seert een derde.
In elk geval: laten zij maar eens zich
zelf aanpakken, wat verstandiger le
ven en zich niet zo gauw overstuur
maken voor een beetje huishoudelijk
werk, dat de vrouwen al eeuwen lang
vanzelfsprekend verzet hebben zonder
erover te klagen of er zenuwachtig
van te worden.
Al deze flinke, stoere, deskundige
raadgevingen hebben één trek
gemeen: zij komen nagenoeg al
le van het platteland, of van de rus
tigste contreien in de provincie. De
schrijfsters kennen blijkbaar maar
één type huisvrouw: dat van het dorp
of de Kleine stad.
Zij hebben nog nooit van dichtbij het
bestaan van een huisvrouw in de zich
snel uitbreidende grote steden meege-
Bekende Franse mannen
menen van wel
Mannen overal ter
wereld plegen over
de Franse vrouw
te spreken als over een
opmerkelijk wezen. Men
neemt als iets vanzelf
sprekends aan dat de
Franse vrouw altijd
goed en elegant gekleed
gaat wie tijdens een
vakantie in Frankrijk
hierop let, ziet al spoe
dig dat dit bepaald niet-
met elke franqaise het
geval is! dat zij uit
stekend en geraffineerd
kookt, een voortreffelijk
echtgenote en moeder is.
en haar huishoudenop
nuchtere en spaarzame
wijze bestiert. Het
spoortje frioliteit, dat
men haar naast al deze
fraaie eigenschappen
pleegt toe te schrijven,
geeft aan dit portret dan
nog een attractieve pi
kante toets
Hoe denken de Franse
mannen over dit beeld,
dat hun buitenlandse
broeders van de fran
chise Jtcb&mf Êert bé
kend Frans dagblad
heeft onlangs aan een
aantal (rekende Fransen
gevraagd, of de Franse
vrouw naar hun mening
inderdaad zo verschil
lend is van de vrouwen
uit andere landen, en zo
ja, in welk opzicht.
Men legde die vraag al
lereerst voor aan een
beroemd auteur, die na
diep nadenkend ant
woordde dat hij het een
lastige vraag vond, en
dat hij heel moeilijk kon
zeggen waarin de Fran
se vrouwen nu precies
verschillen van de vrou-
wen in andere landen.
e Franse vrouw is
daarom zo ver
schillend van haar
buitenlandse zusters,
omdat men haar kan
beschouwen als het pro-
dukt van een romanti
sche literatuur van eeu
wen en bovendien
omdat ze, vooral in Pa
rijs, leeft in een sfeer,
0
die doordrenkt is van
intelligentie en kunst
zinnigheid", zo vatte een
ander vooraanstaaiid
Fransman zijn mening
over het onderwerp sa
men. Een derde onder
vraagde verklaarde, dat
de franqaise meer dan
enige vrouw ter wereld
haar uiterlijke verschij
ning op soepele en fan
tasievolle wijze steeds
weer weet te variëren.
Een bekend filmacteur
zag de charme van zijn
vrouwelijke landgenoten
voornamelijk in het feit,
dat zijFrans spreken.
Want in geen enkele
andere taal, zo vond hij,
kan men zo charmant
converseren als in het
Frans
..Ik. kan slecht over deze
materie oordelen, want.
ik ben met een Russin
getrouwd", deelde een
der ondervraagden mee.
„Maar ik geloof dat h et-
predikaat Frans type"
niet hoeft af te hangen
van het feit dat men toe-
vdTlig in Frankrijk gé
borén is. H-1 gaat bij
dit predikaat om een
subtiel mengsel van gra
tie, lichaamsmaten en
evenwichttghêld".
Van een mode-ont
werper kwam deze
opmerking over 't
betreffende onderwerp:
„Ik heb te weinig buiten
Frankrijk gereisd om
met- kennis van zaken
hierover te kunnen spre
ken, en ik zou daarom
met. een definitieve uit
spraak over dit onder
werp liever wachten tot
ik wat meer ervaring
heb". Een collega van-
hem gaf een zeer stellig
antwoord: „Op het ge
bied van de mode is het
heel gemakkelijk het
verschil te zien tussen
Franse en buitenlandse
vrouwen. De franqaise
heeft het vermogen, met
aangeboren gezond ver
stand. te reageren op el
ke nieuwe mode. Een
kunst die de buitenland
se vrouwen niet altijd
verstaan...."
En het verstandigste
antwoord in deze enquête
kwam van de man, die
meende, dat er alleen
al onder het Franse
vrouwendom zoveel ver
scheidenheid in type is,
dat het hem heel gevaar
lijk leek om over dit on-
derwerp generaliserende
uitspraken te doen.
maakt. De eerste vraag, die ik haar
dus zou willen stellen, is dan ook:
Hebt U wel eens in een flat gewoond
Nee, niet in een dure comfortabele
verzorgingsflat met goed geïsoleerde
muren, liften, vuilstortkokers, centra
le verwarming en wat dies meer zij.
Maar in een doodgewoon drie- of vier-
kamerflatje in een van die moderne
blokkendozen, soms in acht lagen op
elkaar gestapeld?
Zo niet, gaat U daar dan eerst eens
een weekje logeren. Het bescheiden-
ste eengezinsnuisje in uw dorp is
daarbij vergeleken een paradijs van
onwezenlijke rust. Daar spreekt men
zijn buren tenminste aan de voordeur,
maar niet dwars door de muren heen.
Daar kan men nog genoeglijk zijn
eigen leven leiden, en niet het bestaan
van vier andere stellen buren,op de
koop toe.
Als U dan eens een week geleefd
hebt temidden van het gekrakeel
der benedenkinderen, de ruzies
der linkerburen, de late fuifjes der
rechterburen, het stampend lawaai
der bovenkinderen en de radio's uit al
le windrichtingen tegelijk.
Dan zult U misschien ook een lichte
aanvechting gevoelen om met de han
den stijf tegen de oren gedrukt ergens
in een hoekje van de fietsenkelder te
aan schuilen.
__ebt U er geen flauw idee van wat
het zeggen wil, een stel kinderen de
lieve lange dag in een beknopte ruim
te om U neen te hebben, omdat ze een
voudig niet buiten kunnen spelen van
wege het verkeer?
Beseft U wel tot wat voor ondraaglij
ke optelsom de dagelijkse ongemak
ken kunnen oplopen, als U voortdu
rend noodgedwongen met veel. te veel
andere mensen in klein bestek moet
samenleven
Alleen al het gemeenschappelijk trap
penhuis is voor een keurige huisvrouw
een voortdurende ergernis die haar
tot een obsessie wordt. Iedereen
sjouwt daar maar op en neer met vui
le voeten, voor de kinderen is het een
uitgezochte gelegenheid om zo hard
mogelijk te gillen, op en neer te dra
ven, ruzie en vooral rommel te ma
ken.
En dat alles vlak voor haar huisdeur,
die meestal niet van het stevigste en
stellig niet van geluidwerend materi
aal is.
Gelooft U mij: de overspannen
huisvrouw is niet het type dat
er maar met de muts naar gooit,
altijd geldgebrek heeft en de halve
'~.g op straat drentelt. Dergelijke ge
makkelijke naturen trekken zich ner
gens iets Van aan, halen hoogstens
Kaar schouders op en zetten bij buur-
gerucht de eigen radio nog getroost
een stuk luider aan.
Nee. het zijn de plichtsgetrouwe, ge
voelige vrouwen die het bestaan ten
slotte niet meer aankunnen; haar wil
is goed genoeg, maar haar kracht en
uithoudingsvermogen zijn net niet
voldoende voor het leven van van
daag.
Als U mij niet gelooft, gaat U dan
persoonlijk, zoals ik, een dagje in een
rustoord voor huisvrouwen op bezoek.
U zult daar geen sigaretten rokende
slonzen aantreffen, maar overgevoeli
ge, veel te gewetensvolle huismoeders
voor wie het een zegen zou zijn als ze
eens wat onverschilliger waren.
SASKIA.
Advertentie
MA I ZE N A
DU RYEA
maakt Ow groenten zó lekker.
Het verwerken van plastic op de naai
machine levert nogal eens ergernissen op.
doordat het zomen of naaien van dit ma
teriaal vaak met horten en stoten gaat.
Als nu tevoren de ..baan" van die zomen
en naden even wordt bestreken met een in
olie gedrenkt watje, gaat het verwerken
zo vlot als men zich maar kan t