PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
HOUTEN HOTEL AFGEBRAND: 11 DODEN
Waarschuwingsschot afgevuurd op
vliegtuig van Russische president
Dam door Zandkreek is „verkeerscheppend"
Moedige conciërge in
vlammen omgekomen
BOMAANSLAG
OP ADENAUER
VERIJDELD
Rusland eist bestraffing
van de schuldigen
Geen mens in jongste spoetnik
Voorkeur
Spel
Posttarieven
niet lager
204e jaargang - no. 35
Dagblad, uitgave van de firma
Provinciale Zeeuwse Courant
Directie: P. van de Velde en F. B.
den Boer. Adjunct: W. de Pagter.
Hoofdredacteuren
W. Leertouwer en G. A de Kok.
ABONNEMENTSPRIJS 56 cent per
week, 7.00 p. kw.; fr. p. p. 7,25
per kw. Losse nummers 15 cent.
WAARIN OPGENOMEN DE MIDDELBURGSE, VLISSINGSE, GOESE, BRESKENSE COURANT EN VRIJE STEMMEN
Vrijdag 10 febr. 1961
ADVERTENTIEPRIJS 27 cent per
m.m. Mlnlm. p. advertentie 4.—,
Ing. mededelingen driemaal tarief.
Kleine advertenties (max. 8 regels)
25 cent per regel met een minimum
van 1.25 „Brieven bureau
van dit blad" 25 cent meer.
Giro no. 359300 P.Z.C., Middelburg.
Bureaus: Vllsslngen Walstr. 58-60, tel. 2355 4 lijnen (b.g.g. 3508 of 3546); Middelburg. Markt 51, tel. 3841; Goes, Grote Markt 2, tel. 6140 (b.g.g. adv.
Oostburg, G. F. de Pauwstr. 9, tel. 2395, Teraeuzen, Brouwerijstraat 2; Zlertkzee. red. tel. 2425. adm. tel. 2094.
ALLE NEDERLANDERS - BEZITLOOS - GERED
Bij een brand in het Grand-hotel te Rigi Kaltbad, in de nabijheid
van Luzern in Zwitserland, hebben donderdagochtend elf perso
nen het leven verloren. Het vier verdiepingen hoge hotel was
geheel van hout. Tot op heden zijn vier lijken geborgen, en de
kans dat overblijfselen van de overige zeven slachtoffers zullen
worden gevonden, lijkt gering.
De brand werd omstreeks drie uur in de ochtend ontdekt door
gasten die nog aan de bar zaten. Zij waarschuwden de conciërge,
de 61-jarige Jacob Ryser, die op zijn beurt de gasten wekte.
TientaUen gasten hebben verklaard dat zij half bewusteloos ten
gevolge van de rook door het personeel naar buiten zijn ge
bracht. Ook toen het hotel reeds een vuurzee was; ging Ryser
naar binnen om te trachten gasten te redden. Na een instorting
kwam hij niet meer terug. In totaal zijn zes Zwitserse gasten
en zeven man van het personeel omgekomen. Eveneens elf per
sonen zijn met verwondingen in het ziekenhuis opgenomen. De
verwondingen zijn veelal een gevolg van sprongen uit de ramen.
Het Grand-hotel te Rigi Kaltbad in
Zwitserland is donderdagochtend
vroeg geheel door brand verwoest.
De rode gloed van de brand kon tot
120 km in de omtrek waargenomen
worden. In het hotel verbleven 120
toeristen en 60 leden van het perso
neel.
De brand vernielde het Rigi Kaltbad
hotel een 90 jaar oud gebouw op
de helling van de Rigi, binnen 40
minuten. De brand was uitgebroken
in een vertrek in het souterrain van
de oostelijke vleugel en verspreidde
zich snel door het gebouw, waar 120
toeristen en 60 personeelsleden slie
pen.
Via het dak
„Ik werd wwakker door vreemde ge
luiden beneden", vertelde de 48-jarige
Duitser Hans Lendland, die met va
kantie was in dit hotel waar zijn
dochter werkte.' „Ik dacht dat men
nog pret maakte in de bar en draaide
me om. Doch nauwelijks was ik weer
in slaap of ik werd opnieuw wak
ker. De bedrijfsleider en zijn vrouw
renden door de gangen, op de deu
ren slaand en schreeuwend „brand
brand, de kamers uit". Er was een
paniek. Ik schoot in mijn jas. Wierp
wat spullen, in een tas en rende naar
benéden. Maar alles stond al vol
rook en ik kon naar geen enkele uit
gang de weg vinden.
Ik rende terug, klom uit een raam
op een dak, kroop daarover, liet
me op een ander dak vallen, klom
een kamer binnen en slaagde er
toen in buiten het gebouw te ra
ken. Overal sprongen mensen van
de daken en uit de ramen; Som
migen klommen naar beneden
langs aan elkaar geknoopte la
kens. Mensen gilden, sommigen
renden blootsvoets weg van het
hotel, door de diepe sneeuw de
helling af en de bossen in. De
Zwitsers geleidden ons later naar
nabije chalets en gaven ons hete
thee. Vervolgens werden we ge
ëvacueerd naar plaatsen aan het
meer, via de tandradbaan. Velen
van ons hebben alles verloren wat
ze bij zich hadden".
Ambtenaren arriveerden in het dorp
Vitznau, waarheen de meeste buiten
landers waren overgebracht, om
voor hun belangen te zorgen. Ook
moest worden gezorgd voor tijdelijke
passen en reisbiljetten voor hen die
alles in het hotel achterlieten.
De Nederlandse toeristen reisden
naar Bern, om te worden onderge
bracht in hun legatie daar.
Watergebrek
Brandweereenheden uit Rigi Kaltbad,
Vitznau en Weggis werden ernstig
gehinderd bij hun werkzaamheden
wegens gebrek aan water. Zij legden
zich er eerst op toe het station en
de elektrische kabels van de tand
radbaan nat te houden die. Vitznau
met Rigi verbindt. Zodoende werd
de enige verbinding mét de buiten
wereld opengehouden en kon de eva
cuatie van de toeristen veilig door
gang vinden.
Het water voor het blussingswerk
moest eerst uit een reservoir bij Re-
miti gepompt worden, dat op meer
dan 300 meter onder het hotel ligt.
Drie mensen, onder wie de comman
dant van de brandweer uit Rigi,
moesten in het ziekenhuis worden
opgenomen. De anderhalf meter hoge
sneeuwlaag heeft de val gebroken
van de hotelgasten, van wie er velen
uit de vierde en vijfde verdieping
naar buiten sprongen.
De rode gloed van de brand kon tot
120 Ion in de omtrek worden gezien.
Beneden in de dalen waarschuwden
late feestvierders die terugkeerden
van carnaval-festiviteiten de brand
weer.
De Westduitsé veiligheidsdienst
zoekt naar de persoon die
bondskanselier Adenauer en de
minister van defensie, Strauss,
zelfgemaakte bommen heeft ge
zonden, zo is gisteren in Bonn
bekendgemaakt.
De bommen bestonden uit gla
zen buizen, gevuld met zelf ge
maakt buskruit en even primi
tieve ontstekïngsapparaatjes.
Het aan Adenauer geadresseerde
pakket werd zaterdag afgeleverd,
dat aan Strauss werd maandag bij
het ministerie van defensie bezorgd.
Het pakket voor Adenauer werd met
röntgenstralen onderzocht en toen
de inhoud bekend was, werden alle
regeringsbureaus onmiddellijk op de
hoogte gebracht.
Volgens het ministerie van binnen
landse zaken zouden de bommen
geen ernstige verwondingen hebben
kunnen veroorzaken bij degene die
het pakket zou hebben opengemaakt.
De pakketten waren ergens in Zuid-
Duitsland, waarschijnlijk in Mün-
chen, afgezonden. Bij de veiligheids
dienst denkt men aan een geestelijk
gestoord persoon of een grappenma
ker met een slechte smaak.
Vier doden bij onlusten
in Indiaas dorp
lil Juhhelporc, Middcn-India, zijn
donderdag vier personen gedood in
gevechten taissen inwoners van twee
dorpen. Een week geleden kwamen in
deze streek bij botsingen tussen Hin
does en Moslems 21 personen om het
leven. Oorzaak van de twisten was
een aanval op een studente, die later
zelfmoord zou hebben gepleegd.
Het leger moest de politie te hulp
komen om de strijdende dorpelingen,
die woningen en gebouwen in brand
staken, uiteen te jagen. Voor de
avonduren is een uitgaansverbod af
gekondigd.
LUCHT INCIDENT OP 130 KM VAN ALGIERS
De Sowjet-Unie heeft donderdag bij
Frankrijk een krachtig protest inge
diend, omdat een jachtvliegtuig van
de Franse luchtmacht een aanval zou
hebben gedaan op een Russisch bur
gervliegtuig, waarmee president
Brezjnef op weg was naar Rabat.
Het incident deed zich voor op onge
veer 130 km van Algiers. Radio-
Moskou die dit bekendmaakte, maak
te geen melding van schade aan het
Russische toestel.
RUSSISCHE PROFESSOR
Professor Sedof, voorzitter van de commissie voor ruimtevaart van de
Russische academie van wetenschappen, heeft in een vraaggesprek met
een verslaggever van dc Prawda dc geruchten tegengesproken dat er in
de jongste Spoetnik een mens zou zitten. Deze geruchten „stemmen niet
met de werkelijkheid overeen", zo zei Sedof. Hij verklaarde voorts dat de
satelliet geen speciale uitrusting voor de wetenschappelijke bestudering
van de ruimte aan boord heeft en ook geen proefdieren.
Volgens radio-Moskou werd het pro
test door minister van buitenlandse
zaken Gromiko overgebracht aan de
Franse zaakgelastigde in Moskou.
De minister zei dat het Russische
toestel een route volgde die van
te voren aan de Franse autoriteiten
was bekendgemaakt. Op ongeveer
130 km ten noorden van Algiers was
het toestel in de middag gedurende
ruim zes minuten op 8250 meter bo
ven internationale wateren „aange
vallen" door een Franse tweemoto-
rige straaljager. Dit vliegtuig was 't
Russische toestel driemaal gevaarlijk
dicht genaderd. Hierbij had de
straaljager tweemaal het vuur ge
opend.
„De Sowjetregerlng protesteert
krachtig tegen deze roofzuchtige
aanval bij de Franse regering, die
volledig „verantwoordelijk is voor 't
optreden van de Franse strijdkrach
ten".
„De Sowjetregering verlangt bestraf
fing van de schuldigen en maatrege
len opdat dergelijke incidenten in de
toekomst worden voorkomen, en ver
wacht van de resultaten in kennis te
worden gesteld."
ftatitlijn
Frankrijk geeft toe
Een woordvoerder van de Fran
se regering in Algerije heeft la
ter bevestigd, dat een Franse
straaljager een „waarschn-
wïngsschot" heeft afgevuurd,
toen het een Russische Ejoesjin-
18 in de „onder Franse verant
woordelijkheid vallende" lucht-
zone bij Algerije had ontwaard.
De woordvoerder, Jacques Coup
de Frejac, zei dat het Russische
toestel dat later president
Breznev naar Marokko bleek te
vervoeren niet van tevoren
zijn route had meegedeeld.
Aan wie de voorkeur, aan een t.v.-
omroepster of aan een omroe
per? In enkele Nederlandse bla
den is over deze vraag een discussie
aan de gang en daarbij blijkt, dat
sommige mensen een mannengezicht
prefereren boven dat van een vrouw.
Bovendien schijnt het heel moeilijk te
zijn een omroepster te vinden, die
over dat ondefinieerbare „het" be
schikt, dat haar tot de uitverkoren
vrouw van het scherm maakt. Ook
in Engeland is onlangs de kwestie
van de vrouw bij de t.v. aan de orde
geweest, namelijk naar aanleiding
van een uitspraak door een hoge B.
B.C.-functionaris. Deze had betoogd,
dat tot zijn grote teleurstelling En
geland over geen
enkele t.v.-ster
van de vrouwelij
ke sexe beschikt
van het kaliber,
dat men wèl bij
de mannen vindt. Er ontbreekt altijd
wel iets.
Een medewerkster van de „Observer
is daarop dagenlang bij het t.v.-toe
stel gaan zitten om er achter te ko
men of de B.B.C.-man gelijk had.
En zij moest toegeven: het is zo!
Essentieel bij t.v.-optreden is zo
stelde zij vast dat de man of de
vrouw op het scherm over een be
hoorlijke dosis zelfvertrouwen be
schikt of in elk geval doet alsof. Wie
maar even aarzelt, is verloren. Maar
nu is die voorraad zelfvertrouwen
niet gemakkelijk te combineren met
allerlei eigenschappen, typerend voor
het vrouwelijk karakter.
En nu vallen twee uitersten op: aan
de ene kant de Kenau, die het alle
maal heel gedecideerd weet te ver
tellen „het is een Ka" zegt men dan
in de Nederlandse huiskamers), aan
de andere kant het uitgesproken
vrouwelijke type, dat echter vaak
een nerveuze instelling heeft, soms
de zinnen niet afmaakt en eigen on
zekerheid op de kijkers overbrengt.
Aan wie nu de voorkeur, aan de
man of de vrouw? De mede
werkster van de „Observer"
concludeerde, dat televisie in feite
een te publiek medium is voor de
vrouw. Haar succes ligt in de inti
miteit, in het „tête tête", in de in
directe benadering. En 't t.v.-scherm
is niet de plaats voor een dergelijke
benadering, zo stelde zij vast. Men
zou uit deze Engelse en vrouwelijke
reactie mogen afleiden, dat de
schrijfster liever een man dan een
vrouw op het scherm ziet. Is deze
voorkeur volgens objectieve maat
staven tot stand gekomen?
Wij geloven dat zoiets onmogelijk
is. De instelling van de individuele
kijker zal wel voor een groot deel
diens sympathie of antipathie in dit
opzicht bepalen. En daarom zal de
„voorkeursvraag" wel nooit tot
ieders tevredenheid zijn te beant
woorden.
Coasterkapitein verdrinkt
De 53-jarige kapitein van de Neder
landse kustvaarder „Elza", J. F.
Dekker uit Egmond aan Zee, is
woensdagnacht bij het aan boord
gaan van zijn schip, van de loop
plank gevallen en in de Parkhaven
te Rotterdam verdronken.
CONCLUSIE UIT VERKEERSTELLINGEN
Tussen 950 en 1350
motorvoertuigen
per dag heen en
weer
RIJKSWATERSTAAT heeft
tot nu toe bijzonder veel eer in
gelegd met de aanleg van de
dam door de Zandkreek bij
Katseveer, die Noord-Bevelancl
uit zijn isolement heeft verlost!
Uit lellingen van de provinciale
waterstaat de weg over de
dam is van de provincie is
gebleken, dat dagelijks in beide
richtingen tussen de 950 en
1350 auto's en motoren de dam
passeren, hetgeen circa 2 Y>
maal hoger is dan het aantal
motorrijtuigen, dat per dag ge
durende de eerste negen maan
den van 1960 door de beide bo
ten op de veerdienst Wol-
phaartsdijkKortgene werd
overgezet.
De conclusie is derhalve, dat,
de dam door de Zandkreek „ver
keerscheppend" is. Want al
leen dank zij het feit, dat
Noord-Beveland een vaste
oeververbinding heeft gekre
gen, is het verkeer van en naar
dit eiland met sprongen toege
nomen. „Overigens", zo ver
klaarde ons ir. W. de Beijl te
Goes, „heeft de provinciale wa
terstaat deze ontwikkeling
voorzien".
Twee jaar geleden heeft deze instan
tie berekend, dat als eenmaal de dam
door de Zandkreek zou zijn aangelegd
en de nieuwe veerhaven in Kats in ge
bruik zou zijn genomen dit laatste
is nog niet net geval er dagelijks
circa 1500 auto's en motoren over de
dam zouden lijden. „Onze ramingen
zijn aardig uitgekomen", zei ir. Dc
Bijl, „want mén moet er rekening
mee houden, dat het verkeer van en
naar Zierikzee op dit ogenblik de dam
nog,,links" laat liggen."
Hoewel de provinciale waterstaat
nog maar enkele tellingen heeft
verricht, geven de cijfers toch
enige houvast. Gedurende de eer
ste week na de openstelling van
do weg over de dam op 1 okto
ber I960 werden gemiddeld 1300
tot 1350 auto's en motoreu per
dag geregistreerd. Gedurende
één etmaal in de maanden no
vember en december zijn even
eens tellingen verricht. Men kwam
toen tot een gemiddelde van 950
Circa 2,5 maal zoveel
als op de veerdienst
tot 1000 per dag. De maand ja
nuari althans één dag van deze
maand bleek alweer boven het
gemiddelde van de twee vorige
maanden uit te komen, namelijk
-ruim 1050 motorvoertuigen.
Met de boot
Tot voor enkele maanden was de si
tuatie geheel anders. De veerdienst
Wolfaartsdijk—Kortgene werd stil
gelegd op 1 oktober 1960, toen de
weg over de Zandkreekdam in ge
bruik werd genomen. Tot dat ogen
blik waren gedurende 1960 bijna
117.000 auto's overgezet, hetgeen
een daggemiddelde betekent van
rond 430. Het aantal motoren en
scooters is daarbij niet inbegrepen.
Volgens deskundigen kan men dit
aantal stellen op ongeveer tien pro
cent van het aantal auto's, zodat
dus dagelijks op de veerdienst Wol
faartsdijkKortgene ruim 470 mo
torrijtuigen werden overgezet. Als
men ziet, dat het gemiddelde van
de Zandkreekdam than3 tussen de
950 en 1350 per dag schommelt, be
tekent dit een verkeerstoename van
circa maal.
De verwachting is, dat de verkeers
stroom deze zomer nog meer zal
toenemen als de duizenden vakantie
gangers naar het strand van Kam
perland zullen trekken. Het dagge
middelde zou dan wel eens ver boven
de '1500 kunnen stijgen. In dit cijfer
zal ook begrepen zijn het verkeer
van en naar Schouwen-Duiveland,
want voor het komende zomerseizoen
zal de nieuwe veerhaven in Kats in
gebruik zijn genomen.
Uit deze opsomming van cijfers blijkt
dus wel duidelijk, dat de dam door
de Zandkreek „verkeerscheppend"
is. Het moet een hart onder de riem
zijn van degenen, die de bouw van
een brug over de Oosterschclde tus
sen Noord-Beveland en Zuid-Beve
land entameren. Het werkelijke cijfer
van de verkeerstoename door inge
bruikneming van een nieuwe brug,
weg of dam, blijkt namelijk in de
praktijk altijd hoger te liggen dan
ae prognoses. De sporadische tellin
gen op de Zandkreekdam hebben deze
stelling opnieuw bewezen!
In het Natu-blad „Het amateur
toneel" schrijft dr. J. J. Mak de
ze maand over het verschijnsel
„landjuweel" en hij zet daarbij uit
een, dat een dergelijke wedstrijd
aanvankelijk alleen voor schutters
was bedoeld. Ter opluistering van de
ze toernooien zorgden de rederijkers
voor toneelopvoeringen, waaruit
tenslotte zelfstandige wedstrijden
ontstonden.
Typerend voor het landjuweel, dat
krachtens zijn oorsprong zijn basis
had in spel, ontspanning en vrolijk
heid, was de toekenning van de hoog
ste prijs voor het esbattement, de
klucht, zo zet de schrijver uiteen
en hij verbindt er een waarschuwing
aan voor deze tijd: bij de heden
daagse landjuwelen moet men er
voor zorgen dat „het spel om het
spel" hoofdzaak blijft. Van wat als
spel is bedoeld moet men geen al te
serieuze zaak maken. Degene, die de
onderlinge wedijver niet sportief
dat is in de grond „speels" - opvat,
loopt kans door afgunst en twee
dracht de boel te bederven. Deze
ernst heeft in de zestiende eeuw het
landjuweel de nek omgedraaid, al
dus dr. Mak.
Zeeland kent sinds jaren een land
juweel en men zal moeten er
kennen: het is daarbij soms wel
eens ernstig toegegaan, juist ten
aanzien van de onderlinge wedijver.
En waarom eigenlijk? Niet in de
eerste plaats is belangrijk wie het
hier zo héél goed kan en wie min
der, maar dat amateur-toneelspe
lers plezier hebben in hun spel. Van
uit deze gedachtengang kan men er
gaarne vrede mee hebben, dat het
Zeeuws Landjuweel wel eens een
jaartje overslaat. Het wordt anders
zo gauw een loodzwai-e, vele ver
plichtingen met zich meebrengende
competitie van semi-profs.
Hoewel in de begroting voor het
dienstjaar 1961 nog op een klein voor
delig saldo voor de postdienst ge
rekend wordt, bestaat op grond van
recente gegevens de vrees, dat geen
batig saldo in 1961 zal ontstaan.
Naar mening van de minister van ver
keer en waterstaat zou het onverant
woord zijn tot tariefverlaging te
besluiten. Voorkomen moet worden,
dat één der grootste bedrijfsonder
delen van de P.T.T. een gezonde
financiële basis wordt ontnomen. Het
geen ook niet zou stroken met de
prijspolitiek van de regering. Aldus
ae memorie van antwoord op de
P.T.T.-begroting 1961.
