ARIE KLEYWEGT:
SUNIL
„Zou ik wel vriendelijk
genoeg hebben gekeken
^\oyqw, 3101» en....
schrijven
SUNIL WAST STRALEND WIT
TONEELSPEL UIT 19de EEUW
VERWERKT TOT WESTERN
12
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
WOENSDAG 15 FEBRUARI 1961
een volledige matrozenopleiding
gehad".
Bij de vechtende troepen is hij
nooit geweest, want hij werd bij
de marinevoorlichtingsaienst ge
plaatst. Tot 1948 is hij bij deze
dienst gebleven, aanvankelijk in
Londen, later in Den Haag.
Radio
„Mijn taak bij de marinevoorlieh-
tingsdienst bestond uit het onder
houden van contact met de radio.
Een van de mensen, met wie ik
te maken had, was Karei Nord.
Hij was in de oorlog door de li
nies naar het zuiden gekomen.
Voor de oorlog was hij omroeper
van de AVRO geweest en in
Eindhoven was hij de enige die
professioneel ooit iets met radio
te maken had gehad. Hij was dan
ook een hele autoriteit en werd
tot chef-omroeper bij „Herrijzend
Nederland" benoemd".
Als marinevoorlichtingsraan hield
Arie Kleywegt geregeld praatjes
in het strijdkrachtenprogramma
en na 1948 werd hij er verslagge
ver-omroeper van. Maar de posi
tie van het strijdkraehtenpro-
Sramma werd steeds moeilijker.
rord mocht niet meer in de
AVRO-studio komen, waar de
opnamen werden gemaakt.
Ook aan militaire kant had men
grote bezwaren, want Nord stap
te met voorbijzien van alle hiër
archische ordening rechtstreeks
naar generaal Kruis of naar Prins
Bernhard als hij dat nodig vond.
Men heeft tenslotte kans gezien
om hem met vereende krachten fi-
(Van onze radio- en t.v.-redacteur)
Wie Arie Kleywegt, bedacht
zaam formulerend, op het
scherm bezig ziet met zijn
gasten in de studio, kan zich
nauwelijks voorstellen, dat
deze zelfde Arie Kleywegt in
de wilde na-oorlogse maan
den een complete matrozen-
opleiding heeft gehad.
Hoe kwam de ex-journalist en ex-
onderduiker ertoe een marmecar-
rière op te bouwen Arie Kley
wegt vertelt het ons in de kleine,
benauwde kantine van de VARA-
studio in Hilversum, die overigens
als historisch relikwie zal worden
bijgezet als binnenkort de nieuwe
grote kantine wordt geopend.
Nazi-censuur
„Na mijn schooltijd", aldus Kley
wegt, „ben ik heel kort in de jour
nalistiek geweest. In 1939 (Kley
wegt was toen nauwelijks 20 jaar)
kwam ik bij de Schiedamse Cou
rant. Ik ben daar tot 1942 geble
ven en kon toen bij een dagblad in
Rotterdam komen; bij de Schie
damse Courant had ik niet veel last
van Nazicensuur gehad, maar bij
dat Rotterdamse blad liep ik na
anderhalve maand al vast".
Hij vertelt ook waarom, maar
wil beslist niet, dat het wordt ge
publiceerd hij wil kennelijk
niet de held uithangen. Het is
jammer, want we moeten U nu
een mooi verhaal onthouden.
„Ik kreeg een tip",
zo gaat Kleywegt
verder, „dat het
beter voor mijn
gezondheid zou
zijn de journalis
tiek te verlaten en
dat ik op de nomi
natie stond naar
een arbeidskamp
te worden ge
stuurd. Toen ben
ik ondergedoken
en in Friesland te
recht gekomen. Ik
heb daar een beet
je illegaal werk
gedaan, helemaal
niet belangrijk,
en tegen het eind
van de oorlog zat
ik in Eindhoven.
Daar had ik con
tact met Joop
Landré, in die tijd
chef van Philips
persbureau. Dat
was in mei 1944.
Ze waren bij Phi
lips toen al bezig
met een illegale
zender, die na de
bevrijding zou
kunnen worden
gebouwd."
Arie Kleywegt
heeft bij de redac
tionele voorberei
dingen meege
speeld en toen
Eindhoven op 18
september werd
bevrijd, werd. hij
nieuwsredacteur
bij de befaamde na-oorlogse zen
der „Herrijzend Nederland".
Op 18 september werden we be
vrijd en op 25 september konden
de proefuitzendingen al beginnen.
Op 3 oktober zijn we officieel
gestart, aldus Kleywegt.
Het grappige is, dat Netty Roo
sevelt, die later zijn vrouw zou
worden eveneens bij „Herrijzend
Nederland" werkte. „Ik heb uit
die tijd een vage herinnering aan
haar", vertelt Kleywegt nu. „Ik
had gehoord, dat we een nieuwe
omroepster zouden krijgen en ik
herinner me, dat ik haar eens er
gens in een gang heb zien lo-
§en. Later is me zelf3 gebleken,
at ze maanden ondergedoken
had gezeten op slechts enkele
straten afstand van mijn onder
duikadres.
Matroos
Arie Kleywegt kreeg in het na
jaar van 1944 niet de kans om
beter met Netty Roosevelt ken
nis te maken, omdat hij kort na
haar benoeming naar Londen ver
trok. Hij had zich namelijk on
middellijk na de bevrijding van
Eindhoven gemeld als oorlogsvrij- RADIOEN T.V.-RUBRIEK
williger om mee te helpen de rest
van ons land en Nederlands-Indië
te bevrijden.
„Het duurde verschrikkelijk lang
voor je werd opgeroepen. Maar ik
had kennis gemaakt met een paar
marine-officieren en die konden
ervoor zorgen dat ik bij de marine
kon komen. Eind 1944 ben ik naar
Londen vertrokken en daar heb ik
Gesproken portret
van Hemingway
Aan de zeer bekende Ame
rikaanse schrijver Ernest
Hemmingway, befaamd
o.a. door zijn roman „Voor
wie de klok luidt", welke
ook verfilmd is, zal het
„Gesproken Portret" ge
wijd zijn, dat de VARA
uitzendt op woensdag 15
februari in het middaguur.
N. G. Hazelhoff schreef de
tekst voor dit portret, wel
ke tekst uitgesproken zal
worden door Joop Koop
man.
guurlijk gesproken de nek te bre
ken en begin 1950 moest hij het
strijdkrachtenprogramma verla
ten. Dit betekende tevens de nek
slag voor het programma zelf, dat
nog hetzelfde jaar uit de ether
verdween.
Naar de VARA
Arie Kleywegt kon overstappen
naar de wereldomroep, waar hij
omroeper werd. Ruim een jaar
is hij daar gebleven. Eind 1951
verzocht de VARA hem als ver
slaggever bij haar in dienst te
treden en de radiosectie van deze
omroer» heeft 8«/2 jaar van zijn
diensten gebruik kunnen maken.
„Mei vorig jaar, heb ik de. stap
van radio naar t.v. gedaan, al
ging het dan ook niet helemaal
van harte. Aan de andere kant
was mijn radiowerk routine ge
worden, ik raakte erop uitgeke
ken, temeer daar bij ons in de
reportage alles wat naar klank
beeld tendeert wordt afgesneden.
Het was voor mij een sprong in
het duister en in het begin heb ik
een moeilijke tijd gehad. Televisie
is enorm anders en enorm moei
lijk.
Populariteit
Voor de populariteit, waar alle
t.v.-mensen aan bloot staan, heeft
hij maar één woord: „ontzettend".
Iedereen kijkt hem na en de kin
deren roepen hem na: „Heeee,
Arie". Hij vindt het benauwend
dat hij niet weet hoe hij in de
huiskamer komt. „Als een uitzen
ding is afgelopen, vraag ik me
wel eens af: „Zqu ik wel vriende
lijk genoeg hebben gekeken?" of:
„Zouden ze met niet hebben uitge
maakt voor 'n vervelende kerel?"
Je hebt het niet in de hand en ik
wil daar wel van af, omdat het
met mijn eigenlijke werk niets
heeft te maken.
Kleywegt kan echter gerust zijn:
„Espresso" en „Achter het
nieuws" behoren evenwel tot de
beste actualiteitenrubrieken in on
ze vaderlandse televisie. En dat is
niet in de laatste plaats te danken
aan de man voor en achter de
schermen: Arie Kleywegt.
Ella, Oscar en
andere groten
uit de jazz
Twee groten uit de wereld van de
jazz, Ella Fitzgerald en Oscar Pe
terson, treden, tezamen met enige
anderen, op zaterdag 18 februari
op in het Amsterdamse Concertge
bouw. Ten behoeve van de VARA
zal men daarvan opnamen maken.
Een gedeelte daarvan zal een week
later, dus op zaterdagavond 25 fe
bruari, worden uitgezonden in het
radioprogramma van deze omroep
vereniging. Men hoort dan behalve
Ella Fitzgerald en Oscar Peterson
nog de volgende musici: Ray
Brown, bas, Herb Ellis, gitaar, Lou
Levy, piano, Ed Thigpen, drums,
Wilfrea Middlebrooks, bas en Gus
Johnson, drums.
Bueno de Mesquita
naar Engeland en V.S.
De Nederlandse t.v.- en variété
komiek Bueno de Mesquita heeft
contracten voor Engeland en Ame
rika. Het eerste optreden in Enge
land van Bueno de Mesquita zal
Slaatsvinden van 510 juni in
Castings en van 1217 juni in de
Festival Hall te Scarborough. Er
wordt thans onderhandeld over
voorstellingen in het Londense
Palladium. Een t.v.-optreden is
reeds geboekt tijdens de eerste af
gesloten contraeten in Engeland.
Ook wordt met Amerikaanse film
maatschappijen onderhandeld.
Radio Veronica start
Engelse uitzendingen
De leiding van de commerciële ra
diozender „Veronica" heeft mede
gedeeld, dat de reeds eerder aange
kondigde reclameuitzendingen
naar Engeland morgen zullen be
ginnen.
Er wordt uitgezonden van acht uur
des morgens tot des middags één
uur en van middernacht tot twee
uur (Ned. tijd) op de 192 m.
Lief en leed
van het vertalen
De Vlaamse dichter en schrijver
Karei Jonckheere, de Vlaamse
dichter Jan Vercammen, de Ne
derlandse vertaler Dolf Verspoor
die voor zijn vertalingen be
kroond is en de Nederlandse
schrijver en vertaler Johan Wink
ler zullen, onder voorzitterschap
van Jaap Buys, een forum vormen
dat zich zal bezighouden met
„Lief en leed van het vertalen".
De VARA zal dit programma, dat
tot stand kwam in samenwerking
met de Belgische Radio en Televi
sie te Brussel en het Nederlands
Genootschap van Vertalers, van
avond uitzenden.
VANDAAG
T elevisie
Het N.C.R.V.-programma wordt
vanavond als gewoonlijk met
„Pas geperst" geopend. Hierin zal
men o.a. Greetje Kauffeld kunnen
horen, die het liedje zal zingen dat
zij ook op het Eurovisie-songfesti
val op 18 maart ten gehore zal
brengen.
Daarna de tweede en laatste uit
zending over het wassenbeelden
museum van Madame Tussaud.
Om kwart over negen een kort.
spel van Douglas Cleverdon en om
vijf over half tien „Attentie"
waarin men o.a. naar een gedeel
telijke herhaling van de reportage
over de zonsverduistering van
vanmorgen kan kijken.
Om half negen voor de Vlaamse
televisie het feuilleton „Schipper
naast Mathilde" en om tien over
negen de zesde aflevring in de se
rie „Belangrijke feiten uit de ge
schiedenis van de 20e eeuw". Om
vijf over half tien geeft onze land
genote Helene Oosthoek een voor
dracht van Elckerlyc, die niet
minder dan drie kwartier duurt.
Radio
De VARA zendt om vijf over ne
gen een forum uit „Lief en leed
van het vertalen" waaraan onder
voorzitterschap van Jaap Buys
meewerken Karei Jonckheere, Jan
Vercammen, Dolf Verspoor en Jo
han Winkler. (Hilversum I). Te
zelfder tijd speelt over de andere
zender het Radio Kamerorkest
o.l.v. Yvon Baarspul m.m.v. Fania
Chapiro, piano. (N.C.R.V.).
Nederland nam deel
aan 72 filmfestivals
Met in .totaal 158 inzendingen heeft
Nederland in 1960 deelgenomen aan
72 filmfestivals, verspreid over de
gehele wereld. De meest vertoonde
films waren „Prijs de zee" (van
Herman van der Horst) (18 keer)
„Glas" (van Bert Haanstra) (15
keer) „Fanfare" (van Bert Haan
stra) (6 keer) „Os Mundi" (van
Hattum Hoving) (6 keer) „A.B.C."
(van John Fernhout) (6 keer).
Verder werden „Dagen mijner ja
ren" (van Max de Haas) en de ou
dere films van Haanstra als ,....En
de zee was niet meer" en „Rem
brandt, schilder van de mens" en de
eerst laat in het jaar beschikbaar
gekomen film „Faja Lobbi" van Her
man van der Horst, ieder 4 keer in
gezonden.
Het aantal op deze festivals behaal
de prijzen bedroeg 35, verdeeld in 5
eerste prijzen („Glas" (5 keer),
„Prijs-de zee" (4 keer), „Faja Lob-
bi" (1 keer), „Rembrandt" (1 keer),
„Tetralogie van Fallot" van de Stich
ting Film en Wetenschap (1 keer),
en enkele films van Geesink.
2 tweede prijzen („Brandgevaar"
van Albert Brosens en een reclame
film van Geeslink).
19 erediploma's of speciale prijzen,
waaronder werk van Haanstra
(„Glas" (2 keer)), Van der Horst
(„Prijs de zee" (4 keer)), „Faja
Lobbi" (Geesink), Hattum Hoving
(„Os Mundi" (2 keer)), Max de Haas
(„Dagen mijner jaren"), Kees Brus-
se („Het Gerucht"), de Stichting
Film en Wetenschap en Polygoon.
Aan 27 festivals kon niet worden
deelgenomen, hetzij doordat films
van een speciale aard, b.v. religieuze
of films over bergbeklimmingen in
ons land niet gemaakt zijn, hetzij de
nodige kopieën, die dikwijls maan
den in het buitenland zijn, niet voor
radig waren.
Zes films bekroond
in Oberhausen
Het zevende Westduitse concours
voor korte films, dat de afgelopen
week in Oberhausen is gehouden,
heeft geleid tot de bekroning van
twee films uit de V.S. en één fiïru uit
resp. Polen, Frankrijk, Tsjecho-Slo-
wakije en West-Duitsland. Deze zes
rolprenten kregen elk een prijs van
duizend mark.
Sophia Loren speelt de rol van een
bekend actrice uit de tweede helft
van de negentiende eeuw, die in
Amerika grote triomfen vierde. Cu-
kor situeerde „Furie in rose tricot"
in het wilde westen en combineerde
op die manier het drama van de
speelfilm inet de actie van de
western.
1 Advertentie
Stralend wit wordt uw wasgoed met
Sunil. Bleken en blauwen mag u over
slaan. U wast minder, u spoelt minder,
u wringt minder. Uw wasgoed slijt
dus minderU - en honderdduizenden
andere huisvrouwen - merken direct
dat het hemelsblauwe Sunil tegelijk
het modernste en het degelijkste was
middel is.
De mooiste witte haan verliest het
van uw stralend witte was!
tt*. 4^*66/)%
Het extra
voordelige
drielingpak
bespaart u
elke keer geld
FILMS IN ZEELAND
„Mein Kampfde macabere do
cumentaire van de Zweed Erwin
Leiser over op- en ondergang
van de dictator Hitler is deze
week te zien in Grand (Goes),
Alhambra (Vlissingen) en City
(Advertentie)
(Middelburg). In Luxor (Vlis
singen) wordt een film ver
toond van George Cukor, waar
in deze doorgewinterde regis
seur twee genre's heeft trach
ten te combineren. „Furie in
rose trico" is namelijk geba
seerd op een succesvol toneel
stuk uit de vorige eeuw, getiteld
„Mazeppa", dat al heel weinig te
maken had met wat we tegen
woordig toneel noemen.
„Mein Kampf" in drie
bioscopen geprolongeerd
„Mazeppa" had meer weg Van een
variéte-nummer, waarin op specta
culaire wijze met een paard werd ge
manoeuvreerd. Het stuk had nogal
succes in het wilde westen van wel
eer en dat gaf Cukor te denken. Een
western doet het altijd wel en het
verhaal van de rondtrekkende toneel
gezelschappen. die te paard op de
planken verschijnen, biedt uitgebrei
de mogelijkheden om een boeiende
rolprent samen te stellen. Cukor zet
te zich aan het werk en bestudeerde
gedurende enige tijd alles wat be
kend is van het toneel in het westen
van Amerika in de tweede helft van
de vorige eeuw.
Hij koos de legendarische actrice
Adah Menken als hoofdpersoon
voor zijn film, maar gaf haar de
naam Angele Rossini, De rol
wordt in de film gespeeld door
Sophia Loren. Zij draagt op het
toneel een rose tricot en een rode
pruik en dat verklaart de titel.
Angela Rossini brengt haar pu
bliek in vervoering, wanneer zij te
paard over het toneel en door de
zaal raast.
De belevenissen van de artistengroep
onder de Amerikaanse pioniers en in
dianen leveren ook buiten het gebeu
ren op het toneel om voldoende stof
voor een film, die humor paart aan
dramatische en boeiende scènes.
Behalve Sophia Loren spelen in deze
rolprent ook Margaret O'Brien en
Ramon Novarro. De laatste zullen al
leen de ouderen zich wellicht nog
herinneren. Hij was in de dertiger
jaren het idool van het bioscooppu
bliek, maar trok zich twintig jaar ge
leden reeds als acteur terug om in
zaken te gaan. Hij maakte in 1959
zijn debuut in „De geit" en in 1922
werd hij bekend om zijn rol in „De
gevangene van Zenda". In „Furie in
rose tricot" ziet men hem als een
gangster.
Actie
George Montgomery speelt de hoofd
rol in de actiefilm „vlammen over
de Philippijnen" die in Electro (Mid
delburg) te zien is. Tegen de exoti
sche achtergrond van tropische ei
landen spelen zich de gevechten af
tussen regeringsgezinden en de le
den van een stam, die het niet eens
is met het regime. Montgomery is
de Amerikaanse held, die zijn plan
tage tegen de aanvallers beschermt
en op de bres staat voor onschuldige
vrouwen en kinderen.
Uitbreiding zenduren
radio Veronica
Radio Veronica zal het aantal Ne
derlandse zenduren uitbreiden. Er
zal gezongen worden van 13.00
20.00 uur met een geheel nieuw pro
gramma, waaraan diverse freelance
radio-artiesten, die ook wei-ken voor
de Nederlandse radio-omroepvereni
gingen, zullen medewerken. Dit is
gisteren medegedeeld. Namen van
deze art'esten w'V\e men vooralsnog
van de zijde van .Veronica" niet be
kendmaken Het is de bedoeling om
in de maanden maart en april, als de
zender op sterkte is, het aantal Ne
derlandse zenduren nogmaals uit te
breiden en wel. van 20.0024.00 uur.